Leeg droomhuis gekocht?
m
huis
9 moet
er uit
zien
of het
net is
geland'
Steeds vaker
een tuin op
dak of terras
Wonen in een klaslokaal
door CLARISSE BUMA
Het is woekeren met de ruimte in ons
land. Bouwgrond, is schaars en duur,
dus gaan architecten en projectont
wikkelaars noodgedwongen de
hoogte in. Flats en etagewoningen,
het is voor talloze mensen een nood
zakelijk kwaad van deze tijd. Zeker
in de Randstad.
Dat heel wat bewoners daardoor het
genot van een tuin missen, is duide
lijk. Ze zijn voor hun broodnodige
portie zon en frisse lucht aangewezen
op het park, het strand of de volks
tuin.
Geen ideale situatie. En dus wordt
steeds weer gezocht naar mogelijk
heden om het groen wat dichterbij
huis te halen. De mooiste voorbeel
den daarvan zijn de daktuinen of -
terrassen, die hier en daar op flats te
vinden zijn.
Maar ook kantoren en zelfs scholen
laten steeds vaker een tuin op het
dak aanleggen. Zo ontstaan groene
eilandjes temidden van betonnen
blokkendozen. De belangstelling
neemt hiervoor de laatste tijd sterk
toe.
Dat komt mede doordat er ook steeds
meer luxe appartementen worden
gebouwd die zijn voorzien van een
flink balkon. Daar trekken vaak
mensen in die jarenlang in een huis-
met-tuin hebben gewoond. Vaak zijn
ze al op oudere leeftijd en is het on
derhoud van de gewone tuin hen te
veel geworden. Maar dat wil niet
zeggen dat ze volledig afscheid wil
len nemen van een eigen stukje
Dat de ontwerper van zo'n tuin er
met de nodige vindingrijkheid en
handigheid wel komt, is een misver
stand. Een plat dak veranderen in
een weelderig geheel of knus terras
met stoeltjes en bloembakken vereist
van te voren een grondige inspectie
van de dakconstructie. Gebeurt dat
niet, dan kan de bewoner wel eens
voor verrassingen komen te staan.
Hoeveel mensen zullen er tegelijker
tijd op het dak zitten Komen er te
gels op te liggen of vlonders Is de
daktuin alleen bedoeld om naar te
kijken of ook om in te zitten Het
zijn vragen waar je eerst een ant
woord op moet hebben, voordatje er
gens aan begint.
Dakbedekking
„Vervolgens moet je kijken of de
dakbedekking in orde is. Deze moet
zo goed als nieuw zijn", zegt Bert de
Rooij uit Rosmalen, die een advies
bureau voor ecologische dakbedek
kingen heeft. „Ook moet je weten of
het dak, wat wij noemen, wortel-
doorgroei vast is. Verder is het onder
andere heel belangrijk de bouwfysi
ca te laten narekenen", legt De Rooij
uit.
„Wanneer je namelijk op een dak be
groeiing aanbrengt worden er bij
warm weer niet meer zulke hoge
temperaturen gehaald. Daardoor
kan het vocht niet verdampen en
kan er lekkage ontstaan. Ik heb hier
legio problemen door gezien. Hier
mee gaan heel veel mensen de fout
in".
De Rooij is vooral gespecialiseerd in
het ontwerpen van dakbedekkingen
voor de utiliteitsbouw. Veruit de
meeste van zijn opdrachtgevers zit
ten in het buitenland, met name
Duitsland en Frankrijk. „Daar wordt
veel meer geld aan dit soort zaken
besteed, anders wordt er gewoon
geen bouwvergunning afgegeven",
weet hij.
Maar ook in eigen land timmert De
Rooij aan de weg. Het dak van de ba
sisschool Zuiderpolder in Haarlem
werd omgetoverd in een golvend
landschap en het parkeerdak van het
Randstad-hoofdkantoor in Diemen,
een ontwerp van architect Wim
Quist, werd dank zij het nodige groen
ook een stuk aantrekkelijker om te
zien. Nieuwe projecten die op stapel
staan zijn de bekleding van het dak
van een Haagse drukkerij en een ho
tel op Texel.
Lavakorrels
De Rooij poot de dak vegetatie niet in
gewone teelaarde of grond. Hij
maakt gebruik van substraat, ge
maakt van lavakorrels. „In dat mate
riaal zit veel lucht en is daardoor erg
licht. Bovendien heeft het een stabie
le Ph-waarde en kan het veel water
opnemen".
Tussen het substraat en de dakbe
dekking zitten overigens nog de no
dige lagen die moeten zorgdragen
voor de drainage, isolatie en het be
houd van de dakbedekking. Een uit
gekiend systeem, waarbii de natuur
zijn gang kan gaan zonder het dak
zelf aan te tasten.
