alesa zet stap
aar opvolging
lan Jaruzelski
pandela dreigt:
;,3edesoverleg
init in gevaar
Oostduits kabinet
blijft in schaduw
van Stasi staan
VS: bases Filipijnen
langzaam ontmantelen
Duikklok als ruimteschip
KONTUREN VAN KAPITEIN ROB
90 FfNLAND
£eidóo.Qowuvnt
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1990 PAGINA 5
Iigersnood dreigt
'euw in Etiopië
jeiBEBA Oostelijk Etiopië is
door een nieuwe droogte,
volgens een regeringscommis-
entie sico bestaat dat meer dan een
ik wpiensen de hongerdood zullen
dos v )e commissie heeft laten weten
ten minste een jaar voedsel-
ig is voor de overwegend no-
bevolking van de Harrar-re-
Ogaden.
rech, dvoerder van de commissie zei
'oinaand geleden ook al een op-
uitgegaan, maar dat toen de
inimaal was geweest. Hij ver-
de donorgemeenschap en de
aandacht heeft voor de Golf-
berof
;ijn a
an di
Nie!
1
Italië wil zetel
EG in Veiligheidsraad
HOME De Italiaanse premier Giu-
lio Andreotti heeft gezegd dat de Eu
ropese Gemeenschap en Japan perma
nente zetels moeten krijgen in de Vei
ligheidsraad van de Verenigde Naties.
Andreotti deed het voorstel toen hem
werd gevraagd over het Sovjet-voor
stel om het verenigde Duitsland per
manent lid van de Veiligheidsraad te
maken. „Ik zie Europa als het vierde
permanente lid van de Veiligheids
raad en Japan als het vijfde", ant
woordde de premier. Volgens Andre
otti zou de EG de plaats zou kunnen
innemen van de permanente leden
Groot-Brittannië en Frankrijk. Het
valt echter aan te nemen dat deze lan
den daar niets voor voelen.
Lancering Columbia
is weer uitgesteld
CAPE CANAVERAL De
lancering van het Amerikaan
se ruimteveer Columbia is op
nieuw uitgesteld. Het is de
vierde keer sinds mei dat het'
toestel gedwongen is aan de
grond te blijven.
Net als twee voorafgaande ke
ren was gisteren lekkage in
een van de brandstoftanks de
oorzaak. De Columbia, met ze
ven astronauten en een ruim
250 miljoen gulden kostende
satelliet aan boord, zou van
daag vertrekken.
Officieel is nog geen datum
voor een nieuwe lancering
vastgesteld.
SEKSELOZE KANDIDAAT
TREKT VEEL BEKIJKS
ISLAMABAD Mohammed Aslam is een eu
nuch, een gecastreerde man die volgens Islamiti
sche traditie de harems van de rijken moet be
waken. Aslam is in het moslimland Pakistan bij
na een zeldzaamheid, warft harems zijn er nau
welijks meer. Aslam vindt echter dat hij, als sek
seloze, de kans moet krijgen om in hei:.r1rmP"t
te komen. De in de stad Abbotabad woneii^o *».s-
lam vindt dat mannen en vrouwen er in veertig
jaar Pakistaanse politiek niets van hebben ge
maakt. „Mannen spelen de macho en vrouwen
zijn haatdragend", zegt een aanhanger van As
lam. „Ik stem op hem, want hij is man noch
vrouw". Aslam trekt intussen enorme menigten
in Abottabod. „Ik ben een onafhankelijke kandi
daat en ik zal de politiek een nieuw gezicht ge
ven", zegt de eunuch vol vertrouwen, vooruit
blikkend naar de verkiezingen van 24 oktober.
MANILA De Verenigde Staten hebben ge
zegd bereid te zijn op een gefaseerde wijze hun
militaire bases in de Filipijnen te ontruimen.
„Het is duidelijk dat de dagen voorbij zijn dat
een grote Amerikaanse troepenmacht aanwe
zig moest zijn in de Filipijnen", aldus de spe
ciale Amerikaanse onderhandelaar, Richard
Armitage. De Filipijnse president Corazon
Aquino had al eerder opgeroepen tot een orde
lijke terugtrekking van de Amerikaanse troe
pen uit haar land en het aangaan van een
nieuwe relatie met Washington, nu de Koude
Oorlog is beëindigd. De luchtmachtbasis Clark
en de marinebasis Subic Bay zijn de grootste
Amerikaanse militaire voorzieningen buiten
de Verenigde Staten. Met vier kleinere bases
bieden zij werk aan 78.000 Filipino's.
