Is die God van Achmed anders?
£eicl6cSouTCLn
kerk
wereld
Identiteitscrisis priesters overwinnen
brieven van lezer
rgeestelijk leven/opinie
Beter (4)
UNIEK LESMATERIAAL 'ONTMOETING HINDOES EN MOSLIMS'
r»r>
SaidóaQowvant
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1990 PAG1N ft
Synodecommissie wil wederzijdse erkenning Gereformeerde en Hervormde predikantsopleiding
LEUSDEN De Nederlandse Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken in NederLid, die zich in staat van hereni
ging bevinden, moetgn eikaars *>redikantsopleiding erkennen.
Dit stelt de synodecommissie voor aan de Gereformeerde syno
de die volgende week een besluit moet nemen over de plannen
van de interkerkelijke werkgroep onderwijs en onderzoek the
ologie (IWOOT). Beide Gereformeerde predikantsopleidingen
(Kampen en VU) zijn voor de GKN gelijkwaardig en komen
daarom volgens de commissie gelijkelijk voor erkenning in
aanmerking. De commissie kiest voor het standpunt van de
VU (verwoord in het minderheidsrapport van IWOOT) dat de
directe band tussen de Gereformeerde Kerken en de VU wordt
gehandhaafd en dat deze niet via Kampen gaat lopen. De VU
zal haar eigen contract met en erkenning door de Nederlandse
Hervormde Kerk moeten regelen, aldus de commissie. Kam
pen heeft er inmiddels van afgezien dat, in navolging van de
Hervormde Theologische Universiteit, Utrecht de juridische
vestigingsplaats wordt. Verder voelt Kampen niets voor verlies
van eigen voorzieningen, verhuizing of inwoning elders. Wel
krijgen de curatoren van Kampen, als de synode dit voorstel
overneemt, de machtiging met theologische faculteiten van
openbare universiteiten overleg te voeren over het sluiten van
contracten. Volgens het IWOOT-besluit van de Hervormde sy
node zal de Hervormde Theologische Universiteit via contrac
ten het onderwijs in de zogeheten staatsvakken door de open
bare universiteiten laten verzorgen.
Het enige buitenlandse
produkt waarvan ik
weet dat er geen
invoerrecht op wordt
geheven, is de
verhoring van een
gebed.
19 door Marinus van der Berg
d We staan nog steeds stil bij
23 „beter omgaan met ziek-zijn".
ja Misschien zal iemand zeggen
23 het gaat over: 'beter omgaan
Ri, met je leven'. Zo kun je het ook
23 zien. Zoals een analiste door
jo een microscoop kijkt om beter
23 te kunnen zien wat met het blote
Ar oog niet te zien is, zo plaatst
23 ziek-zijn een microscoop op je
Kr leven. De wereld om je heen sluit
0 je buiten en je ziet je eigen leven
Te scherper en groter.
0 We zeggen dan ook dat ziek-zijn
dc je terugwerpt op jezelf en op die
C relaties die het meeste dichtom
dr je heen zijn. Je primaire relaties.
In het ziek-zijn kun je van jezelf
zien hoe je omgaat met
P ervaringen als: afgeremd zijn,
moeten vragen, onzeker voelen,
R/ afhankelijk-zijn, pijn beleven,
p£ verdrietig voelen.
c We hebben al gezien dat je
r/ hiermee verschillend kunt
17 omgaan, maar we zoeken de
weg van de open omgang. Het
deelmodel. Je verstopt jezelf
Vr niet, maar je doet een appèl op
m< iemand. Niet om zielig gevonden
na te worden of ongewenst
beklaagd, maar om te leren
beter met jezelf om te kunnen
w{ gaan. De vraag is nu tot wie kan
h< ik mij wendén? Op die vraag is
tei niet één antwoord te geven.
