'Concilium' betreurt
verwijdering van Concilie
A
eM
kerk
wereld
Arts uit
kritiek op
de paus
'Organisten moeten in principe voor niks spelen'
£cidócSomofe
Agressie loont niet fvé
Shell en Zuid-Afrikaw"
fieidae 0ommit
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£etdóe Commit
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1990 PA
s
Ongecoördineerde afbraak" hervormd provinciaal kerkewerk dreigt
DEN HAAG Door het ontbreken van centraal beleid in de
Nederlandse Hervormde Kerk dreigt 'een ongecoördineerde
afbraak' van het provinciaal kerkewerk. De provinciale kerk
vergaderingen hebben geen kracht en inventiviteit meer om
een nieuwe bezuinigingsronde in studie te nemen.
Dit schrijven de financiële deskundigen van de provincies,
verenigd in het Interprovinciaal Financieringsoverleg (IFO),
in een protestbrief aan het breed moderamen (uitgebreid be
stuur) van de Hervormde Kerk. „Wij vragen niet om geld,
maar om beleid", zegt voorzitter ds. G.J. Wisgerhof van het
IFO. De provinciale kerkvergaderingen willen dat de synode
duidelijk aangeeft hoe belangrijk zij het provinciaal werk vindt
en daar dan ook voldoende geld voor geeft.
De provinciale kerkvergaderingen willen dat de diverse geld
stromen waarvan zij nu afhankelijk zijn (algemene kas, diako-
naat, zending) worden gebundeld in één geldstroom van de
Generale Financiële Raad. Door het wegvallen van overheids
subsidies voor jeugdwerk en maatschappelijk activeringswerk
is de druk op de financiën extra groot geworden en is, aldus
Wisgerhof, „de maat onderhand vol".
Het IFO kondigt in zijn brief „passende stappen" aan als het
voor 1 november geen redelijk en bevredigend antwoord heeft
ontvangen en de onzekerheid van de provinciale kerkvergade
ringen niet is weggenomen. De kerkvoogdijen uit Friesland
hebben al herhaaldelijk bij de synode aangedrongen op een
duidelijker beleid.
Een redenaar die het
te lang maakt, is als
een klok die iedere
minuut slaat
Basisbeweging
ontslaat
coördinatrice
UTRECHT Coördina-
trice Marike de Valk is
ontslagen bij de Basisbe
weging Nederland (BBN).
De samenwerking met
haar collega Gea Boes-
senkool bleek „absoluut
niet meer mogelijk," al
dus een artikel ('Een
zwarte bladzijde') in Uit
tocht, het blad van de Ba
sisbeweging.
Het BBN-bestuur heeft De
Valk ontslagen omdat zij later
dan Boessenkool in dienst van
de Basisbeweging is getreden.
Al een half jaar nadat Marike
de Valk in 1987 in dienst trad,
bleek de samenwerking op
het secretariaat in Utrecht zo
stroef te verlopen dat de coör
dinatoren de hulp van een
deskundige inriepen. De
spanningen groeiden echter
door. Hun karakters botsten
en telkens bleek dat ze een
andere opvatting over de te
volgen strategie hadden.
In het persoonlijke vlak wer
den de tegenstellingen zo
groot dat de BBN-coördinatri-
ces de laatste tijd op verschil
lende werkdagen onafhanke
lijk van elkaar op het bureau
in Utrecht werkten. Een ex
tern adviseur, door het BBN-
bestuur aangetrokken, kon
geen mogelijkheden vinden
om de patstelling te doorbre
ken.
Het bestuur heeft overwogen
om beide coördinatrices te
ontslaan, zo meldt Uittocht,
omdat er geen sprake is van
schuld bij een van de twee. In
het belang van de continuïteit
van de Basisbeweging is hier
van afgezien.
