'Kinderen voor kinderen':
strijd Belgie-Nederland
fenomenaal solist en subliem orkest
IOGIE15 LEUKS
OP TV?
KIJK IN DE
KRANT.
NIET HET NABOOTSEN, MAAR ORIGINALITEIT BELOOND
Vincent Bijlo nog niet rijp voor grote zalen
Mare Klein Essink
presenteert quiz
'Laatste woord'
.UNST/RTV
CeidacComont
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1990 PAGINA 19
'ien keer zo veel
luseum jaarkaarten
!IDEN Er zullen nog dit jaar twee miljoen museumjaar-
nput arten onder de mensen komen. Dat is tien keer zoveel als
>00 d jruikelijk. Dit wordt het gevolg van een overeenkomst -
putei|en megadeal' - die de Stichting Museumjaarkaart heeft
loten met een bank. In een gezamenlijke actie zullen
chting en bank de kaarten gaan verspreiden. De Stichting
verder echter zwijgen tot de ondertekening van de over-
kkomst, volgende week woensdag in het Nederlands
in va oorwegmuseum in Utrecht. De Rabobank heeft inmiddels
en weten met de actie te maken te hebben. De overeen-
mst moet voor de Stichting Museumjaarkaart als geroepen
nen. Het aantal verkochte kaarten was al langere tijd
dalende. In april van dit jaar werd de daling nog ge-
at op 20 procent. Dat was naar alle waarschijnlijkheid te
cienc ten aan de prijsstijging tot 40 gulden per kaart, terwijl er
supa >r bijzondere tentoonstellingen ook met een Museumjaar-
rt nog vaak een toeslag betaald moet worden.
Staatsprijs voor
André Demedts
BRUSSEL De Belgische schrijver André Demedts
(84) heeft de Grote Driejaarlijkse Staatsprijs gekregen
als bekroning van zijn carrière. Aan de onderschei
ding is een geldbedrag van ongeveer 1650 gulden ver
bonden. De prijs werd toegekend door de Vlaamse mi
nister van cultuur, Patrick Dewael, op advies van een
jury waarin onder anderen de schrijver Hugo Raes
zat. Die zwaaide Demedts lof toe voor zijn „ongemeen
grote schrijverstalent" en sprak van de „rijke loop
baan van een veelzijdig cultuurpromotor die in de
meest uiteenlopende domeinen actief was". Demedts
was in 1970 mede-oprichter van de stichting „Ons Erf
deel" die de culturele samenwerking tussen de Neder
landssprekenden wil bevorderen. Hij is lid van de Ko
ninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Let
terkunde. Demedts, die in 1929 debuteerde, heeft zo'n
dertig romans, vier jeugdboeken, twee toneelstukken,
en de nodige poëzie en essays geschreven.
fl.G. Schmidt, centraal
international.
FOTO: RVU
Annie M.G. Schmidt centraal
op Story International
ROTTERDAM Story International, de verhalen-
versie van Poetry International, wordt voor eerst ge
houden van 14 tot en met 20 januari 1991 in Rotter
dam. Annie M. G. Schmidt zal centraal staan, aldus
de organisatie gistermiddag. Er wordt gemikt op een
zeer breed publiek. Schrijvers uit vijftien landen zul
len deelnemen. Uit eigen land zijn dat verder onder
anderen Mies Bouhuys, Remco Campert, Adriaan van
Dis, Willem van Toorn, Bob den Uyl en Willem Wil
mink. Uit het buitenland worden verwacht: Gert
Hofmann uit Duitsland, Ismail Kadaré uit Albanië,
Joyce Carol Oates uit de VS en Eduard Uspenski uit
de USSR. Aan Annie M. G. Schmidt is gevraagd en
kele korte bijdragen te schrijven. Verder zal er aan
haar werk een vertaal-project worden gewijd, onder
leiding van Ed Leeflang. De resultaten daarvan wor
den aan het eind van het festival in een speciaal pro
gramma gebracht.
Veiling brengt ton op
BUSSUM De veiling van eigendommen van arties
ten die Rob de Boer Productions gisteravond organi
seerde in de Countdown Studio in Bussum, heeft een
ton opgebracht. Het geld is bestemd voor een nog na
der te bepalen doel van Artsen zonder Grenzen. De
hoogste opbrengst kreeg het jasje dat de popster Ma
donna droeg tijdens haar Blond Ambition Tour. Het
verdween voor 40.000 gulden in particuliere handen.
Een tamboerijn van Phil Collins bracht 18.000 gulden
op en een door Herman Brood beschilderde auto
15.000 gulden.