Monument voor Indianen
veldslag Little Big Horn
WASHINGTON Er komt waarschijnlijk
een monument als eerbetoon aan de India
nen die in 1876 in de beroemde slag van
Little Big Horn de troepen van luitenant
kolonel George Custer versloegen.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
heeft gisteren ingestemd met het voorstel
een monument op te richten voor de India
nen.
„Dit moet een eerbetoon zijn aan de Chey-
ennes, de Sioux en andere Indianen die
hun leven gaven ter verdediging van fami
lies, cultuur, levensstijl en grond", aldus
John Rhodes, afgevaardigde uit Arizona.
Het voorstel komt 109 jaar nadat een monu
ment werd onthuld voor Custer en zijn 264
gesneuvelde mannen van het 7e cavalerie
regiment.
LP
inze correspondent
ans Wijnands)
ieifHAU Lech
de leider van de
itfvakbond Solidari-
zich gisteren of-
'^kandidaat gesteld
et presidentschap
i en. De verkiezin
gen mogelijk dit
zeker niet later
lend voorjaar ge-
mikn
aaDnc
gek
an v$,
Wï. li
hebty
ïeeft zijn lang ver-
erklaring uitgegeven
vooravond van een
el-gesprek bij de
imaat Jozef Glemp.
naai had voor van-
iresident Jaruzelski,
Mazowiecki, vak
er Walesa en de bei-
mentsvoorzitters bij-
>en om de volgende
le democratische ont-
te bespreken, Éen
Ier, in 1981, bemid-
'j&mp tussen president
en Lech Walesa,
ien heeft de katholie-
zich niet zö nadruk-
de binnenlandse po-
loeid als nu het geval
t werd dat in de ont-
tussen kardinaal
1en alle politieke kop-
een scenario bespro-
worden voor ver-
presidentsverkiezin-
nderdag begint het
^^frlement aan een de-
President Jaru-
h&ver.
zeiski heeft steeds beweerd tot
aftreden bereid te zijn als het
volk (het parlement) zich
daarover duidelijk zou uitspre
ken. Hij heeft inmiddels ver
klaard dat hij zijn ambtster
mijn van zes jaar niet zal uit
dienen.
Waarschijnlijk zal naast Wale
sa ook premier Mazowiecki
zich aandienen als kandidaat-
opvolger. De afgelopen maan
den is verdeeldheid ontstaan
tussen Walesa en de door hem
zelf aangewezen premier en
diens regering. Walesa vindt
dat Mazowiecki teveel topfigu
ren van het communistische
bewind op hun post laat zitten
en zich met zijn beleid steeds
meer van de Poolse arbeiders
vervreemdt. De onmin tussen
Walesa en de eertijds zo nauw
met hem verbonden regering
heeft inmiddels geleid tot het
onstaan van twee verschillen
de politieke fracties binnen de
vakbeweging Solidariteit.
De Centrum-Alliantie, die
steunt op de gewone arbeider
en zich beschouwt als het poli
tieke front van de vakbond,
staat achter de politieke aspi
raties van Walesa. De andere
partij, ROAD, komt voort uit
groepen van intellectuelen en
hervormingsgezinde politici.
Zij acht Mazowiecki een veel
betere keus voor het presi
dentsambt.
Lech Walesa kan bij de ver
kiezingen rekenen op de steun
van de katholieke kerk. Zijn
aanhang onder de Poolse be
volking is eveneens groot.
Vrome katholieken en arbei
ders zullen naar verwachting
de voormalige electriciën uit
Gdansk massaal steunen. Op
zijn jaarlijkse bedevaart naar
de Zwarte Madonna in de ab
dij van Jasna Gora, afgelopen
weekeinde, werd Walesa on
stuimig toegejuicht door een
menigte van honderdduizend
pelgrims, vooral arbeiders, die
luidkeels „Lech president"
scandeerden.
Paus Johannes Paulus II heeft
Walesa enkele weken geleden
op zijn zomerverblijf in Castel
Gandolfo ontvangen. Het was
de vijfde ontmoeting tussen
beide Polen. Het gesprek
duurde ruim een uur, en hoe
wel Walesa conform de on
geschreven Vaticaanse wet
ten geen woord losliet over
zijn prive-audiëntie bij paus
Woytila, mocht uit reacties
worden opgemaakt dat de paus
Walesa eerder bemoedigd had
dan terechtgewezen.