KARDINAAL DANNEELS HOOPT OP 'EEN DAK VOOR ALLE THEOLOGEN'
LEUVEN Met forse
kritiek op de leiding van
de r.-k. kerk is zondaga
vond in Leuven het inter
nationaal congres van het
progressieve roomskatho-
lieke tijdschrift Concili
um van start gegaan. Het
congres dat ruim 500
theologen uit alle delen
van de wereld in de Bel
gische Katholieke Uni
versiteit voor vier dagen
bijeen brengt, is gewijd
aan de uitdagingen van
het derde millennium
voor de theologie. Het
congres wordt gehouden
ter gelegenheid van het
25-jarige bestaan van het
tijdschrift Concilium.
Kardinaal Godfried Danneels,
voorzitter van de Belgische
bisschoppenconferentie, zei in
zijn openingswoord dat de
theologen in vrijheid moeten
kunnen werken, mits zij „het
wetenschappelijk en kerkelijk
statuut", waarin de rechten
en plichten van de theologen
staan, onderschrijven. Juist
door het zoeken naar de
waarheid te dienen kunnen
zij een bijdrage leveren aan
het opheffen van verdeeld
heid.
Naast de onderschrijving van
het onderzoekskader voor
theologen, beklemtoonde de
WM
w
i -
zeggen dat het ditmaal geen
orders van hoger hand (lees:
Romeinse hand) waren die
hem verhinderden te spreken,
maar slechts zijn zwakke ge
zondheid.
In zijn plaats sprak de Itali
aanse theoloog Guiseppe Al-
berigo. Hij meende dat de
zwakheden die het moderne
katholicisme heden ten dage
ondervindt eerder te wijten
zijn aan een te slappe toepas
sing van de Conciliebesluiten
dan aan een overhaaste door
voering daarvan. De Concilie
besluiten hebben soms weinig
effect gehad doordat men de
betekenis ervan heeft ver
vormd. Volgens Alberigo is
het zaak door te werken in de
lijn van Vaticanum II. Hoe
ernstig de situatie voor de
kerk zou zijn, zou men kun
nen afleiden als het Concilie
helemaal niet zou hebben
Kardinaal Danneels
Belgische kardinaal dat theo
logen diep overtuigde gelovi
gen dienen te zijn. Dagelijks
gebedSacht hij onmisbaar om
als goed theoloog te kunnen
functioneren.
De kardinaal zei dat het tijd
schrift Concilium een bepaal
de richting vertegenwoordigt
en dat het hem een lief ding
zou zijn wanneer de dag zou
aanbreken waarop alle theo
logen onder één dak verenigd
zouden zijn, een stilzwijgende
verwijzing naar het 'concurre
rende tijdschrift Communio
dat theologen van behouden
de snit groepeert. Hij meende
dat de uitdagingen voor de
theologen niet nieuw zijn,
maar dat door de grotere ver
andering van de laatste de
cennia hun werk alleen maar
noodzakelijker is geworden.
Prof. Schillebeeckx kwam,
begeleid door applaus, alleen
maar op het podium om te
Door recente Romeinse initia
tieven als het voorstel voor
een Lex Fundamentalis
een soort grondwet voor de
RK-kerk en de herinvoe
ring van de theologeneed, de
opstelling van een wereldca-
thechismus en de uitbreiding
van de toepassing van de pau
selijke onfeilbaarheid stelt de
paus zijn zelfbeleden trouw
aan het Concilie op de proef,
aldus Alberigo.
De voorzitter van de stichting
die Concilium uitgeeft, de Ne
derlander Antoine van den
betreurde het zeer
dat de Vaticaanse autoriteiten
geen vertrouwen hebben in
open dialoog tussen gelovigen
en kerkelijk leergezag. „Open
discussies zijn nodig om de
weg te vinden tussen wat
vanuit Rome als de waarheid
wordt voorgehouden en wat
oprechte mensen die zorgvul
dig zoeken naar de juiste weg
tussen de vele nieuwe moge
lijkheden, menen in het dage
lijks leven te moeten doen".
