3 M eert met Jan Zekveld
zaterdagmatinee VARA
Vereniging Rembrandt
hekelt veilinghuizen
Dirigent Edo de Waart tekent
nieuw contract bij omroepen
TV-Plus moet land 'opwarmen' voor HDTVi
KUNST/RTV
£eidócSomxvnt
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1990 PAGINA
S
HILVERSUM Dirigent Edo de Waart
verlengt zijn verbintenis met het mu
ziekcentrum van de omroep (de omroep
orkesten- en koren), zo heeft het NOB
gisteren bekend gemaakt.
Hij blijft artistiek directeur van het muziekcen
trum en chef-dirigent van het Radio Filharmo
nisch orkest tot en met het seizoen 1995-1996.
Zijn contract liep tot en met het seizoen 1992-
93. De Waart ging in 1988 bij de omroeporkes
ten werken. Sindsdien heeft hij met het Radio
Filharmonisch orkest en het Groot Omroep
koor grote uitvoeringen geleid zoals Wagner's
Rheingold en Götterdammerung, Die gezeich-
neten van Franz Schreker en Die Frau ohne
Schatten van Richard Strauss.
Bij het muziekcentrum van de omroep behoren
behalve het Radio Filharmonisch Orkest het
Radio Symfonie Orkest, het Radio Kamerkoor,
het Metropole Orkest, verschillende kleine en
sembles en het Groot Omroepkoor. Het laatste
is met tachtig vocalisten één van de grote en
vooraanstaande koren in Europa.
De Waart vindt dat de enorme potentie die de
koren en de orkesten van de omroep hebben
nog niet voldoende wordt benut. Op verzoek
van het ministerie van welzijn, volksgezond
heid en cultuur zal hij de komende maanden
een artistiek beleidsplan opstellen over de
plaats van de omroepensembles binnen het lan
delijk muziekleven.
Edo de Waart
Groetenprogramma voor
marinemensen in Golf
HILVERSUM Vanaf half september gaat Radio
Nederland Wereldomroep elke zaterdag een groe
tenprogramma voor Nederlandse marinemensen in
de Golf van Oman uitzenden. Tevens zal de We
reldomroep het aantal uitzendingen in het Arébisch
flink gaan uitbreiden in verband met de crisis. Van
af zaterdag wordt elke ochtend een 25 minuten du
rende uitzending gericht op het Midden-Oosten, aan
het totaal van drie dagelijkse uitzendingen toege
voegd. De extra zendtijd wordt gevuld met een
nieuwsbulletin en een actualiteitenrubriek met on
der meer een ochtendbladen-overzicht, van belang
voor de Arabisch-talige luisteraars in het crisis-ge
bied. De nieuwsvoorziening is erop gericht een zo
volledig mogelijke informatiestroom te verzorgen,
onafhankelijk van politieke belangen in het gebied.
Eerder besloot de Wereldomroep tot twee extra da
gelijkse Nederlandstalige uitzendingen.
Pin Up Club stopt_
HILVERSUM Het erotisch prograi
Pin Up-club verdwijnt van de buis. Vei
ca verlengt het contract met program
maker Jef Rademakers niet. De laatste
zending is op 28 september. Volgens V
nica stopt het programma na vier jaar
dat het mooi is geweest. We zijn
grensverleggend, nu worden we geïmil
en is het tijd voor iets anders", aldus
woordvoerder. Het feministisch week
Opzij zet vraagtekens achter de argumi
tie van Veronica. Woordvoerster Sit
Koudijs: „Kennelijk wordt er minder
het programma gepraat. Op zich voi
die discussie, waaraan ik ook heb i
daan, prima: in brede lagen van de
king werd gepraat over de rol v{
vrouw. Maar het blijft een low-bi
goedkoop gemaakt programma, bijna i
zelig en zeker niet grensverleggend".
LEIDEN Misschien dat
met Jan Zekveld vooral
de concertserie 'Matinee
op de Vrije Zaterdag' als
geheel wordt gehuldigd.
