De kracht van water
HP
uit de uueekblade
Deel van scholieren
slikte ooit valium
Israëlische
dienst
weigeraar
vraagt asiel
f f ''f
mÉÊÈÈÈéWÊï
LÜE§i
lihC pÊfc
Iffgll
ïïwllö
Kniebuiging van Wallage
deuk in basisvorming'
Andere tijden
DE TIJD
ELSEVIER
deOPEHi
BINNENLAND
£ctflóc<3owa*it
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1990 PAGI (UI
Internationale aanpak
van containercontroles
ROTTERDAM In de zeehavens van de
Bondsrepubliek Duitsland, België en Neder
land worden per 1 september op grote
schaal controles uitgevoerd op het vervoer
van gevaarlijke stoffen in containers. Deze
actie loopt vooruit op de komende Europese
samenwerking in het kader van het verdrag
van Schengen, zo heeft het ministerie van
verkeer en waterstaat gisteren meegedeeld.
Door deze actie wordt voor het eerst samen
gewerkt door het Korps Controleurs Ge
vaarlijke Stoffen van het ministerie en de
controlediensten van de andere twee lan
den. De internationale aanpak is het gevolg
van een controle op containers vorig jaar in
Finland. Daar bleek dat er veel overtredin
gen worden gemaakt. Volgens het ministe
rie is de situatie in Nederland net zo.
AMSTERDAM Bijna 10 procent van de scholieren van
twaalf jaar en ouder heeft ooit kalmerende middelen als va
lium, librium, seresta of nobrium geslikt. Van die groep
deed één op de vijf (2 procent van het totaal) dat zonder
recept, zo blijkt uit een onderzoek van het Instituut voor
Sociale Geneeskunde van de Vrije Universiteit in Amster
dam.
Meisjes slikken iets vaker dan jongens. Het percentage zon
der recept is voor beide groepen gelijk. Het percentage zon
der recept is wat het instituut vooral interesseerde. Volgens
de onderzoekers kan voorzichtig worden geconcludeerd dat
het hierbij gaat om het gebruik van de kalmeringsmiddelen
als drug. Drie tot 4 procent van de leerlingen gebruikten
ooit slaapmiddelen, 1 tot 2 procent slikte ooit een pepmid
del.
Premie voor minder
verkeersslachtoffers
DEN HAAG Het ministerie van
verkeer en waterstaat heeft 38 ge
meenten of groepen van gemeen
ten een premie uitgereikt omdat
zij erin geslaagd zijn in 1989 het
aantal verkeersslachtoffers met 15
procent of meer terug te dringen.
In totaal is 3.465.000 gulden uitge
keerd, zo heeft het departement
gisteren bekendgemaakt. De hoog
ste premie (460.000 gulden) ging
naar Arnhem.
Hilversum volgde met 390.000 gul
den. De premies zijn verstrekt in
het kader van een regeling die in
1987 is gestart. Het ministerie wil
in de periode 1985-2000 het aantal
verkeersslachtoffers met een
kwart verminderen.
Gemeenten gedwongen
uitkeringsfraude te melden
DEN HAAG Staatssecretaris Ter Veld
van sociale zaken heeft besloten om ge
meenten te verplichten fraude met uitkerin
gen te melden bij het Centraal Bureau voor
de Statistiek. De staatssecretaris schrijft dat
aan de Tweede Kamer.
Aanleiding voor het besluit was de bevin
ding dat diverse uitvoeringsorganen op vrij
willige basis in het algemeen niet voldoende
meewerkten aan het project. Een intern on
derzoek wees uit dat zij het voordeel van de
landelijke registratie voor de eigen organisa
tie niet inzagen Ter Veld denkt dat een
nieuw onderzoek dat zij wil instellen naar
de omvang van van sociale-zekerheidsfrau-
de veel baat zal hebben bij de nieuwe opzet
van de registratie.
AMSTERDAM De in Israël
wonende schrijver Mike Pace
heeft in juni van dit jaar poli
tiek asiel aangevraagd in Ne
derland, omdat hij niet langer
betrokken wil worden bij de
onderdrukking van de Intifa
da, zo meldt het weekblad De
Groene Amsterdammer deze
week. In het weekblad staat
een interview met Pace.
