Leidse Courant | 1990 | 18 september 1990 | pagina 23

leer geld voor beginnende leraren

Commit MILJOENENNOTA 1991 DINSDAG 18 SEPTEMBER 1990 PAGINA 23

Inkomens stijgen gering

Strijd tegen criminaliteit
moet intensiever worden

ONDERWIJS

HAAG Bij zijn
°ne»eden als minister
P'igde Jo Ritzen aan
e onderwijsbegroting
yajjn een jaar op orde
om,zijn en met onver-
in hi trots deelde de mi-
tijdens een perscon-
1 tie over zijn begro-
0 nee dat het is gelukt.

mij éen groot ge
dat we erin ziïn ge~
de gaten op de begro-
e dichten. Feitelijk bete-
n 'dit dat het kabinet het
e ëj vijs als een belangrijk
„jn leel van het beleid ziet",
njitzen, daarmee doelend
Jgin financ^ële inspanningen
°rgcn collega-ministers voor
tQ|e groting hebben verricht.

aren krijgen er wat hem
^ij- »Want het on-
s staat of valt met de
(if vrouw voor de klas",

0 Ritzen. Aanvankelijk
•bliifr voor de verhetering
bte,positie van leraren 155

I n gulden beschikbaar,
door verschuivingen
de begroting kan dit
in 1995 zijn opgelopen
miljoen gulden. Ritzen
staatssecretaris J. Wal-
illen het geld vooral be-
aan verhoging van de
vol ïgssalarissen, maar ook

Sjedacht aan een 'sab-
of' voor de onderwijs-
;>-■
orgi

iefinanciering

kiest in de begroting
91 definitief voor ver-
mFg van de studiefinan-
Op een paar punten
s hij echter wat water bij
lg( n gedaan:

eerstejaars studenten
het maximale leenbe-
53 iet 500 gulden verlaagd.
jaJivullende beurs (de gift)
tegelijkertijd met een-
bedrag verhoogd. Oude
studenten kunnen jaar-
25 gulden meer lenen,
daar staat een evengrote
ing van het giftgedeelte
ver. Deze aanpassingen
voor aankomende stu-
de stap naar het hoger
ijs gemakkelijker en
nodig lang studeren on-
kkelijker.
zj vijf jaar studeert houdt
,r ig recht op studiefinan-
(basisbeurs, lening en
teel aanvullende beurs),
a kan men het hele be
twee jaar lenen,
'zui!r ^ad Ritzen aangekon-
lat dit nog maar één jaar
,w{ innen.

v. eeftijdsgrens van 27 jaar,
S( oven het recht op stu-
Y inciering vervalt, zal
en(jvluchtelingen en andere
ite[ eke groepen enigszins
n verzacht. Verder geldt
e tijdens zijn studie de
Isgrens van 27 jaar pas-
in nog wel recht op in-
'ing heeft, het benodigde
loet gaan lenen. Beurzen
n dan niet meer ver-
Op dit moment geldt

1 *'^t iedereen die vóór zijn
hetpte aan een studie begint
Stidmaë afmaken met be-
iin^van studiefinanciering.

gef mensen die op hun ze-
ei twintigste jaar of daarna

b

JUSTITIE EN POLITIE

DEN HAAG „Het op
treden tegen criminaliteit
in al zijn verschijningsvor
men vertoont in ons land
ernstige achterstanden",
verzucht minister van jus
titie Hirsch Ballin. Een in
haalmanoeuvre is volgens
hem dan ook hard nodig.
De bewindsman kondigt
daarom voor komend jaar
een versterking aan van
de politie, het openbaar
ministerie (officieren van
justitie) en de rechterlijke
macht.

Samen met minister Dales van
binnenlandse zaken, die mede
verantwoordelijk is voor het
politiebeleid, somt Hirsch Bal
lin een aantal zaken op die in
1991 extra aandacht van de
politie zullen krijgen: milieu
criminaliteit, georganiseerde
zware misdaad (bijvoorbeeld
drugshandel, grootscheepse
fraudezaken en overvalben-
des), winkeldiefstal, vandalis
me, overtredingen van de
maximum-snelheden en com
putercriminaliteit. Verder zul
len gemeenten, bedrijven en
instellingen gestimuleerd wor
den om meer maatregelen ter
voorkoming van criminaliteit
te nemen. Hier is extra geld
voor beschikbaar, deels in het
kader van de sociale vernieu
wing.

