et ethisch reveil van de PvdA
Met gasmasker op
onder de douche
„Artsexamen in vierde studiejaar"
Vliegbasis Twenthe is wachten beu
Lubbers wil niet eerder vertrekken
„Leesvader" nu officier
[NENLAND
CeidaeSowmit
ZATERDAG 6 OKTOBER 1990 PAGINA 3
NIJMEGEN Medische
studenten zouden al in het
vierde studiejaar een art
sexamen moeten afleggen.
In de drie jaar daarna zou
den zij praktisch kunnen
gaan werken als junior-
arts, voordat zij hun laat
ste examens afleggen.
Dr. J. Verhoeff, hoofddirec
teur gezondheidszorg van het
ministerie van WVC, heeft
dit voorstel gisteren gedaan
op een symposium in Nijme
gen. Veel medisch studenten
vinden dat ze te weinig
praktische ervaring opdoen
tijdens de co-assistentschap
pen. Verhoeff stelde daarom
voor 'at de medische studie
in de toekomst begint met
drie algemene studiejaren,
waarna in het vierde jaar het
artsexamen afgelegd wordt.
Daarna volgen twee co-assis
tentenjaren, waarin de ju
nior-artsen onder supervisie
bevoegd zijn tot medisch
handelen. De medische stu
die moet volgens Verhoeff
worden afgerond met een al
gemeen klinisch jaar, waarin
ook zaken als medisch ma-
nagment en medische tech
nologie aan de orde kunnen
komen. Na die zeven jaar
volgt een eventuele speciali
satie.
itsland telefonisch
lang niet verenigd
HAAG Veel Nederlanders
:n door de Duitse eenwording
lig een hoge telefoonrekening,
irkeren ten onrechte in de ver
stelling dat ook het landnum-
an Oost-Duitsland (37) nu het-
is als dat van West-Duitsland.
lat netnummers en abonnee-
in oost en west veel over-
imst vertonen, krijgt men dus
verkeerde Duitsers aan de lijn.
nisverstand heeft al geleid tot
;)Brden telefoontjes naar het infor-
lummer van de PTT. Het zal tot
luren voor de eenwording zo ver
'orderd, dat het nieuwe Duits-
>e kan met één landnummer.
Controle huursubsidie
levert miljoenen op
DEN HAAG Het ministerie van
volkshuisvesting, ruimtelijke ordening
en milieubeheer heeft vorig jaar door
verbetering van de controle 51,2 miljoen
gulden binnen gekregen aan huursubsi
die, die in het verleden teveel was be
taald. Het jaar ervoor leverde de contro
le 48,6 miljoen op, in 1987 kwam 26,3
miljoen binnen. Vorig jaar werd aan
918.000 huishoudens huursubsidie toege
kend, 40.000 meer dan een jaar eerder.
Daarmee was een bedrag van ruim 1,6
miljard gemoeid. Komende jaren blijven
de uitgaven voor huursubsidie stijgen,
omdat het accent wordt verlegd van het
subsidiëren van woningen naar bewo
ners.
Actie tegen Shell
Medewerkers van
Greenpeace hebben gisteren
actie gevoerd bij Shell in
Pernis, met name tegen de
lozing van enorme
hoeveelheden verontreinigd
afvalwater in de Rotterdamse
haven. Uit onderzoek van de
organisatie zou blijken dat
Shell Chemie en Shell
Raffinaderij via 38 pijpen
dagelijks 1.800 miljoen liter
afvalwater lozen, waarbij
bestrijdingsmiddelen en
grote hoeveelheden uiterst
giftige dioxines vrijkomen. Uit
protest hiertegen werd een
symbolische knoop in een van
de pijpen van Shell gelegd.