Volgens het ministerie van
justitie, dat de asielaanvraag
bevestigt, is het de eerste keer
dat een Israëli in Nederland
politiek asiel aanvraagt.
Pace, die in 1976 uit Zuid-
Afrika naar Israël vertrok uit
onvrede met het apartheidsre
gime, heeft twee keer dienst
gedaan in de bezette gebieden.
Toen hij voor de derde keer
werd opgeroepen besloot hij
het land te ontvluchten. Pace
wilde geen dienst weigeren
omdat hij daarmee een gevan
genisstraf zou riskeren. Er be
staat in Israël geen juridische
regeling waarop dienstpichti-
gen of reservisten zich kunnen'
beroepen wanneer zij weige
ren ingezet te worden in de
bezette gebieden.
Het ministerie van justitie
heeft nog niet geantwoord op
de asielaanvraag van Pace.
„Elke aanvraag wordt afzon
derlijk bekeken en op zijn me
rites beoordeeld", zo laat een
justitie-woordvoerder weten.
Plan voor experiment
met 'groene' energie
GRONINGEN De provin-
cies Groningen, Drenthe en
Friesland willen dat boeren de
mogelijkheid krijgen braaklig
gende landbouwgronden te be
bouwen met gewassen die niet
voor consumptie zijn bestemd,
maar voor de produktie van
zogenaamde 'groene' energie.
Graan kan volgens de provin
cies bijvoorbeeld worden ge
bruikt voor de produktie van
de brandstof bio-ethanol. De
drie willen Europees experi-
menteergebied worden voor
deze nieuwe, aangepaste
braaklegregeling. Ze hebben
aan minister Braks van land
bouw een brief gestuurd waar
in zij de minister verzoeken bij
de Europese Gemeenschap aan
te dringen op toestemming
voor dit plan.
Kinderpyjama's
brandgevaarlijk
DEN HAAG Veel kinder
pyjama's vergroten onnodig
het risico op brandwonden, zo
blijkt uit een test van de Con
sumentenbond. Er zijn nog
geen wettelijke eisen voor de
brandveiligheid van kinder-
nachtkleding. Wel zijn er con
cept-eisen voor de warenwet
opgesteld, maar de consumen
tenbond verwacht dat het nog
jaren kan duren voor die wets-
kracht krijgen. Daarom wordt
gepleit voor een ministeriële
beschikking die eisen stelt aan
de brandveiligheid. Volgens de
bond is (het gewicht van) de
stof, het model en de dichtheid
van het weefsel medebepalend
voor het brandrisico. Aangera
den wordt dikke pyjama's van
100 procent katoen te kopen,
die niet te wijd vallen en boor
den langs de polsen en enkels
hebben.
NEDERLAND KRIJGT SMAAK VAN KUREN LANGZAAM TE PAKKEN
DEN HAAG Fango-
pakking, reflextherapie,
thermodeken, thalasso,
kneiptherapie en. gasinjec-
ties; het lijkt op een selec
tie uit een encyclopedie
van hedendaagse martel
methodes waar Saddam
Husayn nog wat van zou
kunnen leren.
De werkelijkheid is minder
gruwelijk, zo blijkt uit het
vanmiddag in Den Haag ten
doop gehouden 'Reisboek
Kuuroorden in Europa'.
Schrijfster Monda Heshusius
heeft de afgelopen drie jaar
tijd talrijke van deze „ver
kwikkende ontberingen"
doorstaan. Ze is overtuigd ge
raakt van de kracht van water
en het nut van kuren.
In het dagelijkse leven is Mon
da Heshusius plaatsvervan-
gend-directeur van de Neder
landse Kankerbestrijding. Uit
dien hoofde is zij zich zeer
goed bewust van het risico dat
mensen met ernstige lichame
lijke klachten zich vastklam
pen aan een therapie, waarvan
tevoren vast staat dat die geen
echte genezing kan brengen.