Voorstellingen Toneelwerkplaats 'afgelast
DEN HAAG De voorstellingen die de Toneelwerk-
plaats op dinsdag en woensdag 26 september in thea
ter Diligentia in Den Haag zou geven van 'Geen dag
als alle andere', gaan wegens onvoorziene omstandig
heden niet door. De voorstelling van donderdag 27
september blijft gewoon gehandhaafd.
j>!« cademie voor
uziekbollebozen
Koninklijk
iZbnservatorium
gstijd
HAAG/UTRECHT Er
VG [it een muziekacademie
5.-. r studenten die behalve bij-
2Kder muzikaal ook nog erg
IG" llfgent zijn. Mensen dus
d gemakkelijk een instru-
1 it op professionele wijze le-
bespelen en tijd overhou-
om ook nog te leren voor
plager, journalist of weten-
tiippelijk onderzoeker,
ndlen is gisteren de adjunct-di-
>erini eur van het Koninklijk
rVncKw servat°rium in Den Haag,
Bre iinnartz. De academie zal
samenwerkingsverband
tussen de Vakgroep Mu-
Jwetenschap van de Rijks-
"hQgl rersiteit te Utrecht en het
coi inklijk Conservatorium,
irikla Academie, die in 1991/1992
070-Jjhaar eerste seizoen begint,
it ook in de gebouwen van
temde instituten onderge-
it. Overigens is het nog
rekt onduidelijk hoeveel
- T6D en*en voor een plaats op
erd academie in aanmerking
ien komen. Strenge toela-
L examens zijn volgens Lin-
nodig.
«■beelden
tot het samenwerkings-
and besloten naar aanlei-
van voorbeelden uit de
ilsaksische landen. Daar is
oor de ware bollebozen al
- -Jmogelijk om bijvoorbeeld
•ANello te spelen en weten-
papippelijk onderzoek te doen.
Koninklijk Conservatori-
rerkt al enige tijd samen
de universiteit: muziek-
iten konden in Utrecht
el colleges volgen. Het
tot op heden echter bij
enrichtingsverkeer. Met
:ademie zal dat van de
[zijn, al kan daar voorlo-
log maar één diploma
gehaald: of een docto-
n de universiteit met
intekening van het con-
vanitorium of een diploma
00 uü het conservatorium met
itekening van de uni-
BRUSSEL/HILVERSUM
Wie het fenomeen
'Kinderen voor Kinderen'
nog steeds vreemd is, zal
aardig opkijken bij de
nieuwe reeks die voor de
elfde keer wordt uitge
zonden in een festivalfor
mule. Voor het eerst gaat
de BRT met de VARA in
zee. Meteen wordt het ini
tiatief omgevormd tot een
België-Holland, waarbij in
vier afleveringen plus
twee halve finales en een
finale telkens een Neder
lands koor tegen een
Vlaams koor uitkomt.
Wij zagen de eerste aflevering
en lieten ons van bij de start
meeslepen door de hedendaag
se vormgeving, originele cho
reografieën, vlotte presentatie
en uiteraard door de sterk
aansprekende teksten en the
ma's van de liedjes, die zoals
steeds bij 'Kinderen voor Kin
deren' door het jonge volkje
zelf worden gekozen, aanslui
tend bij hun leefwereld.
Niet te missen in aflevering
één: het gesprek van presenta
tor Jan Douwe Kroeske met
één van de jongetjes van het
Groninger Kinderkoor na het
liedje „Ik heb het allemaal
niet bij me". Je lacht je te plet
ter om zoveel spontaneïteit en
kinderlijke verwondering.
Trent
„Wij spelen niet in op een po
pulaire trend", weert BRT-
producer Wim van Severen de
kritiek, als zou de Vlaamse
omroep handig inspelen op de
rage om kinderen voor de ca
mera te brengen: „Dat doet het
altijd goed, en Vlaams zingen
is tegenwoordig de bood
schap". In 'Kinderen voor
Kinderen Festival 1990'
moeten de kinderen het zélf
doen, ze moeten bijzonder
creatief zijn: zij dragen de on
derwerpen aan, bepalen hóe
de liedjes gebracht worden,
maken zelf een videoclip enz."
Kortom: 'Kinderen voor Kin
deren' staat mijlenver van
playback- en andere toestan
den. Of, om het met de
woorden van de BRT-Dienst
Jeugd te zeggen: „Wij pakken
uit met een eigentalig kwali
teitsprogramma, waarin niet
het nabootsen, maar de origi
naliteit beloond wordt, en
waarbij zélf zingen een absolu
te voorwaarde is".