07 Vaak blijkt dat iemand beter
R> kan praten met een niet-
N( familielid dan met een familie-
en lid. Ook blijkt niet altijd iemand
uit de vrienden- of
kennissenkring de meest
19 aangewezene. Ze kunnen een
vu belangrijke en onmisbare steun
tw zijn, maar je houdt je in voor hen
va of je merkt dat zij niet weten of
22 ze in kunnen gaan op wat je
zegt. Om te kunnen praten over
r> jezelf heb je niet alleen iemand
on nodig in wie je vertrouwen hebt,
le maar je doet er goed aan om
yj ook zo duidelijk mogelijk te zijn.
ia Zeg tegen de persoon die je
Pc uitkiest: „Ik ben door ziekte
nc getroffen, ik heb slecht nieuws
over mijn gezondheid, ik weet
m, niet wat me boven het hoofd
hangt en dat kan ik niet alleen
verwerken. Ik heb jou nodig om
M te praten. Ik wil je ook vragen
om eerlijk tegen mij te zijn als ik
22 teveel aandacht opeis. Ik heb
het soms nodig dat iemand mij
R' een spiegel voorhoudt.
Allereerst vraag ik je om te
q, luisteren".
Je sluit als het ware een contract
r> af. Als de ander naar jou wil
Tr luisteren en afspraken maakt
ff over tijd en plaats dan is er een
eerste contract. Dat klinkt
kc zakelijk en het gaat soms
st. spontaner dan ik het nu
3- beschrijf, maar toch doe ik dit
9e met opzet. Je kunt te onduidelijk
i0c zijn in wat je vraagt. Je zendt te
vr onduidelijke signalen uit en het
dc risico van teleurstelling in de
'ie ander is groter. Aan wie kun je
nu zoiets vragen? Aan je
oc huisarts, aan een kennis die je
hiertoe in staat acht, aan een
E pastor of misschien kies je
zomaar iemand uit met wie het
klikt.
Er zijn ook mensen die steun
hebben aan praatgroepen waar
ze lotgenoten aan treffen en ze
zoeken zo een groep op. Het is
niet altijd gemakkelijk om zo'n
groep te vinden. Niet alle
patiëntengroepen zijn ook
goede luistergroepen. Er zijn
ook mensen die telefonisch
kontakt zoeken met
bijvoorbeeld het
omroeppastoraat van de IKON
of de KRO. Of ze bellen in de
nacht naar een nummer dat ze
op de radio hoorden. Er zijn ook
mensen die hun gevoelens
toevertrouwen aan een dagboek
of weer anderen gaan gericht
boeken lezen waarin de ervaring
L van ziek-zijn wordt beschreven.
Ook dat kunnen hulpmiddelen
zijn. Zijn er voldoende plaatsen
O' waar je terecht kunt om beter
dr met je ziek-zijn of met je
d€ naderend sterven om te gaan?
ka Uit onderzoek blijkt dat er nog
n€ veel eenzaamheid en onbegrip
is. Er zullen zeker ook nog meer
initiatieven genomen moeten
Er worden, maar ik zou zieken zelf
willen aanmoedigen om niet af
rj| te wachten, maar om zelf het
i 1 heft in handen te nemen. Je kunt
zelf een belangrijke bijdrage
leveren aan de kwaliteit van je
leven als je ziek bent. Het klinkt
tegenstrijding als ik zeg: „je
kunt beter ziek-zijn".
j~ Dat is geen verheerlijking of
bagatellisering van ziekte, maar
het is een appèl om te groeien in
j je mens-zijn. Ik durf dat te
zeggen omdat ik ongeneeslijk
zieken heb ontmoet van wie een
grote kracht uitging.
DEN HAAG Je zult als
leerkracht van een con
fessionele school toch
maar opgezadeld worden
met de vraag: Is die God
van Achmed anders? Ge
lukkig, is er nu hulp om
een antwoord te formule
ren: de vruchten van een
in 1987 opgericht onder-
wijssamenwerkingspro
ject van hindoes, moslims
en christenen zijn rijp.
Overmorgen is de lande
lijke presentatie in Den
Haag.
Het lësmateriaal vormt een
uitkomst voor met name
confessionele basisscholen in
de binnenstad, die niet al
leen de deuren open hebben
staan voor christenen, maar
moslims en hindoes toelaten.
De andersgelovigen kunnen
nu ook in 'hun eigen taal'
worden aangesproken. In
totaal telt het interculturele
onderwijspakket negen les
boeken: Mahatma Gandhi;
de feestdagen van de
hindoes, Holi en Divali; Pa
sen en kerstfeest; Geboorte,
een naam hebben; Groeien
en grootworden; Dood: ein
de of nieuw begin; en
Trouw en trouwen. Alle
werken natuurlijk compleet
met lessuggesties, en achter
grondinformatie.