Dat geldt evenzeer voor bij
voorbeeld reuma-patiënten als
voor kanker-patiënten. Het
gevaar van een enorme teleur
stelling is veel groter dan de
kans op succes.
Toch pleit mevrouw Heshusius
ervoor dat de medische wereld
zich meer zou openstellen voor
met name de heilzame wer
king van het kuren: „Uitzon
deringen daargelaten genezen
de mensen er niet door, maar
ze voelen zich na een kuur
vaak wel veel beter".
Keizers
Behalve een onmiskenbare so
ciale functie heeft het baden
in de loop der eeuwen ook al
tijd een medische betekenis
gehad. Romeinse keizers on
dergingen in geval van tyfus
of cholera een vorm van hy-
Domburg mikt met kuuroord
op seizoensverlenging
DOMBURG In de Zeeuwse gemeente Domburg is vandaag
een kuuroord annex recreatiecomplex geopend. De voorziening
onder de naam Hof Domburg omvat naast het kuuroord een the
ater, een recreatiebad, een bungalowpark met 150 woningen en
een gerenoveerde vijf sterren-camping.
Met het project is een bedrag van circa 50 miljoen gulden ge
moeid. De gemeente Domburg heeft zich met goedkeuring van
het Rijk en provinciale staten voor dit bedrag garant gesteld. De
Stichting Badplaatsbelangen Domburg (SBD), die opdracht heeft
gegeven tot de bouw van het complex, mikt met de voorziening
op kwaliteitsverbetering en seizoensverlenging in het toerisme.
Het management van Hof Domburg is in handen van de Duitse
hotelgroep Dorint, die in Europa zo'n dertig hotels exploiteert.
De SBD verwacht dat het kuuroord vooral zal aanslaan bij de
Duitse badgasten.
drotherapie. De traditionele
kuuroorden in Europa beleef
den hun gouden jaren in de
18e en 19e eeuw toen baden en
kuren vaak de enige behande
lingen waren tegen lastige
kwalen.
Was het toen nog vooral de
elite die zich een bezoek aan
een kuuroord kon veroorlo
ven, in de loop van deze eeuw
is het kuren gedemocratiseerd.
Vooral bij onze oosterburen is
het een behoorlijk ingeburgerd
verschijnsel, met als voor-
rfaamste oogmerk een kostbare
ziekenhuis-opname zoveel mo
gelijk te voorkomen.
De laatste jaren is er de aan
dacht bijgekomen voor men
sen die, niet gekweld door spe
cifieke lichamelijke klachten,
ook wel eens lekker vertroe
teld willen worden of die in
bad verlost hopen te worden
van de stress van hun dage
lijks bestaan.
Het idee voor het boek over
kuuroorden werd geboren tij
dens een reis door Israël. Mon
da Heshusius: „Tijdens een be
zoek aan de Dode Zee werd ik
gegrepen door de wijze van
kuren door psoriasis-patiënten.
Ik was zeer onder de indruk
van wat zij allemaal voor hun
behandeling over hadden. Wat
zij bereid waren zelf aan hun
ziekte te doen. En zo gedisci
plineerd. Vanaf dat moment
ben ik me steeds meer gaan
verdiepen in het 'kuurgebeu-
ren'. Ben ik de kuuroorden
gaan bezoeken, heb ik de
kuren ondergaan. Want je
moet weten waar je over
schrijft".
Conclusies
Een van de onontkoombare
conclusies van deze rondreis
luidt dat Nederland op kuur-
gebied nog een achterlijk land
is. De nuchtere Hollander
houdt het liever bij het water
uit de kraan thuis. Volgens de
Bussumse huisarts dr. H. Klu-
vers is het een kwestie van
„wat de boer niet kent, dat eet
hij niet". „De meeste artsen
zijn nooit eens gaan kijken in
zo'n kuuroord. Maar het is
moeilijk oordelen over iets dat
je niet kent".
