ruto-inkomen maatstaf
verlenen subsidie
)JA noemt premier Lubbers falend leider
Het geheug
grofweg 280
triljoen stukjes
met informatie
Teengs Gerritsen
was tot het eind
toe verzetsman
Extra cellen voor
jonge criminelen
CeidóaOouAont
MAANDAG 8 OKTOBER 1990 PAGINA 3
Trein belandt na botsing op perron
GRONINGEN Op het NS-station in Groningen is vannacht,
even voor twaalf uur, een locomotief met een groot aantal rijtui
gen op drie gekoppelde treinstellen gebotst. De voorste van de
drie treinstellen kwam door de klap half op het perron te staan,
waardoor drie telefooncellen werden vernield. Er deden zich
geen persoonlijke ongelukken voor. De botsing is waarschijnlijk
het gevolg van een communicatiefout waardoor het lege mate
rieel niet op tijd is weggereden.
Hagenaar bedolven door duinverschuiving
DORDRECHT De 26-jarige Hagenaar R. Lemkert is gisteren
in de onmiddellijke nabijheid van de Slufterdam om het leven
gekomen, toen hij werd bedolven door een duinverschuiving.
De man wandelde met een aantal vrienden in de buurt van de
Slufterdam, toen plotseling een deel van een ongeveer zeven
meter hoge duin begon te schuiven. Lemkert raakte in een mum
van tijd bedolven onder het zand. Pogingen van zijn metgezellen
hem gravend te bereiken hadden na zo'n vijftien minuten succes
maar hij bleek toen al overleden.
DEN HAAG Er komen 170 extra cellen
voor jeugdige criminelen. Staatssecretaris
Kosto van justitie brengt daarmee het totaal
aantal van deze speciale cellen op 370. Hij
komt met de uitbreiding tegemoet aan de re
cente kritiek van kinderrechters, die erop
wezen dat de door hen opgelegde straffen
niet kunnen worden uitgevoerd door een te
kort aan cellen. De jongeren komen daardoor
op lange wachtlijsten, waardoor ze soms vrij
blijven rondlopen en niet meer kunnen wor
den opgevangen en behandeld. Kosto zei dit
weekeinde in Vara's Achter het Nieuws ver
der dat hij vijftig miljoen gulden extra wil
uittrekken om onder meer maatschappelijk
werkers aan te trekken voor opvang en be
handeling van jonge veroordeelden.
„Overheid moet afblijven
van klein chemisch afval"
DEN HAAG De overheid moet de verwerking
van klein chemisch afval aan particuliere bedrij
ven overlaten. Dat vindt de Nederlandse Vereni
ging van verwerkers van Chemische Afvalstoffen
(NVCA). De vereniging voert deze weken een pu
bliciteitsoffensief tegen de voorstellen die worden
gedaan in de Contourennota, die de Tweede Ka
mer eerdaags behandelt. In het hoofdstuk 'Toe
komstige verwerkingsstructuur chemisch afval'
wordt een aantal oplossingen genoemd voor de
verwerking van de grote stroom klein chemisch
afval, variërend van overheidsbedrijven tot parti
culiere ondernemingen. De NVCA vindt dat de
overheid zich moet beperken tot controle en de
uitvoering overlaten aan particuliere bedrijven.
Door de invoering van nieuwe technieken denkt
de NVCA dat over vijf jaar tachtig procent van het
klein chemisch afval kan worden hergebruikt.
(Van onze
efementaire redactie)
cJ
rïAAG De PvdA-
i in de Tweede Ka-
jl de komende jaren
arjtal een half miljard
- bezuinigen op sub-
j Ad Melkert, een der
fle deskundigen van de
N kan die bezuiniging
bereikt worden bij de
p die afhankelijk zijn
,.l inkomen. De PvdA
Jt niet meer het belast-
^tkomen als maatstaf
nagelden voor de hoogte
-efubsidie, maar het bru-
iJten.
algemene beschouwin
gen over de rijksbegroting
voor 1991, die morgen in de
Tweede Kamer beginnen, zal
de PvdA een voorstel daarom
trent indienen. De CDA-frac-
tie staat in principe niet afke
rig tegenover het voornemen
van zijn coalitiepartner. „We
hebben bij het aantreden van
dit kabinet immers al aan mi
nister van financiën Wim Kok
gevraagd eens kritisch te kij
ken naar de omvang van de
subsidsies", zei het CDA-ka-
merlid Gerrit Terpstra van
morgen. „Maar daarmee wil ik
niet zeggen dat het CDA het
PvdA-plan zonder meer over
neemt. We moeten ons er deze
week intern nog eens goed
over beraden. Dit is een kwes
tie die zorgvuldige bestudering
vereist".