Voor het eerst in de geschie
denis zaten theologen voort
komend uit de drie gods
diensten bij elkaar om het
materiaal te maken: pandit
J. Dtadien, pandit S. Tewa-
rie, hulp-imam M. Bechan,
hervormde ds. H. van den
Brink, gereformeerde ds. H.
Nusselder, r.k. districtscate
cheten F. Holtkampi A. de
Gruyter, F. Blauw. De groep
werd begeleid door J. Ger
ritsen. Hij is twee jaar lang
door de Stichting Christelijk
Onderwijs Den Haag uitge
leend aan het Christelijk Pe
dagogisch Studiecentrum
dat het lesmateriaal uitgeeft.
Twee Haagse protestants-
christelijke basisscholen
(Comenius, Kempstraat;
Paul Kruger, Fisherstraat)
en de rooms-katholieke Hei
lig Hartschool (Beeklaan)
Eikeltje
De lessencyclus is gelar
deerd met liedjes, gedichten
en verhalen uit verschillen
de culturen. Zo begint
'Dood: einde of nieuw be
gin?' door Gerritsen om
schreven als het spannend
ste boek met een teke
ning waarop kinderen in
een kringgesprek allerlei
woorden verzinnen rond het
begrip dood, zoals doodeng,
doodsaai en doodgewoon.
Aan de leerlingen de vraag
die lijst aan te vullen. „Op
de meeste christelijke scho
len wordt de dag niet begon
nen met gebed maar met
een kringgesprek. Daarin
krijgen alle kinderen gele
genheid om hun ervaringen
te vertellen. Mijn oma is
dood..., of zoiets. Met de din
gen van alledag als uit
gangspunt willen we de kin
deren boeien". In het leska-
tern over de dood staat bij
voorbeeld een verhaal over
een eikeltje dat eindigt met:
„Maar toen de lente na lan
ge maanden de sneeuw deed
smelten..., ontwaakte even
als de dieren ook Eikelfje uit
zijn diepe winterslaap. En
tot zijn grote vreugde ont
dekte hij, dat hij nu vast in
de grond geworteld was. Uit
zijn bruine bast groeide een
teer en tenger twijgje als een
aarzelend begin van een
nieuwe eikeboom". Goed
bruikbaar dus bij het thema
'leven na de dood'. Een aan
leiding om Christus' opstan-
dingsverhaal te vertellen en
dat hindoes geloven in reïn
carnatie.
Gemeenschappelijk
Gerritsen is verheugd dat
hij maandag het lesmateri
aal („zeker ook geschikt
voor openbare scholen") aan
de Haagse onderwijswethou
der A. van Kampen kan
aanbieden. De gemeente is
subsidiënt, in tegenstelling
tot het ministerie van on
derwijs dat geen geld over
had voor het project. Dank
zij de subsidie zijn de lesboe
ken geïllustreerd en wordt
het materiaal tegen een la
gere verkoopsprijs aan alle
Haagse scholen aangeboden.
„De lesboeken zijn ontwik
keld vanuit twee lijnen: de
'spontane' en de 'voorbe
dachte' weg". Spontaan kan
het boek worden gepakt na
een vraag of gesprek in de
klas. Maar ook kan in een
bepaald tijdvak, bijvoor
beeld rond de hindoefeesten,
het lespakket worden ge
bruikt. „Zo wordt het mee
leven van andersgelovigen
versterkt, en hopenlijk ge
ven delen uit het boek aan
leiding tot gemeenschappe
lijk vieren. Doel van het on
derwijsproject is dat leerlin-
J. Gerritsen met een van de lesboeken in zijn hand.
FOTO: MILAN KONVALINKA
gen zo worden geïnfor-,
meerd dat ze elkaar accepte
ren en tegen elkaar zeggen:
,Je geloof is wel anders
maar toch...' Dan ontstaat er
een heerlijke veiligheid in
de klas, waar alles bespreek
baar is".
Godsbeeld
In het lesmateriaal gaat het
niet alleen om het verduide
lijken van de godsdiensten
op theoretisch en schoolni
veau. Maar draait het even
eens om de vraag in hoever
re dezelfde grondgedachten
in de godsdiensten leven, zij
het geheel anders uitge
drukt. „We verdoezelen niet
de verschillen, maar wijzen
op gemeenschappelijke ele
menten. Enorm belangrijk is
dat er een helder beeld be
staat van hoe God is. Ik heb
zelf ontdekt dat de Islam-
god helemaal niet wreed en
agressief is. Hij wordt name
lijk 'de'barmhartige, die zich
om anderen bekommerd'
genoemd". Gerritsen gelooft
niet dat de godsdienstver
schillen in het lesboek woiv
den verhuld. Laat staan dat
christenen, of confessionele
scholen door gebruik hun
identiteit prijsgeven. „Nee
die wordt juist versterkt.