Want het hoofd klassieke
muziek van de VARA,
gisteren onderscheiden
met het 100.000 gulden
bedragende 3 M-muziek-
laureaat, kan onmogelijk
los worden gezien van dit
tot traditie uitgegroeide
gebeuren, dat al lang be
stond voor Zekveld er zijn
entree maakte.
Jan Zekveld zelf is de eerste
om het toe te geven. Kees Hil-
len en Hans Kerkhof, zijn
voorgangers, werden in het
dankwoord «van de samenstel
Ier van 'Matinee op..." uitvoe
rig in de hulde betrokken.
„Zonder hen had ik hier niet
gestaan", erkende Zekveld.
De jury van de prijs noemt
Zekveld „vrijwel alleen ver
antwoordelijk voor de meest
prikkelende, atractieve en toe
gankelijke concertserie van
Nederland". Maar de laureaat
zelf zet z'n vraagtekens bij dat
„Vrijwel alleen verantwoorde-
lijkZekveld: „Matinee op de
Vrije Zaterdag is al in 1961 ge
start, ik ben er in 1979 bijgeko
men en pas sinds 1983 als ar
tistiek leider. De opzet is al die
jaren nauwelijks veranderd:
de breedheid, de grootschalige
series, de eigentijdse series,
opera in concertvorm, een lage
toegangsprijs, dat bleef hetzelf
de. Maar door de jaren heen is
'Matinee op de vrije zaterdag'
geworden tot een spiegel van
Felle kritiek 's-Gravesande
op beleid Raad voor de Kunst
Ad 's Gravesande: „Raad voor
de Kunst een verzameling
dorpsveldwachters'
foto: dijkstra
LEIDEN Scheidend di
recteur van het Holland
Festival Ad 's-Gravesande
heeft gisteren de uitrei
king van het 3M-Muziek-
laureaat gebruikt om nog
eens felle kritiek te leve
ren op de Raad voor de
Kunst, adviesorgaan van
de minister van WVC op
het gebied van subsidies
aan, onder meer, het Hol
land Festival.
's-Gravesande noemde de
Raad „een orgaan van dorps
veldwachters, die het beste
met je voor hebben", en „een
tamelijk kostbare en vooral
weinig inspirerende organisa
tie in de Nederlandse culturele
samenleving, betekenisloos als
het WVC uitkomt, schuilplaats
voor dit ministerie als het
past".
Hij wees er op dat nog geen
van de laureaten van de
100.000 gulden bedragende
prijs lid is geweest van de
Raad of voor zijn succes af
hankelijk is geweest van over-
heidsubsidie. Hetgeen bij de
toekomstig hoofdredacteur
van HP/De Tijd de vraag deed
rijzen of de invloed van WVC
op de kwaliteit van de kunst
iets voorstelt. „Veel minder
dan zou kunnen", aldus 's-
Gravesande, „in de eerste
plaats is het totaalbedrag, zo'n
400 miljoen, daarvoor te ge
ring, in de tweede plaats gaat
subsidiegeld lang niet altijd
naar de meest betekenisvollle
kunstenaars en kunsten toe",
's Gravesande hekelde de di
recteur kunsten van WVC,
Van Heusden, die onlangs ver
klaarde dat een samenleving
die 400 miljoen geeft aan
kunstenaars, ook wel iets te
rug mag verlangen. „De amb
tenaren van WVC vergeten
daarbij dat zijzelf niet minder
worden gefinancierd uit ge-
Jan Zekveld (rechts) neemt de bloemen in ontvangst van 3 M-directeur E. Moe, na de bekendma
king dat hij winnaar is van het muzieklaureaat. De prijs zelf wordt hem volgende week zaterdag
overhandigd door de minister van WVC.
meenschapsgeld", aldus de
Holland Festival-direecteur,
die binnenkort wordt opge
volgd door oud-Opera-direc-
teur Jan van Vlijmen, die ook
al vond dat het rijk te weinig
geeft aan de kunsten.
wat er in de muziekwereld
gaande was. Inhoudelijk ge
zien is er wel het een en ander
veranderd: de aandacht voor
oude muziek, de kamermu
ziekseries; het muziekleven is
veelzijdiger geworden. En dat
zie je weerspiegeld in deze
concertserie".
