Topmanagers vaak minder goede leiders dan ze denken Beleggen in een schoner milieu GELD GOED Fiat en CGE samen egen Groot-Duitsland" CcidócSouacMit y Beurs van Amsterdam Jist-brocades en Paques gaan samen het afvalwater te lijf fSC smaakt /et zoet der yerwinning ZELFOVERSCHATTING SCHAADT BEDRIJVEN Beleggers blijven weg SCONOMIE ZATERDAG 6 OKTOBER 1990 PAGINA 7 ELFT De biotechnologische bedrij en Gist-brocades en Paques voeren be- irekingen over samenwerking op het •bied van afvalwaterzuivering. De sa menwerking is vooral gericht op uitwis sing van know-how, waarbij de zelf- jndigheid van de bedrijven gewaar- jrgd blijft, drang tot samenwerking van de twee groot bedrijven op het gebied van afvalwaterzui- •ing ligt volgens Gist-woordvoerder ir. W. de itte in „de omvang en diversiteit van de mi- ijuproblematiek". Door de samenwerking innen zuiveringsinstallaties sneller worden leverd en beter voldoen aan de verschillende [nsen en eisen van de bedrijfstakken. „De sa- jnwerking heft de huidige concurrentie op moet uiteindelijk resulteren in een grotere afzet", schetst De Witte de ideale situatie. Gist- brocades houdt zich nu hoofdzakelijk bezig met fundamenteel onderzoek terwijl het Friese Pa ques ook ontwerp en plaatsting van installaties verzorgt. Een verschil dat in de samenwerking een leidende rol voor Paques zal opleveren. De Witte: „Gist is in de ontwikkeling van zui veringsinstallaties gerold toen het haar eigen afvalwater moest zuiveren om kosten van hef fingen te drukken. Jaarlijks kostten de milieu heffingen het bedrijf bijna tien miljoen gulden. Gist heeft toen een techniek voor afbraak van afval ontwikkeld op basis van het rottingsprin cipe. De techniek bleek goed genoeg om op de markt te brengen zodat een dochterbedrijfje werd opgericht, Biothane International. Dit be drijfje leverde de techniek voor meer dan 70 zuiveringsreactoren over de hele wereld en is nu de grootste inzet van Gist in de onderhande lingen. Het is niet onwaarschijnlijk dat de sa menwerking onder deze naam verder gaat". De reactor wordt ingeschakeld aan het einde van het zuiveringsproces. Eerst wordt het wa ter enkele keren hergebruikt. Daarna pas wor den er, in de installaties van Gist en Paques, micro-organismen op losgelaten. Hierbij komt branding elektriciteit kan opleveren. valstroom bevat genoeg bruikbare stoffen om dit kostendekkend te maken - rekening hou dend met de heffingen die anders betaald moeten worden", aldus De Witte. Op moment van lozing bevindt zich nog maar twintig pro cent onafbreekbaar afval in het water. Het voordeel van deze moderne aanpak is ruimte- en tijdsbesparing. Voor oude methodes werden meertjes rond een bedrijf gegraven. Op de bodem lag slib met de organismen zodat het water gezuiverd is voor het in het grondwater terecht komt. Dit proces neemt meer dan een week in beslag, de methode van de beide Ne derlandse bedrijven slechts twee dagen. Het Delftse bedrijf nadert het einde van een omvangrijke reorganisatie die de dalende wins tcijfers moet keren. De winst daalde het afgelo pen half jaar met 15,7 miljoen gulden tot 25,8 miljoen. De reorganisatie houdt onder andere een verschuiving in van 'technology-push' naar 'marketing-pull'. De samenwerking met Paques is een concretisering daarvan. Paques zelf heeft een aanzienlijke markt in het buitenland opge zet en ziet de omzet jaarlijks stijgen. De toonaangevende bedrijven op het gebied van milieu-biotechnologie verwachten dat de besprekingen begin november worden afge rond. HENK SWAGER fcASTRICHT De lastrichtse