VN-chef sluit gesprek met
5addam Husayn niet uit
CNN, omroeper in het werelddorp
Bemanning fregatten op alles voorbereid
^[ITENLAND
Qtidt&Qowuvnt
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5
retoria wil
•aten met PAC
ortii
>rdei£,
de V
)aarl
ie pi
per
:oek
de sj
ke hij
IANNESBURG De Zuidafrikaanse rege-
heeft de radicale anti-apartheidsgroepe-
Pan Afrikaans Congres (PAC) formeel
irfenodigd zich bij haar rivaal het ANC te
;en en deel te nemen aan de besprekingen
een nieuwe grondwet voor het land. In
nstelling tot het Afrikaans Nationaal Con-
heeft het radicale PAC verklaard niet met
blanke regering te willen onderhandelen
r een machtsverdeling, en te streven naar
rerwerping ervan. Op een congres van de
ijjionale Partij van president De Klerk wordt
»r dagen gesproken over het voorstel om de
ij open te stellen voor zwarten. Een besluit
over zou in november kunnen worden ge-
lrben.
Tekort aan
sigaretten kost
minister z'n baan
MOSKOU Sovjet-president Michail
Gorbatsjov heeft een minister ontslagen
wegens het tekort aan sigaretten en ta
bak in de Sovjetunie. Het tekort leidde
in Moskou en andere steden tot demon
straties van boze rokers, waarna in
Moksou het rookwaar op de bon ging.
De ontslagen minister, Vladilen Nikitin,
die ook hoofd is van de Staatsinkoop
Commisie, wordt verweten dat hij geen
maatregelen heeft getroffen om de
voorziening van tabak te waarborgen.
Wie hem zal opvolgen is nog niet be
kend.
Wapens gevonden voor
aanslag op moskee
JERUZALEM De Israëlische politie heeft
een verzameling wapens gevonden die ken
nelijk bedoeld was om de Koepel van de
Rots, een islamitisch heiligdom op de Tem
pelberg in het oude Jeruzalem, op te blazen.
Politiewoordvoerder Roni Yishaya zei dat
de wapens, waaronder twee van de schouder
af te vuren raketten, zijn gevonden in de ul
tra-orthodoxe wijk Mea Shearim.
Zij behoorden aan een joodse activist die in
1985 al eens is veroordeeld voor een misluk
te aanslag op de met een gouden koepel ge
sierde moskee.
Het dagblad Hadashot zei dat in verband
met de vermeende samenzwering meer ar
restaties worden verwacht.
Armeens Nationale
Leger ontbonden
MOSKOU Het para-militaire Ar
meense Nationale Leger (ANL) is bereid
zich te ontbinden. Het heeft gisteren de
wapens neergelegd, nadat troepen van
het Armeense ministerie van binnen
landse zaken het hoofdkwartier ANL
hadden omsingeld. Ongeveer vijftig le
den slaagden erin te vluchten met hun
wapens en munitie. Leiders van de or
ganisatie roepen nu via de televisie hun
honderden leden op de wapens in te le
veren. Het Armeense parlement kon
digde woensdag de noodtoestand in de
Sovjet-republiek af nadat het in de
hoofdstad Jerevan tot schietpartijen was
gekomen.
Ex-DDR-burgers in
containerschepen
HAMBURG Drie doosachtige
containerschepen in een rivier
achter een visfabriek dienen als
behuizing voor ongeveer 1000
Oostduitsers die dit jaar in Ham
burg zijn aangekomen. De ha
venstad, die al niet in staat is vol
doende woonruimte te bieden
aan haar eigen 1,6 miljoen inwo
ners, greep naar de schepen als
een tijdelijke maatregel toen dui
zenden Oostduitsers toestroom
den nadat de communistische re
gering in hun land ten val was
gekomen. Nu gaat men er van uit
dat zij er zeker nog twee, maar
misschien wel vijf jaar moeten
blijven.
