Leidse Courant | 1990 | 11 september 1990 | pagina 3

Wegenbouwers zien

lekomst somber in

ÜNGE

Leesplezier moet toch iedereen kunnen beleven

CNV op zoek naar
„banen in luwte"

De laatste mode
voorde laagste prijs.

Genland

putervirus sla
;nde week toe

^ADVERTENTIE)

fEK. HOOeCHEF.

Ongelukkig met
uitspraken Kok

DEN HAAG PvdA'er
F. Castricum (verkeersza
ken) is ongelukkig met
uitspraken van vice-pre
mier en minister van fi
nancien Kok over de ver
hoging van de benzine-ac-
cijns. Kok zei dit weekein
de weten dat het „heel be
grijpelijk" is dat een deel
van de Kamer problemen
heeft met de verhoging
van 8 cent per 1 novem
ber. Kok houdt vast aan
de maatregel omdat de op
brengst van 300 miljoen
gulden nodig is voor ver
betering van het openbaar
vervoer. Als de Kamer
met een alternatieve fi
nanciering komt, vindt hij
het ook goed. Castricum
voelt daar weinig voor.

CcidócSomcmt

DINSDAG 11 SEPTEMBER 1990 PAGINA 3

Ministerie wil
opheldering
over afwijzing
advertentie

DEN HAAG De uitgevers
van een aantal landelijke
dagbladen moeten het minis
terie van economische zaken
op korte termijn opheldering
geven over de weigering een
advertentie van de Krant op
Zondag op te nemen. Dat
staat in een brief die het de
partement vandaag aan de
uitgevers heeft verstuurd.
De Krant op Zondag ver
schijnt 14 oktober voor de eer
ste keer. De uitgever van het
nieuwe blad wilde in de dagen
voorafgaande aan die datum
in de landelijke pers een ad
vertentie plaatsen. Alle kran
ten hebben die advertentie ge
weigerd. Uitgever Storms van
de Krant op Zondag meent dat
de afwijzing onterecht is. Vol-

fens Storms zijn de andere
laden bang dat zijn krant een
concurrent wordt. De uitge
vers ontkennen dit.
Het ministerie van economi
sche zaken wil achterhalen of
de uitgevers onderling een af
spraak hebben gemaakt om de
advertentie te weigeren. Dit
zou in tegenspraak zijn met de
Wet op de Economische Mede
dinging, die een 'eerlijke' con
currentie binnen het bedrijfs
leven moet garanderen.

Nieuwe verdachten
overval AH-filiaal

DOORWERTH Het recherchebij
standsteam Gelderland heeft vanoch
tend twee nieuwe verdachten aange
houden van de overval op een filiaal
van Albert Heijn in Oosterbeek. Bij
deze overval werden twee perso
neelsleden van de zaak doodgescho
ten, een derde raakte zwaar gewond.
De twee verdachten zijn een 23-jarige
man uit Nieuwegein en een 24-jarige
man uit Utrecht. Verder is een 20-ja-
rige vrouw uit Nieuwegein gearres
teerd op grond van de wet Wapens
en Munitie; vermoed wordt dat zij de
wapens heeft geleverd die de over
vallers hebben gebruikt. Eerdere ver
dachten blijken niets met de overval
te maken te hebben.

Meer geld gevraagd
voor vrouwenstudies

DEN HAAG De positie van
vrouwenstudies en emancipatie
onderzoek in de wetenschap is
nog niet stevig genoeg.

Daarom moet er een Program
meringscollege Vrouwenstudies
komen dat zeker zes jaar actief
zal zijn, en dat moet zorgen
voor een verankering van de
nog jonge vakgebieden in de
wetenschap. Met dit project is
36 miljoen gulden gemoeid, zo
stelt de Stimuleringsgroep
Emancipatie Onderzoek (Steo)
in een advies, dat ze vandaag
heeft gepresenteerd aan minis
ter Ritzen van onderwijs en
staatssecretaris Ter Veld van
emancipatiebeleid.