producent kunstmatige zoetstof- Holland Sweetener fmpany, een 50-50 joint jnture van DSM en de spanse onderneming To ri, heeft een juridische lerwinning behaald in jnada op Nutrasweet, de -ootste zoetstoffenfabri- int ter wereld. Jt Canadese commissie voor iacurrentieverhoudingen :!ft Nutrasweet, dat tot het ajnsanto-concern behoort, gedragen diverse anti-con- rrentiebepalingen in leve- icierscontracten te schrap- i. Volgens de commissie takte Nutrasweet misbruik li zijn dominante positie op jmarkt voor aspartaam. As- jTtaam is een laagcalorische Jtstof met de smaak van sui- maar met een 200 keer ej-kere zoetkracht. De stof rdt veel gebruikt bij de pro- Ktie van light-frisdranken. Icontracten die Nutrasweet loot met de afnemers werd Ier andere bepaald dat al- idi hun produkten gebruikt [jchten worden, waardoor de herneming een monopolie- Itie kon innemen. Volgens woordvoerder van HSC t de beslissing van de Ca- ïese commissie als een over- toning worden gezien. I ROTTERDAM De hoogste leiders in bedrij ven lijden aan een ernsti ge vorm van zelfover schatting. Ze denken dat ze prachtig mooi overleg plegen met de subtop in hun bedrijf, maar die sub top denkt daar heel an ders over. Waar dit meningsverschil tus sen de nummer één en de nummers twee heerst, is het bedrijfsresultaat slechter dan in bedrijven waar dat niet het geval is, is de uitkomst van een onderzoek dat prof.dr. Mauk Mulder presenteerde op het congres 'stimulerend lei derschap' in Rotterdam. Mulder baseert zijn bevindin gen, die hij sensationeel noemt, op een tweejarig on derzoek dat voornamelijk be stond uit een enquête onder topmanagers en hun directe medewerkers. Deze mensen kregen een uitgebreide lijst met vragen voorgelegd die be trekking hadden op de kwali teit van het leiderschap. De nummers één moesten die na- Prof. dr. Mauk Mulder. mens zichzelf beantwoorden, de nummers twee mochten er hun superieuren mee beoorde len. Dat ging zo: werd er gevraagd of de nummers één erin slaag den de mensen van het tweede niveau te motiveren, te stimu leren en hen enthousiast te maken, dan antwoordden de hoogste leiders zelf daar vaker 'ja' op dan de mensen van het tweede niveau. En dat verschil trad te vaak op om toevallig te kunnen zijn. Ook op vragen als 'brengt u een klimaat van samenwerking tot stand', 'werkt u met uw belangrijkste medewerkers als een eenheid', 'wordt u door de mensen van het tweede niveau uit vrije wil graag aanvaard' en 'kan het tweede niveau veel van u le ren op het gebied van leiding geven' antwoordde de top steeds vanuit een houding van zelfoverschatting. Daar komt nog bij, aldus Mulder, dat de leiders denken dat hun forme le invloed ('gebeurt er wat u wilt omdat u nu eenmaal deze positie bekleedt?' 'Neen') ge ring is, hetgeen onjuist is. Mulder: „Nummers één menen zelf dat ze in zeer hoge mate open overleg plegen. Num mers twee taxeren dat even wel heel anders. In de praktijk zien wij dat ook vaak: we on derschatten ons gebruik van de formele invloed die soci aal minder wenselijk wordt geacht. Wij overschatten het wederzijds open overleg dat wij plegen dat steeds gepro pageerd wordt. We denken te mooi over onze leidersactivi teiten!" Realistisch Dat de communicatie tussen top en subtop in bedrijven heel wat minder gladjes verloopt dan de toplieden menen, is niet alleen maar jammer van wege het ongetwijfeld negatie ve effect op de onderlinge ver houdingen, maar ook vanwege de negatieve gevolgen voor de bedrijfsvoering, zegt Mulder. Hem is gebleken dat een be drijf waarvan de leiding