'Matinee op de Vrije Zaterdag'
begint volgende week aan zijn
dertigste seizoen. Meer dan
1000 concerten zijn er in de se
rie gegeven, behalve in het
Concertgebouw wekelijks via
de radio beluisterd door vele
tienduizenden, en sinds kort
ook via de tv door honderd
duizenden. Klassieke muziek
naar de massa brengen, was
dertig jaar geleden de cultuur
filosofie van de sociaal-demo
cratische omroep, toen de vrije
zaterdag nog als een novum
werd gezien en de omroep
zocht naar een culturele invul
ling van die zee aan vrije tijd.
Een doelstelling die nu wat
achterhaald lijkt, maar waar
mee de huidige samensteller
nog wel degelijk rekening
houdt. „Mijn doelstelling is om
een artistieke invulling te ge
ven aan de serie, en een zo
breed mogelijk publiek te be
reiken. We mikken op uiteen
lopende publieksgroepen, de
len de Matinee daarom op in
deelseries. Soms zeggen we:
het moet vol zitten, we willen
een nieuw publiek bereiken,
daarop richten we ons pro
gramma en onze toegangsprijs.
Maar we hebben andere series
lopen omdat we vinden: dat is
belangrijk, dat geeft een beeld
van een ontwikkeling. We
willen een zo gedifferentieerd
mogelijk programma bieden".
Uniek
Zekveld doet dat volgens de
jury uitstekend. „De keuze
van het repertoire en de uit
voerenden verraadt een gron
dige, parate kennis van de mu
ziekgeschiedenis en uitvoe
ringspraktijk" en „Van hon
derden dirigenten, zangers en
andere solisten op de interna
tionale markt weten en bij
houden wat hun goede en
minder goede kanten zijn, be
tekent een inspanning in tijd
en van het auditief geheugen
waartoe zeer weinigen in staat
zijn", aldus jury-voorzitter
Frans de Ruiter, die Zekveld
omschreef als 'eminent' en de
matinee als 'uniek, briljant en
onmisbaar'.
Zekveld kon gisteren nog niet
zeggen wat hij met de hon
derdduizend gulden, verbon
den aan de prijs, gaat doen,
hoewel hij al enkele maanden
geleden op de hoogte was van
-de toekenning. „De mensen
denken dat ik er even lekker
van op vakantie kan, maar zo
is het niet. Voorwaarde is dat
je het geld gebruikt in ver
band met je werk. Ik denk dat
ik het gebruik voor het aanha
len van de contacten met bui
tenlandse festivals en omroe
pen. Veel reizen. Dat doe, ik
nu al, maar het reisbudget is
niet onbeperkt. En zo'n prijs is
daarnaast leuk omdat mijn
werkgever nu ook eens van de
andere kant hoort hoe goed
we het doen. Dat kan natuur
lijk nooit kwaad".
KOOS VAN WEES
Michiel de RuytïUl
500 keer met N(K
jazzgeschiedenis er
RTI
HILVERSUM Michiekma
Ruyter presenteert mcfyaar
avond op Radio 4 de vijf$nt t
derdste aflevering van pn bi
programma NOS-JazzgestpGe
denis. De presentator begoènB
oktober 1979 met dit projCN
met het idee er in twee[Lo\
wel weer vanaf te zijn. pEM
klopte niet. Inmiddels plinc
het programma in de NO^-.
grotingen geboekt als
lengte onoverzienbaar'. N; BB
fasen 'ontstaan, de oudste j WE
Swing Era en Bebop' isGav
chiel de Ruyter sinds afllSU
ring 428 bezig met de peiferJ
'53-'58. Overigens wordt' N3
programma vanaf 6 oktjess
uitgezonden op de zaterdaj RT
Radio 2 van acht tot negeifo, A
PTT sponsor
van Diazzext
DU
DEN HAAG Jazzdanec
zeischap Djazzex heeft m<<
Koninklijke PTT Neder?