De festivalformule werd vorig
jaar voor het eerst met succes
ingevoerd: toen zongen Neder
landse koren zowel de oude,
bekende liedjes (Op een onbe
woond eiland, Als ik de baas
zou zijn van het journaal, Ik
heb zo wa-wa-wa-waanzinnig
gedroomd enz.) als liedje uit de
nieuwe KvK-elpee. Dit sloeg
zo goed aan, dat voor dit sei
zoen opnieuw geopteerd werd
voor een 'festival'. De VARA
sprak de BRT aan om mee in
de boot te stappen, en hoewel
er nauwelijks geld en midde
len waren, hapte de BRT
Dienst Jeugd toch toe.
Netelige thema's
In de elfde editie wordt de lijn
van het verleden doorgetrok
ken: zinvolle eigentijdse tek
sten voor kinderen van nu
met pittige kwaliteitsmuziek.
Ook nu weer trok de VARA
overigens de goten-van-het-
vak aan als auteurs-componis
ten: Herman Pieter de Boer,
Peter Blanker, Robert Long,
Willem Wilmink, Ivo de Wijs,
Jules de Corte, Ruud Bos en
Harry Bannink, om er maar
enkele te noemen.
Zoals steeds worden in de lied
jes netelige thema's als schel
den, angst, vervelende ouders
enz. niet uit de weg gegaan.
Vaak worden zwaarwichtige
onderwerpen gelardeerd met
flink wat ironie, (bijvoorbeeld
in 'Ouders te koop') en daar
naast is er ook ruim plaats
voor fantasie en pure pret
('Vinger in je neus', De wrat').
Steeds staat de leefwereld van
de kinderen centraal: luister
maar naar 'Liegen, dat is
leuk', 'Oh, dat huiswerk',
'Treuzeltechniek', 'Verliefd
heid is rampzalig', 'Roken' e.a.
VARA en BRT leverden elk
een presentator: de twee meter
lange Jan Douwe Kroeske zal
de kinderen samen met de
Vlaamse Veerle Keuppens in
toom houden. Ook bij de jury
is het telkens mooi verdeeld,
met een jongen en meisje uit
Vlaanderen én Nederland, on
der het voorzitterschap van
Bart Peeters. De vier Vlaamse
koren die het moeten waarma
ken zijn Singejo uit Zaventem,
de Konsinjoorkes uit Kontich,
Canteclaer uit Gullegem en
het Koosterkoor uit Alken. Zij
komen uit tegen het Gronin
ger Kinderkoor, Mirakel uit
Amersfoort, The Butterflies
uit Dronten en de Sluikse
Rakkers uit Sluis.
TARS LOOTENS
dwarsdoorsnede van de dr. Anton Philipszaal inclusief de geplande uitbreidingen met een kleine concertzaal ondergronds en een theatercafé-restaurant aan de voorzijde.
igen zoi
laatsing
innulere
TEKENING: VAN MOURIK VERMEULEN
l*ntie Orkest onder leiding
dirigent Hans Vonk. Solist
list André Gawriloff. Herha-
1 n het programma hedena-
S nton Philipszaal, Den Haag.
Het leek gisteravond of de le
den van het Residentie Orkest
en chef-dirigent Hans Vonk
muzikale vleugels hadden ge
kregen. Dat orkest speelde op
het vernieuwde podium dat
het een lieve lust was. Dit eer-
ste abonnementsconcert werd
geopend met uitbundige feest
muziek: Soir de fete van
Chausson, een werk dat zelden
of nooit wordt gespeeld maar
dat op deze avond wel bijzon
der van toepassing was. Het
werd een muzikaal feest van
de eerste orde. Chausson
schreef verrukkelijke muziek
en het orkest greep het werk
aan als om te bewijzen dat het
dit seizoen nu echt gaat gebeu
ren.
Vonk, die bij het Residentie
Orkest nog anderhalf jaar voor
de boeg heeft, heeft misschien
toch wel een beetje spijt van
zijn ontslagaanvrage want het
orkest voelt zich nu pas echt
thuis in de Anton Philipszaal.
In werken van Franck en Ra-
vel maakte het publiek kennis
met een fenomenaal pianist:
de Rus André Gawriloff (35)
die als negentienjarige het
Tsjaikowski- concours van zijn
geboortestad Moskou won. Hij
maakte gisteravond zijn Haag
se debuut maar het is zeker,
dat hij de volgende seizoenen
terug komt.
