Islam gaat crisis tegemoet kerk en wereld Paus opent synode over vorming priesters Veel kritiek op bisschoppen bij opheffingsbijeenkomst HKI „RK organisaties worden op hun daden beoordeeld" mT CéidócSouxant GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £ctdóe6ou*a/nt MAANDAG 1 OKTOBER 1990 PAGINA EB Minister Dales: geen sprake van onzorgvuldigheden bij SILA DEN HAAG Er is volgens minister Dales van binnen landse zaken geen sprake van onzorgvuldigheden bij de Stichting interkelijke lede nadministratie SILA. In ant woord op vragen daaromtrent van het Tweede Kamerlid Kohnstamm (D66) zegt de mi nister geen reden te zien om stappen (tegen SILA) te on dernemen. Volgens Kohnstamm, die ver wees naar het Humanistisch Verbond en de op hetzelfde adres gevestigde Stichting waakzaamheid personenregi- stratie, zouden er bij deze in stanties ongeveer 100 klach ten en bij de SILA zelf „dui zenden" klachten zijn gedepo neerd over de benadering door SILA van kerkelijk ge- registreerden. Minister Dales wijst er op dat de SILA ongeveer drie mil joen persoonlijke brieven heeft verzonden aan personen die in de ledenadministratie van de Nederlandse Her vormde Kerk staan geregi streerd. Ruim 10 van de aangeschrevenen zendt een verklaring van bezwaar tegen opname in het SILA-bestand en machtigt de SILA om bij de gemeenten de aanduiding kerkgenootschap op de per soonskaart door te heden. Van de tot nu toe ontvangen ver klaringen van bezwaar is on geveer 15 voorzien van zeer verschillende mededelingen die meestal betrekking heb ben op het lidmaatschap en/of de al dan niet gewenste regis tratie bij het kerkgenoot schap. Schaars bezoek vermeerdert de vriendschap. Arabisch spreekwoord Ouders komen in bijzonder onderwijs in het gedrang AMERSFOORT Bestuurlij ke schaalvergroting meer scholen onder één bestuur in het econfessionéel onderwijs leidt tot een grotere afstand tussen de scholen en de ou ders: er zullen minder ouders een functie hebben in het schoolbestuur en dat effect wordt versterkt door steeds meer professionalisering. De echte zeggenschap van ou ders over christelijke scholen zal over een aantal jaren flink zijn afgenomen en welk ver schil is er dan nog met een door ambtenaren bestuurd openbaar onderwijs? De kern van het bijzonder onderwijs is altijd geweest het recht van ouders om scholen op te rich ten waar onderwijs wordt ge geven in hun geest. Schaal vergroting en professionalise ring bedreigen deze traditie. Deze waarschuwing liet drs. K. de Jong Ozn. zaterdag ho ren tijdens een werkvergade ring van de Unie School en Evangelie, waarvan De Jong voorzitter is. De Jong betreur de de te verwachten afne mende betrokkenheid van ou ders in het confessioneel on derwijs: „Als we niet oppas sen, worden vele christelijke scholen over enige tijd een soort 'service-bureaus voor christelijk onderwijs' en onze ouders zijn gedegradeerd tot onderwijsconsumenten die ge bruik maken van een bureau dat een produkt aanbiedt dat hun wel aanstaat", aldus De Jong. Hij riep de besturen aan een model voor bestuurlijke schaalvergroting te kiezen waarbij op elke afzonderlijke school een vooral uit ouders samengestelde bestuurscom missie is, die allerlei gedele geerde bevoegdheden heeft. Benoemingen van personeel en de vaststelling yan het leerplan zouden steeds in handen van vrijwilligers moeten blijven. Program De werkvergadering stond in het teken van de 'program- school', een term die De Jong gebruikt om de herkenbaar heid van een (confessionele) school duidelijk te maken. Ie dere school, ook niet-confes- sionele, zou in een 'program' duidelijk moeten maken wat er op die school gebeurt, wat de uitgangspunten zijn en wat men nastreeft. De leerstof zou in