De PvdA'er Melkert lanceerde
het voorstel van zijn fractie za
terdag in Vara's Achter het
Nieuws. Diverse subsidies, zo
als huursubsidie en studiefi
nanciering, worden verleend
op basis van het inkomen.
Daarbij wordt gekeken naar
het belastbaar inkomen, ofwel
het bruto inkomen minus een
aantal aftrekposten. Volgens
Melkert komen daardoor veel
mensen voor subsidie in aan
merking die daar gezien hun
inkomen niet direct om verle
gen zitten. Als deze mensen
voortaan niet meer profiteren
van subsidies waar ze nu nog
wel recht op hebben, kan de
overheid 250 miljoen gulden
besparen. Een definitieve
grens voor subsidieverlening
heeft de PvdA nog niet vast
gesteld. Als mogelijkheid
noemde Melkert echter een
bruto inkomen van 40.000 gul
den.
Melkert denkt op nog meer za
ken te kunnen bezuinigen.
Ook het landbouwonderwijs
en de landinrichtingsdienst
kunnen het wat de PvdA be
treft met 250 miljoen minder
aan rijksgeld doen. „De land
bouw wordt steeds minder be
langrijk, waardoor er ook
steeds minder mensen nodig
zullen zijn in deze sector", al
dus Melkert. Door daarnaast
de zogeheten C-premie op
nieuwbouwoningen af te
schaffen en de subsidie op de
jeugdspaarwet (Zilvervloot) te
beëindigen, kan bij elkaar nog
eens 100 miljoen worden ver
diend. De PvdA wil absoluut
niet bezuinigen op het open
baar vervoer en de bejaarden
zorg.
EHBO
Vier EHBO'ers
eensgezind in
actie tijdens
nationale
wedstrijden in het
verlenen van
eerste hulp, dit
weekeinde
gehouden door
het Rode Kruis in
Baarn. Het
slachtoffer,
natuurgetrouw
nagebootst door
een lid van Lotus
(Landelijke
Organisatie tot
Uitbeelding van
Slachtoffers),
wordt met alle
zorgen omringd
tijdens een
papieren
catastrofe,
waarbij vier
verschillende
soorten
calamiteiten door
de EHBO'ers
moesten worden
behandeld.
FOTO: ANP
(Van onze
mentaire redactie)
gjAAG Het CDJA
premier Lubbers
de laatste weken
jefaald als leider
I regering.
s'de christendemocrati-
e(gerenorganisatie heeft
<jgo van Lubbers een
ajeuk opgelopen en is
^vraag of hij nog wel
genoeg heeft om de
Regeringscoalitie te lei-
Ijze scherpe aanval op
de CDA-leider staat in het
partijorgaan CD/Aktueel en is
geschreven door twee be
stuursleden van het CDJA. Zij
vinden dat Lubbers in de af
faires rond Braks en Van der
Linden heeft gefaald. Tevens
krijgt hij het verwijt in de be
groting voor volgehd jaar de
problemen vooruit te hebben
geschoven en zou het hem ont
breken aan vernieuwende
ideeën over milieu en de col
lectieve sector.
De grootste fout heeft Lubbers
volgens het CDJA gemaakt
rond het aftreden van minister
Braks, waarin hij „een onthut
sende zelfoverschatting ten
toon heeft gespreid". Vlak
voordat de PvdA Braks liet
vallen, had Lubbers nog ge
zegd dat Braks ijzersterk
stond. De jongeren verwijten
de premier dat hij niet heeft
begrepen dat de PvdA een
voudig niets anders kon doen
dan het vertrouwen in Braks
opzeggen. Toen Lubbers daar
na Van der Linden voordroeg
als staatssecretaris op Land
bouw heeft hij volgens het
CDJA zijn achterban volledig
verkeerd ingeschat. „Neder
land is ziek, zegt Lubbers,
maar hij is nu zelf ook flink
aangestoken", schrijven de be
stuursleden.