FOTO: ANP
HAAG Vice-voor-
Frans Leijnse van
dA-fractie heeft een
hoofdstuk geschre-
in de bewogen ge-
fdenis van zijn partij,
icennia van individu
ating, die geleid heb-
tot huisjesbezittende
lUtominnende 'Alme-
ïalisten', wordt het
tijd voor ouderwetse
riteit, vindt Leijnse.
binnenkort in het blad
isme en Democratie ver-
•nd essay breekt hij een
•oor een „ethisch reveil"
dan volgens sociaal-de-
Itisch recept.
;en opmerkelijke uit-
waarmee Leijnse de
ïfsie over de toekomst van
•tij een nieuwe impuls
iven. Financieel specia-
Melkert was de laatste
it die een steen in de
•vijver gooide, met een
(1 over de zin en onzin
t
van de koppeling. Ook waar
schuwde hij ervoor dat de
PvdA de aansluiting bij de
middengroepen dreigt te ver
liezen, door steeds maar op de
sociale minima te hameren.
Een redenering waarvan
Leijnse, zo blijkt, krachtig af
stand neemt.
„De keuze voor solidariteit is
des poedels kern in ieder soci
aal-democratisch programma.
Wat hieraan in Melkerts op
tiek niet deugt ontgaat me",
stelt Leijnse onderkoeld. Het
feit dat Melkert de koppeling
ter discussie heeft gesteld,
neemt Leijnse zijn partijgenoot
hoogst kwalijk. „De wijze
waarop dit gevoelige thema
aan de orde wordt gesteld is
een voorbeeld van hoe de dis
cussie niet moet worden ge
voerd De schade die de
PvdA daarvan lijdt is omge
keerd evenredig aan de voort
gang in het debat".
Droefenis
Leijnse onderkent, evenals
Melkert, dat de PvdA he^
slecht doet in randgemeenten,
waar geschoolde arbeiders in
middels een fatsoenlijke wo
ning hebben aangeschaft en
een middenklasse auto voor de
deur hebben staan. De modale
burger zou steeds meer belang
hechten aan de eigen porte
monnee en eigen materiële
vooruitgang. Op de PvdA
stemmen wordt door steeds
meer van deze 'Almere-socia-
listen', ten onrechte, ervaren
als „het snijden in eigen
vlees", constateert hij met
droefenis. „Maar dit probleem
laat zich niet oplossen door
een stevige ruk van de PvdA
naar het midden. Een sterker
appèl doen aan het eigenbe
lang is niet geloofwaardig als
we tegelijkertijd vasthouden
aan solidariteit".
Hoe dan toch de modale socia
list over de streep te trekken?
Daarvoor, heeft Leijnse een
soort „ethisch reveil" in ge
dachten. Een term die ooit
door Dries van Agt werd gebe
zigd, waarmee de voormalige
CDA-leider maar wilde zeggen
dat tegenwicht moet worden
geboden aan de zelfzucht en
het individualisme van de ja
ren tachtig. Van dergelijke co-
fessionele oproepen kreeg men
indertijd in de PvdA-gelede-
ren de koude rillingen. Maar,
vindt Leijnse nu, het CDA was
zo gek nog niet.
Letterlijk schrijft hij: „Ik zou
willen constateren dat het
CDA, eerder en helderder dan
de PvdA, heeft onderkend dat
de teloorgang van het collec
tief bewustzijn een normatief
vacuüm schiep dat opgevuld
moest worden. Het is de
kracht en ook de aantrekke
lijkheid van de christen-demo
cratie geweest dat zij de over
steek naar de publieke moraal
veel vaker en gemakkelijker
maakt dan de huidige sociaal
democratie".
De PvdA heeft zich de afgelo
pen jaren teveel geconcen
treerd op de bestuurlijke kant
van de politiek, vindt Leijnse.
Daarmee zou in feite afstand
zijn genomen van de politiek
als bron van maatschappelijke
normen. Hier ligt volgens
Leijnse ook de oplossing voor
het probleem dat de PvdA
steeds meer terrein verliest bij
de modale burger. Meer na
druk op de moraal zou de
PvdA de kans bieden midden
groepen uit te leggen dat ^soli
dariteit én samenhang" uitein
delijk ook in hun belang is.