In heel Europa, maar ook ver
daarbuiten, is men evenwel
overtuigd van het nut van
kuren en baden. Het aantal
bronnen en badhuizen, elk
met hun eigen kwaliteiten wa
ter, is nauwelijks te tellen. Er
zijn heel eenvoudige kuuroor
den en super-de-luxe, histori
sche en ultra-moderne. Zowel
Monda
Heshusius:
„Zieke mensen
zijn na zo'n
kuur in elk
geval
geestelijk een
heel eind
opgeknapt".
FOTO: PR
voor patiënten met chronische
lichamelijke kwalen als voor
degenen die leiden aan een
welvaartsziekte. Zo gaat de
Westduitse bondskanselier
Helmut Kohl zeker een keer
per jaar naar een kuuroord in
Oostenrijk. Hij komt er altijd
vele kilo's lichter vandaan.
Langzaam lijkt echter ook in
ons land het tij te keren.
Nuchtere Groningers in Nieu-
weschans hebben in 1985 het
spits afgebeten en na enige
aanvangsproblemen draait het
kuuroord nu goed. Vorig jaar
telde men er 140.000 bezoe
kers. Aan de andere kant van
het land, in het Limburgse
Valkenburg, opende vorig jaar
Thermae 2000 zijn deuren.
Voor vijftig miljoen gulden is
op de Cauwberg een luxueus
centrum uit de grond ge
stampt, dat zich in Duitsland
Bad Valkenburg mag noemen.
Veel bescheidener van opzet is
het kuuroord Arcen bij Venlo.
Elders in ons land (Nijmegen,
Cadzand, Alkmaar) wordt in
middels ook naarstig gezocht
naar ondergrondse bronnen.
En misschien wordt het met
Scheveningen ook ooit wel
weer eens wat.
Vrouwen smeren zich in met zwarte modder, een onderdeel van een kuur op het strand bij de Dode Zee.
Nu de artsen en de patiënten
nog. Monda Heshusius: „Ik
was laatst op een groot congres
over kanker-behandeling in
Hhamburg. Tijdens een sessie
over alternatieve geneeswijzen
is een dringend pleidooi op
artsen gedaan meer begrip op
te brengen voor de rol van al
ternatieve, of beter gezegd,
aanvullende geneeswijzen.
Vooral die waarbij de patiën
ten zelf een bijdrage kunnen
leveren aan de verbetering
van hun situatie. Nu, het
kuren is zo'n methode. We
doen er in Nederland nog
steeds wat lacherig om. En ik
ben ook heel sceptisch ge
weest. Maar ik heb nu in veel
kuuroorden rondgekeken en
met heel veel, patiënten ge
sproken en ik ben onder de in
druk geraakt. Natuurlijk, de
omgeving speelt een rol. Het is
er allemaal veel minder ge
haast dan in een ziekenhuis.
Zieke mensen zijn ha zo'n
kuur in elk geval geestelijk
een heel eind opgeknapt. Ze
hebben minder pijn, gebruiken
minder medicijnen. En ik heb
zelf ook gemerkt dat het wat
doet".
Hand- en reisboek
Het boek van Monda Heshusi
us is zowel een hand- als een
reisboek geworden. Het geeft
op bondige, heldere wijze in
formatie over de geschiedenis
van het baden, welke kuren
waar bestaan, welke effecten
ze kunnen hebben en op wiens
kosten je kunt kuren. Daarna
volgt een uitvoerige beschrij
ving van kuuroorden in meer
dan twintig landen, hun aan
trekkelijkheden en de prijzen.
Overigens was Monda Heshu
sius niet de enige die over
tuigd was van de noodzaak
van zo'n boek. Het ministerie
van WVC betaalde een deel
van de reiskosten mee.
In het laatste hoofdstuk geeft
de schrijfster haar persoonlijke
toptien van kuuroorden, met
op de eerste plaats die op' het
Margaretha-eiland in de Do-
nau in Budapest. Maar wie de
genoegen van een klei-zwavel-
bad wil proberen hoeft daar
voor niet per se over de gren
zen te kijken. Een badkuip en
een bij de drogist te kopen
zakje zijn voldoende. Maar wie
eenmaal de smaak van zo'n
zwart modderbad heeft ge
proefd schijnt snel meer te
willen.