Quebec dreigt
Mohawks met leger
OKA Premier Robert Bourassa van
Quebec heeft gisteren gezegd dat hij als
nog het leger zal inschakelen om barri
cades op te ruimen die Indianen hebben
opgeworpen, nadat hun vertegenwoor
digers van de onderhandelingstafel wa
ren weggelopen. Het opruimen van de
barricades op de Mercier-brug bij Mon
treal werd gestaakt. De Iroquois Confe
deratie van Zes Naties verliet de onder
handelingen omdat ze het niet eens was
met de in haar ogen oude kwesties die
de gedelegeerden van het Kahnawake-
reservaat opnieuw op tafel legden,
waaronder soevereiniteit voor de Mo-
hawk-indianen.
(MAN De secretaris-
ieraal van de Verenig-
Naties, Javier Perez de
tllar, is in de Jordaanse
ifdstad Amman „hoop-
n bré' begonnen aan zijn
sidinJH^kken met de Iraak-
ect (minister van buiten-
Jizen|dse zaken Tareq Aziz.
Dntst
ïminkz benadrukte echter dat
0|^ ^Wt Tareq Aziz niet gaat
rem ferhandelen over de resolu-
die door de Veiligheids-
lede| van je Verenigde Naties
r- aangenomen. De VN-se-
redeurjs-generaal zei niet uit te
dat hij mogelijk door-
t naar Baghdad voor een
moeting met Saddam Hu
lt li Amerikaanse president
h en premier Thatcher van
lot-Brittannië hebben de
-chef hun zegen gegeven,
tr lieten daarnaast blijken
dat zij bar weinig verwachtin
gen hebben van de resultaten
van het gesprek. De VN-chef
laat zich daardoor echter niet Gehekeld
uit het veld slaan. „De situatie
is zeer gespannen en moeilijk.
Er staan mensenlevens op het
spel. Ik kan daarom niet on
verschillig blijven in de crisis".
Israël
Een Iraakse luchtmachtcom
mandant dreigde gisteren dat
Irak gevechtsvliegtuigen en
raketten zal inzetten tegen Is
raël en Saudi-Arabië als er een
oorlog uitbreekt tussen Irak en
de westerse troepen. „Als er
oorlog uitbreekt zullen vernie
tigende slagen worden toege
bracht aan de Israëli's die nog
steeds een boosaardige rol spe
len en de zaak in de richting
van een oorlog duwen". De Is
raëlische regeringswoordvoer
der, Avi Pazner, verklaarde in
een reactie dat „degene die Is-
De Britse" premier Margaret
Thatcher hekelde gisteren de
opstelling van het merendeel
van de Europese bondgenoten.
Tijdens een bijeenkomst van
centrum-rechtse Europese po
litieke leiders zei Thatcher dat
behalve Groot-Brittannië en
Frankrijk de bondgenoten de
VS in de Golfcrisis in de kou
hebben laten staan. „Het is
triest dat in deze kritieke tijd
Europa niet volledig naar ver
wachting heeft gereageerd.
Het was van belang dat wij
daar snel waren. Wat wij doen
en wat er is gedaan is voorlo
pig voldoende geweest", aldus
Thatcher.
Atoombom
Volgens de Amerikaanse om-
roepmaatschappij CNN is Irak
binnen twee jaar in staat een
atoombom te ontwikkelen. Dat
is veel sneller dan westerse
experts tot op heden veronder
stelden. CNN baseert zich op
een rapport van de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA.
Een woordvoerder van de CIA
wilde geen commentaar geven
en een functionaris van het
ministerie van buitenlandse
zaken liet weten dat er tussen
de verschillende instanties
„verschil van mening bestaat
over de vraag in hoeverre
Irak is gevorderd met de ont
wikkeling van een nucleair
wapen".
Lig
;a
De ministers van buitenlandse
zaken van de Arabische Liga
zijn vandaag in Cairo opnieuw
bijeen gekomen voor een bui
tengewone zitting. Gisteren
werd de vergadering ver
daagd. Op de bijeenkomst staat
het rapport van de secretaris
generaal van de Liga, Chadli
Klibi, centraal over de toepas
sing van de resolutie die de
Arabische Top op 10 augustus
met betrekking tot de Golfcri
sis heeft aangenomen. Die re
solutie veroordeelt de Iraakse
inval in Kuwayt en sanctio
neert de zending van Arabi
sche troepen naar het Golfge-
bied. Ook stemden de Arabi
sche landen in met het ver
zoek van de Golfstaten om mi
litaire steun van het Westen
en de Verenigde Staten. Het
doel van de bijeenkomst om
tot een eensgezind Arabisch
standpunt inzake de Golfcrisis
te komen wordt ernstig be
moeilijkt door de afwezigheid
van acht van de 21 lidstaten
van de Liga. Irak weigerde in
Cairo te verschijnen. Algerije,
Sudan, Tunesië, Yemen, Mau
ritanië, Jordanië en de PLO
stuurden evenmin een afvaar
diging.