rea listisch is dus niet ten slachtoffer is gevallen aan ei gendunk en waarvan de nummers één en twee elkaar kunnen vinden in hun beoor deling van het leidingge ven beter functioneert dan een bedrijf waarin dat realis me ontbreekt. Natuurlijk gaat dat niet op als het realisme van de nummers één en de nummers twee eruit bestaat dat ze beiden vinden dat de leiding in alle opzichten faalt. Maar als beide partijen gema tigd-positief oordelen over de leiding, dan werpt dat meer vruchten af dan als de topman ten onrechte meent dat hij een natuurtalent is. Mulder: „Als zowel de num mers één als de nummers twee het leiderschap van de top hoog waarderen, is te ver wachten dat dit een zeer goed leiderschap betekent, met goe de bedrijfsresultaten. Uit onze steekproef blijkt echter dat dergelijke taxaties in het alge meen niet veel voorkomen". Volgens Mulder moet het roer nu om in 'het onderzoek en de theorie over leiderschap'. „Al te veel is de theorie gebouwd derzoek blijkt dat dit een on houdbare beperking is: ook de uitspraken van de nummers twee moeten hun volle ge wicht krijgen". Bovendien moeten de leiders zich ervan bewust zijn dat zij geneigd zijn tot zelfoverschatting en dat ze er goed aan zpuden doen een toontje lager te zingen. Mul der: „Alle gedrag dat realisti sche taxaties bevordert, draagt bij tot goed leiderschap: goede intensieve communicatie, goed luisteren, openstaan voor kri tiek, een positieve waardering voor afwijkende meningen, het betrekken van de num mers twee in ontwerpen van de strategie en het totstand- brengen van echt open over leg". STEVO AKKERMAN $jVan onze correspondent Aart Heering) De „schaduw van iot-Duitsland" heeft vol- Cesare Romiti, zakelijk "ecteur van Fiat, de snelle jitandkoming bevorderd van samenwerkingsverdrag sen Fiat en de Franse elec- nicaholding CGE. Daarmee •int zich een Zuideuropees fcnwicht tegen de industrië- Inachine van het herenigde Jtsland af te tekenen, grootste particuliere onder ping van Italië en Frank- Is derde industrie zijn door uitwisselen van aandelen de stichting van vier joint- Itures innig met elkaar ver- iden geraakt. Beide bedrij- i zijn bovendien sterker ge- rden in de takken waarin i van oudsher gespeciali- ifd zijn. Fiat krijgt een lérderheidsbelang in de ge- zamenlijke produktie van auto-onderdelen. CGE krijgt de zeggenschap over de tele- communicatie-activiteiten en de fabricage van treinen. In hun vierde* holding, waarin Fiat en CGE elk met vijftig procent participeren, zullen de technologie van het Italiaanse bedrijf en de Franse electroni- ca worden samengevoegd voor de produktie van kunstmatige intelligentie en telecommuni catie in de transportsector. Verwaarloosd De grensoverschrijding van Fiat is slecht gevallen bij de staatsholding IRI, waarmee al jarenlang vruchteloos werd onderhandeld over de samen werking. IRI-dochter Italtel, die onder meer het Italiaanse telefoonnet beheert, zou moeten samengaan met Telet- tra, het telecommunicatiebe drijf van Fiat. Doordat Fiat heeft gekozen vóór CGE, zul len de Fransen nu ook in Ita lië de grootste worden in die sector. Italtel raakt in 1993 zijn monopolie kwijt en lijkt ten dode opgeschreven. IRI-direc- teur Franco Nobili heeft de Fiat-directie dan ook verwe ten dat zij „het nationaal be lang verwaarloosd heeft". Waarop Romiti natuurlijk rea geerde door te zeggen dat het een anachronisme is om nu nog binnen enge, nationale grenzen te denken. Romiti vergat daarbij trouwens ge makshalve dat Fiat zelf vier jaar geleden uitgebreid de na tionale trom heeft