Ravel's pianoconcert voor de
linkerhand kreeg een onge
kende geladenheid en heftig
heid, pianistisch adembene
mend en muzikaal fascine
rend. De musici begeleidden
zo prachtig, zo genuanceerd en
zo perfect dat het leek alsof
het orkest zich aan de pianist
optrok en de pianist zich aan
het orkest. Dat Gawriloff wel
degelijk zijn twee handen weet
te gebruiken bewees hij in een
ten onrechte weinig gespeeld
werk: Les Djinns van Franck.
Een werk over hellestemmen,
graf kreten, vampiers en dra
ken maar bepaald geen draak
van een compositie. Het uit
gangspunt is een gedicht van
Victor Hugo en het is duidelijk
dat Franck zich hierdoor liet
inspireren. Wie zei dat alleen
Franse pianisten Franse wer
ken kunnen spelen? De solist
van gisteravond bewees na
drukkelijk het tegendeel. Na
de pauze herhaalde het orkest
de derde symfonie van Schu
mann, het werk dat ook op het
Prinsjesdagconcert heeft ge
klonken.
ADRIAAN HAGER
Vincent Bijlo speelt Made in braille.
Regie: Bert Klunder. Gezien in Dili
gentia op 21 september. Vanavond
in De Graanschuur, Zoetermeer. Op
4 oktober in de Leidse Schouwburg.
Vincent Bijlo was een paar
jaar geleden finalist van het
Leids cabaretfestival. Hij
kwam daarop met zijn eerste
programma Made in braille.
Er verschenen wat enthousias
te kritieken en een interview
in Vrij Nederland en als ik me
foéd herinner trad hij op bij
onja Barend. Zo bombardeer
de men in no time Bijlo tot ca
baretster in de dop en semi-be-
kende Nederlander.
Daarna verflauwde de belang
stelling. In Pepijn kwamen
twee avonden lang nauwelijks
tien mensen kijken. Regisseur
Bert Klunder lapte deze zomer
Made in braille op en nu
brengt Bijlo de voorstelling op
de grotere cabaretpodia. Als je
bedenkt dat Youp van 't Hek
tien jaar lang in obscure zaal
tjes speelde, en Bijlo pas 25
jaar oud is, mag dat snel heten.
Made in Braille is een met
moed gemaakt en gespeeld ca
baretprogramma. Bijlo thema
tiseert zijn blindheid zonder
zielig of zeurderig te worden.
Hij verdedigt de gehandicap
ten in een vlammend lied te
gen DN A-scans en het aborte
ren van het afwijkende. Als
kijker realiseer je je perma
nent dat je kan zien en wat
een enorm verschil dat uit
maakt. Dat zijn sterke punten
voor de voorstelling.
De facelift heeft zeker effect
gehad: de aankleding van het
podium werd gereduceerd tot
bijna niets, Bijlo beweegt zich
vrijer en komt beter naar vo
ren. Toch maakt het program
ma nog steeds een onzekere en
onaffe indruk. Veel verhalen
missen een pointe, veel grap
pen zijn flauw en worden te
veel uitgelegd, overgangen
verlopen onnatuurlijk.
Ondanks het overheersende
thema is een lijn moeilijk te
vinden; het werd mij niet dui
delijk waar Bijlo precies heen
wil. De delen voor en na de
pauze lijken bij elkaar gehou
den te worden door een run
ning gag, maar na een tijdje
realiseer je dat die niet meer
terug komt en dat er niets mee
is gedaan. Bijlo's presentatie is
gedreven, maar hij mist nog al
te duidelijk ervaring. Het is
dus voorbarig om hem met dit
programma op de grote zaal
los te laten.
DICK VAN TEYLINGEN
NIET NIEUW MAAR WEL SPANNEND
HILVERSUM Veronica
komt binnenkort met een
eigen woordenquiz op de
televisie. Een splinter
nieuw concept is het niet,
maar 'Het Laatste Woord'
zoals het spel heet, is wel
dynamisch. Je moet wat
taalgevoel, maar vooral
sterke zenuwen hebben
om het laatste woord te
krijgen, maar als dat lukt
dan valt er veel, zeer veel
geld te verdienen.
Het Laatste Woord dat in het
komende seizoen wekelijks
wordt uitgezonden, wordt ge
presenteerd door Mare Klein
Essink, een nieuwe ster aan
het presentatie-firmament. Op
dinsdag 2 oktober (aanvang
18.55 uur) vindt de eerste afle
vering van de nieuwe quiz
plaats.