NV een sponsorcontract
sloten voor drie jaar. De j)
stelt zich daarin garant pen
lijks 200.000 gulden te foi^n'
ren. Naast de PTT gevem
het ministerie van WVC
gemeente Den Haag geldjnac
het Haagse gezelschap. de"
dansgroep is per 1 aug»Vo<
verhuisd naar een voori^
schoolgebouw aan de De no
stersestraat in Den Ikc
waarin verschillende stuProi
gevestigd zijn. De eerste rfl
we productie van Djazzex^
mend seizoen is op 10 noC
ber in het Danstheater aare
Spui, waar onder meer 7 t|
Exchange' van artistiek l£("
Glenn van der Hoff in pre(,',
re gaat. f,
Rotterdam danst
Rotterdam, bruist, danst en viert feest, althans, doet pogingen daartoe. Met dat dansen lijkt het
wel te lukken. Komend weekeinde staat 'Rotterdam danst' op het programma, met onder meer één
groot dansbal zaterdagavond op het Schouwburgplein. Eerst is het echter de beurt aan kinderen,
die morgenavond een nieuwe dans demonstreren, de 'Rotterdam Shuffle'. Gisteren repeteerden ze.
AMSTERDAM Het is
voor musea een bezwaar
dat de gedocumenteerde
en fraaie catalogi van de
veilinghuizen pas enkele
weken vóór de veilingda
tum verschijnen. Door het
veelal beperkte aankoop
budget moeten zij daar
door in korte tijd een be
slissing nemen over moge
lijke aankoop van een
werk en geld bijeen zien
te brengen.
Vaak blijkt dan nog dat de in
de catalogus vermelde schat
ting van de verkoopprijs ver
achterblijft bij de uiteindelijke
prijs. Zowel voor het museum
als de steunverlener is dat een
teleurstellende ervaring, zo
schrijft de Vereniging Rem
brandt in haar jaarverslag
over 1989. In 1989 kon de ver
eniging musea steunen bij de
aankoop van in totaal 22
kunstvoorwerpen voor een be
drag van bijna drie miljoen
gulden. Daarbij waren een te
kening met een bijbelse voor
stelling van Rembrandt uit
1642 (Museum Boymans-Van
Beuningen, Rotterdam), het
schilderij „Ariadne" van Carel
Willink uit 1926 (Gemeente
museum Arnhem) en een zil
veren schotel uit 1668 van
Philippus Luyda (Stedelijk
Museum Het Prinsenhof,
Delft). Het Haags Gemeente
museum kon een werk van
Jannis Kounellis aankopen.
De stijging van de prijzen van
kunstvoorwerpen bemoeilijkt
het werk van de vereniging
sterk, aldus het verslag. Zij is
daarom genoodzaakt zich bezig
te houden met actieve werving
van financiële middelen. Zo
werd vorig jaar een sponsorac
tie georganiseerd waardoor het
Rijksmuseum in Amsterdam
het in 1616 gedateerde schilde
rij „Lot en Zijn Dochters" van
Hendrick Goltzius kon ver
werven.
De vereniging heeft tijdens de
kabinetsformatie aangedron
gen op de vorming van een
fonds waaruit de kosten die
zijn verbonden aan de nako
ming van de Wet tot Behoud
van Cultuurbezit kunnen wor
den bestreden, aldus het jaar
verslag.
De Vereniging Rembrandt
werd in 1883 opgericht met als
doelstelling het openbare bezit
aan kunstschatten in Neder
land te behouden en te ver
meerderen. De inkomsten be
staan onder meer uit steun
van het Prins Bernhard
Fonds, lidmaatschapsgelden,
schenkingen en legaten.