geroerd toen er sprake van was dat het noodlijdende staatsbedrijf Alfa Romeo in buitenlandse handen zou komen. Later zou Alfa Ro meo voor een vriendenprijs aan Fiat worden overgedaan. Laguna Renault trekt op de autoshow van Parijs de aandacht met een kokette tweezitter. De 'Laguna' blijft een prototype, maar voor wie zijn geld toch kwijt wil zijn er op deze kijk- tentoonstelling nog voldoende andere merken en types om een keus uit te maken. FOTO: AP 1 Milieu-affaires staan in f/et brandpunt van de be- *ingstelling, in en buiten "ederland. Overal in de "'esterse wereld worden lans ook de beleggers 'arm gemaakt om geld 2 steken in milieuprojec- wn. De grote vraag daar- jj is of die projecten zui- ,ïr commercieel van Ird moeten zijn of dat Mealisme alleen voldoen de is om ze van de grond J krijgen. Ik denk dat de )mmerciële aanpak uit- =ndelijk toch de beste re- ^ltaten zal opleveren. s it moderne belegger hoeft nds kort niet meer recht reeks geld in milieuprojec- Ji te steken. Hij kan terecht j een beleggingsfonds dat sfzer dagen is geïntroduceerd •or Pierson, Heldring en Jerson (PHP). Het nog prille <^odukt moet zich natuurlijk jg waarmaken, maar vast- Bat dat al op grote schaal on- ■rrzoek is gedaan naar de 3>gelijkheden van dit fonds, lt de fraaie Engelse naam hvironment Growth Fund •jGF) heeft meegekregen. fall Street Journal heeft de- 1r dagen weer eens de klas- "feke wijze beschreven hoe tot -iisverre vaak afval van fa- jieken en dergelijke werden Tgevoerd. Een zekere John yrowski, die in Burlington, H de Amerikaanse staat Mas- Ichusetts, een klein bedrijf leidde dat voor het ministerie van defensie werkte, maakte zich nooit enige zorgen over de afvoer van giftige afval stoffen. Emmers vol salpeter zuur en dergelijke verdwenen gewoon via de gootstenen. Toen zijn personeel hem vroeg of dat geen kwaad kon, zei Borowski dat niemand daarvan enige nadelige gevol gen zou ondervinden. Hij wist dat het niet mocht, maar hij vond het eenzelfde vergrijp als het niet opgeven van fooi en voor de inkomstenbelas ting. Thans staat hij terecht en loopt het risico van een ja renlange gevangenisstraf. En kele personeelsleden liepen van het sjouwen met de em mers salpeterzuur huiduitslag op, maar volgens Borowski was de oorzaak van die uit slag luiheid of overmatig drinken. Europa achter Met of zonder Borowski moet toch gesteld worden dat Euro pa op milieugebied achter loopt op de Verenigde Staten. Als je de Nederlandse dagbla den leest krijg je al gauw de indruk dat de methode van Borowski hier eens tot de nor maalste methode van afval verwerking werd gerekend. Het aantal punten waar de grond ernstig is vervuild is niet te tellen en dan denk ik nog niet eens aan het pro bleem van de drijfmest. EGF is een beleggingsfonds dat eerder naar kapitaalwinst dan naar rendement (dividen duitkeringen) streeft. Het ver velende is dat er op de Am sterdamse effectenbeurs geen enkel aandeeL wordt verhan deld dat internationaal op mi lieugebied werkzaam is. Wij kennen weliswaar de Heide- mij, die een grote is op milieu gebied in Europa maar ander zijds niet op Beursplein 5 in de notering voorkomt. Op mi lieugebied zorgt Heidemij on der meer voor geluidsisolatie rondom Schiphol, reststoffen- verwerking en uiteraard bo demsanering. De milieusector heeft volgens PHP grote groeikansen in de komende jaren. Het milieu is een zaak met kansen op lange termijn, zegt merchant bank PHP. Het milieu kan rem mend werken op de economi sche groei en daarom is het eigen belang om naar een zorgvuldig beleid in