Terwijl de kennis op alle ter
reinen toeneemt, aldus Van
den Boogaard, is de onzeker
heid over waarden en normen
steeds groter, maar de kerk
houdt vast aan in een ver ver
leden geformuleerde normen.
Een belangrijke uitdaging
noemde de stichtingsvoorzit
ter voor de theologen het on
derzoeken van de economie.
Hij pleitte voor meer kennis
van het maatschappelijk en
economisch bestel en voor het
zoeken naar een tussenweg
tussen marxisme en liberalis
me.
Naast de algemeen betreurde
afwezigheid van de theologen
Karl Rahner en Marie Domi
nique Chedu werd de afwe
zigheid betreurd van de Ne
derlandse uitgever Paul
Brand, de man die het tijd
schrift Concilium in 1965 van
de grond hielp tillen. Ziekte
maakte zijn aanwezigheid on
mogelijk.
PAUL VAN VELTHOVEN
Mgr. R.Ph. Bar en de vicarissen W. van Paassen (rechts) en C. van Bockxmeer op hun nieuwe
zetels. Op de achtergrond het Laatste Avondmaal, in 1929 geschilderd door Jan Dunselman.
FOTO: PR
Na 35 jaar vaste zetel voor bisschop Rotterdam
ROTTERDAM Na jaren
lang improviseren met tijde
lijke zetels, heeft mgr. R.Ph.
Bar, bisschop van Rotterdam,
eindelijk een permanente ca
thedra gekregen.
De bisschop nam zijn nieuwe
zitplaats zaterdagavond in ge
bruik, tijdens de viering ter
gedachtenis van de H. Lau-
rentius, patroon van het bis
dom. De nieuwe cathedra, ge
flankeerd door twee zetels
voor de vicarissen, is ontwor
pen door de architect prof. ir.
A.J.H. Haak. Het ensemble
heeft een eigentijdse vormge
ving en is vervaardigd van
perspex. Op de hoge rugleu
ning van de bisschopszetel is
het wapen van mgr. Bar aan
gebracht.
De nieuwe cathedra staat,
volgens de oud-christelijke
traditie, in de absis. Het hoog
altaar dat hier stond is verwij
derd; het tabernakel is ver
plaatst naar het Sacramentsal
taar. Hierdoor is een grote
schildering van het Laatste
Avondmaal, in 1929 vervaar
digd door de kunstenaar Jan
Dungelman, weer zichtbaar.
De bisschop van Rotterdam
heeft in de 35 jaar dat het bis
dom bestaat nooit over een
echte cathedra beschikt, noch
in de vorige kathedraal, de St.
Laurentius aan de Westzee
dijk, noch in de huidige, de
H.H. Laurentius en Elisabeth.
KIGALI Een rooms-
katholieke arts in Rwan
da heeft zaterdag tijdens
een ontmoeting van intel
lectuelen met paus Jo
hannes Paulus II kritiek
op de moraalleer van de
Rooms-Katholieke Kerk-
geuit.
„Wat kan ik als arts en chris
ten in de rk leer vinden dat
bruikbaar is voor een arm
echtpaar dat door onwetend
heid kinderen blijft voort
brengen die door ondervoe
ding gedoemd zijn te sterven,"
zo vroeg Christophe Mfisi zich
af. Hij is hoofd van de staats-
voorlichtingsdienst in Rwan
da.
De Rooms-Katholieke Kerk is
tegen kunstmatige geboorte
beperking en dus ook tegen
het gebruik van voorbehoeds
middelen, waardoor het risico
om aids op te lopen, toeneemt.
De paus heeft tijdens dit be
zoek aan vier Afrikaanse lan
den herhaaldelijk periodieke
onthouding aanbevolen om
overbevolking te voorkomen.
Verder noemde hij seksuele
trouw en kuisheid de enige
garantie om geen aids te krij
gen.
Rwanda, dat de hoogste be
volkingsdichtheid van Afrika
heeft, heeft met 3.3 ook de
hoogste geboortecijfer van het
continent. Bovendien is 30
van de bevolking met het
aids-virus besmet. Van de be
volking is 60 nog geen 25
jaar.