dat 'program' nadrukkelijk een plaats moeten hebben. Wat zijn de opvoedings- en vormingsidealen? Hoe krijgt de identiteit gestalte in de vakken en in de concrete le spraktijk? VOORZITTER RAAD KERKEN: DEN BOSCH De islam gaat volgens de voorzitter van de Raad van Kerken, prof.dr. D.C. Mulder, een grote crisis tegemoet. Mo derne ideeën uit de we tenschap en de technolo gie, maar ook misschien de democratie zijn niet te stuiten en zullen het stre ven van de fundamenta listische moslims naar te rugkeer naar idealen van eeuwen geleden dwarsbo- Mulder spreekt deze ver wachting uit in het honderd ste nummer van het tijd schrift Begrip, dat zich bezig houdt met de relatie tussen moslims en christenen. De re dactie van het blad heeft een aantal theologen gevraagd hun persoonlijke ervaringen met de Islam op papier, te zet ten. 'Mulder, die jaren voor de ge reformeerde zending in Indo nesië heeft gewerkt, schrijft, dat zijn contacten met de mos lims ertoe hebben geleid, dat hij alle neiging tot verdedi ging van het christelijk geloof tegen de islam heeft laten va ren. Hij heeft geprobeerd de islam zoveel mogelijk van binnenuit te begrijpen en heeft waardering gekregen voor vrome, toegewijde mos lims en voor onder meer hun eerbied voor God de Schep per. Op één ontwikkeling heeft Mulder zich verkeken: de toe nemende invloed van het fundamentalisme. Hij dacht eens, dat de gematigde mos lims de overhand zouden krij gen in de islam, maar onder schatte hoezeer moslims in het fundamentalisme een ei gen identiteit zochten en von den tegenover de overweldi gende invloed van het moder ne Westen. Mulders visie op het christen dom is ook veranderd, maar dat is niet zozeer het gevolg van de ontmoeting met mos lims, maar vooral van de be studering van andere gods diensten en de interreligieuze dialoog. Hij blijft het zinvol vinden het verhaal van Jezus Christus door te geven, maar heeft niet meer de idee, dat Dr. D. Mulder foto: anp allen die Jezus niet kennen of aanvaarden, buiten Gods lief de vallen en verloren zijn. Ruim driehonderd bisschoppen en kardinalen waren rond het altaar van de Sint Pieter in Rome geschaard tijdens de opening van de wereldsynode over de priester waar de paus voorging in een plechtige eucharistieviering. foto: ap (Van onze correspondent Aart Heering) VATICAANSTAD Met een plechtige eucharistie viering heeft paus Johan nes Paulus II gisteren de synode over de vorming van priesters geopend die tot 28 oktober zal duren. Er zal gediscussieerd worden aan de hand van een onder auspiciën van mgr. Jan Schot- te, de secretaris-generaal van de synode, geredigeerd werk document. Daarin krijgen de deugden van kuisheid en celi baat grote aandacht .en van een mogelijk priesterschap van vrouwen wordt niet wordt gerept. Hoewel niet alle 401.000 katholieke geestelij ken die opvattingen delen, is de kans dat eventuele onenig heid naar buiten komt, ge ring. Anders dan bij de vorige synodale vergaderingen zul len de bisschoppen eventuele amendementen op de ont werptekst namelijk niet rechtstreeks indienen, maar pas na een voorafgaande 'col legiale' discussie in kleine kring. Op basis van de dan nog overgebleven wijzings- voorstellen zal vervolgens een 'synodale consensus' worden geschapen. De bisschoppensynode, een in 1965 door Paulus VI in het zog van het Tweede Vaticaan se Concilie ingesteld perma nent orgaan, heeft in theorie een raadgevende functie inza ke actuele kwesties, die in de praktijk beleidsbepalend is, mede omdat de pauselijke in vloed op de samenstelling van de synode beslissend is. De le den ervan worden weliswaar door de nationale bisschop penconferenties voorgedra gen, maar de paus moet die keuze goedkeuren. In de afge lopen 