Perez de Cuellar houdt ondanks de sombere vooruitzichten hoop op een goede afloop van zijn
gesprekken met minister Aziz.
Als de strijdende partijen in de Golf-crisis elkaar
en de wereld iets te zeggen hebben, doen ze dat
niet per diplomatieke post, maar per televisie. Ca
ble News Network is het marktplein van de twin
tigste eeuw.
Jan als een wereldwijde „dorpsomroeper" fungeren; het tv-station CBS kreeg als eerste
rdej interview met Saddam Husayn. Op de foto de ontmoeting tussen interviewer Dan Rather en de
et tikse president. Het interview leverde CBS hoge kijkcijfers op.
endfj FOTO: AP
het conflict rond Irak langer
en een ontknoping uitblijft, worden
speculaties wilder. Eerste gedachtengan-
Rner11 worden gevolgd door tweede en derde,
en ortsvon<^iëheden buitelen over elkaar
in hen en ja hoor, daar is hij; de komplotthe-
jjt jgfie. De crisis in de Golf, aldus commenta
ren Peter Schweizer in de New York Ti-
)es en Jay Epstein in The New Republic,
Jomt Moskou zo goed uit, dat argwaan op
l llljn plaats is. Daarvoor geven zij de volgen-
b argumenten. 1: Vanwege de aanwezig-
jeid van Russische militaire adviseurs
loet de Sovjetunie tevoren op de hoogte
[jrpijn geweest van de Iraakse inval in Koe-
3 'eit. 2: Op 17 juli nog bezocht een hoge
pvjet-militair Irak. 3: De crisis drijft de
prijs van olie op. Een stijging van de olie
prijs met één dollar per vat levert de Rus
sen per jaar twee miljard dollar op. 4: Ook
de goudprijs stijgt enorm. De Sovjetunie is
na Zuid-Afrika 's werelds grootste goud
producent. 5; Moskou heeft hard geld no
dig. Conclusie: De Sovjetunie heeft zoveel
belang bij de crisis, dat zij die wel eens ge
regisseerd zou kunnen hebben. Het is een
theorie die nog het meest doet denken aan
die welke niet lang geleden in de Sovjetu
nie zelf opgeld deden: wat er ook gebeurde
in de wereld, altijd was het de schuld van
het Amerikaanse imperialisme. Zou het, nu
in Moskou het denken in stereotypen is af
geschaft, niet beter zijn dit ook in New
York achterwege te laten?
HILVERSUM Pas toen
de Nederlandse journalis
te Hetti Lubberding het
bezette Kuwayt had ver
laten en in het naburige
Saudi-Arabië was aange
komen, besefte ze hoe be
langrijk haar verslagge
ving was geweest. Ze ont
moette Kuwayti's en Sau-
di's die op 2 augustus in
Washington en Londen
hadden gezeten en in bei
de gevallen het nieuws uit
haar mond hadden verno-
Dat was mogelijk doordat zij
verslag deed voor Cable News
Network, oftewel CNN. Dit
van oorsprong Amerikaanse
televisiestation, dat 24 uur per
dag nieuws uitzendt, slaagt er
steeds meer in de uithoeken
van de wereld aan elkaar te
knopen. The global village',
die mediasocioloog Marshall
McLuhan al jaren geleden
voorzag, begint vorm te krij
gen: de wereld als dorp en
CNN als dorpsomroeper.
Die vergelijking gaat niet al
leen op, en zelfs niet in de eer
ste plaats, omdat er wereld
wijd zoveel mensen naar CNN
kijken, maar vooral omdat
menig machthebber die de we
reld iets wil mededelen zich
bij CNN vervoegt of althans
rekening houdt met dit station.