'Analyse is voorwaarde
onmanteling patriarchaat'
HELVOIRT Het is volgens
de feministische theologe dr.
Hedwig Meyer-Wilmes onmo
gelijk te verwachten dat er
één recept is om de patriar
chale structuren te overwin
nen. „Daarvoor moeten die
structuren eerst grondig wor
den geanalyseerd. Die over
winning is pas mogelijk als
dat inzicht duidelijk is. Op
deze conferentie' is met die
analyse een begin gemaakt."
Dat zei de docente feminisme
en christendom aan de Katho
lieke Universiteit Nijmegen
na afloop van de internationa
le conferentie over een femi
nistische ethiek van de bevrij
ding, die de afgelopen dagen
in Den Bosch en Helvoirt is
gehouden. Zij had de confe
rentie, waarbij mannen niet
welkom waren, georganiseerd
met drs. Lieve Troch van de
Universiteit voor theologie en
pastoraat te Heerlen en drs.
Liesbeth Huijts van het Domi
nicaans Studiecentrum voor
theologie en samenleving te
Nijmegen.
Tijdens het openbare deel van
de conferentie, vrijdagavond,
waren er ruim 500 mensen,
onder wie bisschop Ernst van
Breda. Het besloten deel van
de conferentie werd door 230
vrouwen bijgewoond, terwijl
voor 80 belangstellenden geen
plaats was.
Deze onverwacht grote op
komst staat volgens de organi
satoren in schril contrast met
de penible situatie van de fe
ministische theologie aan de
universitaire instellingen in
Nederland. De feministische
theologes hebben vaak een
part time-baan en zijn op een
enkele uitzondering na niet in
vaste dienst.
Moeder Theresa
accepteert herbenoeming
CALCUTTA Moeder Theresa, de 80-jarige non die voor
haar werk in de achterbuurten van India in 1979 de Nobel
prijs voor de Vrede kreeg, heeft gezegd dat ze niet terug zal
treden nu de leden van haar orde haar opnieuw tot overste
hebben gekozen.
Het verrassende besluit van de. non werd goedgekeurd door
het Vaticaan. In maart stemde paus Johannes Paulus II in
met de terugtrekking van Moeder Theresa als hoofd van de
Zendelingen van Liefdadigheid, de orde die zij ruim veertig
jaar geleden in Calcutta oprichtte. Een jaar geleden werd de
non getroffen door. een hartaanval. Na haar herstel ging zij
naar. Moskou en Oost-Europa om daar nieuwe missies te
stichten. Op veel plaatsen in de wereld was haar dat al eerder
gelukt.
De 103 afgevaardigden van de Zendelingen van Liefdadig
heid, die wereldwijd voor het aanblijven van Moeder Theresa
stemden, hebben daarmee voorlopig een groot probleem op
gelost. Naast de charismatische, onvermoeibare Theresa, die
in Joegoslavië geboren werd, wordt niemand in staat geacht
voor de orde zoveel politieke en financiële deuren te openen.
De Zendelingen van Liefdadigheid hebben in 95 landen in to
taal 430 opvanghuizen, waar leprozen, vondelingen en andere
mensen worden opgevangen die door de maatschappij zijn
uitgestoten.
beroepingen
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Rljsoord J.B. Beljer te
ColIJnsplaat. Bedankt voor Ter Aar
D. Heikoop te Vreeswijk; voor
Zwartsluis M. Zoetewey te Berkel en
Rodenrijs. Beroepen te Amerongen
J.C. Minnema te Ophemert.
Nederlandse Gereformeerde Ker
ken
Beroepen te Amsterdam-Centrum J.
Horsman te Dordrecht en Zwljn-
drecht. Aangenomen naar Zwolle (II)
P. Busstra, l.l zendingspredikant te
Zuld-Afrlka, verbonden aan de kerk
van Bunschoten-Spakenburg, die
bedankte voor Doorn.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Barendrecht M. Vllet-
stra te Zeist.