En passent krijgt ook fractie
leider Brinkman een veeg uit
de pan. „Hij moet er nog aan
wennen dat de fractie uit 54
zelfstandig denkende parle
mentariërs bestaat, die zich
niet kort laten houden. Hij
moet niet denken dat ze braaf
de Baas volgen op zijn ondoor
grondelijke wegen". De jonge
ren zien Brinkman niet als de
opvolger van Lubbers. Ze ge
ven de voorkeur aan minister
De Vries van sociale zaken of
staatssecretaris Heerma van
volkshuisvesting.
CDA-voorzitter Van Velzen
heeft geen problemen met de
kritiek. „Er kunnen altijd wat
dingen beter of slechter uitval
len, maar door de bank geno
men blijft Lubbers een uitste
kend leider", zegt hij. „Boven
dien vind ik het eën goede
zaak dat er in onze partij
Het CDA verwacht overigens
dat er dit jaar in totaal 10.000
nieuwe leden bijkomen. Vol
gens Van Velzen zijn ongeveer
vierduizend van hen afkom
stig van andere politieke par
tijen.
Partijraad voor
opheffen EVP
AMERSFOORT De partij
raad van de Evangelische
Volkspartij (EVP) heeft zich
dit weekeinde in een resolutie
uitgesproken voor opheffing
van de partij in maart 1991.
Verder wil de raad een evan-
gelisch-radicale werkgemeen
schap binnen Groen Links op
richten. Het bestuur van
Groen Links heeft geen be
zwaar tegen zo'n christelijke
werkgemeenschap. Op 3 no
vember buigt het congres van
de EVP zich over de opheffing
en de werkgemeenschap.
\DVERTENTIE
WETENSCHAPSWEEK GEOPEND
fteatrlx neemt in het Dans-
Den Haag het landelijk
06-11 officieel In ge-
us houdt de openingstoe-
de vijfde Nationale We
de Erasmus Uni-
Rotterdam. Bovendien
i Claus het nieuwe hoofd-
an de Rijks Geologische
haarlem.
ROTTERDAM Aan
„het meer der herinne
ring" het geheugen dus
zijn in Rotterdam enke
le van de honderden le
zingen gewijd, die tijdens
nationale Wetenschaps
week worden gehouden.
De Wetënschapsweek wordl
morgen in Rotterdan officieel
geopend door prins Claus, de
voorzitter van de Stichting
Publieksvoorlichting over We
tenschap en Techniek. Over
de werking van het geheugen
doet een aantal theorieën de
ronde. De ligging ervan staat
slechts gedeeltelijk vast. Al- -
leen over de grootte van het
geheugen zijn wetenschappers
het eens. We kunnen 280 tril
joen (het cijfer 280 met 18 nul
len) stukjes informatie opslaan
in onze werkplaats van het
denken. In deze werkplaats
gaat -een grote doelmatigheid
gepaard met een supersnelle
reactietijd. Maar er zijn onein
dig veel vragen die de weten
schap tot nu toe niet heeft op
gelost.
Via experimenten kwamen
onderzoekers telkens tot nieu
we theorieën waarin het ge
heugen, door zijn ongrijpbaar
heid, telkens met iets vergele
ken werd. Op die theorieën
valt aan te merken dat ze niet
volledig zijn. Ronduit onjuist is
echter de theorie die het ge
heugen met een spier verge
lijkt. Al vele jaren is bekend
dat het geheugen er door dom
weg trainen niet beter op
wordt.
Boekenkast
Een van de andere theorieën,
de zogenaamde bibliotheekt
heorie werpt meer licht in de
duisternis. Zij ziet ons geheu
gen als een grote boekenkast
waarin alles op een logische
manier naar onderwerp is ge
rangschikt. Deze onderwerpen
worden dan weer onderge
bracht in steeds ruimere cate
gorieën. Het geheel valt te
vergelijken met een netwerk
van knooppunten.
