NATUURLIJK
SAMEN!
h»
25.
A
4W
W
IAIBCR1
Voor een naaimachine hoeft u op de Leidato niet ver te zoeken
#5^
naturo kurkvloeren® OP DE LEIDATO
50%
Luchtvaart is motor van onze economie'
7 t/m 16 september 1990
Groenoordhallen Leiden
naturo kurkvloeren
Birkenstock
89.95
VITAL
74,95
i SWIPE
WESSELMANi
BINNENLAND
CeidócSouomit
DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1990 PAG]
}c
AMSTERDAM Een bos
tulpen die 's nachts, ge
koeld, naar New York
wordt gevlogen, neemt
veel meer in waarde toe
dan een mud kolen die
per schip vanuit Amerika
naar Rotterdam wordt ge
varen. „Een ton goederen
vervoeren door de lucht,
daar werken veel meer
mensen aan mee dan aan
het vervoeren van een ton
goederen over zee", zegt
professor H.B. Roos, vanaf
morgen hoogleraar lucht
vaarteconomie aan de
Universiteit van Amster
dam.
Poos: „Vervoer door de lucht
genereert veel meer werkgele
genheid en bovendien is die
werkgelegenheid hoogwaardi
ger, intelligenter. Daarom
werken veel meer mensen ook
liever in de luchtvaart. Lucht
vaart is één van de motoren in
onze diensteneconomie, mis
schien wel de belangrijkste
motor".
■Roos houdt zich al geruime tijd
bezig met luchtvaarteconomie,
maar de leerstoel aan de UvA
is de eerste op dit gebied in
Nederland. Hij is ingesteld op
initiatief van ATAN, Air
Transport Association of the
Netherlands, een beroepsvere
niging van bedrijven op Schip-
NIEUWE HOOGLERAAR ROOS:
hol die zich met name bezig
houden met luchtvracht. Roos
is adviseur van ATAN.
Onderwijs in de luchtvaarteco
nomie is volgens hem een uit
stekend middel om het belang
van luchtvracht in het bijzon
der en de luchtvaarteconomie
in het algemeen te promoten.
Een stichting (bestuurd door
ATAN en de UvA) beheert
een fonds waaruit de leerstoel
wordt bekostigd. Het fonds is
gefinancierd door het bedrijfs
leven.
Gaat de luchtvaart in de jaren
negentig voor Nederland doen
wat de Rotterdamse haven in
de jaren vijftig en zestig heeft
gedaan: zorgen voor economi
sche groei?
Roos: „Die gedachte past in de
theorie die zegt dat de zware
We krijgen in onze economie
inderdaad veel meer dan vroe
ger te maken met vervoers
stromen van eindprodukten.
Vaak kun je die beter per
vliegtuig dan over zee of over
land vervoeren". De reden
daarvoor is dat snellere afleve
ring van zijn produkt betekent
dat de fabrikant het minder
lang in voorraad heeft zodat
het hem minder geld kost.
Snel inkopen en snel verko
pen, daar gaat het om bij dure
produkten, en de luchtvaart
speelt daar een cruciale rol in.
Luchtvaart onderscheidt zich
van de tegenwoordige zeevaart
doordat in de luchtvaart be
halve vracht ook het vervoer
van mensen, toeristen en za
kenreizigers, heel belangrijk
is. Roos: „Luchtvaart speelt
een essentiële rol in het ont
plooien van allerlei nieuwe
""initiatieven. Op de wereldhan
delsbeurzen zoals die in Tai-
peh en Singapore worden ge
houden, ontstaan nieuwe idee
ën".
Hoewel telecommunicatie
steeds belangrijker is gewor
den in het onderhouden van
zakelijke contacten, is het vol
gens Roos ondenkbaar dat een
eerste zakelijke kennismaking
zonder handdruk gepaard
gaat. Nieuwe zakelijke initia
tieven ontstaan juist vaak door
persoonlijke contacten. Het
straalvliegtuig stelt mensen in
staat binnen een etmaal naar
vrijwel elk punt op aarde te
reizen.