Walesa streeft nadrukkelijk
naar een groter politiek plura
lisme in Polen, zelfs als dat het
uiteenvallen van Solidariteit
zou betekenen. De kerk is het
met Walesa eens dat het land
dringend behoefte heeft aan
een sterke christen-democrati
sche partij.
In Polen gaat men ervan uit,
dat Walesa zijn officiële kandi
datuur voor het president
schap met opzet aan de voora
vond van het gesprek met kar
dinaal Glemp heeft gelan
ceerd, om daarmee duidelijk te
maken dat hij zijn eigen koers
volgt en onafhankelijk wil
opereren van welke bemidde
ling dan ook.
Lech Walesa kondigt zijn kandidatuur aan voor het presidentschap van Polen.
larhi
t BiittA ANC-leider
de Mandela heeft ver-
J. kt het vredesoverleg
toenident De Klerk op de
deul komen te staan.
bittizou de leiding van
S een spoedvergade-
atterslen over het geweld
aarbi^arte woongebieden,
m Pjnclusie van het ANC
lega'Sde regering niet vast-
niveiïs om een eind te ma-
het geweld, komt het
raditin gevaar. De Zuida-
het! regering heeft de af-
Riddagen de campagne
iit d Vuist" gestart, waar-
ntenf
mee getracht wordt een eind
te maken aan het geweld dat
in de afgelopen zes weken bij
na achthonderd menSen het
leven heeft gekost. Tot de
maatregelen behoorden het
uitrusten van patrouillewagens
met machinegeweren en huis
zoekingen naar wapens. De
komende dagen zullen nog ex
tra maatregelen bekend wor
den gemaakt. Mandela heeft
de politiemaatregelen een „le
gitimatie om te doden" ge
noemd. „Vanaf dit moment
kunnen we willekeurige
schietpartijen verwachten bij
Nelson Mandela
FOTO: AP
alle demonstraties, hoe vreed
zaam ze ook zijn", aldus Man
dela. De Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties
heeft vannacht haar 44e zit
tingsjaar afgesloten met een
oproep aan de wereld de maat
regelen tegen de apartheid in
Zuid-Afrika voort te zetten.
OSLO Zes Europese
onderzoekers, onder wie
de Nederlandse piloot
Rob Reiding, zijn giste
ren bij het Noorse insti
tuut voor diepzee-onder
zoek in een soort duiker
klok gestapt. Ze doen
een maand lang onder
zoek naar de effecten op
de menselijke geest en
het lichaam van het ver
blijf in een zeer kleine
ruimte.
Opzet van het onderzoek
van het European Space
Agency (ESA) is het na
bootsen van omstandighe
den zoals die zich voordoen
aan boord van een ruimte
station. De zes mannelijke
proefkonijnen zijn tussen
de 25 en 33 jaar oud en ko
men uit Nederland, Frank
rijk, Italië, West-Duitsland,
Zweden en Noorwegen. Ge
leerden zijn er in geïnteres
seerd hoe mensen van ver
schillende nationaliteit, cul
tuur en achtergrond op el
kaar reageren als ze lange
tijd in een kleine ruimte
moeten samenleven. Het
experiment maakt deel uit
van voorbereidingen van
de ESA voor bemande
vluchten met het ruimte
veer Hermes en wordt on
dernomen met het oog op
het ESA-ruimtestation Co
lumbus, dat tussen 1995 en
1998 bewoond zal worden.
De luchtdruk en de omstan
digheden in de duikerklok
komen overeen met die aan
boord van een ruimtevaar
tuig. De onderzoekers heb
ben een programma dat
overeenkomt met dat van
astronauten en zij kunnen
slechts per radio en televi
sie met „de vluchtleiding"
communiceren. Zij worden
voortdurend met camera's
en andere instrumenten ge
volgd. Voor de vrije uurtjes
zijn een lading films, tien
tallen computerspelletjes en
een hometrainer aan boord
gebracht. Twee maal per
week mogen de deelnemers
ieder twintig minuten met
familieleden telefoneren.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
OOST-BERLIJN De
schaduw van de officieel
ontbonden staatsveilig
heidsdienst Stasi spreidt
zich als een klamme de
ken verder uit over het
politieke toneel in Oost-
Berlijn.