JOS TIMMERS
Monda Heshusius: Reisboek
kuuroorden Europa. Uitge
verij; Bosch en Keunog,
Baarn. Prijs: 34,50.
SUSKE EN WISKE
[Bek houden en luisteren' 1 []prt{k 'p,
[framo SolU mod iels ieffen>)
DE KLEINE POSTRUITER
Daar verdf'espreken over
een mocrlyk huwelijk van
uw io on fdips met Johanna
van Lasldie Dal trof my diep
want ik ben in sidle vediejd
cp Jehanna 'In wou verhinde
ren dal u die brief ui handen
ecu kryfen her piacere, neem
[het my alsjeblieft met kuatyk 'J
Bo/lo brave borst, r 'fi,\ Jerom.smk. dom in
enkel beelje \myn armen Snik
verliefdJ J\.[erJ*uoi hij hebt een peperkoe -
7/ lp. ^ktn, badje Dl fes is verft-
STOP 1 thels is verf even 1
7ulke prakluken kan W
f ik niet lieslaan Jr.
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Productions
AMSTERDAM De vrijheid
die staatsecretaris Wallage van
onderwijs bijzondere scholen
wil toestaan bij de opstelling
van de kerndoelen van de ba
sisvorming in de eerste jaren
van het voortgezet onderwijs,
betekent een „flinke deuk" in
de uitgangspunten van die ba
sisvorming.
Dit stellen de Jonge Socialis
ten in de PvdA in een verkla
ring die gisteren werd uitgege
ven. Volgens de Jonge Socia
listen is de „kniebuiging" van
Wallage een concessie aan het
confessioneel onderwijs die in
strijd is met de geest van het
PvdA-verkiezingsprogramma.
Staatssecretaris Wallage kon
digde gisteren aan dat scholen
voor bijzonder onderwijs de
kerndoelen van de basisvor
ming in het voortgezet onder
wijs zelf mogen formuleren als
zij „dringende bezwaren" heb
ben tegen de kerndoelen (tot
voor kort: „eindtermen") die
de overheid zal opstellen. Dat
zelfde geldt ook voor de toet
sen waarmee de leerlingen de
basisvorming moeten beslui
ten.
De katholieke onderwijsva
korganisatie KOV heeft waar
dering voor het nieuwe voor
stel van Wallage. Daarnaast
vindt het KOV wel dat Walla
ge bovenmatig positief oor
deelt over de algemene in
stemming die in het onderwijs
zou bestaan met de invoering
van basisvorming. Uit onder
zoek is onlangs nog gebleken
dat vooral bij het onderwijs
personeel hierover grote scep
sis bestaat. Wallage zal zich
goed moeten realiseren dat
deze geringe motivatie de in
voering van de basisvorming
zal beïnvloeden, aldus het
KOV.
Wat de weekbladen be
treft breken andere tij
den aan. Deze week de
laatste normale HP en
De Tijd (volgende week
komen beide bladen
met een speciale uitga
ve), terwijl Vrij Neder
land voor het laatst in
het oude vertrouwde
kranteformaat ver
schijnt; de VN-krant, de
boekenbijlage en de
kleurenbijlage worden
samengevoegd in één
blad op magazine-for
maat. Wat de andere tij
den gaan brengen is nog
onduidelijk. De leuzen
gaan niet verder dan
,,HP/De Tijd wordt dub
bel zo interessant" en
VN van drie naar één".
Spannende weken voor
de redacties en de lezers.
In De Tijd waarschuwt Arie
Kuiper voor de laatste keer.
Hij blikt in het kort terug op
de begintijd van zijn loop
baan en ziet lichtpunten
voor de toekomst, hoewel er
nog heel veel mis is. Geluk
kig is hij met het optreden
van de Veiligheidsraad in de
Golfcrisis. „Nu, in 1990, be
gint het erop te lijken dat
het collectieve veiligheids
systeem, dat bijna een halve
eeuw lang tot zo veel frus
traties heeft geleid, van de
grond begint te komen".