Saddam Husayn laat zijn
woorden direct maar Engels
ondertitelen, zodat CNN ze
live kan uitzenden. George
Bush spreekt zijn redes sinds 2
augustus uit op momenten dat
Irak en dus Saddam
wakker is. Waldheim meldt
zich uit eigener beweging bij
CNN nadat hij in Baghdad ne
gentig landgenoten heeft los-
gepraat Het Sovjet-ministerie
van buitenlandse zaken pro
testeert eerst via CNN tegen
de Amerikaanse inval in Pa
nama en dan pas bij de Ameri
kaanse regering.
Winst
Dat het met CNN zo ver zou
komen had tien jaar geleden
niemand durven denken. Nie
mand, behalve Ted Turner.
Deze Amerikaanse zeezeilér
en zakenman lanceerde in
1980 tot grote vrolijkheid van
de concurrentie een 24-uurs
non-stop nieuwsstation. Dat
Net van Ted kon natuurlijk
nooit wat worden. Maar Tur
ner zette door en won. Er
bleek wel degelijk belangstel
ling te zijn voor nieuws op alle
uren van de dag, en niet alleen
in Amerika. CNN wordt nu in
91 landen ontvangen en be
reikt 61 miljoen huishoudens,
waarvan 55 miljoen in de Ver
enigde Staten. In Nederland
komt CNN bij 1,5 miljoen
mensen in huis; dat is een
kwart van het aantal kabelkij
kers. Verleden jaar maakte
CNN een winst van 134 mil
joen dollar.
Turner, er heilig van over
tuigd dat informatie-voorzie
ning de wereldvrede dient, wil
nog meer, beter en groter en is
daarom bezig zijn station in-
ternationaler en minder Ame
rikaans te maken. Een CNN-
reporter die het woord 'fo
reign' gebruikt om aan te ge
ven dat het gaat om een niet-
Amerikaanse persoon of zaak,
krijgt een boete van vijftig
dollar.
Critici menen evenwel dat
daarmee het Amerikaanse ka
rakter van CNN nog niet is
verdwenen. Neem nu het
nieuws van woensdag 29 au
gustus. Het Headlines-News
opent met de rampzalige ge
volgen van een orkaan in Ili-
nois: 24 doden. Volgt het be
richt dat bij Ramstein een
Amerikaans militair vliegtuig
is neergestort: 13 doden. Daar
na: Turkije houdt stand in de
boycot tegen Irak, Bush pept
zijn soldaten op, twee matro
zen op een Amerikaans mari
ne zijn gewond geraakt.
Erica Egberts, sales-manager
voor CNN in de Benelux,
zucht als haar wordt gevraagd
of dit nu geen typisch Ameri
kaans journaal is. Die orkaan,
was die nu echt het belangrijk
ste? „Elke keer moet ik het
weer uitleggen. Headlines is
een apart station van ons, dat
elk half uur het nieuwste
nieuws geeft. Het nieuws over
die orkaan was het laatste dat
was binnengekomen, dóórom
werd er mee begonnen".
Maar een orkaan in Bangla
desh die 24 doden vergt, is dat
voor CNN ook het belangrijk
ste nieuwste nieuws?
„Jazeker. Kijk, het nieuws
wordt vertoond in volgorde
van binnenkomst. Daardoor
kun je naar Headlines gaan
kijken, tot je iets voor de twee
de keer ziet. Dan weet je dat je
de rest al in eerdere uitzendin
gen gezien hebt".
ken", voert ze aan, en boven
dien: „We werken samen met
nationale omroepen van ver
schillende landen. Elke week
hebben we het programma
World Report, waaraan zij bij
dragen kunnen leveren".