De laatste twee weken die de
regering en de Volkskammer
in de DDR nog hebben te
gaan, voor de staat wordt op
geheven, krijgt daardoor het
karakter van een moeizame
reis. Met de moed der wan
hoop probeert minister-presi
dent Lothar de Maizière het
Stasi-verleden van een groei
end aantal politici buiten de
verkiezingsstrijd te houden.
„Laten we de blik naar voren
richten en niet in toorn ach
terom kijken", is zijn oproep,
Nóg staat de kandidatuur van
zijn minister van binnenlandse
zaken en (sinds kort) CDU-
partijgenoot Peter-Michael
Diestel voor het premierschap
in de nieuwe deelstaat Bran
denburg overeind. Nóg is zijn
partijgenoot Karl-Hermann
Steinberg minister van milieu
zaken, natuurbescherming,
energie en reactorveiligheid.
Nóg is zijn partijgenoot Klaus
Reichenbach zijn kabinetsmi
nister.
Uitzitten
Drie maal 'nog', want het is de
vraag of zij het laatste stukje
van de rit tot 3 oktober zullen
uitzitten. Wanneer de parle
mentaire commissie ter con
trole van hun Stasi-verleden
niet snel met de waarheid
over ministers en Volkskam-
mer-leden op tafel komt, wil
Werner Fischer, belast met de
ontbinding van de Stasi, na
men en feiten bekend maken.
De 49-jarige Fischer, lid van
de werkgroep Vrede en men
senrechten, is een van de wei
nige prominenten in de DDR
met een buiten kijf staand on
bevlekt blazoen. In januari
1989 werd hij tijdens de be
ruchte Karl Liebknecht/Rosa
Luxemburg-demonstratie in
Oost-Berlijn gearresteerd en
het land uitgezet. Onder de re-
gering-Modrow werd hij be
noemd tot gevolmachtigde ter
ontbinding van de Stasi. Na
het aantreden van de rege
ring-De Maizière heeft minis
ter Diestel hem en zijn mede
werkers het werk waarachtig
niet gemakkelijk gemaakt.
Hun werd de inzage in een
aantal dossiers verboden, zodat
de indruk ontstond dat Diestel
zichzelf en bepaalde andere
politici in bescherming wilde
nemen.
In de Volkskammer leidden
de klachten van Fischer vori
ge week tot een motie waarin
het aftreden van Diestel werd
geëist. De motie kreeg geen
meerderheid, maar minister
president De Maizière greep
wel in. Diestels liberale staats
secretaris Stief heeft nu de lei
ding gekregen over de com
missie ter ontbinding van de
staatsveiligheidsdienst. Diestel
behoudt wel de eindverant
woordelijkheid.
Dagen of uren
Voor minister Steinberg lijkt
het gedwongen aftreden een
kwestie van dagen of uren. Na
de beschuldigingen van Fi
scher, vorige week, heeft hij al
toegegeven dat hij als chemie-
professor aan de universiteit
in Leipzig na reizen naar het
buitenland als bijzondere in
formant voor de Stasi is opge
treden. Regeringswoord voer
ster Angela Merkel zei giste
ren op een persconferentie in
Oost-Berlijn dat Steinberg in
zage in zijn dossiers zal krijgen
en zich vervolgens in het
openbaar zal kunnen uiten.
Mevrouw Merkel stak gisteren
haar hand in het vuur voor
een van de andere onder ver
denking geraakte ministers,
Rainer Eppelmann (Demokra-
tischer Aufbruch, defensie). In
het bijzijn van Merkel, toen
ook lid van Demokratischer
Aufbruch, waren afgelopen
voorjaar Eppelmanns Stasi
dossiers gecontroleerd. „Toen
al was zonneklaar", aldus Mer
kel nu, „dat de minister tot de
meest vervolgden van de Stasi
had behoord".
Beschuldigingen zijn ook geuit
tegen minister Reichenbach
(CDU, kabinetszaken), minis
ter Viehweger (CDU, woning
bouw), de inmiddels afgetre
den minister Pohl (CDU, eco
nomische zaken) en de even
eens uit de regering gestapte
minister Terpe (SPD, onder
zoek en technologie).