Dat een daktuin altijd meer onder
houd vergt dan een gewone tuin is
volgens De Rooij niet juist. „Ik maak
altijd onderscheid tussen extensieve
en intensieve tuinen. Aan een exten
sieve tuin heb je maar weinig onder
houd nodig en dat kan ook heel goed
een daktuin zijn".
Niet elke plantensoort is geschikt
voor een tuin op het dak. Volgens De
Rooij is er ook niet een algemene re
gel te geven voor wat geschikt is, en
wat niet. „Planten gaan soms toch
dood, terwijl je dat niet had ver
wacht. Dat heeft dan te maken met
de bebouwing in de omgeving, de uit
straling van de warmte, de wind of
de vervuiling in de lucht. Maar je
kunt wel zeggen dat de meeste se-
dum- en semper-vivemsoorten, zeg
maar de rotstuinplanten, in aanmer
king komen".
Meteen daktuin
haai je de natuur
in huis, ook al
woon je op de
tiende
verdieping.
In het schoolgebouw aan het Brede-
roplein in Utrecht wordt sinds enke
le jaren niet geleerd, maar gewoond.
De ruimte in het ongeveer zeventig
jaar oude complex zijn onderver
deeld in vijftien verschillende appar
tementen. Waar vroeger lagere
school- en muloleerlingen spiekten
en speelden wordt gegeten, gedron
ken en geslapen.
De voormalige klas als leefruimte.
Het school-woonproject is een idee
van het Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten. Men wilde dat de voor de
buurt zo karakteristieke school be
houden moest blijven. Zodoende
kwamen er twee- en driekamerap
partementen.
Passanten zien aan de buitenkant
van de in Amsterdamse School-stijl
gebouwde school niet dat het een
woonblok is geworden. De fagade
heeft nog steeds de rode steentjes en
er zijn nog steeds kleine ramen. Zelfs
de 'nieuwbouw'-schuurtjes op het
plein ervoor vallen als zodanig nau
welijks op, omdat ze zijn opgetrok
ken in de stijl van het geheel. Het zijn
bijna kopieën van de originele berg
ruimten die verderop staan.
Tegeltjes
Ook aan de binnenkant is alles zo
veel mogelijk origineel gehouden.
Aan de centrale hal is in zijn geheel
niets veranderd. Er zijn daar nog
steeds geglazuurde tegeltjes tegen de
wanden en ook de granieten vloeren
en trappen 'glimmen' als nooit tevo
ren. Aan weerszijden van de trappen
zijn de gangen met daaraan gelegen
de vroegere schoollokalen. Die nu de
appartementen vormen.
Een van de mooiste woningen be
vindt zich in het voormalige tekenlo
kaal, dat was gevestigd in een van de
zijvleugels van de school. Daar heeft
men een driekamer-appartement
van gemaakt, dat vooral door zijn
ruimte en het 'spelen' met licht op
valt. Opmerkelijk is de donkerrode
kleur van kozijnen en deuren. Met
opzet gekozen, omdat deze kleur ty
pisch was voor de bouwstijl van de
Amsterdamse School.
Woonkubussen op de
grens Midden-Delfland
„Het uitzicht
moet alom
aanwezig zijn,
tot je er gek van
wordt!", meent
JanPesman.
loor TRUÖY VAN DER WEES
Ik dacht dat ik hier rustig zou
vonen, leuk met uitzicht op de
toetjes. Maar het is hier in de
veekeinden druk. Hele
volksstammen komen voorbij,
iok om dit huis te bekijken.
Ne zijn een hele
>ezienswaardigheid", lacht
rchitect Jan Pesman (39)
'evleid.
nderdaad steekt zijn woning
vat merkwaardig af in de
)elftse nieuwbouwwijk
TanthofEen wijk vol witte
ijtjeshuizen, en dan ineens
verrijzen daar twee
[limmende, metalen
tubussen. Alsof
Marsmannetjes hier een paar
aboratoria hebben geplaatst.
roestvrijstalen kubus is een ont-
ïrp van de Delftse architect Jan
;sman, die daarmee vorig jaar een
ttrijsvraag won, uitgeschreven door
'e Delftse ontwerpersvereniging
)elft Design. Uit 48 inzendingen
berden door een deskundige jury
pht winnende ontwerpen geselec-
fcerd. Deze worden momenteel ge
jouwd in Tanthof-West. De twee-
)nder-een-kap woningen van Pes-
nan waren als eerste klaar en trek-
ien nu landelijk veel belangstelling,
/an de ontwerpers werd verlangd
lat ze een huis ontwierpen waarbij
kvordt ingespeeld op de specifieke
lokatie, het uiterste randje van de
]iebouwde kom op de grens van re-
reatiegebied Midden-Delfland.