De beide ministers tonen zich
enthousiast over de experi
menten die in enkele steden
worden gehouden met stads
wachten en politie-assistenten.
Stadswachten zijn toezichthou
dende functionarissen op
straat, zonder politie-bevoegd-
heid. Politie-assistenten zijn
ambtenaren die een korte poli-
tie-opleiding hebben gevolgd
en daarna lichte politiewerk
zaamheden mogen verrichten,
zoals het opnemen van een
voudige aangiftes en het rege
len van het verkeer. Hierdoor
heeft de 'echte' politie meer
tijd voor de zware klussen.

Stadswachten hebben overi
gens twee nadelen: ze dragen
geen politie-uniform (wat ver
warrend kan zijn voor het pu
bliek) en mogen geen politieta
ken uitvoeren. Daarom geven
de ministers er de voorkeur
aan voorlopig alleen het aantal
politie-assistenten uit te brei
den.

Binnenkort ontvangt de Twee
de Kamer het voorlopige ont
werp voor een nieuwe politie
wet, waarin de toekomstige sa
menvoeging van rijks- en ge
meentepolitie wordt geregeld.
Dit najaar zal ook een 'sociaal
plan' voor de komende reorga
nisatie worden gepubliceerd.
Hierin worden de rechten van
politiefunctionarissen (bijvoor
beeld bij overplaatsingen)
vastgelegd.

De maffiakip

DEN HAAG Het komt
zelden voor dat ministers
in de (doorgaans gortdro
ge) toelichtingen op hun
begrotingen een speelse
toon aanslaan. Minister
Hirsch Ballin van justitie
doet dat dit jaar wèl.

Ter illustratie van zijn op
merking dat zware crimi
nele organisaties moeilijk
grijpbaar zijn en hun eigen
stijl en codes hebben, ci
teert hij een stukje uit een
boek van de Italiaanse
schrijver Luigi Malerba.
„Een Calabrische kip be
sloot lid van de maffia te
worden. Ze ging naar een
maffia-minister om een
schrijven van aanbeveling
te krijgen, maar deze zei
haar dat de maffia niet be
staat. Ze ging vervolgens
naar een maffia-rechter,
maar ook deze zei haar dat
de maffia niet bestaat.
Tenslotte ging ze naar een
maffia-burgemeester en
ook hij zei haar dat de
maffia niet bestaat. Daar
om ging de kip terug naar
het kippenhok en in ant
woord op de vragen van
de medekippen antwoord
de ze dat de maffia niet
bestaat. Toen dachten alle
kippen dat ze lid van de
maffia was geworden en
ze waren bang voor haar".

INKOMEN

MINDERHEDENBELEID

I HAAG Het kabinet
ers-Kok wil de komende
meer aandacht besteden
p jonge kinderen uit etni-
piinderheidsgroepen.

er volgend jaar vijftien
gulden beschikbaar
•rojecten om Turkse en
kaanse kleuters voor te
ajjen op de basisschool, zo-
niet met een enorme
id aan de school hoe-
beginnen.

worden er campagnes
ïreid om het leesgedrag
|kinderen uit etnische
in te bevorderen en deze
m te stimuleren sport-
muziekscholen en
jteitscentra te bezoeken,
'il het kabinet dat meer
ie jongeren na een mid-
opleiding besluiten

een kunstzinnige opleiding te
volgen. Er is zelfs al twee mil
joen gulden gereserveerd voor
subsidies aan kunstenaars uit
minderheidsgroepen.

Zoals gewoonlijk is het min
derhedenbeleid door de begro
tingen van diverse ministeries
heengevlochten. WVC, Bin
nenlandse Zaken en Onder
wijs leveren het grootste aan
deel. Binnenkort ontvangt de
Tweede Kamer de nota 'Socia
le vernieuwing en minderhe
den', waarin alle maatregelen
voor minderheden in het ka
der van de sociale vernieu
wingsbeleid zijn gebundeld.
Het aantal etnische minderhe
den dat bij de rijksoverheid in"
dienst is laat nog steeds te
wensen over. De afgelopen
drie jaar is ernaar gestreefd
het percentage 'buitenlandse'

ambtenaren bij de ministeries
op drie procent te brengen.
Dat is nog maar voor zeventig
procent gelukt. Eind dit jaar
komt er een vervolgplan.