Een experiment heeft aange
toond dat de mens inderdaad
categorisch zoekt in zijn ge
heugen. Zo kreeg een proef-
groep A eerst het woord
'vrucht' en toen een 'P' te zien,
terwijl proefgroep B eerst de
'P' en toen het woord 'vrucht'
te zien kreeg. Proefgroep A
kon de vraag: 'Noem een
vrucht met een 'P' sneller be
antwoorden, zij zaten immers
al in de categorie Vruchten'
toen de 'P' werd getoond. De
zintuiglijke ervaringen (tast
zin, reukzin, gehoor, smaak,"
gezicht) worden in verschil
lende geheugens opgeslagen.
De ligging van het geheugen in de hersens staat slechts gedeeltelijk vast. Er zijn nog oneindig veel
vragen over 'het meer der herinnering' die de wetenschap niet heeft kunnen beantwoorden.
Vergeten
Over de oorzaken van verge
ten is minder bekend. Is het zo
dat ongebruikte herinneringen
afsterven en letterlijk spoor
loos verdwijnen? Of blijft er
wel een geheugenspoor, maar
zijn de verbindingen verbro
ken, zodat de herinnering op
een onbereikbaar eiland zit.
Uit experimenten met het op
roepen van herinneringen on
der hypnose is slechts aange
toond dat sommige herinne
ringen er nog zijn. Andere zijn
door nieuwe ervaringen bijge
kleurd en aangepast. Het ver
leden valt uit herinneringen
moeilijk te achterhalen.
Vergeten is gelukkig eerder
een zegen dan een vloek. Het
lijkt ondraaglijk om als een
tweede Ali Halici door het le
ven te gaan, de man die in de
jaren zestig duizenden regels
uit de koran uit zijn geheugen
kon reciteren. Halici had voor
zijn kunsten geen ezelsbrugge
tjes nodig. Het middel bij uit
stek om via associaties zaken
langer te kunnen onthouden.
De ware geheugenkunstenaar
werkt met een keten van asso
ciaties.
Opmerkelijk is het dat oude
ren bij het onthouden van al
gemene kennis hoger scoren
dan jongeren. Dit komt omdat
de structuur van hun lange
termijn-geheugen hoogwaardi
ger is. Hun ervaringsnetwerk
is in de loop der jaren dichter
en dichter geworden. Hierdoor
blijft iets nieuws er gemakke
lijker in zitten. De oudere
heeft in zijn geheugen meer
kapstokjes om de nieuwe ken
nis aan op te hangen. Situaties
worden hierdoor beter her
kend en beoordeeld. Het
spreekwoord luidt dan ook
niet voor niets: wijsheid komt
met de jaren.
BEN HUMMEL
Informatie over de Weten
schapsweek kan verkregen
worden via de wetenschaps-
lijn van de Stichting Pu
blieksvoorlichting over We
tenschap en Techniek: tel.
06-8.21.21.44.
IBAAI
door WILLEM HITSTIER
..cvriKEB) sn
zie m eeh) «as
UHBkTfL-
Rellen na vervroegen sluitingstijd cafe's
HAARLEM Uit protest tegen de vervroegde sluitingstijd van
cafés hebben ongeveer honderdvijftig cafébezoekers het afgelo
pen weekeinde een straat afgezet in de binnenstad van Haarlem.
Even na sluitingstijd maakten ze luidkeels duidelijk het niet
eens te zijn met de beslissing van de burgemeester de sluitings
tijd met twee uur te vervroegen. De nieuwe sluitingstijd is twee
uur. Toen de eerste straattegels sneuvelden greep de politie in
om erger te voorkomen.
Dissidente FNV'ers richten nieuwe bond op
NIEUWEGEIN De dissidente leden van de Vervoersbond
FNV gaan een aparte vakbond oprichten. Dertig leden hebben
zaterdag besloten definitief te breken met de bond, nadat ze in
mei .van dit jaar de Vereniging van Verontruste Leden (VVL)
oprichtten. De VVL was bedoeld als „waakhond" binnen de
bond waar een bestuurscrisis heerste. Eind vorige maand ver
bood het bondsbestuur de VVL en dreigde met royement.