'anuit de zitkamer heeft men door
>n bijna kamerbrede glazen wand
:n riant uitzicht op de skyline van
otterdam. De Euromast steekt
:herp af tegen de grijze lucht. Een
verm vogels kiest het luchtruim, en
ind een groepje bomen grazen scha-
•n en koeien. Af en toe scheert een
liegtuig over de weilanden richting
itienhoven.
is mij verzekerd dat dit uitzicht
blijft", vertelt Pesman. „En dat is
•el te hopen, want anders staat mijn
ntwerp volledig voor aap. Dat is he
imaal gericht op het uitzicht. Maar
weet het nooit. Het is Rietveld ook
ens overkomen met zijn Schröder-'
uis. Die had een hele mooie glazen
pen hoek ontworpen, waardoor je
o naar de weilanden keek. En nu
Dopt er een snelweg doorheen...",
lenzelfde idee heeft Pesman toege-
zijn eigen ontwerp. Vanuit
lke plek in huis kan met breeduit
enieten van het uitzicht. Zelfs van-
it de badkuip.
Nederland heeft een heel erg
vhaars artikel, en dat is grond", zegt
'esman. „Je ziet veel initiatieven
an mensen die graag willen bou
ten, maar die niet worden gehono
reerd omdat er geen grond is. Het
leuke van dit project is dat je door die
prijsvraag te winnen grond mocht
kopen. Of lieyer: als architect mocht
je kopers zoeken voor die grond. En
ik heb er één heel dichtbij gevon
den", lacht hij. Pesman is namelijk
zelf in zijn geesteskind gaan wonen.
Driehoeken
In principe is het huis één grote volu
me waarin een centrale unit staat
met daarin alle sanitair en leidingen.
Behalve techniek voorziet deze ook
in een nagalmtijdverkorting.
„In zo'n grote ruimte heb je een enor
me echo. Dat kan je verhelpen door
absorberende materialen te gebrui
ken zoals vloerbedekking of gordij
nen. Maar dat wilde ik niet. Vandaar
deze geperforeerde paneeltjes met
rockwool-isolatie. Overal in huis ben
je in de buurt van deze unit. Dus die
akoestiek is prima", legt Pesman uit
tijdens een rondleiding door zijn wo
ning.
De muren van de sanitaire ruimfes
zijn gemaakt van grijskleurige gla
zen wanden. „Nadeel is datje daarin
niet kunt schroeven of boren. Dus ik
heb alle sanitair op roestvrijstalen
paaltjes gemonteerd. Nergens in huis
wordt geboord of gehakt. Schilderij
en en dergelijke worden opgehangen
met magneetjes".
Badkamer en toilet hebben veel weg
van een vliegtuiginterieur. Pesman
heeft er bij voorbeeld paneeldeurtjes
in aangebracht. We zijn van- die
grote huiskamerdeuren gewend,
maar dat is natuurlijk onzin. Er lopen
toch geen grote groepen doorheen!".
Het vliegtuig-idee wordt versterkt
door het rode lampje dat boven de
deur brandt, wanneer de ruimte be
zet is. Een noodoplossing, zo blijkt.
Want in de onorthodoxe deurtjes
bleek geen traditioneel slot aan te
brengen.
Architect Jan
Pesman voor
zijn
roestvrijstalen
kubus-woning.
Alle kamers zijn min of meer drie
hoekig. Daar is bewust voor gekozen.
„Het heeft te maken met het uit
zicht", licht Pesman toe.
„Ik liep met het idee rond een huis te
bouwen met een centrale unit. Aan
vankelijk wilde ik dat ortagonaal op
lossen, dus rechthoekig. Maar daar
door kreeg je weer van die gewone
woningbouwmaatjes. Schetsender-
wijs bleek, dSt als ik het huis opdeel
de in drie beuken en daar diagonalen
door trok, dan stond die loodrecht op
de hoofddiagonaal. Dat was voor mij
de aanleiding om die schuine hoek te
introduceren. In feite staat het inte
rieur recht, en staat de gevel scheef".
Vanuit elke kamer heeft men uit
zicht over de weilanden. Dat komt
door de gigantische glazen hoek die
in de kubus is aangebracht. „De ka
mers zijn eigenlijk aparte huisjes in
het huis", vindt Pesman. „Je kijkt
overal dwars door de ruimte heen'
Het ruimte-idee wordt nog duidelij
ker bij het beklimmen van de knal
rode de enige kleur in het grijze
interieur metalen trap. Het ding is
steil en ijl. Voor iemand met hoogte
vrees geen lolletje. Pesman: „De
schuine lijn heeft als effect datje een
grote ruimte-ervaring krijgt. Het
lijkt waanzinnig groot".