Het is dan ook niet voor niets
dat bij het slechten van de Eu
ropese binnengrenzen de ogen
vooral zijn gericht op de gevol
gen voor de luchtvaart. De
krachtsverhoudingen in de
luchtvaart zijn immers groten
deels bepaald door de regerin
gen die landingsrechten toe
kennen op basis van bilaterale
luchtvaartverdragen.
Binnen Europa valt die regu
lering straks weg. De Europese
Commissie echter wil geen si
tuatie van 'laisser faire laisser
passer' zonder meer. Zij wil ei
genhandig tot stand brengen
wat in haar ogen evenwichti
ge, vrije marktverhoudingen
zijn. Roos: „Het gevaar bestaat
dat Brussel bepaalde vormen
van samenwerking niet toe
staat omdat die in haar ogen
de vrije-marktverhoudingen
aantasten".
Hoewel de Commissie kritiek
heeft geuit op het pact dat Sa
bena, KLM en British Airways
met elkaar hebben gesloten,
laat zij de alliantie tussen
Lufthansa en Air France voor
alsnog ongemoeid. Toch
moeten we er niet zonder
meer van uitgaan dat grotere
samenwerkingsverbanden zo
als het Frans-Duitse een ideale
machtspositie geven op de
luchtvaartmarkt.
Roos: „Die samenwerking zal
niet op alle vlakken lukken
want daarvoor verschillen de
Franse en de Duitse cultuur
gewoon te veel. Samenwer
king op het gebied van onder
houd van vliegtuigen zal wel
slagen maar in de marketings-
feer blijven onoverbrugbare
verschillen van inzicht".
Bovendien is Europa minder
geschikt voor megacarriers,
luchtvaartmaatschappijen met
honderden vliegtuigen, dan de
Verenigde Staten. Roos: „Eu
ropa heeft een andere infra
structuur waarin vooral rail-
vervoer op de middellange af
stand een belangrijke plaats
inneemt omdat de afstanden
tussen steden gemiddeld veel
korter zijn. In Europa heb je
heel duidelijk een enkel eco
nomisch zwaartepunt in het
noordwesten, in de Verenigde
staten heb je twee grote
zwaartepunten, de oost- en de
westkust. Over de enorme af
stand tussen oost- en westkust
is een grote uitwisseling van
goederen en personenverkeer.
Over die afstand kun je met
luchtvervoer voordelen beha
len. Daar telt de tijdwinst die
je met een vliegtuig behaalt
veel meer dan op de kortere
afstanden in Europa".
„Bovendien gaat de tijd die het
kost om vanuit de stad naar de
nabijgelegen luchthaven te ko
men en omgekeerd bij het in-
tra-Europese luchtvervoer
steeds meer een rol spelen. De
nieuwe luchthaven van Mün-
chen, die nu wordt gebouwd,
betekent al een geweldige ver
groting van afstand tussen
stadscentrum en nieuwe lucht
haven: vijftig kilometer. En ie
dereen in de buurt van Mün-
chen weet nu al dat die af
stand zo groot wordt dat daar
door de kans dat je onderweg
in een file vast raakt, groot
wordt".
Maar alleen luchthavens van
voldoende omvang kunnen de
spil worden in een groot net
werk van luchtlijnen, het zo
genaamde 'hub and spoke'-sy-
steem. Hub (Engels voor spil)
is een soort toverwoord gewor
den. Het betekent: veel aan
sluitende vluchten, veel ver
bindingen. Daarmee trekt een
luchthaven nieuw vervoer
aan. Roos: „Dat concept werkt
in Europa eigenlijk als een
hub het punt is waar intercon
tinentale luchtlijnen samenko
men. Het gaat niet op voor het
intra-Europese verkeer".