25 jaar zijn zeven gewo ne en twee bijzondere algeme ne vergaderingen gehouden met thema's als de evangelisa tie in de moderne wereld, het christelijke gezin en moderne catechisatie. Het onderwerp van de voorlaatste in 1987 ge houden assemblee was 'roe ping en missie van leken in de kerk en in de wereld'. In 1980 werd een beperkte spe ciale synode gewijd aan het probleem van de opstandig heid in de Nederlandse kerk provincie. K. de Jong Ozn. neemt afscheid van Unie School en Evangelie AMERSFOORT Drs. K. de Jong Ozn. uit Leidschendam neemt wegens pensionering begin volgend jaar afscheid als voorzitter van de. Unie School en Evangelie. Zijn op volger is drs. Jannes Hoekse- ma (53), rector van het protes tants-christelijk Farel-college in Amersfoort. De naam van de nieuwe voor zitter werd zaterdag bekend gemaakt op een bijeenkomst van de Unie School en Evan gelie, de 'beweging van voor standers van christelijk on derwijs'. De Unie is op veler lei wijze actief op het terrein van de inhoudelijkheid van het christelijk onderwijs. Ze organiseert jaarlijks een grote actie voor christelijk onder wijs in de derde wereld, de 'Unie-collecte'. Vandaag is de startweek van de actie 1990/1991 begonnen. Drs. K. de Jong Ozn., histori cus en cultuurwetenschapper, was leraar en rector in het voortgezet onderwijs voordat hij in 1975 staatssecretaris van onderwijs werd in het kabinet Den Uyl. Hij vervulde dezelf de functie in het eerste kabi net Van Agt (tot 1-9-1981). Daarna werd De Jong voor zitter van de Unie; hij volgde in die functie drs. T.M. Gil huis op. Vanaf 1985 is De Jong columnist in onze bla den; zijn rubriek heet 'School- wijzer'. beroepingen Nederlandse Hervormde kerk Beroepen te Renswoude D.N.Verheij te Zijderveld; te Wijnjeterp-Duurs- woude (toez.) J.H. van der Giessen te Nieuweroord-Noordsche Schut. NIJMEGEN Het Ho ger Katechetisch Instituut (HKI) is ten onder ge gaan, doordat de Rooms- Katholieke Kerk op geen enkele wijze toelaat dat mensen in vrijheid aan het leren slaan. De kerkleiding vindt dat over de geloofsleer niet mag wor den gediscussieerd en be schouwt de grondhoudingen die tot werkelijk leren aanzet ten, namelijk de verwonde ring, de twijfel, de open dia loog, als taboe. „In wezen is dit eigenlijk een zeer ongelo vige houding. Men durft de geest niet te laten waaien waar hij wil." Dit betoogde dr. M. van den Berk, universitair hoofddo cent catechetiek aan de Ka tholieke Theologische Univer siteit te Amsterdam, zaterdag in Nijmegen bij de bij een bij eenkomst ter gelegenheid van de opheffing van het HKI. Hij was niet de enige die liet blij ken weinig op te hebben met het behoudende beleid van Rome en de Nederlandse bis schoppen. Van den Berk ver geleek de houding van de of ficiële kerk tegenover het HKI met een moeder die haar kind toestaat te gaan zwem men, als het maar niet te dicht bij het water komt. Het HKI, opgericht in 1954, was om financiële redenen gedwongen begin deze maand de poorten te sluiten. Het in stituut is vooral bekend ge worden als opsteller van de Nieuwe Katechismus voor volwassenen uit 1966, een boek dat in Nederland en daarbuiten een groot succes was het HKI heeft jaren aan de vertaalrechten een be langrijke inkomstenbron ont leend maar dat bij het Va- ticaan en conservatieve ka tholieken in Nederland niet in de smaak viel. Het instituut ontwikkelde in de loop der jaren de 'erva ringscatechese' waarin de er varingen van de kinderen en volwassenen uitgangspunt van het leren verstaan van de christelijke boodschap zijn. Deze vorm van catechese stuitte in Rome en zijn „legio nairs", zoals Van den Berk de behoudende bisschoppen in ons land beschreef, op veel weerstanden. Bisschop Gijsen van Roer mond