Maar daarnaast is en blijft
de wereld een jungle. „In
meer dan honderd landen
worden mensen door hun ei
gen heersers onderdrukt, ge
marteld en gedood". Van
daar zijn allerlaatste waar
schuwing aan de lezers:
„Daarvoor leen ik het 'elfde
gebod' van Vladimir Boe-
kovski - gij zult lid zijn van
Amnesty International".
Ook de joodse schrijfster
Dola de Jong, die vijftig jaar
geleden naar New York
emigreerde, blikt terug.
Twee maal heeft ze gepro
beerd zich opnieuw in Ne
derland te vestigen, twee
maal is het niet gelukt. „Ik
was hier toch zogezegd weg
gejaagd. Ik heb hele ver
scheurde gevoelens over
Holland, hoor. Ze verschui
len zich nu allemaal onder
de rokken van Anne Frank,
daar word ik kotsmisselijk
van. Zoals iedereen zich hier
tijdens de oorlog heeft ge
dragen
Leo Fuld, zanger van het
jiddische repertoire bij uit
stek, is wel terug in Amster
dam. Hij werkte ooit met
Benny Goodman, Lional
Hampton, Danny Kay en
Frank Sinatra. „Als André
van Duin zegt „wil je me
helpen?", dan geef ik hem
een opening voor zijn show
waar de mensen blauw om
liggen. Maar ja, hij vraagt
Er zijn nog steeds mensen
die Nederland ontvluchten.
Volgens de Nederlandse am
bassade in Brussel wonen er
op het ogenblik officieel
tachtigduizend Nederlanders
in België. Elsevier conclu
deert dat ze allemaal zijn ge
vlucht voor het fiscale kli
maat in Nederland. Pas als
ze oud en gebrekkig worden,
keren ze terug. „Goede ver
zorgingstehuizen ontbreken
nog in België. Anders zou
den ze zeker blijven. Op de
vraag of het ontbreken van
goede verzorgingstehuizen te
wijten is aan de lage belas
tingen in België wordt be
smuikt gereageerd,".
Er zijn ook buitenlanders die
vanwege het leefklimaat
graag in Nederland wonen.
De Amerikaanse non en
hoogleraar bio-ethiek Teresa
Takken bezet een half jaar
de Belle van Zuylen-leer-
stoel. „Jullie hebben alles
wat wij in de Verenigde Sta
ten niet hebben: solidariteit,
intimiteit, gezelligheid. Ik
voel me altijd zo gekoesterd
en beschermd door jullie
maatschappij".
Het blad Voetbal Internatio
nal hoeft niet te fuseren.
Een succes-story over het
voetbalweekblad dat vorige
week het 25-jarig bestaan
vierde. Chef-redacteur Jo-
han Derksen kent geen val
se bescheidenheid. „Wij spe
len vaak een griezelige rol
in de aanstelling van trai
ners. Ook bij de KNVB wor
den beleidsopties graag
vooraf getoetst aan de me
ning van Voetbal Internatio
nal'
EHl
!P'
HP vraagt zich af of met de
invoering van de OV-kaart
voor studenten het feno
meen liften zal verdwijnen.
Een verslaggever ging langs
de weg staan. „Het opdoe
men van de koplampen van
idei
een oud eendje of een
haultje 4 is al lang geen
noniem voor
Eerder is er sprake van,,
omgekeerde. De studei lJan
die ik onderweg sprak, ink'
klaarden bijna allemaal ont
ker in een chique mid(
klasser (of beter) mee te s vit
den dan in een apk-geki iyt 3
de rammelbak". r m
De voormalige hippie-goe idde
Timothy Leary gebrie gi
geen drugs, alcohol en sindaj
retten meer. Tegenwooi izer
zijn het de personal com iwa
ters waarmee hij zich be Ifs I
houdt. „Als je alles bij elkerk
optelt, dan weet je dat inisl
niet pluis is met die geni n
in Silicon Valley. Al
agressie tussen de interna jrde
nals en de hackers, volg mt
mij is er een soort infonR
tie-oorlog aan de gang. vlui
net als altijd gaat het tus an
de machthebbers en de eert
heidslievenden". reic
:hte
ig
Kt
In de Groene een ana idio
van de geweldsgolf in Zi mn
Afrika. „De onmacht
alle politieke leiders om
inferno te keren doet ims'
ergste vrezen voor de la's
komst. Mandeia's waarsc nt
wing" aan het adres van llei
Klerk dat weer eens te ak i
nig naar het ANC geluisi ijs
wordt, lijkt een echo uit oce
verleden. Mandela zit wi g z<
waar nog niet in de ri n
ring, maar inmiddels we e-e
de positie waarin glasheljoor
wordt dat het ANC de si ng
tie in de belangrijkste fekis
werken absoluut niet mi iris.