Voor initiatieven ter bestrij
ding van racisme en discrimi
natie is komend jaar een mil
joen gulden beschikbaar. Voor
de opvang van nieuwkomers
vanuit het buitenland ligt vijf
tien miljoen klaar.
De afgelopen maanden hebben
de bewindslieden van Justitie
en WVC al enkele malen een
noodkreet laten horen over de
wassende stroom asielzoekers
naar ons land. WVC zoekt nog
steeds naar gebouwen die kun
nen dienen als opvangcentra
en Justitie blijft naarstig stre
ven naar verkorting van de
asielprocedures. Staatssecreta
ris Kosto (justitie) kondigt aan
dat hij een 'terugkeerbureau'
wil instellen dat afgewezen
asielzoekers begeleidt bij het
verlaten van ons land.

KOOPKRACHTPLAATJE (in procenten)

Koopkrachtontwikkeling 1990 1991

DEN HAAG De meeste
mensen gaaner "volgend jaar
enkele tienden van procenten
op vooruit. Dat geldt voor zo
wel de werkenden als voor de
uitkeringsgerechtigden. Veel
ruimte voor koopkrachtverbe
tering zal er de komende jaren
echter niet zijn, zo stelt het ka
binet.

De financiële gevolgen van de
Golfcrisis, de extra inspannin
gen op terreinen als milieu
zorg en de groei van het aantal
uitkeringsgerechtigden zijn
daar debet aan.

Ongeveer 200.000 alleenstaan
den met een inkomen iets bo
ven het minimum gaan er
door wijzigingen in de belas
tingsfeer het gedeeltelijk
afschaffen van de alleenstaan-
dentoeslag volgend jaar
(evenals dit jaar) zo'n ander
half procent op achteruit. Des
ondanks is, aldus de Notitie
Inkomensbeleid van minister
De Vries, de welvaartspositie
van alleenstaanden relatief
gunstiger dan die van andere
inkomens omdat ze geen part
ner en/of kinderen te onder
houden hebben.
In vergelijking met huishou
dens van meerdere personen,
waarin maar één persoon de
kostwinner is, hebben alleen
staanden zo'n 35 tot 40 procent
meer te verteren. De achter
uitgang in inkomen van deze
groep wordt overigens dit iaar
(deels) gecompenseerd door
een eenmalige uitkering van
vijftig gulden rond Kerst. Ie
dereen die als gevolg van
'Oort' onder het sociale mini
mum is gekomen, krijgt dit ex
traatje. Mensen in de bijstand
vallen daarbuiten.
De inkomenspositie van al
leenverdieners met kinderen
is relatief het slechtst, met
name omdat de kosten van de

kinderen hoger zijn dan de
vergoeding die men er voor
ontvangt. Mede daarom heeft
het kabinet besloten volgend
jaar de kinderbijslag voor het
eerste kind extra te verhogen.
In totaal gaat dit bedrag met
69 gulden omhoog. Daarvan
vloeit 48 gulden voort uit het
regeerakkoord en is er een
'extraatje' van 14 gulden. Ook
komt er 7 gulden vrij voor het
eerste en tweede kind. Dit
laatste naar aanleiding van af
spraken die zijn gemaakt over
de arbeidsvoorwaarden in de
gezondheidszorg. Voor een ge
zin dat moet rondkomen van
een minimuminkomen, leidt
dit tot een extra koopkracht
verbetering van 0,2 procent.
Deze wordt echter grotendeels
teniet gedaan door de verho-

Koningshuis kost
ruim 33 miljoen

DEN HAAG Het konings-
huis gaat de belastingbetalers
volgend jaar in totaal ruim 33
miljoen gulden kosten. Dat be
drag bestaat uit enerzijds de
zogeheten uitkeringen (totaal
11,4 miljoen) aan koningin
Beatrix (6.124.000, waarvan
1.068.000 inkomen en 5.056.000
voor kosten van de hofhou
ding), prins Claus (1.200.000),
prins Willem-Alexander
(1.432.000), prinses Juliana
(1.630.000) en prins Bernhard
(991.000), en anderzijds uit de
declarabele kosten van deze
vijf leden van het koningshuis
voor personeel, paleizen, au
to's, koetsen, vliegtuigen en
schepen. Prinses Margriet en
Pieter van Vollenhoven staan
niet op de 'loonlijst'. Zij kun
nen sommige kosten declare
ren bij de koningin.

ging van de nomiriale zieken
fondspremie voor gezinnen
met kinderen. Zelfstandigen
moeten volgend jaar naar ver
wachting een half procent aan
koopkracht inleveren.