GEREFORMEERDE COMMISSIES VAN BEHEER:
LEUSDEN De gerefor
meerde commissies van
beheer zijn tegen een re
geling voor kerkmusici in
de Gereformeerde Ker
ken in Nederland. Zij
vrezen dat de regeling,
die vooral op organisten
van toepassing is, de
plaatselijke kerk veel
geld gaat kosten en vin
den bovendien dat niet
alles in regeltjes moet
worden vastgelegd.
Het Landelijk Verband van
Commissies van Beheer
(LVCB) heeft een brief van
deze strekking gestuurd aan
de gereformeerde synode, die
begin oktober een beslissing
neemt over de regeling. Vijf
jaar geleden lag nagenoeg de
zelfde regeling ook al op de
synodetafel, maar was er zo'n
grote onenigheid over, dat de
opstellers zich genoodzaakt
zagen hun voorstel in te trek
ken.
„Wij zijn van mening dat or
ganisten net als ouderlingen,
diakenen en leden van com
missies van beheer hun werk
in principe voor niks moeten
doen", aldus voorzitter C.L.
Dekker. „Behalve als het om
iemand gaat die er zijn brood
mee verdient". Het LVCB
werd vijf jaar geleden geraad
pleegd over de regeling, waar
het toen ook al fel tegen was
en voelt zich gepasseerd om
dat dit nu niet gebeurd is.
„Ze willen gewoon niks", zegt
A.J. Logtenberg, hoofd perso
nele zaken in het gerefor
meerde Dienstencentrum te
Leusden. Het grote verschil
piet het concept van vijf jaar
geleden is volgens hem dat de
kerken nu nog niet worden
verplicht de regeling in te
voeren. De kerken kunnen
zelf kiezen welke eisen zij aan
de kerkmuziek stellen (en een
beroepsmusicus of een vrij
williger het orgel laten bespe
len) en lezen in de regeling
welke consequenties zij daar
uit moeten trekken.
Muzikale medewerkers heb
ben net als andere werkers in
de kerk recht op duidelijk
heid, aldus Logtenberg. „Ze
ker in de kerk behoort te gel
den dat vrijwilligheid niet
leidt tot vrijblijvendheid." Als
de gereformeerde synode de
regeling aanvaardt, komt zij
op een lijn met de Nederland
se Hervormde Kerk. In 1995
moet worden bekeken of de
regeling een succes is.
?or|
gier
HET lijkt wel of de wereld er al volledig aan gewelf
raakt dat de VS en de Sovjetunie sinds enige tijdLm
trekken, nadat beide landen bij alle grote crises iakt
Tweede Wereldoorlog elk in een ander vijandelijroq
hebben gestaan. Na de top in Helsinki wekken versjani
politieke commentatoren de indruk het volledig sucijr
van toch enigszins in twijfel te trekken, door na^n
speuren naar tegenstellingen tussen Bush en Gorbajer
aal
VAN echte tegenstelingen is echter geen sprake,?^
van nuanceverschillen. Beide presidenten streven ign
politieke oplossing van de Golfcrisis. In een zeer ben
verklaring hebben zij president Saddam Husayn ij
echter te verstaan gegeven, dat de crisis alleen vr^*
kan worden opgelost, als hij alle vijf resoluties van dpi*
heidsraad over het Golfconflict onvoorwaardelijk eni
heeft uitgevoerd.
Bush en Gorbatsjov verklaarden vastbesloten te
eind te maken aan de agressie van Saddam Husayn.