deze te streven. Noodzakelijk zijn schonere produktieprocessen en een schonere dienstverle ning alsmede energiebespa ring. Wat dit laatste betreft heeft Saddam Hussayn een belangrijke bijdrage aan het milieu geleverd door ervoor te zorgen dat de brandstofprij zen weer worden opgejaagd naar hoogten die wij al jaren niet meer gekend hebben. Een aangename bijkomstig heid van de huidige milieufi losofie is natuurlijk dat in dit verband niet meer wordt ge sproken van een lastige kos tenpost, aldus PHP. Naar alle waarschijnlijkheid wordt daarmee ook bedoeld dat er een tak van milieu-nijverheid is ontstaan die zichzelf kan bedruipen. Overigens moet u eens beden ken wat er gaat gebeuren nu de Duitse eenwording een feit is, De DDR is ons sinds jaren afgeschilderd als een van de grootste bronnen van milieu vervuiling. De smeertroep die daar is ontstaan door het bui tensporig gebruik van bruin kool moet onwaarschijnlijke vormen hebben aangenomen. Het' nieuwe deel van de Bondsrepubliek moet dan ook geweldige kansen bieden aan de specialisten op het gebied van een schoon milieu. Groeifonds Weer terug naar het EGF dat, zoals de naam al zegt, een groeifonds is. De minimale omvang bedraagt 800.000 aan delen van één gulden nomi naal, die worden uitgegeven tegen een koers van 50 gulden per stuk. In de beleggingsstrategie wordt onderscheid gemaakt tussen twee types beleggin gen. Allereerst zal worden be legd in systemen en diensten die de kwaliteit van het mi lieu verbeteren, zoals afval verwerking en recyclingspro- cessen (tussen haakjes: het prospectus is gedrukt op chloorvrij gebleekt, weinig hout bevattend papier). Ver der zal worden belegd in on dernemingen met produkten en diensten die bijdragen tot een schoner milieu. In dit verband worden genoemd consumentenprodukten (be denk hierbij dat alleen in Ne derland drie miljard plastic bekertjes in prullenmanden en vuilnisbakken verdwij nen). Verder werd bij PHP gewezen op de 100 miljoen ton zwaar vervuild slib die ver werkt moet worden tot zoveel mogelijk nuttige produkten. Gezegd wordt dit: „Aanvan kelijk zal de nadruk liggen op de eerste categorie, omdat de ontwikkeling van nieuwe technieken en produkten nog in een beginstadium verkeert. De beleggingen zullen worden gespreid over Europa, de Ver enigde Staten en het Verre Oosten. Met name Europa biedt de meeste kansen, om dat oplossing van de proble men in Oost-Europa waar schijnlijk door Westeuropese ondernemingen wordt gebo den". Daar komt Oost-Duits- land dus al om de hoek kij ken. Als het streven naar een scho ner milieu in het brandpunt van de belangstelling blijft staan, zou EGF wel eens een goede toekomst tegemoet kunnen gaan. Het enige risi co: politieke of economische gebeurtenissen, waardoor al spoedig wordt gezegd: „Nou ja, het milieu, laat maar, dat komt later wel weer eens". WIM VAN DER MEULEN Golfcrisis maakt het leven duurder DEN HAAG Het prijsin dexcijfer van de gezinscon sumptie is tussen midden .au gustus en midden september met 0,9 procent gestegen. Deze stijging is veel hoger dan in voorgaande jaren in deze pe riode. Niet alleen benzine en kleding werden duurder, maar ook verse groenten en eieren. In één maand stegen de prij zen van voedingsmiddelen met één procent, van kleding en schoeisel met vier procent en van vervoer met 2,7 procent. Bij andere uitgaven was de prijsstijging minder groot. Tus sen midden september vorig jaar en midden september dit jaar stegen de prijzen met 2,7 procent. Juli 1990 drukste maand Schiphol SCHIPHOL De maand juli is een topmaand