besloot in 1979 de subsi die aan het HKI te staken en eigen projecten uit te geven. Vorige maand verscheen Gij- sens kindercatechismus, een „triest" boek, aldus Van den Berk, omdat daarin leren is verworden tot „je laten bele ren". In de jaren tachtig verbraken de bisschoppen de banden met het instituut. Erkenning Bij de opheffingsbijeenkomst, waaraan vele oud-medewer kers deelnamen, was hulpbis schop J.B. Niënhaus van Utrecht aanwezig. Bisschop dr.J.B.W.M. Möller kon om gezondheidsredenen niet naar Nijmegen komen, maar had een brief gestuurd, waarin hij de problemen tussen het insti tuut en de bisschoppen erken de. Hij voegde daaraan toe nooit te hebben getwijfeld aan „de inzet en de bedoeling van het HKI om het geloof zo te verkondigen dat het over komt bij de toehoorders". J.H.J. van Lier, de laatste (waarnemend) directeur van het HKI, beklemtoonde, dat het instituut altijd de goede contacten met sommige bis schoppen heeft bewaard. Hij weet de problemen aan de -structuür van -de RK Kerk, waarvan ook de bisschoppen naar zijn idee slachtoffer zijn. Een andere reden voor de Op heffing van het HKI ligt vol gens Van Lier in het funda mentele verschil tussen twee manieren van geloven in ons land. Hij herinnerde eraan, dat ook de Acht Mei Bewe ging, die „een nog voorzichti ger strategie volgt dan het HKI", met de bisschoppen in aanvaring is gekomen. Een derde factor zijn de grote veranderingen in ae kerk en haar plaats in de samenleving. Het rijke Roomse leven is voorbij en het HKI moet zijn tol betalen aan de overgang naar een kleinere kerk, met een bescheidener plaats op de kaart van Nederland. De activiteiten op het gebied van de schoolcatechese zijn per 1 september overgenomen door het Katholiek Pedago gisch Centrum (KPC) in Den Bosch. Vijf van de elf overge bleven medewerkers, onder wie Van Lier, zijn bij dit cen trum in dienst getreden. Verder is op initiatief van or ganisaties van religieuzen de stichting Nieu wegen opge richt die de traditie van het HKI in stand wil houden. De stichting zal niet zelf projec ten vervaardigen - zij heeft geen medewerkers - maar wil de ontwikkeling ervan stimu leren. Zo is de stichting bezig met het KPC afspraken te HILVERSUM Katho lieke maatschappelijke organisaties moeten zich ervan bewust zijn, dat ze op hun daden worden be oordeeld. Ze moeten zich niet vermeien in langdu rige discussies over hun identiteit, maar ze moeten wel hun motiva tie voor hun handelen duidelijk kunnen maken. Deze boodschap hadden de historicus prof. dr. A.F. Man ning en directeur P.W. Kuij- venhoven van het reclamebu reau ARA/BDDP afgelopen weekeinde voor de vertegen woordigers van de katholieke organisaties die deelnamen aan de conferentie 'Tussen belijden en beleid'. De bijeen komst in Hilversum was geor ganiseerd door het Verband van Katholieke Maatschappe lijke Organisaties (VKMO), waarin twaalf katholieke or ganisaties en het CNV (als waarnemer) samenwerken. Kuijvenhoven verduidelijkte zijn opvatting aan de hand van de campagne die hij voor de KRO heeft ontworpen. Deze omroep kampte met een 'bindingsprobleem': vele le den bleken een andere om roep te noemen, als hun werd gevraagd aan welke omroep ze de voorkeur gaven. Uit on derzoek bleek dat de leden van de KRO verwachten dat de omroep zich betrokken voelt bij maatschappelijke problemen, een veelheid van meningen de revue laat passe ren en ook binnen de Rooms- Katholieke Kerk geen groe pen uitsluit. Aan de hand hiervan werd de identiteit van de KRO opnieuw gefor muleerd en werd een recla mecampagne met als thema 'KRO - omdat er meer is' op gezet. Eind dit jaar wordt een on derzoek naar de effecten van de campagne afgerond. Uit de eerste resultaten blijkt