Betekent dit dat KLM, British
Airways en Sabena een spook
najagen als ze van Brussel een
'Eurohub' willen maken? Roos:
„Overstappen in Europa kost
zoveel tijd dat je je moet afvra
gen of dat de reiziger aan
spreekt. De vraag is of Brussel
snel genoeg kan worden ont
wikkeld. Als het niet snel lukt,
wordt de groei van Frankfurt
en Parijs zo'n groot gevaar
voor Brussel, dat we beter op
een ander paard hadden kun
nen wedden".
Loopt luchtvaart door de
stormachtige ontwikkeling
van de laatste jaren straks te
gen de grenzen van de groei
aan? Roos: „Je moet een soort
acceptatieperiode door om te
gaan beseffen dat een groot
gedeelte van je toekomst er
van afhangt. Dat is in de vori
ge eeuw ook zo gegaan met de
spoorwegen".
Luchtvaart zorgt voor meer
welvaart. Welvarender men
sen worden echter kritischer
over hun leefomgeving. Meer
vrije tijd leidt tot meer erger
nis over al die lawaaiige vlieg
tuigen. Roos: „Amsterdam bij
voorbeeld accepteert Scl
heel duidelijk. GelukkigtS
het Amsterdamse aandt p
de werkgelegenheid- op el
hol aan het stijgen. Ai
dam wil dat zijn werklojgc
mede door Schiphol woijrk;
gelost. Schiphol is een k bi
kamer voor het ontstaaye
nieuwe bedrijvigheid. Jqe
als beginnend onderhui
heel gemakkelijk 'instA^
als koerier. En dan ziajd,
jongens opeens: hee, il^u
tussenpersoon zijn, hee, i^ e
instappen in de autoveLe
Kortom, Schiphol vervujrb;
heel specifieke functie i'de
ontstaan van initiatieven
het gebied van zelfstandig
dernemerschap". eec
ERWIN VAN DEN BL
1 h
„Janmaat in het kwadraat" -
PRETORIA „Janmaat in het kwadraat", zei PvdA-kalll
Verspaeget, lid van de Nederlandse parlementaire delega
deze week in Zuid-Afrika op werkbezoek is. Zij deed haTTE
spraak in het hoofdkwartier van de Zuidafrikaanse e^er.
rechtse Conservatieve Partij in Pretoria, waar de Nede|n
delegatie van CP-leider Andries Treurnicht zijn visie hapo|
nomen op de gang van zaken in he( huidige Zuid-Afrity94
gens Treurnicht moet Zuid-Afrika worden opgedeeld in t 0;
meer zelfstandige gebieden, thuislanden voor diverse i] o
groeperingen, en een eigen gebied voor de blanke mind^e
Op Treurnicht na ontmoette de delegatie bij de <öie
gesprekspartners wel vertrouwen in de integriteit van preen
De Klerk. Van vier Zuidafrikaanse kerkelijke leiders, ondjpe:
ds. Beijers Naudé en ds. F. Chikane, secretaris-generaal \S1
Zuidafrikaanse raad van kerken, kreeg de delegatie te hom l<
de sancties tegen Zuid-Afrika nog niet moeten worden of0{
ven. De zakenwereld is juist voorstander van het ophefian
van.
zfcn
Meer dan 300 stands!
Dagelijks modeshows
Alles over trouwen
Autoshows
Boordevol artiesten en
attracties!
Met o.a. dagelijks
spectaculair optreden
draadartiesten
uit Hongarije
Wonen - In en om
het huis
Demonstraties:
Artiesten:
Gerard Joling,
Ronnie Tober,
Albert West,
Maywood,
r Nico Haak,
Dennie Christian,
Oscar Harris,
- Amazing Stroopwafels
- Miss Rijnland
Verkiezing
Wereldrecordpoging
kinderstoel zitten
en stenen slaan
Li Het Motorhuis
OP ONS KUNT U REKENEN.
ORANJEBOOM
Openingstijden: Elke dag van 13.00 - 17.00 uur en van 19.00 - 22.30 uur.
Op zondagen van 11.00 - 17.00 uur. De zondagavonden gesloten.