geweest voor Schiphol wat betreft passa giersvervoer. In juli maakten 1.744.944 passagiers gebruik van de luchthaven, 7,8 procent meer dan in dezelfde maand van het voorgaande jaar. Tot nu toe was de recordmaand augustus 1989, maar in juli 1990 zijn 119.000 passagiers méér vervoerd. De groei is volgens de luchthaven voorna melijk toe te schrijven aan stij ging van het lijndienstvervoer. Vooral de Europese bestem mingen hebben dear aan bijge dragen. Over de eerste acht maanden van 1990 heeft Schiphol 5,7 procent meer pas sagiers en 2,6 procent meer vracht vervoerd en 5,3 procent meer vluchten verwerkt dan in de eerste acht maanden van 1989. Alleen het postvervoer daalde: met 5,7 procent. Slotkoers vrijdag 5 abn-amro pr 5.07 acf hold c 32.00 ahrend gr c 197.00 amst rubber 4.20 anl.vert 42500 alag hold c 112.00 auto-l r 74.50 auto ind pr 47.00 bam groep 81.50 balenb.beh. 100.50 betindo c bertel blydwil bredero 1880L ONG breder c 18.30 ONG breevast e 13.70 13 30 burg heybr 2750.006 2750.008 912.00 900.00 912.00 900.00 840.00 838.00 calvepr center pa c chamotte 78.80 78.80 3.40 3.30 lo c 332.00 332.00 flexovit 80 00 fumess 156.00 gamma hok) 89.00 gamma h 5 pr 5.75 getronks 31.10 geveke 43.40 holl.kloos hbg hunter d pr ica holde ihccaland induslmij 1165.00 ONG kbb 88.50 kbb c.pr c 85.60 koppelpoort 280.00 krasnapots. 228 00 landreglc 6300 maas beh e 72.30 55.00 53.00 6.30 6.30 mend gans 4170.00L 4170 OOI moeara 1140.00 113000 moeara opr 146000. 146000. moeara c op 14600.0 14600.0 moeara wb 15600.0 15600.0 vd moolen 28.50 28.00 mulder bosk 55.00L multihouse 7.70 7 90 mijnbouw c 389.70 HV naett 320.00X nijv-t cale omnium eur potynorm c 119.00 119.00 sdiev.-ems schuitema taxi twenthe 77.00 tufep comp 31.50 tw kabeli c 128.30 un!7pr. ural 7 c pr unl.6 pr unl.4 pr v.transliyp. 575.001 GOUD Nieuw Vorige ZILVER onbewerkt 21750 - 22350 21570 - 22170 onbewerkt 225 - 295 225 - 295 bewerkt 23950 23770 bewerkt 340 340 Opgave: Drijfhout, A'dam Goud 21.440-22.040, vorige 21.380-21.980 AMSTERDAM De 'beleg gers blijven nog steeds weg van de Amsterdams effecten beurs. Ook de instituten laten zich nog nauwelijks zien op het Damrak, omdat zij er steeds van uitgaan dat het nog lager kan, zo wordt gezegd. De markt is bovendien over gevoelig voor slecht nieuws, zodat de afkeuring van de be grotingsvoorstellen van Bush door het Huis van Afgevaar digden al helemaal verkeerd viel op dé effectenmarkten. Tenslotte werden er met het weekeinde voor de boeg aan delenposities gladgestreken. De uitkomst van dit alles was, dat bij een weer matige handel het koerspeil in Amsterdam na een paar redelijke dagen weer terug moest. Rond kwart voor drie eindigde de beurshandel ook nog voortijdig omdat het centrum van de hoofdstad werd geplaagd door een tele foonstoring. Dit leidde ertoe dat er na dit tijdstip geen han del meer plaatsvond en beslo ten werd ook van avondhan- del af te zien De stemmingsin dex gleed snel weg van 94,7 naar een dieptepunt van 92,4, waarna enig herstel optrad. De koersindex ging omlaag van 170,8 naar 168. De totale omzet kwam op 867 miljoen, waarvan 463 miljoen in aandelen. Op de ook erg stille obligatiemarkt kwamen de koersen nauwelijks van hun plaats. Bij de meest actieve aandelen waren verliezen van een tot twee gulden ondanks het late re lichte herstel tamelijk nor maal. Bij de internationals verloor Akzo 2,90 op ƒ78,40. Unilever 3,50 op 137,60 en Kon. Olie 1,90 op ƒ135.60 In de financiële sector kreeg Amev de grootste klap.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 7