Minister Ter Beek: dienst wordt
volgende maand verkort

(Van onze parlementaire redactie)

DEN HAAG De diensttijd wordt al per 29 oktober met twee maan
den verkort tot twaalf maanden. De lichting soldaten die begin septem
ber is opgekomen, is de laatste geweest van het oude systeem dat jaren
lang heeft bestaan en waarin veertien maanden moest worden gediend,
zo heeft minister Ter Beek van defensie besloten. Hij heeft de militaire
belangenorganisaties inmiddels op de hoogte gesteld van zijn voorne
men. In de Tweede Kamer kan het voorstel op steun rekenen van de
coalitiepartners CDA en PvdA. Het is Ter Beeks bedoeling dat in de
loop van volgend jaar een geheel nieuw systeem van legervorming ont
staat, waarbij de opleiding is beperkt tot drie maanden (nu vier) en de
parate tijd negen maanden bedraagt. Er zullen twaalf lichtingen per
jaar worden opgeroepen, een verdubbeling van het huidige aantal. De
verkorting van de diensttijd past in het plan van Ter Beek om de de
fensie-organisatie fors in te krimpen. De minister heeft de bonden
evenwel verzekerd dat er in 1991 geen gedwongen ontslagen vallen.
Voor de jaren daarna heeft hij die garantie niet gegeven.

,Melkproduktie in
EG moet verder terug'

LEEUWARDEN Minister G. Braks van
landbouw, natuurbeheer en visserij sluit
niet uit, dat op termijn de melkquota in de
EG verder gekort moeten worden. De be
windsman vindt de situatie op de wereld
markt zeer zorgwekkend en verwacht, dat
verdere aanpassingen in het EG-zuivelbe-
leid onvermijdelijk worden, aldus plaatsver
vangend directeur-generaal Landbouw en
Voedselvoorziening, ir. E. Pierhagen, die
zijn minister vanmorgen in Leeuwarden
verving. Volgens Braks is er in de EG weer
sprake van een melkoverschot van vijf pro
cent. De landbouwminister constateert, dat
niet alleen in de Europese Gemeenschap,
maar ook in andere exporterende landen de
melkproduktie wat is toegenomen. Dat zet
de wereldmarkt extra onder druk.

Taalunie wil Groene
Boekje vervangen

DEN HAAG Het standaard
werk voor de spelling van de
Nederlandse taal, het zoge
noemde Groene Boekje, moet
vervangen worden door een
spellingslijst onder auspiciën
van de Nederlandse Taalunie.
Dat is het streven van de nieu
we spellingscommissie van de
Taalunie, die deze week in
Bergen op Zoom werd geïn
stalleerd. Zoals bekend gaat de
spellingscommissie zich in de
eerste plaats buigen over een
nieuwe regeling voor lastige
bastaardwoorden, verbindings
letters en diacritische tekens
als de apostrof, het trema en
het liggende streepje.

UNESCO-PRIJS VOOR SERIE MAKKELIJK LEZEN

Mieke Starmans: „Kinderboeken zijn voor veel groepen moeilijk
lezenden te kinderlijk". foto: sp

DEN HAAG „Nu ik een
prijs heb gekregen voor de se
rie makkelijk lezen kunnen ze
met goed fatsoen op WVC niet
gaan beknibbelen op het werk
voor groepen met leesproble
men", constateert Mieke Star
mans met genoegen.

Mieke Starmans kreeg afgelo
pen zaterdag een eervolle ver
melding van de Unesco tijdens
de Internationale Dag van de
Alfabetisering in Genève voor
de serie Makkelijk Lezen, een
reeks uitgaven van het Neder
lands Bibliotheek en Lektuur
Centrum (NBLC) in Den Haag,
die veelal via de bibliotheek
wordt aangeboden aan moeilijk
lezenden.