OMROEP GAAT EXPERIMENTEREN MET BREEDBEELD-TELEVISIE n
AMSTERDAM „De
omroep gaat op korte ter
mijn experimenteren met
breedbeeld-televisie". Dit
zei de vice-voorzitter van
de VARA drs. Herman
van Wijk gisteren in Am
sterdam tijdens een semi
nar op de Firato. Al
eerder was bekendge
maakt dat de omroep, het
NOB en Philips die weg
op wilden gaan. Het pro
ject krijgt de naam TV-
Plus.
In het voorstel TV-Plus te'lan
ceren is vastgelegd dat onder
deze naam de omroepen, het
NOB en Philips samen zullen
werken. De doeleinden van
TV-Plus zijn vooral technisch
en economisch: via proefuit-
zendingen in de 'tussenstand-
aard' D2MAC en latei in de
definitieve Europese standaard
HDMAC moet ervaring wor
den opgedaan met registratie,
montage en distributie, en
deze uitzendingen zullen eraan
moeten bijdragen dat zich een
markt ontwikkelt van kijkers
en van 'software' (program
ma's). Dit alles, samen met in
spanningen van allerlei in
stanties in industrie, overheid
en distributie (zoals kabelex
ploitanten), moet ertoe leiden
dat in de periode 1992-1995 het
Nederlandse publiek wordt
'klaargestoomd' voor de offi
ciële introductie van de breed
beeldtelevisie met digitaal ge
luid en een 'beeldoplossing'
van 1250 lijnen (vergeleken
met de 625 lijnen die moderne
tv-toestellen-nu kennen).
Dagelijks
In de overgangsperiode stelt
men zich voor, dat TV-Plus
vanaf 1992 dagelijks vier uur
breedbeeldtelevisie uitstraalt
(die dan alleen via satelliet
schotels c.q. kabel te ontvan
gen is). Van die vier uur zijn
er dan drie 'ingekocht' (films,
documentaires enzovoort) en
een uur is van Nederlands fa
brikaat. De uitzendingen zul
len ook via 'conventionele' ap
paratuur te ontvangen zijn in
de 'oude' standaard PAL. De
introductie van TV-Plus is een
Europese primeur, zoals Ne
derland toch al een voortrek
kersrol vervult in het Eureka-
verband waarin negentien
landen de invoering van
HDTV voorbereiden. Het Ne
derlands HDTV Platform, dat
de bijeenkomst van gisteren
belegde, is in zijn opzet ook
een unicum, zoals voorzitter
Andre van der Louw nog eens
met enige trots beklemtoonde.
Onder de andere sprekers was
drs. T.J. van Heesch van het
ministerie van economische
zaken, die met nadruk stelde
dat de ontwikkeling en invoe
ring van HDTV van groot
strategisch-economisch belang
is, voor industrie (camera's',
ontvangers, recorders, randap
paratuur) maar ook voor de
dienstverlening (omroepen, fa
cilitaire bedrijven, de sector
telecommunicatie, program
mamakers). Er is veel geld
mee gemoeid en HDTV kan
volgens deze topambtenaar
een positieve uitstraling heb
ben op economie en werkgele
genheid. Daarvoor is dan wel
intensieve samenwerking no
dig tussen de genoemde secto-
Technologie
Dat zakelijk belang werd nog
eens onderstreept door drs.
A.H.A. Veenhof van Philips,
Drs. H.B. Eenhoorn: „Abonnee is best bereid straks een paar
gulden meer te betalen".
FOTO: SP
die stelde dat HDTV niet al
leen een nieuwe vorm van te
levisie is maar een ware golf
van nieuwe technologie, die
grote invloed zal hebben op
economische en culturele acti
viteiten, en bovendien positief
zal inwerken op de werkgele
genheid.