Want je moet nu aan een
moslim of hindoe duidelijk
maken wat je eigenlijk ge
looft". Volgens Gerritsen
zijn er drie soorten christe
nen: die Christus op school
centraal stellen en geen an
dere gelovigen dulden. „Zij
hebben het erg comfortabel.
Je kan ook uitgaan van een
tweede lijn: er is een univer
sele verzoening voor alle ge
lovigen, maar christenen
hebben er weet van dat dat
in Christus is. Zo is er ruim
te voor dialoog met en res
pect voor andersgelovigen.
Ik voel meer voor de an
dere projectgroepleden zijn
het daarmee oneens een
derde manier van geloven.
Daarbij staat één God cen
traal, die zich op verschil
lende manieren heeft
geopenbaard. Voor je dat
ontdekt, moet je een lange
weg. Begin als school maar
bij schijf twee".
WOUTER SMIT
BISSCHOPPENSYNODE:
DEN HAAG „De enige
oplossing voor de identi
teitscrisis waarin veel
priesters verkeren, ligt in
de terugkeer naar een
traditionele invulling van
het priesterambt, zei paus
Johannes Paulus II tij
dens een bezoek aan
Frankrijk in oktober
1986". Daarmee is de
richting van de komende
wereldbisschoppensynode
over de vorming van
priesters aangegeven.
Ruim 240 bisschoppen, onder
wie kardinaal dr. A.J. Simo-
nis, aartsbisschop van
Utrecht, discussiëren van 30
september tot 28 oktober ach
ter de gesloten deuren van
het Vaticaan over priesterroe
pingen, seminaries en de per
manente vorming van pries
ters. In 1971 hield de synode
zich bezig met het ambtelijk
priesterschap. Een synode is
niet meer dan een adviesor
gaan van de paus. Hij kan
haar aanbevelingen in een do
cument verwerken of maar
heeft (althans in theorie) ook
het recht deze naast zich neer
te leggen.
Niet het priestertekort staat
op deze achtste gewone alge
mene vergadering van de bis
schoppensynode centraal,
maar de onduidelijkheid over
de rol van de priester. Het
werkdocument spreekt van
een 'diepe' identiteitscrisis.
„De priester loopt het gevaar
zozeer geïsoleerd te raken en
niet begrepen te worden dat
hij zelfs zijn motivatie (bijna)
verliest." Volgens het Vati
caan zou dit een verklaring
kunnen zijn voor het uittre
den van priesters en voor het
„afwijkend gedrag", waarmee
het ontduiken van het ver
plichte celibaat wordt be
doeld.
Consumentisme en materialis
me hebben een negatieve in
vloed op de vorming van
priesters. Bovendien leidt het
priestertekort ertoe dat veel
priesters veel te hard moeten
werken zodat ze onder stress
komen te staan, aldus het
werkdocument. In dit stuk
van het Vaticaan zijn de reac
ties (maar niet alle) verwerkt
die de bisschoppenconferen
ties op het oorspronkelijke
discussienota ('Lineamenta')
hebben gegeven.
Uit de verschillen tussen de
Lineamenta en het werkdocu
ment blijkt dat er bij de bis
schoppen grote bezorgdheid
over het welzijn van priesters
bestaat. Stress en eenzaam
heid werken innerlijke leeg
heid en berusting in de hand,
zo zegt het werkdocument.
Vragen zijn er ook over de se
lectieprocedure van priester
kandidaten, het naleven van
de evangelische raden (ge
hoorzaamheid, kuisheid en
armoede) en de opvoeding tot
emotionele rijpheid met het
oog op het celibaat. De paus
heeft vorige maand nog eens
duidelijk gezegd dat de
Rooms-Katholieke Kerk het
celibaat niet zal opgeven.
Wellicht komt het vraagstuk
terloops aan de orde als er ge
sproken wordt over de moge
lijke priesterwijding van
mannen die zich in de kerk
en de maatschappij hebben
bewezen ('viri probati').