Starmans is als coördinator
Makkelijk Lezen al tien jaar
aan het duwen en trekken om
volwaardige leesstof op aange
past niveau voor de probleem
groepen te ontwikkelen en in
de bibliotheken te krijgen. Een
arbeidsintensief streven, waar
mee ze meer dan twee deeltijd
banen vult en waardoor doven,
dyslectici, geestelijk gehandi
capten en andere groepen met
leesproblemen of -achterstan
den geholpen kunnen worden
aan volwaardige lees-, luister
en kijkstof.

Voor de goede orde, de eervolle
vermelding, bestaande uit een
medaille en een oorkonde, is
een strikt persoonlijke prijs.
Criteria voor toekenning zijn
dat er meerwaarde aan het (be
taalde) werk wordt gegeven,
dat er sprake moet zijn van in
ternationale contacten en dat
het werk met creativiteit is uit
gevoerd. „Maar het werk doe
ik echt voor anderen", meldt
ze, „al ben ik best trots op de
prijs natuurlijk".

Onontgonnen

Die instelling blijkt ook uit
haar benadering van het begrip
deeltijdbaan. „Officieel heb ik
een deeltijdbaan, maar er gaat
veel meer tijd in mijn functie
zitten. Zon vijftig uur per
week ben ik er zeker mee be
zig. „Het laten lezen van groe
pen met leesmoeilijheden was

en is een onontgonnen gebied.
Er is nu nóg te weinig materi
aal en omdat er geen materiaal
was, is er geen leescultuur bij
deze groepen".

Een dergelijk onontgonnen ge
bied vergt de inzet van een pio
nier als Starmans. „Als eerste
stap ben ik tien jaar geleden
begonnen met het benaderen
van instanties op het gebied
van onderwijs, bibliotheekwerk
en de uitgeverij om materiaal
voor geestelijk gehandicapten
op te zetten. Later kwamen
daar uitgaven bij voor andere
groepen. De instanties moesten
gaan samenwerken om de uit
gaven op poten te zetten en het
materiaal bij de doelgroepen te
brengen. Je moet bibliotheken
leren dat ze echt voor iedereen
zijn en laten zien dat moeilijk
lezende mensen in de bieb nau
welijks aan de bak komen. En
uitgevers moeten weten dat ze
verzekerd zijn van een bepaal
de afname door bibliotheken,
anders doen ze natuurlijk niet
mee. En als belangrijkste geldt,
dat het materiaal echt bij de
doelgroep moet passen. Veel
van het materiaal heb ik dan
ook zelf uitgetest bij de doel
groepen".

De verschillen in de groep
moeilijk lezenden zijn enorm.
„Je praat over doven, dyslectici
(mensen die woordblind zijn),
geestelijk gehandicapten, afati-
ci (mensen die door een beroer
te een beschadiging in de her
senen hebben en daardoor niet
(goed) kunnen communiceren),
maar ook over mensen die pas
op latere leeftijd leren lezen en
schrijven. Voor die groepen
geldt dat je makkelijk leesbaar,
maar kwalitatief hoogstaand
materiaal moet aanbieden.

Kinderboeken zijn voor vol
wassenen natuurlijk niet ge
schikt. Daar beleven ze geen
leesplezier aan, dat vinden ze
kinderachtig en truttig. Dus
moet je proberen om boeken te
maken met een liefdesverhaal
of het verhaal een streekro
man, maar dan vertelt op het
taalniveau van de vierde klas
basisonderwijs en dat is ver
schrikkelijk moeilijk". Dat
bleek ook bij pogingen bekende
auteurs mee te laten werken.
Ze bleken zich volgens Star-
mans erg beperkt te voelen
omdat ze fraaie stijlbloempjes
die ze rondstrooiden in hun
werk voor deze groep maar in

zeer beperkte mate kwijt kon
den. „Daardoor kwam je vaak
uit op bijdragen van hulpverle
ners en leraren".