Kom eens kijken in de stand van
naturo kurk en verbaas u ook over de
talrijke mogelijkheden die een kurkvloer
biedt. Echt, u weet niet wat u ziet.
Zo is naturo kurk warmte-isolerend, geluid
dempend, sfeervol, duurzaam, gemakkelijk in
onderhoud en in zeer vele kleuren verkrijgbaar.
Nu gedurende de beurs bij aankoop van kurk
vloer elke 10e m2 GRATIS*.
in de Groene 47
i randnummers
HAD U DAT MAAR EERDER ONTDEKT^
LEIDEN, Oude Singel 138, Tel. 071 - 226138
SPECIALE AANBIEDINGEN
VAN DE MERKEN BIRKENSTOCK BERKEMANN
VITAL* SCHOli* 0RTH0PANKE
Keuze uit 10 modellen
t orthopedisch t
i 124,95
Standnummer 90
Nadien in onze winkel verkrijgbaar
HOOFDSTRAAT 125 - HILLEGOM
TEL. 02520-15175
DONDERDAG KOOPAVOND
SWIPt
's Werelds beste
milieuvriendelijke allesreiniger.
Ook in onze stand de beste
cosmetica op natuurlijke basis.
Met Aloë Vera en het pH gehalte aangepast aan de hulc
L0RIM0NT ENTERPRISES
Standnummer 132
Bezoek onze
showrooms voor
antieke Franse kasten,
eethoeken, salontafels
en kasten voor uw tv
Diverse compleet
ingerichte kamers
Témfayhv.
J. C. Beetslaan 2-6
Hoofddorp
Tel. 02503-13354/14549
Dagelijks geopend Vrijdagavond koopavond
Bezoek onze Leidatostand
Nr. 161-163
Tot ziens!
Bij inlevering
van deze waardebon
bij de DAMI-STAND
een speciale
lichaamsverzorgingsset
t.w.v. 89.-
VOOR
SLECHTS
En bij inlevering van het
Leidato toegangsbewijs
korting
op onze sieraden
Ramen en deuren in zowel hypermoder|
als nostalgische kleuren en stijlen
Komfortabel en onderhoudsvrij
(subsidie eventueel van toepassing)
LEIDATO stand 51-52
Kerkstraat 110a,
Oude Wetering
01713-16800 I
Showroom ook op zaterdag geopend
Stand 182
Beursprimeurs
Beurskorting
Beursinruilprijzen
Beurskado voor iedere
koper
Beursprijzen en -kado
ook in de winkels
Stand 182
Stand 182
Ook industriemachines
op de Leidato o.a.: biindzoom
lock
snelnaaier
Verkoop o.a. Lewenstein, Husqvarna, Pfaff, Elna, Bernina, Anker, Elnlta, Toyota.
Naaimachine Centrum Leidsch Naaimachinehuis Alphen's Naaimachinehuis
Steenstraat 12 Maarsmansteegt/ozij-ingang V&D Toussaintstraat48
071-146380-Leiden 071-120685- Leiden 01720-94935Alphena/dRijn
Tijdens Leidato
winkels 17.00 uur
gesloten.
Elke dag opnieuw: 30.000 thuislozt
"jawel, en dat zijs
MENSEN l
ZOALS WIJ!"
Je schreeuwt, huilt. Het is die ee
zaamheid, de echtscheiding, alcohol
werkloosheid Je loopt "zomaar"
Op zo'n moment is er geen "ander".
Nederland telt honderdduizenden i
risicogroep. Elke dag gaat het om 3(
thuislozen!
Dak- en thuislozen. Tijdig begrip kan veel ellende voorkok
Bon. Stuur mij nadere informatie.
Reageer:
Naam:
(030) 33.15.49 i
ook in uw omgeving
kan het voorkomen
Postcode/Plaats
j Deze bon zenden naar: Vrijzinnig Protestants Centrum
Antwoordnummer 9089, 3500 ZA Utrecht. Giro 585.Ö