CNN is, in een wereld waarin
informatie een steeds belang
rijker rol speelt, voor een be
paalde doelgroep wat het
marktplein vroeger was: de
plaats waar de mensen die
vinden dat ze ertoe doen el
kaar ontmoeten. Politici, za
kenlieden, bankiers, diploma
ten, journalisten en andere, in
ternationaal georiënteerde
mensen komen er hun nieuw
tjes uitwisselen. En nu ver
schijnen Saddam Husayn en
George Bush beurtelings op
het CNN-marktplein, snel op
elkaar reagerend, de één om
ringd door appaudiserende ve
teranen, de ander door angstig
kijkende gijzelaars. De wereld
is kleiner geworden, zeggen
media-deskundigen, de men
sen zijn dichterbij elkaar geko
men. Maar helaas, dat geldt
slechts in figuurlijke zin. Want
het mag dan zo zijn dat Hu
sayn en Bush elkaar en el-
kaars publiek gemakkelijker
kunnen bereiken dan vroeger,
ze spreken toch nog heel ver
schillende talen en begrijpen
elkaar niet echt.
Marktplein
De verslaggeving van CNN,
zegt Egberts, wordt in Ameri
ka zelf nogal eens aangevallen
omdat het zo on-Amerikaans
is, zo neutraal. „We nemen
geen positie in, we brengen
nieuws. En dat doen we na
tuurlijk vluchtig, want wie
naar Headlines kijkt, kijkt ei
genlijk naar krantekoppen".
Dat ook een neutrale, naar ob
jectiviteit strevende Ameri
kaanse journalist nog altijd een
Amerikaanse journalist is en
dat diens waarneming van de
werkelijkheid daardoor wordt
gekleurd, wil Egberts wel ge
loven. „Het net is in eerste in
stantie ook nooit opgezet om
buiten de VS te worden beke
Onbegrip
Zo is het nog maar de vraag of
de Irakezen en hun supporters
onder de indruk zijn van een
Amerikaanse president in
vakantiestemming en is nog
twijfelachtiger of Saddam veel
sympathie heeft verworven
door gevangen kinderen over
hun bol te aaien.
Overigens lijkt wederzijds on
begrip toch al een grote rol te
spelen in het conflict. Hoe ge
ïnformeerd' Saddam dank zij
media en inlichtendiensten
ook was, hij heeft niet voor
zien dat zijn agressie op zoveel
internationale weerstand zou
stuiten En het is de vraag of
Bush heeft geweten dat de
Amerikaanse voortrekkersrol
in de strijd tegen Irak een
groot deel van de Arabische
massa dusdanig zou prikkelen,
dat gevreesd moet worden dat
de wereld het komende decce-
nium in de greep zal blijven
van de Arabisch-westerse con
troverse. In elk geval was gro
te verbazing het resultaat in
het wel-geinformeerde Wes
ten. Ook in de Nederlandse
pers verschijnen artikelen on
der het motto 'Wat bezielt de
Arabische medemens?'
Wellicht valt onze verbazing,
die voorkomt uit onwetend
heid, te wijten aan het feit dat
wij ons teveel laten informe
ren door media van het kali-
ber-CNN: snel, oppervlakkig,
voorthollend van incident
naar incident.
Niets missen
Ja, we zijn overal bij, we hoe-
Ven geen bomaanslag, geen
kabinetswisseling en geen
aardbeving te missen. Maar in
tussen ontgaat ons wel de ge
stage ontwikkeling, dë veran
dering in de geest van volken,
de beslissende onderstroom.
En als die aan de oppervlakte
komt, als de vlam eindelijk in
de pan slaat, staan we met
open mond te kijken: Was het
werkelijk zo erg in Roemenië?
Steunden onze regeringen echt
iemand als Saddam?
Jawel. Want de wereld mag
één dorp zijn, en we mogen
door de dorpsomroeper op de
hoogte gehouden worden van
alle ongelukken in de straten
verderop, een gemeenschap
vormen we niet en zolang er
géén ongelukken gebeuren
hoeven we ook niet zo nodig te
weten wat er in de andere
straten gebeurt. Geen idee dat
daar mensen in ellende leven,
dat ze onderdrukt worden
door hun straatoudste, de man
met wie wij gezellig zaken
doen. Tot we weer eens opge
schrikt worden door een grote
knal. Hé een ongeluk, eens kij
ken wat er aan de hand is.