vol gens Kuijvenhoyen dat meer leden de indruk hebben ge kregen dat de KRO „er blijk van geeft dezelfde dingen be langrijk te vinden als zijzelf". Kuijvenhoven acht zijn model niet alleen van toepassing op katholieke organisaties met leden, zoals de KRO. In de verzorgingssector zal de con currentie tussen de ziekenhui zen toenemen. Hij wees op de personeelsadvertenties van ziekenhuizen, waar steeds meer, vaak met gebruik van kleur, de identiteit van de desbetreffende instelling wordt beschreven. Hachelijk Manning, emeritus-hoogleraar nieuwste geschiedenis in Nij megen, keerde zich tegen de opvatting dat de secularisatie binnenkort voltooid zal zijn en dat God binnen afzienbare tijd slechts dient „als knuffel dier voor de simpelen van geest". Niet alleen de bloei van de. Islam, maar ook de heropleving van het christen dom in Oost-Europa toont aan dat zulke voorspellingen ha chelijk zijn. De katholieke organisaties moeten zich daarom wel twee keer bedenken voor ze zich opheffen of samengaan met een niet-katholieke organisa tie. Niet alleen zouden ze bij een omslag in de katholieke cultuur goed van pas kunnen komen, maar ook leert de er varing dat een fusie met een niet-confessionele organisatie er meestal toe leidt dat de ka tholieke identiteit geheel ver- Dr. P.A. van Hooijdonk De hoogleraar praktische the ologie aan de Katholieke Theologische Universiteit te Amsterdam, dr. P. A. van Hooijdonk, is voor hetzelfde vakgebied benoemd tot waar nemend hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Utrecht (KTUU). Van Hooij donk volgt prof. dr. R. van Kessel op, die met emeritaat is gegaan. De sollicitatiecom missie had eerder dit jaar unaniem ingestemd met de voordracht van de progressie ve theoloog dr. A.J.M. van den Hoogen, hoogleraar dog matische theologie aan de Universiteit voor Theologie en Pastoraat te Heerlen. De benoemingscommissie trok deze voordracht later in om dat hij niet voldeed aan het profiel van de KTUU, £eidóc(3om<a/tit Hardere aanpak criminaliteitE ONDER de titel „Recht in beweging" hebben ministe Hirsch Ballin en staatssecretaris Kosto van Justitie planneilCj voor de bestrijding van de criminaliteit ingediend, die eeiji duidelijke breuk betekenen met het beleid van de afgelopen jaren. In de nota wordt afgerekend met de voorzichtige, tole n rante aanpak die vooral in de jaren zeventig werd gepropa geerd. De bewindslieden pleiten nu terecht voor een harderj aanpak. JARENLANG heeft ons land bekend gestaan om zijn huma ne benadering van degenen die zich aan een delict schuldi|- hebben gemaakt. Onder invloed van spraakmakende crimiD nologen, voor een deel verenigd in de Coornhertliga, heei\ Vrouwe Justitia in ons land in de laatste twee decennia eei nogal milde houding aangenomen. Bij het opleggen van stra werd het accent primair gelegd op het scheppen van zo gun stig mogelijke voorwaarden voor een terugkeer van de ge strafte naar de maatschappij. De zorg voor het slachtoffe kwam duidelijk op het tweede plan. IN die aanpak is de laatste jaren geleidelijk een veranderin opgetreden. Ook de vorige minister van Justitie, de liberaa Korthals Altes, kondigde al een hardere aanpak aan van zware criminaliteit. Maar veel resultaat heeft die nieuwe be nadering nog niet opgeleverd. Recent onderzoeksmateriai toont aan dat zowel de zware als de veel voorkomende klein criminaliteit in dit land nog altijd in omvang toenemen. g 0 DiE ontwikkeling laat de burger uiteraard niet onberoerd Uit een Nipo-onderzoek blijkt dat de Nederlander de crim u naliteit bovenaan de lijst van ernstige problemen plaatst. H e maakt zich daar meer zorgen over dan over werkloosheii gezondheidszorg en milieu. r n De bewindslieden op Justitie zijn