Ook zal de synode zich bezig
houden met de vraag of de
priesteropleiding volledig
moet plaatshebben in een ge
sloten groot-seminarie (zoals
Rolduc in het bisdom Roer
mond en het Sint Janscen
trum in Den Bosch) of aan
een universiteit met bijko
mende vorming aan een con
vict (zoals de KTUU en het
Ariënskonvikt in Utrecht).
De groeiende secularisatie
van de universiteiten maken
deze instellingen tot een
steeds minder geschikte plaats
voor de opleiding van pries
ters, zei kortgeleden de uit
België afkomstige secretaris
van de synode, aartsbisschop
Jan Schotte.
Leken
In dit verband komt ook de
vraag aan de orde of leken
aan seminaries mogen doce
ren. In de Verenigde Staten
zijn er bovendien nogal wat
vrouwelijke docenten aan de
priesteropleidingen verbon
den. Verder spreekt het
werkdocument over de risi
co's van het gezamenlijk op
leiden van priesterstudenten
en theologiestudenten die niet
voor het ambt willen (of mo
gen) kiezen.
„De identiteit van de priester-
dienaar bestaat uit de deelne
ming aan het wezen, de zén-
ding en de priesterlijke le
vensstijl van Christus, die zich
in de kerk voortzetten."
Die volzin in het werkdocu
ment is de rode draad in de
overwegingen over het pries
terschap. „De priester-dienaar
is dienaar van Christus, aan
wezig in de Kerk als myste
rie, communio en zending."
Daaruit volgt logischerwijs
dat de spirituele dimensie in
het leven van de priester be
langrijker is dan andere as
pecten, hoe wezenlijk ook, zo
als het apostolaat. „In een
maatschappij waarin de dorst
naar God, ondanks de secula
risatie en het binnendringen
de heidendom, duidelijk
merkbaar is, wordt de priester
een getuige van het myste
rie."
De spirituele vorming, die het
hart van de priestervorming
wordt genoemd, impliceert
een verdieping van de gebed
servaring, dagelijkse viering
van de eucharistie en regel
matig biechten.
Na de spirituele komt de
menselijke vorming die wordt
verwezenlijkt door zichzelf te
geven, afstand te doen en een
leefregel te accepteren. „De
leefregel van het seminarie of
het religieuze vormingshuis is
niet alleen een voorwaarde
om de orde te handhaven,
maar een absolute noodzaak
voor een authentieke opbouw
van de persoonlijkheid," aldus
het werkdocument.
Celibaat
In veel antwoorden van bis
schoppenconferenties wordt
het celibaat een authentiek-
profetisch getuigenis in de
huidige wereld genoemd.
Toch rijzen er problemen,
zegt het werkdocument.
Priesters stellen het verplich
te karakter aan de orde, kan
didaten verlaten om deze re
den de opleiding. „Het pro
bleem is vooral nijpend omdat
wij in een geërotiseerde we
reld leven, waarin de waarde
van het celibaat omwille van
het Koninkrijk niet meer
wordt onderkend."
In het kader van de intellec
tuele vorming wordt een legi
tieme veelheid van benade
ringen „volledig erkend",
maar „men zal zich vooral
met de samenhang en de
trouw aan het leergezag
moéten bezighouden". De mo
raaltheologie wordt in dit ver
band met nadruk genoemd.
In het onderdeel over de pas
torale vorming (het laatste
element) komt de samenwer
king met leken aan de orde,
waarbij in één adem de speci
fieke zending van de priester
wordt genoemd. Enkele bis
schoppenconferenties hebben
in dit verband de vraag ge
steld in welke mate de samen
werking met religieuzen en
met leken (zowel mannen als
vrouwen) kan worden uitge
breid. Het werkdocument
geeft hierop geen antwoord.
De Rooms-Katholieke Kerk
kampt over de gehele wereld
met een tekort aan priesters.
Bovendien speelt de vergrij
zing een steeds grotere rol.
Terwijl het aantal rooms-ka-
tholieken wereldwijd tussen
1970 en 1988 van 653 miljoen
naar 890 miljoen steeg (plus
36,29 daalde het aantal
priesters van 419.728 naar
401.930 (min 4,24
De vergrijzing doet zich voor
al in Noord-Amerika en Eu
ropa voor. Drie jaar geleden
behoorde Nederland tot de
vier Westeuropese landen
waar de gemiddelde leeftijd
van de priesters tot boven de
60 jaar was gestegen. In ons
land was dit het hoogste met
ruim 62 jaar.