DEN HAAG De oud
verzetsman Teengs Ger
ritsen die gistermiddag
om het leven kwam
kreeg in '88 veel kritiek
van verzetsmensen en
slachtoffers van de oorlog.
Als ere-voorzitter van het
Centraal Orgaan Voorma
lig Verzet en Slachtoffers
drong hij, met negentien
vooraanstaande Nederlan
ders aan op de vrijlating
van de oorlogsmisdadigers
Fischer en Aus der Fün-
ten, de Twee van Breda.
Teengs Gerritsen stelde voor
de Twee van Breda „de grens
over te schoppen", omdat hij
had gemerkt dat veel mensen
nog steeds van de kook raak
ten bij het oprakelen van hel
verleden.
Veel verzetsmensen en slacht
offers begrepen hem niet toen
hij aandrong op de vrijlating
van de twee, wat hem erg aan
greep. Kort na de vrijlating
stortte de oud-verzetsman in
bij een herdenking in Wasse
naar. Hij werd opgenomen op
de afdeling hartbewaking van
een ziekenhuis.
Gerritsen werd op 29 decem
ber 1907 in Amersfoort gebo
ren. Bij het uitbreken van de
oorlog werkte hij bij de dienst
in-en uitvoer van het ministe
rie van economische zaken. In
1940 kwam hij via hockey-
vrienden in het verzet. In de
zomer van 1942 werd Gerrit
sen op kantoor opgepakt door
de Gestapo en in de Scheve-
ningse gevangenis gesmeten.
Hij werd beschuldigd van sa
botage, spionage en hulp aan
de vijand. Zijn vriend Jan ten
Bosch, ook een verzetsman,
nam de schuld op zich. Hij
werd volgens Gerritsen gefu
silleerd. Later vertelde Gerrit
sen dat ook hij ter dood is ver
oordeeld en dat hij naar kamp
Amersfoort werd doorgestuurd
dankzij SD'er Haubrock die
hem had verhoord.
Via Amersfoort kwam Gerrit
sen als Nacht- und Nebelge-
vangene in concentratiekam
pen Natzweiler en Dachau. In
een interview met Vrij Neder
land zei hij veel van zijn con
centratiekampjaren geleerd te
hebben: „Ondanks de gruwe
len. Omdat je daar niet door je
naam of je geld, maar alleen
door de kracht van je persoon
lijkheid boven de massa kon
uitstijgen en anderen tot steun
kon zijn".
Teengs Gerritsen kwam na de
oorlog regelmatig in het
nieuws. Eind vorige maand
trok een journalist van De Te
legraaf zijn verzetsdaden in
twijfel. Teengs Gerritsen zou
zijn verzetsdaden hebben op
geklopt. In Vrij Nederland van
29 september zei een vriend
van Gerritsen, W.A.H.C. Boel-
aard: „Maar ik denk dat Hans
lijdt aan wishful thinking. Hij
eigent zich gebeurtenissen
toe". Een andere kennis van
Gerritsen uit concentratie
kamp Dachau meende dat de
verhalen van hem „klinklare
nonsens" waren. Afgelopen
zaterdag vertelde de verzets
man zijn verhaal in De Tele
graaf.
Een van de laatste gelegenhe
den waarbij hij in de belang
stelling stond, was afgelopen
woensdag. Hij verscheen als i
gast van de Duitse ambassa
deur Otto von der Gablentz,
op een feest ter gelegenheid
van de éénwording. Hij zei
bang te zijn dat Duitsland heel
Europa wil overnemen. „Ten
zij tien procent van de Duit
sers zou zijn als Otto von der
Gablentz".
Naast zijn werk voor verzets-
mensen met een concentratie
kampsyndroom, was Teengs
Gerritsen na de oorlog actief
in het zakenleven. Hij was
agent voor vliegtuigfabrikant
Lockheed en kwam tijdens de
Lockheed-affaire rond prins
Bernhard in opspraak. Hij
woonde tot zijn dood in Wasse
naar. Hij laat zijn (tweede)
vrouw en een tweeling van 15
jaar achter.
Teengs Gerritsen in gesprek met prins Bernhard op een foto uit
mei '75. Teengs Gerritsen was een persoonlijke vriend van de
prins. In het midden de Canadese generaal b.d. Gitchfng.