Leijnse concludeert dat de par
tij weer een „levende en aan
sprekende invulling van waar
depatronen moet geven".
Daarbij mag de PvdA ook éen
beroep doen op individuele
burgers, vindt hij. „Wij zouden
ons de vraag moeten stellen of
we nog een opvatting willen
uitdragen over hoe individuen
zich dienen te gedragen om
een solidaire en samenhangen
de samenleving te realiseren".
Met name in milieu- en crimi-
naliteitsbeleid kan de overheid
het volgens Leijnse niet laten
bij wet- en regelgeving, maar
moet ook een beroep worden
gedaan op de verantwoorde
lijkheid van individuen tegen
over de samenleving als ge
heel. „De PvdA mag de steeds
weer opflakkerende discussie
over rechtshandhaving niet
aan het CDA overlaten en
moet niet schromen op de nor
men de meeste nadruk te leg
gen. De politieke voorlieden
van de PvdA moeten het bo
vendien aandurven het debat
over maatschappelijk en on
maatschappelijk gearag aan te
gaan". Het sluitstuk van de
nieuwe maatschappij la
Leijnse wordt tenslotte ge
vormd door de ooit in PvdA-
kring zo verguisde sociale con
trole. Hier aangeland spreekt
de vice-voorzitter zelfs harde
taal. „Overheidshandelen
moet burgers in de gelegen
heid stellen norm-naleving
zélf af te dwingen; als het kan
goedschiks, maar wellicht een
enkele keer kwaadschiks. So
ciale controle heet dat en het
is wel typerend, dat dót begrip
binnen de PvdA de laatste ja
ren vooral in negatieve con
text is gehanteerd".
PAUL KOOPMAN
ïversiteiten
^gen bindend
'vies geven
jjHAAG De universi-
krijgen de mogelijkheid
tyn studenten na de pro-
Bse een bindend advies
het vervolg van hun stu-
n geven. Ook zullen ze de
jiten kunnen verwijzen
>en andere opleiding bui-
'T universiteit.
Ter van onderwijs, Rit-
!al de wet op het hoger
wijs aanpassen om der-
e maatregelen mogelijk
^en. Het bindend advies
h van de onderdelen uit
akkoord dat minister Rit-
[O de Vereniging van Sa-
Jerkende Nederlandse
irsiteiten (VSNU) bin-
jrt hopen te sluiten. De
ersiteiten zullen zich in-
gen om elke student na de
qeuse zo mogelijk in drie
haar de eindstreep te
en. Voor minister Ritzen
te afspraak van belang
rt hij de zogeheten „ver
buur" van studenten in
jiger onderwijs wil beper-
Jlitzen belooft de univer-
jt van zijn kant.dat hij
Amende jaren niet meer
universiteiten zal bezui-
I Deze afspraak vervalt
als het aantal studenten
-ig verandert dat het tien
fit afwijkt van het aantal
i wordt voorzien,
mdelijke Studentenvak-
LSVb ziet niets in een
Vlot-
getrokken
Even was er eni
ge paniek toen
gistermorgen in
de haven van
Antwerpen een
met vloeibare
ammoniak gela
den Duitse tan
ker aan de
grond liep. De
vrees was dat
het schip zou
kantelen of bre
ken en dat daar
bij ammoniak
zou ontsnappen.
De Nederlandse
autoriteiten wer
den gewaar
schuwd omdat
er een stevige
wind stond,
waardoor een
eventuele wolk
ammoniak naar
Nederland had
kunnen drijven.
Maar bij hoog
water slaagden
sleepboten er in
de tanker vlot
vlot te trekken.