Makkelijk

Ondanks de problemen is er
een fraaie serie op poten gezet
onder de titel Makkelijk Lezen.
De serie, in de bibliotheek door
de kaft duidelijk herkenbaar,
bestaat intussen uit ongeveer
tweehonderd titels, waar tien
uitgevers aan mee hebben ge
werkt. De serie "in onderver
deeld naar de diverse doelgroe
pen. Zo is er de Zoeklichtserie
voor dyslectici en de reeks De
Leeslift voor mensen die op la
tere leeftijd leren lezen. Gees
telijk gehandicapten hebben
via de bibliotheken de beschik
king over .de achttien boekjes
tellende Zelfserie en het tijd
schrift Blits dat bestaat uit ge
schreven en gesproken tekst.
Dat laatste lijkt vreemd, want
je hoeft niet te kunnen lezen
om gesproken tekst te begrij
pen. In het programma van
Makkelijk Lezen zitten zelfs
dia's en films. „Maar dat is no
dig om mensen met een be
perkte leesvaardigheid toch be
paalde werken aan te kunnen
bieden. Een boek als Turks
Fruit is voor velen te moeilijk,
maar als ze de film hebben ge
zien, dan kunnen ze toch mee
praten over het boek".

„We zijn er nog lang niet" weet
Starmans, maar we kunnen nu
zeggen dat het mogelijk is de
technische leesvaardigheid van
mensen met leesproblemen in
stand te houden en ze daar
naast plezier te geven in het le
zen. Dat plezier mag je toch ze
ker niet alleen aan goede lezers
voorbehouden? Daarom ook is
het goed dat er een prijs is ge
vallen op dit werk. Niet voor
mezelf, maar om WVC duide
lijk te maken dat op dit ar
beidsintensieve werk niet be
knibbeld mag worden. Eigen
lijk moet er meer geld komen
Voor promotie, want te weini
gen weten nog dat er leeswerk
op maat klaar staat in de bi
bliotheken".

ERIK HUISMAN

"""TRDAM Het computervi-
do waart rond. Op 22 sep-

faat het toeslaan onder het
rodo lives". Wie dat op die
lükzijn scherm ziet, kan grote
x tian de harde schijf van zijn
,)r krijgen, aldus dr. R.V. de
1 %an de Erasmus Universeit
:nti(rdam. De door Frodo ver
en te ellende kan dan alleen
:oirfar door een deskundige
hersteld. Het virus is ver
aar een hobbit uit Tolkiens
"6ri de ban van de ring". Vol
de Mulder valt de besmetting
•ikajrland overigens nog wel
als België, waar Frodo ver-
aytjk is uitgevonden, zou het
^ifdemisch zijn.

derr

JTERDE GEZICHTEN OP SYMPOSIUM OYER AUTO EN MILIEU

(Van onze sociaal-
economische redactie)

DEN HAAG Bedrijfs
leven en overheid moeten
zorgen voor „banen in de
luwte" om arbeidsonge
schikten weer aan het
werk te helpen.

Ook verdient het aanbeveling
om het aantal jaren dat men in
een beroep met een hoog ge
zondheidsrisico werkzaam is,
aan een maximum te binden,
zo schrijft het vakverbond
CNV in een vandaag gepubli
ceerde actienota over de ar
beidsongeschiktheid.

Volgens het CNV worden het
toenemend ziekteverzuim en
uitval wegens arbeidsonge
schiktheid een van de grootste
sociale vraagstukken van de
jaren negentig. In zijn arbeids
voorwaardenbeleid en het
overleg met de overheid wil
de bond dan ook veel aan
dacht besteden aan terugdrin
ging van het aantal wao'ers.