Ie wereldgemeenschap werd nogmaals opgeroepen!
houden aan de sancties, die Irak moeten isoleren. Ii
nstp
Ham
huidige maatregelen onvoldoende blijken te zijn zullijnt
vullende maatregelen" worden getroffen. Er is niet {hts
ven wat die maatregelen inhouden, maar tijdens een)e 1
tende persconferentie heeft Gorbatsjov in antwoord^
gen verklaard, dat militair ingrijpen ook van zijn l^ns
moet worden uitgesloten. Beide presidenten willen^
twijfel over laten bestaan, „dat agressie niet beloondoeis
zal worden". 1 k\
Ie 1
HOEWEL in de gemeenschappelijke verklaring Isj 0
met name wordt genoemd zal dat land zich er zorgen
maken, dat Bush en Gorbatsjov ook hebben verkil
van het grootste belang te achten, dat actief wordt
aan de oplossing van alle resterende conflicten in lrr
den- Oosten en het gebied van de Perzische Golf. ^r0l
rassing zal dat echter niet zijn geweest. De afgelopje I
zijn ook uit de koker van Israel al suggesties te vquw
gekomen om met betrekking tot de bezette gebieden K01
desproces weer op gang te brengen. In de verklaif^
Bush én Gorbatsjov is deze kwestie echter niet g3aaI
aan het Golfconflict, zodat Saddam Husayn ook ditj}ef
niet is gegund.
A.LS Saddam Husayn ooit heeft gemeend een nA
kans te maken op diplomatieke Russische hulp dan isX
sinki duidelijk gebleken dat die hoop ijdel is. Gq
heeft er geen moment aan gedacht de geloofwaardigtrv
zijn democratische en vredelievende koers van de la
ren volledig op de tocht te zetten, door zich ten behqya,
Irak te distanciëren van de resoluties van de VN. >nt
De Iraakse minister van buitenlandse zaken, Taifj
had die vastbesloten houding vorige week al kunnerjuv
teren tijdens zijn vergeefse bezoek aan Moskou. EeijTw
politieke steun te verwerven bij de vroegere vijancpk
zondag eveneens mislukt: ook uit Teheran is minisf^
met lege handen teruggekeerd. Toen hij zijn troefe
dracht gaf Kuwayt te bezetten heeft Saddam Husa p
volledig verkeken op de steun die hij daarbij van andte
den zou krijgen. Een geïsoleerd Irak ziet zich gepfwij
genover de rest van de wereld. Het wachten is er nol® 1
op dat ook Saddam Husayn het hopeloze van zijn p<j^
ziet.
jiaa
Het bezoek van de Nederlandse parlementaire dl w
aan Zuid-Afrika zal ertoe leiden dat een deel van de sv°l
tegen het land van de apartheid wordt verzacht. In Fe*j
mer tekent zich een meerderheid af voor met name e^e
soepeling van de sancties op cultureel en wetensch^^
gebied. Dat lijkt een verstandige beslissing omdat juish c
wereld van cultuur en wetenschap de hervormingstij]
stromingen gesteund kunnen worden.
Tegelijk met de verzachting van de sancties zal 4.
verstommen dat Shell zich dient terug te trekken uiees
Afrika. VVD en CDA waren daar al tegen en nu lijkt?ir
PvdA zich tot deze mening te bekeren. Makkelijk gwa
overigens niet, getuige de voorzichtige bewoording^
PvdA-delegatielid Van Traa. Maar na zoveel jaar actiei
is dat nog wel begrijpelijk.
R.ONDUIT bedenkelijk is echter de uitspraak van Pvl
merlid J. Verspaget, na een gesprek met president-dij U
J.G. Kilroe van Shell over de sociale activiteiten van B
drijf in Zuid-Afrika. „Ze doen veel meer dan ik h
wacht", zei Verspaget. Daarmee diskwalificeerde
verzet tegen Shell tot nu toe als gebaseerd op onvolleif
formatie. Of zou voor Verspaget misschien ook gelderff
„er geweest moet zijn om er over te kleinen oordelen
Fru
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
age
Ble
d n
om
lel
ïnf'
Ifn
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. 1
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 |A,
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za. van 14.00 tot 15.0(j
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroh'jL
per maand f. 24,85 per maand f P
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar f. 284,50 per jaar Tr~
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Wis,
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rnsi
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
tr-r-