FOTO: AP
(AK
Koningin zwaait
ambassadeur uit
DEN HAAG De Duitse am
bassadeur in ons land, Otto
von der Gablentz, heeft gister
avond officieel afscheid geno
men van koningin Beatrix en
prins Claus. Von der Gablentz,
die zijn land gaat vertegen
woordigen in Israël, kreeg op
paleis Huis ten Bosch een di
ner aangeboden. Zo'n af
scheidsdiner is alleen voorbe
houden aan ambassadeurs die
een flink aantal jaren in ons
land hebben gediend. Von der
Gablentz is zeven jaar ambas
sadeur in ons land geweest.
A/B HMS WITTE DE
WITH Het is bepaald
geen pretje om bij de hoge
temperaturen die heersen
in de Straat van Hormuz
in een zwaar pak over het
dek van een fregat te
sjouwen. De dokter heeft
gezegd dat ik mijn hand
maar moet opsteken als ik
dreig flauw te vallen -
maar dat zal toch niet ge
beuren?
Intussen onderzoekt de leider
van de verkenningsgroep wel
ke delen van het dek zijn be
smet en moeten worden
schoongemaakt. Daarna keren
we terug in het binnenste van
het schip. Minister Ter Beek
loopt mee en geeft wijze raad.
„Gaat het?", vraagt een korpo
raal. „Prima!", roep ik tegen
de binnenkant van mijn klem
mende gasmasker. Maar ik
weet wel beter.
In een speciale ruimte worden
strenge procedures afgewerkt
om elke besmetting te voorko
men. Mijn pak wordt bepoe
derd en schoongespoten en
daarna snel los geknipt, omdat
dat de snelste manier is om het
te verwijderen. Uiteindelijk
sta ik poedelnaakt met alleen
mijn gasmasker nog op onder
de douche. „O, nu ga ik wel
even naar boven", zegt mijn
begeleider, minster Ter Beek.
Als ik zelf ook eindelijk boven
kom, krijg ik van de matrozen
een warm applaus. En enkele
glazen lauw citroensap. Mijn
collega's, aan wie ik de NBC-
ervaring te danken heb, zijn
nergens te bekennen. Die
drinken elders een koel bier
tje.
Demonstraties
Het bezoek uit Nederland is
voor de bemanningen van de
Witte de With en de Pieter
Florisz aanleiding tal van de
monstraties te verzorgen. Niets
is te veel. Er wordt gezeuld
met de kanonnen en de presti
gieuze goalkeeper, die vierdui
zend granaten per minuut kan
schieten. Midden op zee wordt
bij een Italiaans schip getankt,
helicopters halen kunststukjes
uit in de lucht en minister en
journalisten worden van het
ene naar het andere schip ge
hesen.
Ter Beek heeft plezier voor
twee. Handenwrijvend loopt
hij rond. Hij raakt zelfs wat
opgewonden als een Frans
schip de groeten overbrengt
van monsieur le président.
„Mitterrand is aan boord!"
roept Ter Beek. De bewinds
man wil niet geloven dat Mit
terrand al lang en breed weer
in Parijs zit en stuurt meteen
de complimenten terug. Twee
uur later meldt een stafofficier
droogjes: „Het was niet Mitter
rand maar de Franse admi
raal".
De vrouwelijke matrozen aan
boord van de fregatten zijn
wat minder spraakzaam dan
hun mannelijke collega's. Zij
willen liever met rust worden
gelaten omdat er over hun po
sitie al meer dan genoeg in de
kranten heeft gestaan.
Beneden in een van de verblij
ven van de manschappen kijkt
de 24-jarige matroos Ronny
Devilee uit Soesterberg naar
een spannende videofilm. Zijn
werk, het schoonmaken van
de wapensystemen, zit er net
op.
„Ik heb altijd bij de marine ge
wild, maar nooit gedacht dat
ik in een oorlogsgebied zou te
recht komen", aldus Devilee,
die nog geen jaar in dienst zit.