In veel bedrijfstakken is de
werkdruk te hoog opgelopen
waardoor steeds meer werkne
mers moeten afhaken, consta
teert de bond. Bedrijven blij
ven vaak in gebreke als het er
om gaat de functie-inhoud en
het werktempo aan de moge
lijkheden van individuele per
soneelsleden aan te passen.
Vooral oudere werknemers
zijn daarvan de dupe. Het
CNV constateert dat aan be
drijfsgezondheids- en veilig
heidsdiensten veel verbeterd
kan worden. Voor het weer
opnemen van arbeidsonge
schikten kunnen tenslotte ac
tieplannen opgesteld worden.
Hoge verwachtingen heeft het
CNV van een aanpassing van
het ontslagrecht die als de
sociale partners het voorstel
overnemen een rem kan
zetten op de instroom van
nieuwe wao'ers. Ontslag op
medische gronden mag als het
aan het CNV ligt alleen nog
worden toegestaan als de
werkgever kan aantonen dat
echt geen passende werkkring
voorhanden is.

Op de
schaats

Onder een
stralende zon en bij
een temperatuur
van dertig graden
boven nul schaatst
Elco Brinkman,
fractievoorzitter
van het CDA, in
Alma Ata over de
Medeo(„wonder")-
kunstijsbaan. Een
van de objecten die
de delegatie
Kamerleden heeft
bezichtigd tijdens
het bezoek aan de
Sovjetunie.
Voorlichter Jos
Jochems, Ria
Beckers, Thijs
Wöltgens, Hans
van Mierlo, Jan
Hendriks, B. de
Rijk en

kamervoorzitter
Wim Deetman
kijken geamuseerd

toe.

Lange celstraffen
geëist tegen
drugssmokkelaars

ROTTERDAM Tegen
twee mannen (26 en 27
jaar) uit Suriname zijn gis
teren voor de rechtbank
in Rotterdam gevangenis
straffen van respectieve
lijk zeven en negen jaar
geëist voor het invoeren
van 187 kilo cocaïne.
Ze werden op 3 juni op Schip
hol gearresteerd, nadat de
douane in dichtgesoldeerde
blikken de drugs had gevon
den.

De twee hadden geen reke
ning gehouden met een echte
controle, omdat zij een doua
ne-ambtenaar bij de smokkel
hadden betrokken. De ambte
naar, die 150.000 gulden en
een vakantie in het vooruit
zicht was gesteld, besloot ech
ter op het allerlaatste moment
om de verdachten te laten ar
resteren.

De opening van het Academisch Jaar 1990-1991 in de Lutherse Kerk in Amsterdam heeft een
handjevol demonstranten gisteren aangegrepen om te protesteren tegen het gebruik van proefdie
ren. Volgens een spandoek zouden er per dag 53 proefdieren sneuvelen aan de Universteit van
Amsterdam. foto: anp

ninj

(ADVERTENTIE)

smeekbede van Van der Lip-
pe. Maar de verkeersminister
bleef met de opgewekte over
tuiging van een televisiepredi
kant op haar strepen staan.
„Ons wegennet, dames en
heren, is een confectiepak dat
niet echt lekker zit", zo hield
zij haar gehoor voor. „Aan de
ene kant is het te ruim beme
ten, op een andere plaats is het
veel te krap. Dat slecht zitten
de confectiepak moet nu een
maatkostuum worden".
ANWB-directeur P. Nouwen
snelde de bedrukte wegenbou
wers te hulp met de waarschu
wing dat de overheid dringend
meer moet investeren in de in
frastructuur. Hoewel de ver
keersplannen van het kabinet
nog in de Tweede Kamer be
sproken moeten worden, groef
Nouwen alvast de strijdbijl op.
Als het autorijden eenzijdig
duurder wordt gemaakt, aldus
Nouwen, dan wordt het voor
de ANWB vrijwel onmogelijk
om het regeringsbeleid nog
langer te steunen. „Als beslo

ten wordt tot een beleid dat
mobiliteit duurder maakt en
nalaat gewenst gedrag te belo
nen, dan plaatst dat ons in een
buitengewoon moeilijke posi
tie".