Het aantal priesters van de
bisdommen daalde tussen
1965 en 1989 in Nederland
met bijna de helft van 4.175
naar 2.167. Van die 2.167 secu
liere priesters waren er begin
1989 nog 1.310 in actieve
dienst, terwijl de overige 857
reeds met emeritaat waren.
Het aantal priester-religieu
zen daalde in dezelfde periode
met ruim de helft van 9.420
naar 4.335.
De Derde Wereld laat een ge
heel ander beeld zien. In
Afrika en Latijns-Amerika
steeg het aantal (seculiere en
reguliere) priesters tussen
1970 en 1988 met ruim 12
en in Azië met bijna 23 In
Noord-Amerika daalde hun
aantal met ruim 4 en in Eu
ropa met 11
Toch houden de priesters in
de ontwikkelingslanden het
voorlopig nog heel wat druk
ker dan hun collega's in de
rijke landen. Terwijl in
Noord-Amerika er één pries
ter op 991 gelovigen is en in
Europa één op 1231, heeft een
priester in Azië de pastorale
verantwoordelijkheid over
2.546 gelovigen, in Afrika
4.249 en in Latijns-Amerika
over 7.463 gelovigën.
De RK Kerk kan zich over
één zaak verheugen. Het aan
tal priesterkandidaten stijgt
nog steeds fors: van 60.368 in
1976 naar 92.173 in. 1988. In
Afrika bedroeg de stijging 162
in Latijns-Amerika 132
en in Azië 75 Zelfs Europa
laat een stijging van 26
zien, maar dat is een verte
kend beeld. Alleen in Polen,
dat vorig bijna een derde van
de ruim 29.000 Europese
priesterkandidaten telde,
groeit hun aantal.
Daar ligt ook het antwoord
van de paus op de vraag wat
de oplossing voor de identi
teitscrisis van de priesters is:
een traditionele invulling van
het priesterambt.
DIRK VISSER
Wereldbisschoppenconfereni
ir
VAN de wereldbisschoppensynode over de vorming va
priesters die morgen achter gesloten deuren in het Vati 10
begint, hoeven naar het zich laat aanzien geen opmerke jj
ontwikkelingen verwacht te worden. Daarvoor ligt de i rob
ting van de synode door het werkdocument en de opva ,t
gen van paus Johannes Paulus II, die vasthoudt aan de zeg
dige invulling van het priesterambt, al te zeer vast. >k
i'n
VEEL aandacht zal de komende weken besteed worden lejj
belangrijke onderwerpen als het welzijn van de pries r„r
priesterroepingen en de priesteropleidingen. Een brede ni«
dachtenwisseling over vernieuwing van het ambt, het jan
plichte celibaat en het openstellen van het ambt voor v na
wen, zal niet aan de orde komen.
hij
DAT is ondertussen regelmatig wel het geval in parot iet
in Nederland, waar parochianen zich geconfronteerd ,n
met een groeiend priestertekort, een toenemende vergrij |on«
van de geestelijken, te weinig nieuwe, jonge priesters e wai
noodgedwongen beperking van het priesterschap tot liti 0°i
sche functies en het toedienen van de sacramenten. tie
nar
HlER en daar heeft men er al mee leren leven dat ide
priester gedeeld moet worden met andere parochies. I 'er
een Eucharistieviering in het weekeinde, bij huwelijke
begrafenissen kunnen katholieken niet langer zonder i ,on:
rekenen op de beschikbaarheid van een geestelijke. H wi
dikwijls passen en meten. eki
DAAR staat gelukkig tegenover dat pastorale werker ten
werksters en vele goed daartoe toegeruste vrouwen en i 'a§'
nen zich met hart en ziel inzetten in parochies en deken
in werkgroepen en in oecumenische samenwerkingsver
den. Zij doen dat vanuit een diepe evangelische inspirati bsc
laten zien dat er gaandeweg een ander voorgangen 56-
groeit.