„Met mijn MTS-c
opleiding
lijk bij de
kon
heeft geen moment getwijfeld
toen hij hoorde dat zijn schip
naar de Golf moest. „Als ik nu
thuis had gezeten, had ik me
niet lekker gevoeld. Ik wilde
per se mee. Mijn ouders en
vriendin vonden het niet leuk.
Soms, als ik wacht loop, vraag
ik me af wat ik hier doe. Dat
duurt maar heel even, want je
weet heus wel dat je hier voor
de wereld bezig bent. Geluk
kig word ik door het beroep-
spersoneel volledig geaccep
teerd. Alleen is het waardeloos
dat ik veel minder vaargeld
krijg dan zij. Het scheelt per
maand zo'n duizend piek. Ik
ben toch evengoed bereid mijn
leven te geven? Ik heb het
vandaag nog tegen de admi
raal gezegd. Die zou het in de
groep gooien. En als ik Ter
Beek tegen kom, zal ik het
hem ook even onder neus
wrijven. Niet dat ik voor de
centen ben meegegaan. Ik
denk dat deze reis goed is voor
mijn loopbaan. Je moet er al
leen niet aan gaan denken, dat
je wel eens zou kunnen dood
gaan. Want dan schiet je in de
stress".
ROB SEBES
ENSCHEDE De comman
dant van de Nederlandse fre
gatten in de Golf mag ontevre
den zijn over het uitblijven
van nadere instructies; op de
vliegbasis Twenthe zijn de
vliegers van achttien F-16's
gewoon het wachten beu.
Dè wachtenden Zijn de piloten
van het squadron dat volgens
de berichten van een paar we
ken geleden naar Turkije zou
worden gestuurd om te helpen
het luchtembargo tegen Irak
te effectueren.
Op de basis staan intussen 720
pakken toiletpapier, vierhon
derd liter zonnebrandolie
factor acht, veldkeukens,
potten pindakaas, pakken
hagelslag en stapels theedoe
ken klaar. Maar nog steeds
weten de vliegers niet of ze
nog naar het Golfgebied zullen
vertrekken. Niet dat ze daar
om staan te springen. Maar die
onzekerheid is ook niets. „Dat
wachten is frustrerend", zegt
basiscommandant Kolonel F.
Vogelpoel.
Als minister van defensie Ter
Beek er toch nog in slaagt een
land te interesseren in het 315-
squadron, dan kan een ploeg
van 52 kwartiermakers binnen
48 uur ter plekke zijn om vast
te stellen welk materieel er uit
Nederland moet worden over
gevlogen.
De piloten het zijn er 24
zijn intussen voor niemand
aanspreekbaar. Ze vliegen,
want de oefenprogramma's
staan nog steeds in het teken
van eventueel politie-optreden
in de Golf-regio. „Mochten we
niet gaan, dan is het toch een
uiterst nuttige oefening ge
weest", meent kolonel Vogel
poel. De luchtmacht beschikt
straks namelijk over een gede
tailleerd draaiboek voor het
verplaatsen van een compleet
squadron, ook al is dat in wer
kelijkheid nooit weggeweest.
ld studie-advies. Volgens
nd wordt de afspraak
minister Ritzen en de
•siteiten mooi opgetuigd
rgumenten, maar is het
het bekende liedje: Rit-
op zoek naar geld.
diologen maken
Uwe pacemaker
ÏCHT Twee cardiolo-
^n het Amersfoortse zie-
lis De Lichtenberg heb-
jamen met een Neder-
producent een nieuwe
aker ontwikkeld en bij
itiënt geïmplanteerd. Het
m een pacemaker waar-
t één, maar twee senso-
tten. Die geven de pace-
voortdurend informatie
■le inspanning van de pa-
De pacemaker past aan
.id van die gegevens het
aan waarmee stroom-
s aan het hart worden
in. De tot nu toe ge-
e pacemakers hadden
i één sensor en gaven
is de cardiologen niet de
ige informatie over de
van inspanning. De eer
ie van de nieuwe pace-
kan snel de produktie
producent verwacht er
id vooijaar mee op de
te komen.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Premier
Lubbers is niet beschik
baar om in 1993 voorzitter
te worden van de Europe
se Commissie. Hij-liet er
gisteren geen misverstand
over bestaan dat hij niet
zal vertrekken zolang het
huidige kabinet niet is ge
vallen.