Beetje aangebrand

Wordt het oorlog, als minister
Maij-Weggen haar nota Struc
tuurschema Verkeer en Ver
voer in de Tweede Kamer
moet verdedigen? In het Con
gresgebouw rook het in elk ge
val al een beetje aangebrand.
De standpunten van de
ANWB en Maij-Weggen ble
ken niet te verzoenen.

En dan was daar ook nog de
milieuhoogleraar Lucas Reijn-
ders, die routineus voorreken
de dat ons milieu naar de
knoppen gaat als het autoge
bruik niet snel gehalveerd
wordt. En dat, aldus een ironi
sche Reijnders, terwijl de
overheid plannen ontwikkelt
die uitgaan van 35 tot 50 pro
cent groei!

Minder mobiliteit, is dat dan
zo erg, vroeg Reijnders zich
zelf af.

Jawel, knikte de zaal.
Misschien, overwoog Maij-
Weggen.

Absoluut niet, stelde Reijnders.
„Een flink deel van het huidi
ge autogebruik heeft neuroti
sche trekken. Men is meer op
de vlucht voor zichzelf dan op
zoek bij iets of iemand anders.
Intussen wordt over de milieu
nadelen van de auto zeer ver
schillend gedacht. Ikzelf be
schouw het goeddeels verdwij
nen van spelen van stadkinde-
ren op straat bijvoorbeeld als
het grootste verlies voor de
Westeuropese cultuur sinds de
dood van Mozart".

En de wegenbouwers? Die mo
gen, als het aan Reijnders ligt,
speelplaatsen, tramtunnels en
fietspaden aan gaan leggen. En
vooruit hier en daar ook
nog een verkeersdrempeltje.
„Zodat er een eind komt aan
de jaarlijkse slachting onder
kinderen en andere niet-yup-
pen".

PAUL KOOPMAN

Aanbiedingen geldig t/m
zaterdag 22 september of zolang
de voorraad strekt.

-'t Wordt steeds leuker bij V&D.

\AG De wegenbou-
en er wat beteuterd bij
nejlaagse Congresgebouw.
»kriem moet worden
%ld, de opdrachten
ele$p en dan komt minis-
sevj.Weggen van verkeer
ederstaat je doodleuk ver-
vesJat je voortaan maar
ZQi en trambanen moet

n dr'

iï hjt u een uitdaging te
k g", riep de politieke
g ttfteren strijdlustig. Ze
i nog een suggestie;
en wordt het wel tijd
jiaam van uw vereni-
lani te dopen in Neder-
/er/ereniging van Infra-
e Jbouwers".
egenbouwers zijn we-
iters en willen dat
!n 0 houden. Op een enke-
'lïelkraren de ondernemers
n zj met de statusmobiel
rob Congresgebouw geko-
hipr de jaarvergadering
Nederlandse Vereni-
van Wegenbouwers
i En alom werd ge-
!ke?n minister Maij-Weg-
jgeens herhaalde dat de
an het autorijden fors
eva moeten en nieuwe
ts flingen van het land-
iurleen in uiterste nood-
imë zullen worden toege-

e 0|

er®bewusteloos

wij met deze bood-
:.s:1 enthousiaste nieuwe
inëlsleden werven?",
igeiVWB-voorzitter J. van
brfce zich af, nadat hij
iscpdschap had aanhoord.
fste een uiterst somber
waarbij de overheid
na de andere weg
en de wegenbouwers
,uvvijken hebben. De ge-
zouden catastrofaal
nder economische ont-
dl^g neemt welvaart af
Tefen we milieubewuste-

DVj(

iedl moet worden omge-
Napag het dan alsjeblieft
je langzaam gebeuren,
^ae vrij vertaald de

Select damesblouse. Van

viscose/polyester. Kopmouw
metplooistellingenvan achter
aangerimpeld. In onder
andere off-white, goud en
rood.

Van 59,95 voor

Damespantalon. Van katoen/
polyester Met of zonder
omslag en met steekzakken.
In zwart, taupe, bordeaux en
mosterd.

Van 79,95 voor