In de woordquiz van Veronica
komen twee koppels van elk
twee kandidaten tegen elkaar
uit. Het spel begint wat sim-
peltjes, er moeten letters inge
vuld worden in de ruimte tus
sen de eerste en laatste letter
van een woord. Per correct
woord wordt een tientje be
taald. Het koppel dat het snelst
woorden weet te bedenken
kan in dit stadium al op voor
sprong komen. De moeilijk
heidsgraad wordt opgevoerd
door de hoeveelheid in te vul
len letters steeds groter te ma
ken.
Startgeld
Vervolgens moeten de koppels
een combinatie-woord raden
dat uit twee regels bestaat. Er
worden maar enkele mede
klinkers prijs gegeven. Het
koppel dat in staat is, op grond
van de enkele medeklinkers,
direct te raden wat er staat,
krijgt het volledige 'startgeld'
van 350 gulden. Dat bjijkt in
de regel echter te moeilijk. In
een straf tempo worden ver
volgens de ontbrekende letters
ingevuld, waarbij tegelijkertijd
het startgeld wordt gekort.
Hoe langer het duurt voor de
kandidaten raden wat er staat,
hoe meer er van de verdien
sten af gaat. Dat zweept de
spanning behoorlijk op. Een
koppel dat het woord het eerst
raadt moet een knop indruk
ken. Als het juiste woord
wordt genoemd, wordt het res
tant van het startgeld op hun
rekening geboekt. In dit stadi
um kan een goed koppel al
snel naar een paar duizend
gulden doorschieten.
Hierna wordt de competitie
tussen de koppels grimmiger,
want zij worden geacht 'val
kuilen' voor elkaar te graven.
Dat gaat zo: de spelleider geeft
aan ae koppels één woord, dat
met een eigen bedenksel, vier
en zinnige combinaties moet
vormen. De clou is dat elk
koppel om de beurt als eerste
met die combinaties mag be
ginnen. Als de tegenkandida
ten aan de beurt zijn vormen
die ook combinaties, maar dit
tweede koppel trapt in een
'valkuil' als één van de combi
naties overeenkomt met wat
het eerste koppel al had be
dacht. Overigens wordt niet al
te nauw op de zinnigheid van
de combinatie-woorden gelet,
de neerlandicus die als jury
fungeert ten spijt. Het koppel
dat vaak in een valkuil trapt
zal in deze fase van het spel
doorgaans moeten afhaken.
Overblijvend
Het overblijvende koppel moet
zich vervolgens aan het laatste
en zwaarste onderdeel zetten
en dat is het maken van een
redeliik goed lopend verhaal,
aan de hand van een korte
zinsnede van de quizmaster.
'Sneeuwwitje liep de deur uit..'
zegt Mare Klein Essink bij
voorbeeld en deze zin moet
vervolgens in een verhaal, ge
durende twee-en-een halve
minuut worden voortgezet. De
moeilijkheid zit hem erin dat
de twee kandidaten steeds om
de beurt één woord moeten
noemen, waarmee het verhaal
logisch dient te worden opge
bouwd. Dat is een zeer ze
nuwslopende bezigheid, vooral
als de tijd die ervoor staat vol-
gemaakt moet worden. Het
koppel dat kans ziet ook deze
fase goed door te komen kan
op een aanzienlijke vergoeding
rekenen, waarbij zelfs aan en
kele tienduizenden guldens
gedacht moet worden. Het al
lereerste winnende koppel
gaat dinsdag 2 oktober met
een klein vermogen naar huis.
Het bedrag wordt cash uitbe
taald. De winnaars gaan door
naar het spel van de week
erop, waar tegen een nieuw
koppel moet worden gestre
den.
Presentator
Mare Klein Essink de presen
tator van Het Laatste Woord,
is bekend van enkele TV-se-
ries, waarin hij de rol van arts
speelt. De meest recente is Me
disch Centrum West, van de
Tros. Klein Essink zegt desge
vraagd erg blij met zijn rol als
presentator te zijn. „Ik be
schouw dit als een uitdaging,
een programma presenteren is
moeilijker dan acteren", zegt
hij.
Voor alle 21 uitzendingen
heeft Veronica de kandidaten
al geselecteerd, allemaal van
een betrekkelijk jeugdige leef
tijd, want de omroep heeft de
jongeren als doelgroep, zo
wordt desgevraagd meege
deeld.
Op de vraag hoe het met de
quiz gaat als Veronica volgend
jaar, in verband met een sanc
tie van het Commissariaat
voor de Media, enkele maan
den niet mag uitzenden, ant
woordt een medewerkster dat
de uitzendingen dan gewoon
onderbroken en na de televi-
sieloze periode hervat zullen
worden. De Raad van State
waar Veronica beroep tegen
de maatregel heeft aangete
kend, moet nog uitspraak
doen.