„Tussentijds opstappen is in
strijd met mijn opvattingen en
instelling", aldus Lubbers, ook
al vindt hij dat er staatkundig
geen bezwaren tegen zijn. Zo
als onze krant donderdag
meldde, zou Lubbers volgens
oud-premier Van Agt een uit
stekende kans maken om op 1
juli 1993 de Fransman Jacques
Delors of> te volgen als voor
zitter van het dagelijks bestuur
van de EG. Lubbers moet die
kans grijpen, zei Van Agt, ook
al betekent dit dat hij tusserf-
tijds uit het kabinet moet stap
pen. De huidige CDA-fractie-
leider Brinkman zou het pre
mierschap dan over kunnen
Lubbers wil niets van deze
suggestie weten. „Ik zeg het
duidelijk: zolang ik premier
ben van dit kabinet hoeft nie
mand er ooit meer over te zeu
ren! Het motto in de verkie
zingen 'was destijds „Verder
met Lubbers" en daarmee
werd de vólle kabinetsperiode
bedoeld. Ik ga er nog steeds
van uit dat die tot 1994 loopt".
Lubbers wenste geen kritiek
te uiten op de uitspraken van
Van Agt. „Ik neem aan dat hij
het goed heeft bedoeld. Er is
hem gevraagd of ik een goede
kandidaat zou zijn en Van Agt
heeft daarop ja gezegd. Hij kon
moeilijk nee zeggen".
Lubbers en Van Agt waren in
hun beider politieke loopbaan
grote rivalen. Volgens enkele
ingewijden zou Van Agt, mo
menteel ambassadeur van de
EG in de VS, met zijn opmer
kingen wel eens boze bedoe
lingen gehad kunnen hebben.
Lubbers wilde daar verder
niet op ingaan. Evenmin wilde
hij zeggen of hij de functie van
Delors ambieert. Op de vraag
of hij Van Agt daarvoor een
goede kandidaat vindt, zei hij
,Nee. Haha".
PROEFGEMEENTEN POSITIEF
OVER AANBOD MCDONALDS
DEN HAAG Een groot aantal van de 37 proefgemeenten bin
nen het project sociale vernieuwing reageert positief op het aan
bod van de Amerikaanse hamburgerketen McDonald's om ach
terstandsgroepen een baan te bieden. Volgens de personeelsma-
nager R. de Vries van de restaurantketen hebben inmiddels cir
ca 25 gemeenten iets van zich laten horen en in een aantal ge
meenten heeft het beleid al gestalte gekregen. Het aanbod van
McDonalds heeft betrekking op werk voor onbeperkte tijd voor
mensen uit achterstandsgroepen. Het bedrijf verzorgt ook een
opleiding.
NIJMEGEN Dr. Mommers, universitair hoofddocent onder
wijskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, is benoemd
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau. Mommers kreeg de
onderscheiding bij ziin afscheid van de universiteit. Mommers,
die ooit begon als onderwijzer op een lagere school, werd bekend
door de ontwikkeling van de leesmethode „Veilig leren lezen".
Het succes van de methode maakte hem tot de „leesvader van
Nederland". Op dit moment gebruikt 85 procent van alle basis
scholen de methode die het aloude „Aap, noot, Mies.vervi
door „Boom, roos, vis.
In volle zee tankten de Nederlandse fregatten gisteren olie bij een Italiaanse bevoorradingsschip.
FOTO: ANP
WILLEM RUSTIER