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezor
stukken te bekorten
Openluchtrecreatie
Nou is het toch pas 'n jaar of
wat geleden, dat die afgetre
den staatssecretaris in een
vraaggesprek naar aanleiding
van de terugkeer in de Kamer,
ondanks politiek letsel, ver
klaarde: „Ik ben en blijf ka
merlid met een grote achter
ban", en zie, hij zou alweer.
Uiteraard, die grote achterban,
waarvan nagenoeg eenieder
,,'m persoonlijk kent", heeft al
die jaren zo toegeleefd naar
het grote moment dat-ie mi
nister van landbouw zou wor
den, dat bij een tussentijdse
vacature van die post de drang
haast ondraaglijk wordt. Nu de
realiteit inmiddels het grote
doel aan het oog heeft onttrok
ken, zou een staatssecretariaat
tenminste nog een troostprijs
zijn. Een staatssecretaris voor
openluchtrecreatie. Zou 'ie'
niet beter samen met meneer
G. Braks kunnen gaan 'vis-
Wees wèl bezorgd
Twee berichten in één krant
(van 25 september): NS verho
gen tarieven voor vaste reizi
gers (woon-werkverkeer) met
circa 10%. General Motors
brengen op de gehele achter
pagina Opeltjes aan de man
met: „Don't worry, drive hap
py. Zet je zorgen aan de kant.
Laat de boel de boel". Wat een
„timing" van de auto-gigant!
Ondertussen bekruipt je mach
teloze woede. Het wordt nooit
wat met de aanpak van de mi
lieuproblemen. De heilige koe
staat kennelijk hoger aange
schreven dan onze (kleinkin
deren. Wat een kortzichtig
heid! Laat u niet gek maken
door dit soort reclames. De NS
worden wel tot inkeer ge
bracht (als de Tweede Kamer
haar taak tenminste serieus
neemt). Wees wèl bezorgd en
doe er wat aan. Halveer het
autoverkeer!
Cirkelredenering
De opperseinwachters in de
directiekamer van de NS heb
ben in hun wijsheid besloten
de tarieven voor de treinreizi- C. Dijkstra,
ger fors op te trekken. Want, RIJSWIJK.
zeggen ze, de NS mag vo ie,
afspraak de prijzen net zi ieri
laten stijgen als de vari w
kosten van de auto. En au air'
den is dankzij Saddam Hu ter
de afgelopen tijd aanmert x>u
duurder geworden, en da itei
Maij-Weggen komt er
november weer een
prijsverhoging bij. Briljan UC
tuurlijk. De regering n ijn
het autorijden duurder oi est
subsidiepot van de NS te s eei
ken, en de NS zelf gebi
die accijnsverhoging als ni
cuus om het treinkaartje t
der te maken. Wat een o as
delijke cirkelredenering.
H.J. van Apeldoorn,
LEIDSCHENDAM.
lal
Werkbezoek
Het schijnt steeds
woonte te worden dat kaiyj
leden zogenaamde werkb e
ken afleggen. Dat lijkt oj
eerste gezicht heel
maar ik vraag me af of
werkbezoeken niet hun
voorbij schieten. Steeds
,ie je in kranten en op de
visie kamerleden die tiji ur]
ergens in de keuken kijkf jte
een bedrijf om zodoende er
op de hoogte te geraken „j
wat er onder de werkne
leeft. 'Maar is dat nou w< ch(
Kamerleden die op wei e
zoek gaan in Zuid-Afrika m{
pen dat de zwarte bevo jat
het slecht heeft. En zich ,rt(
sen in de duurste hotels
verzorgen! Wat kost da an
Nederlandse belastingbf ir
overigens niet En neem en
kamerlid als Machteld de
het CDA. Die ging
week eens een dagje kijke
de Amsterdamse politie. L
natuurlijk allemaal leul J
aardig, maar is het nou z(
vallig dat van haar, rijdt
een politiepaard, een foto
kranten verscheen, óf
het misschien toch te ra
met het feit dat er weer
kiezingen naderen Wan j.
wend als ik ben, neem il
dat de public-relations
ling van het CDA de
heeft ingeseind over het i
tuur van het betreffend! m
merlid. Ik ben een vooif
der van het idee om een
vertegenwoordiger eens >te
het volk te sturen. Maar i e
loof niet dat het hele volich;
per se hoeft te weten.
mT CeidócSouocmt
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071-122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15 00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6%> BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroka
per madnd f. 24,85 per maand f
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f
per jaar 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en taneven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswij!
■070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
e r