Staal
Bij zijn ontwerp heeft de Delftse ar
chitect zich laten leiden door een
aantal ideeën. Een daarvan was het
uitzicht op Midden-Delfland. „Ik
wilde een huis bouwen anders dan
het maximale volume dat je mag
bouwen. Bovendien wilde ik een
ruimte maken met open vloeren en
een centrale unit voor alle voorzie
ningen".
"Dat heeft het concept bepaald, plus
mijn eigen voorkeur om in staal te
bouwen. Dan kun je namelijk prefa
briceren. Je kunt het zó neerzetten.
Ik vind huizen mooi als ze eruit zien
of ze net geland zijn. Niet of ze uit de
aarde omhoog gekleid zijn. Heel be
palend 'is bovendien dat je op het
randje van Delft zit. Er is duidelijk
een stedelijke kant aan het huis, en
een ruimtelijke".
Het ontwerp is daarom ook plaatsge
bonden. Als je het neerzet op de Ve-
luwe ziet het er heel anders uit. „Dat
is met elk ontwerp als het goed is",
stelt Pesman. „Dat is wat ik tegen
heb op standaardbungalowtjes, zoals
je die wel ziet in het Westland, mét of
zonder wagenwiel. Die zetje gewoon
ergens neer, en klaar. Maar juist de
goede ontwerpen reageren heel sterk
op omgeving. Die moet je tot het ui
terste benutten. Bij voorbeeld die
trap, die helemaal door de diagonaal
naar dat uitzicht toe klimt. Dat is een
mooi moment, als je daar boven staat
en geniet van het uitzicht. J)at uit
zicht moet alom aanwezig zijn, tot je
er gek van wordt!".
Praktisch
Pesman beschouwt zijn ontwerp als
een soort visitekaartje van wat zijn
bureau Cepezed normaal gesproken
doet. „Voor jezelf kun je tamelijk ex
treem doen watje anders in opdracht
voor anderen wel zou laten. Mensen
die zich wat minder hebben ontwik
keld in de architectuur, kiezen
eerder voor praktische oplossingen.
Die vragen hoe je het raam moet
schoonmaken, of hoe ze bij het stofje
op het bovenste richeltje komen. Dat
interesseert me dus even niet. Vaak
worden ontwerpen gefrustreerd
door dat soort huis-, tuin- en keuken-
opmerkingen".
In zekere zin is dit huis Pesmans visi
tekaartje. „Als je als architect in
eigen huis gaat wonen, steek je je nek
uit. Dan moet het ook goed zijn, want
je wordt daaraan afgemeten. Aan de
andere kant is dit huis natuurlijk ook
maar een momentopname. Je bent
als architect voortdurend in ontwik
keling".
Hij beschouwt zijn woning daarom
liever als een prototype. „Met dit
soort prefab-bouw is het net als met
industriële produkten. Die worden
ook niet in één keer gemaakt of ver
kocht. Eerst wordt er een prototype
gemaakt, en dan een nulserie. Ver
volgens wordt alles geëvalueerd en
problemen opgelost. En dan pas
komt een produkt op de markt. Als
architect bouw je altijd een prototy
pe. Er zitten kinderziektes in. Din
gen die soms wel lukken en soms
niet. In je eigen huis ben je alleen
eerder geneigd te experimenteren".
Kinderziektes
Ook dit ontwerp vertoonde kinder
ziektes. „Ik had de trap bij voorbeeld
ontworpen zonder ondersteunende
balk, maar toen bleek de trap niet
stabiel". Dus deed Pesman wat water
bij de wijn. Maar er zijn ook dingen
meegevallen. De geluidsisolatie bij
voorbeeld.
„Volgens TNO is voor het eerst een
woningscheidende constructie toege
past met een zware woningscheiden
de wand en een hele lichte gevel. Dat
was een experiment. Nou, we hebben
er 180 watt Pavarotti op los gelaten,
en later nog eens Gary Moore. Dat le
verde geen enkel probleem op".
Pesman grijnst geruststellend. „TNO
wil er ook nog eens officiële testpro
gramma's op los laten. En dan zo'n
schuifpui", vervolgt hij, wijzend op
de gelijktijdig openschuivende gla
zen wanden. „Zoiets is ook nog nooit
eerder gemaakt. De deuren zijn vier
meter hoog, en wegen per stuk drie
honderdvijftig kilo. Toch kan mijn
dochtertje van vier ze zó open schui
ven. Dat is toch lang niet gek? Je
moet er alleen voor zorgen dat je een
goede glasverzekering afsluit".
(ADVERTENTIE)
ker
Informatie 071-414807 ÉÉN RONDJE MEUBELPLEIN, NEGEN RONDJES WOONIDEEEN A4, afslag Hoogmade.
MEUBELPLEIN
LEIDERDORP