Minister De Vries staat uitge
breid stil bij de mogelijkheden
van uitkeringsgerechtigden
om hun inkomen te verbete
ren door het aanvaarden van
werk. Het verschil tussen uit
kering en minimumloon be
draagt gemiddeld 1 procent. In
een aantal gevallen kan er
voor werklozen die een baan
met een minimumloon krijgen
zelfs sprake zijn van een ach
teruitgang in inkomen, omdat
men als werkende niet meer
in aanmerking komt voor ex
tra (gemeentelijke) voorzienin
gen voor de minima. Dat heeft
tot gevolg dat een werkgever
aan een alleenverdiener ten
minste 120 procent van het
wettelijk minimumloon moet
betalen om de negatieve effec
ten van het aanvaarden van
werk te compenseren.

Van de geregistreerde werklo
zen (ruim 350.000) is in begin
sel de helft beschikbaar voor
de arbeidsmarkt. Deze mensen
worden echter te weinig fi
nancieel geprikkeld om een
baan te accepteren waar ze het
minimumloon kunnen verdie
nen. Het kabinet zegt zich ech
ter te realiseren dat het huidi
ge inkomensbeleid een „bij
zonder delicaat karakter"
heeft. Het vergroten van het
verschil tussen minimuminko
men en uitkering stuit op pro
blemen: het verlagen van de
uitkeringen staat op gespan
nen voet met de koppeling
(aan de loonstijgingen) en een
verhoging van het minimum
loon heeft nadelige gevolgen
voor de werkgelegenheid. Het
kabinet wil er wel op aanstu
ren, minimumloners sneller te
laten doorstromen naar een
hogere loonschaal.

NIET-WERKENDEN
sociale minima

aow'ers 1,3 0,4

alleenstaanden boven 27 1,2 0,5

alleenverdieners 1,2 0,4

uitkering boven minimum

alleenstaanden onder 27-0,8 -1,7

alleenverdieners 0,7 0,2

WERKENDEN
Minimumloon

alleenstaanden onder 27 0,5 0,6

alleenstaanden boven 27 -2,2 -1,5

alleenverdieners 0,9 0,4

tweeverdieners 0,6 0,6

Modaal inkomen

Alleenstaanden onder 27 6.5 0.8

alleenstaanden boven 27 1,3 0.8

alleenverdieners 2.6 0.7

tweeverdieners 6.2 0.8

ambtenaren 1.8 0.2

Koopkrachtontwikkeling bejaarden 1990 1991

(Exclusief de eenmalige uitkering van
50 gulden met Kerstmis 1990)

ZIEKENFONDSVERZEKERDEN
Alleenstaanden

minimum 1,4 0,7

minimum plus 7000 gulden* -0,3 0,6

modaal 1,6 0,5

Niet-alleenstaanden

minimum 1,5 0,6

minimum plus 14.000 gulden* 1,5 0,5

modaal 0,3 0,5

PARTICULIER VERZEKERDEN
Alleenstaanden

minimum plus 7000 gulden* 0,3 2,4

modaal2,1 1,9

2x modaal 4,0 0,9

Niet-alleenstaanden

minimum plus 14.000 gu(den*2,4 2,9

modaali1,3 3,7

2x modaal j9,1 1.6

aanvullend pensioen

aandacht kinderen etnische groeperingen

Het 'gewone' basisonderwijs moet in staat worden gesteld kinderen die extra zorg nodig hebben, beter op te vangen.

FOTO: DIJKSTRA

FOTO: DIJKSTRA

De regering
wil komend
jaar meer
doen aan de
opvang van
buiten
landse
kinderen.

FOTO:

MILAN

KONVALINKA

het hoger onderwijs binnenko
men, zullen aparte financiële
voorwaarden worden gefor
muleerd.