ter is". ark
Aan de hand van het in nd<
verschenen boekje 'Mo ng.
wij nog anti-Duits j nt
wordt bekeken of de o lort
twijfels, aan de vooravi oo
van de hereniging, nog e h
recht zijn. „De argumen ifsé
die in '65 werden gebri nt
om zich zeer gereserve art
tegenover Duitsland op ord
stellen, maken nu een i n 1
gedateerde, overbodige li:
druk". „Blijft over de wei n
subtiele wijze waarop ivo:
steeds veel Duitsers i ndt
door het Nederlandse la i vj
schap bewegen. Wie op colos
mandotoon wordt gec en.
fronteerd met de vraag itui
ist das Anne Frank-hai ne
moet uiteraard even tot I nw
tellen eer de vragenste i tr
de goede weg te wijzen".
i
elc
Vrij Nederland stelt mj
vraag of de natuur en ng
musea de almaar groeie ld
stroom toeristen wel an
kunnen. „Op een be t d
mooie dag liggen er tusa e
Kijkduin en Katwijk 250 auj
zwetende en ingevette m uw
senlijven op het strand, ent
het aangenaam verpozen isti
ten zij tachtigduizend lija;
achter aan patatzakjes, 1 n
flesje, kapotte koelbox n.
plastic, tentpalen en ver lei
ten windschermen. Is irl
erg? Nee, want het kan ar:
geruimd worden. Erger m
dat zo'n grote meerderh tei
met de auto komt". ui
De bijlage is gewijd aan he
wachtend bestaan van hc
nierpatiënt, de afhankel ifs
heid van de kunstnier. aa
partners hebben het mi ini
lijk. „Op feestjes", vervt 1
Tiny, „vragen ze tacl aa
keer, hoe gaat het nou i le
Jan? En dan zou ik wel e 1
willen gillen: ik ben Ti 5t
gezond en geen nierpatii lid
Het is allemaal vrese )8f
goed bedoeld, maar de m
sen snappen er niets van.
zijn mensen die denken
Jan hier zijn batterijen zit
te laden of dat hij één i
per week in die stoel zit'
o:
In HN-Magazine doet D
Houwaart verslag van
vakantie in Israël. Van
oorlogsstemming merkte
weinig tot niets. „De stra cr
en terrassen blijven vol.
Israeli's gaan gewoon
vakantie. Ze doen hun in
pen, maken ruzie, toete^K
in hun auto's overdadig
de kinderen blijven kom
Honderden kinderen, c
zenden kinderen. Een ge
gend land". Verder coni
teert hij dat Israël een 1; S
is geworden met weinig
dendom en nauwelijks i
bijbelse vergezichten.
bijbels beeld is weg, verdi
nen. Wie nog iets van
bijbelse land wil zien m
opschieten. Over tien jaa
er, als er geen oorlog ko
niets meer van te zier"
Deze weken maken
veel leerlingen en lera 3
met elkaar kennis. Ontm,
I ;ingen die soms uitlopen'
liefdesrelaties, een inspi
tiebron voor veel schrijv jj
„Vanaf die dag maakten
I afspraken. Negeerden elk
op school zo veel en bew
mogelijk, ofschoon het he
lijk was om in een stro
leerlingen tijdens de lesv
seling even langs elkaar j{
strijken".
FONS VAN RI