STEVO AKKERMAN
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE TUNNEL
Maar nu is Robs nieuwsgierigheid helemaal geprikkeld
besluit zijn ontdekkingstocht voort te zetten. Via een koker
hij een kast en wanneer hij de deur voorzichtig opent,
hij in de kajuit van Harries. Dót is een mooie ontdekking! En
geluk, dat de baas een paar uur geleden aan land is
Wat staat daar op tafel? Ah, het allernieuwste type tele-
Daar moet Rob meer van weten. Hij drukt op de
en kijk, het toestel blijkt een „stille verklikker" te zijn
van wat aan boord gebeurt. Daar heb je de drukkerij weer. En
hier de machinekamer. O, daar is ook een knopje met „tunnel"
erop. Klik! En daar ziet Rob de arbeiders, diep onder de grond
bezig. Maar deze plek herkent hij toch niet direct. Hij is nu al een
paar maal in de tunnel geweest en heeft de omgeving goed op
genomen. Zou er op een ander punt soms ook geboord worden?
Rob schakelt het toestel weer uit en snuffelt verder rond.
(Vervolg van de voorpagina)
A/B WITTE DE WITH
Commandant Van de Aa
werkt met behulp van een
piepklein lampje zijn
scheepsjournaal bij. Het
sturen laat hij over aan de
Officier van de Wacht.
Die tuurt met zijn nacht
kijker over het kanaal en
werpt om de twee minu
ten een blik op de radar.
De nachtelijke tocht door
Egypte is saai. In de radioka
mer, de commandocent'rale en
andere vitale punten van het
schip turen matrozen op de
metertjes en de computer
beeldschermen, het schip is
storingsvrij, aanvallen worden
niet verwacht. Maar schijn be
driegt, het schip slaapt niet.
Van de Aa heeft niets aan het
toeval overgelaten. Port Said
voorbij betekent verhoogd risi
co. Een ondoordachte hande
ling op een oorlogsbodem kan
verschrikkelijke gevolgen
hebben. Nog steeds is onduide
lijk hoe en wanneer geweld
gebruikt mag worden. De Wit
te de With heeft maar wat
noodvoorzieningen getroffen.
Op alle dekken liggen polsdik-
ke brandslangen om iemand
die aan boord wil klimmen
weg te spuiten. „Geweld is al
leen in geval van zelfverdedi-
ging toegestaan".
•nderweg is wel al geoefend.
Zo is er een gasoefening ge
houden. Volgens instructeur
Daan van Os zijn alle opvaren
den volledig doordrongen van
de ernst van de situatie. Ook
zijn alle wapens getest. De
Standard Missile is boven de
Middellandse Zee bij een oefe
ning afgeschoten, dé Goalkee
per en de Seasparrow zijn
eveneens in actie geweest. Alle
systemen werkten feilloos. Oe
fendoelen op tientallen kilo
meters afstand van de Neder
landse oorlogsbodems werden
allemaal vernietigd. Zelfs de
twintig millimeter mitrailleurs
zijn getest. Toevallig kwam
het fregat langs een half ge
zonden zeilboot. Een paar mi
nuten later was de kajuit ver
andert in een gatenkaas.
Openlijke kritiek hoor je niet
van de hoge bazen op het
schip. De regering geeft or
ders, de Marine voert uit. Van
de Aa wacht tot hij bericht
krijgt waar hij naar toe moet
en wat precies van de Neder
landse fregatten wordt ver
wacht. De bemanning neemt
echter geen blad voor de
mond. De hoge dames en
heren in Den Haag zitten hoog
en droog thuis, maar wij gaan
de gevarenzone in. Overleg,
overleg en nog eens overleg
maar niemand weet precies
wat er gaat gebeuren.
De Nederlandse ambassadeur
in Cairo, Mr. Hanrath, die de
nachtelijke doortocht mee
maakt, steekt de bemanning
een hart onder riem. Bij aan
komst levert hij volle postzak
ken af die rechtstreeks met
het vliegtuig ui Holland zijn
gekomen. Maar ook hij moet
het antwoord schuldig blijven
over het verdere verloop van
de operatie.
In het verblijf van de matro
zen laaien de gesprekken hoog
op. „Saddam Husayn, als ik
hem voor de loop krijg los ik
het probleem op", beweert een
heldhaftige matroos. „Nee",
zegt een ander. „Ik vraag eerst
zijn handtekening en leg hem
dan neer".
TELEVISIESTATION SPEELT GROTE ROL IN GOLF-CONFLICT