OV-kaart

Per 1 januari wordt de Open
baar-Vervoerkaart voor stu
denten ingevoerd. De op
brengst hiervan is bestemd
voor het hoger onderwijs: de
universiteiten krijgen vijf mil
joen, de hogescholen 17,5 mil
joen en de Nederlandse orga
nisatie Wetenschappelijk On
derzoek (NWO) 12,5 miljoen.
Voor de financiële ondersteu
ning van het middelbaar be
roepsonderwijs doet Ritzen
een beroep op het bedrijfs
leven. De bedrijven hebben er
ook baat bij als hun toekomsti
ge werknemers een goede op
leiding hebben genoten. Bo
vendien gaat het de bedrijven
over het algemeen zeer goed,
dus ze moeten nu maar eens
over de brug komen, vindt hij.
Ritzen gaat daarbij uit van een
totale bijdrage van 150 miljoen
gulden. Voor werkloze jonge
ren zullen volgend jaar in het
leerlingwezen zo'n 15.000
plaatsen beschikbaar komen.
Komend jaar presenteren de
bewindslieden een plan om
het aantal leerlingen per
school te vergroten. Scholen
met weinig kinderen moeten
dan hun deuren sluiten. Met
grotere scholen denken Ritzen
en Wallage een betere onder
wijskwaliteit te bereiken. Wal
lage kondigde aan dat hierbij
„uiterst genuanceerd" te werk
zal worden gaan.

Speciaal onderwijs

„De scherpe tweedeling tussen
speciaal onderwijs en regulier
onderwijs zal moeten verdwij
nen", vinden Ritzen en Walla-

beschikbaar. Daarnaast is nog
eens een eenmalig bedrag van
240 miljoen voor de invoering
vrij gemaakt. In het voortgezet
onderwijs zullen de mogelijk
heden worden verruimd voor
onderwijs in de eigen taal ten
behoeve van allochtonen. In
de toekomst moet het ook mo
gelijk zijn om examen te doen
in Arabisch en Turks.

W etenschapsbeleid

Minister Ritzen besteedt in het
wetenschapsbudget voor 1991
extra aandacht aan natuurwe
tenschappelijk en technolo
gisch onderzoek, milieu en
duurzame energie, zoals zon
necellen.

Uit nieuwe gegevens blijkt dat
Nederland naar verhouding
minder geld uitgeeft aan na
tuurwetenschappelijk onder
zoek en meer aan sociaal-we
tenschappelijk onderzoek dan
andere landen. De regering
wil daar verandering in bren
gen. Het onderzoek in de exac
te wetenschappen zal daarom
worden versterkt ten koste
van het zogenoemde gamma-
onderzoek (bijvoorbeeld socio-
logie).

De regering wil meer betrok
ken zijn bij onderzoekpro
gramma's op het gebied van de
wereldmilieuproblemen, zoals
klimaatverandering en stijging
van de zeespiegel.

Meer aandacht zal worden ge
schonken aan de relatie tussen
het milieu en de economie en
die tussen het milieu en de so
ciale wetenschappen.

Minister Ritzen zal de Tweede
Kamer in het najaar een noti
tie aanbieden over ethische
discussies rond wetenschappe
lijk onderzoek. Het gaat voor
namelijk om de vraag in hoe
verre de mens mag ingrijpen
in de natuurlijke orde en in
hoeverre het veranderen van
genetisch materiaal van vooral
dierlijke organismen toelaatr
baar is.

ge. Het 'gewone' basisonder
wijs moet in staat worden ge
steld kinderen die extra zorg
nodig hebben, beter op te van
gen. De bewindslieden willen
een grondige maatschappelijke
discussie over regulier en spe
ciaal onderwijs met als uitein
delijke doel een forse daling
van het aantal leerlingen in

het (dure) speciale onderwijs.
Ritzen en Wallage verwachten
dat volgend jaar kan worden
begonnen met de invoering
van de basisvorming in .het
voortgezet onderwijs, een on
derbouw direct na de basis
school met veertien vakken
voor alle leerlingen. Hiervoor
is jaarlijks 160 miljoen gulden

Ministerie algemeen I in mi|<»nen guidons I

Speciaal onderwijs

Algemeen voortgezet en voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs en lager beroeps
onderwijs

Beroepsonderwijs en volwassenen educatie
Huisvesting voortgezet onderwijs
Huisvesting hoger onderwijs
Hoger beroepsonderwijs
Universiteiten en academische ziekenhuizen
Overige uitgaven hoger onderwijs en weten
schappelijk onderzoek
Onderzoeksbeleid

Voorzieningen ten behoeve van het ondeiwijs
Wetenschapsbeleid

Studiefinanciering, rechtspositionele uitkering
en examens