Oplossing
In Bonn wordt nog steeds
naarstig gezocht naar een op
lossing voor de wijze waarop
de dossiers van de staatsveilig
heidsdienst na de vereniging
van de beide Duitslanden
moeten worden opgeslagen en
op welke wijze Stasi-slachtof
fers inzage in hun dossiers
kunnen krijgen. Volgens me
vrouw Merkel zal deze oplos
sing ook tegemoet moeten ko
men aan de eisen van de 21
bezetters van de Stasi-centrale
aan de Normannenstrasse in
Oost-Berlijn. De bezetting
duurt al twee weken; de bezet
ters zijn in hongerstaking ge
gaan om hun eis kracht bij te
zetten. Een van die eisen is
overigens het vertrek van mi
nister Diestel. Daaraan zal ze
ker geen gehoor worden gege
ven.
anltige dampen blijven Oeral-stad bedreigen
t et nc
De gezondheid
nwoners van de stad
ienogorsk in de Oe-
na een ontploffing
abriek voor brandstof
ncentrales nog steeds
ïringsblad Izvestija
afgifisteravond dat de stad
itfegen nadat zich een
voordeed bij de ver
werking van het" zeer giftige
beryllium „onafgebroken
gewassen moet worden". Om
te voorkomen dat meer beryl
lium in de lucht komt moeten
straten en stoepen door sproei
wagens worden schoongespo-
ten. Dat is een probleem, om
dat er in de stad weinig van
dergelijke voertuigen zijn, ter
wijl er voor de voertuigen te
weinig brandstof is. „Het is
droevig maar de maatregelen
om de stad schoon te houden,
zijn natuurlijk van invloed op
de rivieren Itysch en Ulba",
aldus het blad.
„Een onbeduidende over
schrijding" van de hoogst toe
gestane beryllium-waarde
heeft zich volgens de krant
ook voorgedaan in die delen
van de stad waar direct na het
ongeluk geen gifgaswolk was
terechtgekomen. „Daarvoor is
maar een verklaring mogelijk:
het beryllium wordt door
voertuigen door de stad ver
spreid". De Izvestija leverde
ook kritiek op de „desinforma
tie" onmiddelijk na de explo
sie. De Dienst Bescherming
Bevolking waarschuwde pas
drie uur na het ongeval de be
volking voor het gevaar voor
HET GEHEIM VAN DE TUNNEL
Ondertussen hebben Willy en Marga de reis naar het
Ite aanvaard. Ze beschikken over goede kaarten en
zo ongeveer aangegeven, waar zich de ingang van de
i moeten bevinden. Inspecteur Hogers heeft voor een
een betrouwbare Arabier, gezorgd. De meisjes ma-
n ispis op kamelen. Ze moeten eerst wel een beetje wennen
i de^eschommel' maar dat duurt niet lang. De gids kijkt
steeds scherp uit, het geweer gereed om te schieten, wanneer er
onraad mocht opdagen. Woest en verlaten is het landschap en
de zon blakert de berghellingen ongenadig. Vier dagen duurt de
reis, maar dan naderen ze volgens de kaarten toch hun doel.
„Kijk", zegt Marga, die nog eens de tekening van Harries, waar
van Rob een foto heeft gemaakt, bestudeert: „dat bergmassief
moet de tunnelingang omsluiten. Nu voorzichtig verder".
Amerikaanse
generaal
ontslagen na
interview
WASHINGTON De Ameri-
kaanse minister van defensie,
Dick Cheney, heeft generaal
Michael Dugan, de stafchef
van de Amerikaanse lucht
macht, uit zijn functie onthe
ven naar aanleiding van diens
uitlating in de Washington
Post dat de Verenigde Staten
Baghdad zullen bombarderen
als er een oorlog uitbreekt.
Cheney's besluit kwam na
overleg met president George
Bush; de luchtmachtgeneraal
was niet bevoegd dergelijke
opmerkingen te maken. Het is
hoogst ongebruikelijk dat een
stafchef wordt ontslagen. De
laatste keer was in 1949, toen
een admiraal de laan werd uit
gestuurd. Dugan zei in het in
terview dat de gezamenlijke
chefs van staven het er over
eens waren dat alleen de
luchtmacht in staat zou zijn de
Iraakse militairen uit Kuwayt
te verdrijven als er oorlog
kornt. Generaal John Loh, de
vice-stafchef van de lucht
macht, neemt Dugan voorlopig
waar totdat een opvolger is
aangewezen. Dugan gaat nu
waarschijnlijk vervroegd met
pensioen.
Tegengiftransport
De milieu-organisatie Greenpeace protesteerde gisteren in de haven van Norderham (West-Dults-
land). Greenpeace is tegen het verschepen van vierhonderd ton chemische wapens naar het eiland
Johnstone in de Stille Oceaan.
FOTO: ANP