van plan harder op te tr|c den tegen illegaal in ons land verblijvende vreemdelingen e r criminelen van buitenlandse afkomst. Aan de hand van ha 1 de cijfers tonen zij aan dat ook de criminaliteit onder jongi ren uit etnische minderheidsgroepen in hoog tempo stijg il Vooral de Marokkaanse jongeren leveren politie en justit t handen vol werk. 1 De manier waarop men dit probleem wil aanvatten, dol wat eenzijdig aan. Onderzoeken tonen een duidelijk verbanz' aan tussen (jeugd)-werkloosheid en criminaliteit. Dat zo 1 voor het kabinet een aansporing moeten zijn nog krachtige r dan voorheen tesamen met de sociale partners naar wegen t d zoeken om deze vorm van werkloosheid in te dammen. Hew is onmiskenbaar dat de leerplicht op grote schaal door ledei1' van minderheidsgroeperingen wordt ontdoken. Het is trie te moeten constateren dat zij zelf niet inzien dat een gebre]^ kige scholing welhaast automatisch tot werkloosheid leid t Het verdient aanbeveling dat de wetgever juist hier wat min der vrijblijvend te werk gaat. 'i In „Recht in beweging" wordt een aantal zinvolle suggestie gedaan om de criminaliteit in te dammen: het inschakeleb van meer politie-assistenten, stadswachten, wijkconciergi en pleinbeheerders; het strenger bestraffen van heling en he11 meer „buitgericht" opereren zodat criminelen als het war kaal geplukt kunnen worden. Justitie wil bij het bestrijdei (r van ernstige delicten gebruik gaan maken van de modernst h afluistermethoden. i ILLUSTRATIEF voor het gewijzigde denken van de gemids delde Nederlander is het gegeven uit de recente Nipo-enque. te dat 61 procent van de ondervraagden geen enkel bezwaa heeft tegen afluisteren en zogenaamde under-coveractivitei ten van de politie. Dat de bewindslieden op Justitie in de ko' mende jaren meer aandacht willen besteden aan de positie van slachtoffers van misdrijven zal in brede kringen me voldoening zijn begroet. brieven van lezers Brieven graag kort jn duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonder stukken te bekorten Schone stadsbussen Enige tijd geleden gaf de Haagse vervoersmaatschappij HTM te kennen dat zij op zoek zou gaan naar schonere moto ren voor haar stadsbussen, die dagelijks nog steeds wolken onwelriekende dampen uitbla zen. Het zou nog enige jaren duren voor men zo ver was. Maar is dat wel juist? Men zou eens moeten informeren bij de busonderneming VAD in Apeldoorn en omstreken. Daar heeft men reeds volop bussen met 'schone' motoren. Waarom nog jaren wachten en zoeken? Zij zijn er allang! En terwijl de HTM schijnbaar nog van niets weet, staan de pa: steeds in de stank. C.D. Noorderwier, DEN HAAG. (Naschrift: Volop" is 'overdreven. Een proef m twee VAD-stadbussen i Zwolle, die met extra roetfi ters zijn uitgerust, zal naar h zich laat aanzien leiden tot installatie van dit soort filte bij meer bussen. De busonde neming Centraal Nederlai die sinds november 1988 exp rimen teert met aardgas a brandstof, is achtervolgd doi pech brand in garai omgebouwde bussen en in ht aardgascompressorstation waardoor er nu nog slechts vï bussen zijn omgebouwd. F van moesten er drie verhuui worden aan de stad Essen, oi dat Centraal Nederland sin de brand niet over voldoeni vul-capaciteit beschikt.Ov< een half jaar hoopt men de t genslag te hebben overwonne en tien bussen op aardgas hebben rijden. Redactie). Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. Telefoon: 071 - 122 244. Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart: per maand f- 24,85 per maand f. 25,85 per kwartaal f- 74,10 per kwartaal f. 75,10 per jaar f. 284,50 per jaar 285,50 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702. AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2