Hij maakte melding van de op
richting van 'Vision 1250', een
internationaal samenwer
kingsverband dat vanuit Brus
sel HD-faciliteiten beschikbaar
stelt aan programmamakers en
omroepen. Een ander Neder
lands HD-initiatief is 'Euros-
tep', waarin driehonderd orga
nisaties zijn verenigd. Zij on
derzoeken in hoeverre de
HDTV-techniek kan worden
ingezet voor
'educatie op
Olympus-satelliet. Deze moge
lijkheid van HDTV is momen
teel het enige aspect dat bin
nen de Verenigde Staten se
rieuze aandacht krijgt. Daar
worden deze technieken al in
de praktijk gebracht buiten
het omroepnetwerk om.
HDTV als omroeptechez®
hou^t men zich alleen iiamr
pan èn Europa bezig, wat10"1
menteel een hernieuwde ^n<
van 'standaardenoorlog' bi(
vert. De Amerikanen ho«) 1
zich daar verre van; hun srog
elektronica-industrie is al!®b
niet meer van enig belang
de vele Japanse infiltif23.
daar.
6 ii
Inhoud
Over de inhoud van HD. z>
programma's maakte ziel23-1
dens de bijeenkomst van i|(|
ren bijna niemand druk, oA)s
moest zijn dat filmer Ga'ig
Hulshof vanuit de praJnis
kon melden dat het me«
zeer hoge eisen stelt, vergj
baar met die bij het fi|
met 35 mm. Hij is zelf I
met het voorbereiden
films over culturele ondef^81
pen (Rembrandt, Orkest—
de Achttiende Eeuw),
voor vanwege 'verkoopR
heid' naar het butieiM]
budgetten te vinden J|
Waarmee we terug zijn d
economie van HDTV: het|
een heleboel geld kosten, c
wel duidelijk, en wie dati
maal betalen moet is nog1
echt duidelijk. Of het zou
dermaal de consument mij
zijn, over wie drs. H.B.
hoorn van de vereniging
kabelexploitanten zei dal
best bereid zal zijn straks
paar gulden meer per nv
voor de kabelaansluiting t
talen als die moet worden i
gepast aan het nieuwe d
um. Ook al heeft de betrei
de abonnee zelf (nog)
plannen het in huis te b
NOS bestookt commissariaat met argumenten voor Telecompetitie '7
HILVERSUM De NOS
heeft het Commissariaat
voor de Media officieel
om ontheffing gevraagd
van de verbodsbepaling in
de mediawet, die de om
roep volgens de inzichten
van het commissariaat
verbiedt te spreken van
de 'PTT-Telecompetitie,
de naam van de ere-divi-
sie voetbal sinds de PTT
zich als sponsor aandien
de.
De NOS heeft de aanvraag
vergezeld laten gaan van een
aantal omroeppolitieke argu
menten die het commissariaat
over de streep moet trekken.
Deze heeft intussen laten we-
naam PTT Telecompetitie in
de sportuitzendingen van de
NOS niet door de beugel kan.
Toch heeft het commissariaat
gisteren zijn plan om een be
sluit te nemen over het al dan
niet opleggen van een boete
aan de NOS laten varen. De
beslissing valt nu maandag.
Het commissariaat zegt de ar
gumenten van de NOS eerst te
willen bestuderen.
De NOS, die zich volgens het
contract dat zij met de KNVB
heeft gesloten, bindt aan het
noemen van de naam PTT-Te
lecompetitie in plaats van ere
divisie, heeft de positie van de
publieke omroep in de strijd
gegooid. Volgens een woord
voerder is er nog eens op ge
wezen dat sportverslaggeving
via de mediawet aan de NOS
is toegewezen en dat dit ook
zeker in het belang is van de
publieke omroep. Dat vindt,
aldus de NOS, blijkbaar ook de
minister, gezien de regeling in
de ontwerp-mediawet, die de
publieke omroep een voorkeur
toekent bij het verslaan van
grote sportgebeurtenissen.
„Het kost ons altijd veel moei
te en veel onderhandelen om
er met de KNVB uit te ko
men", aldus de NOS-woord-
voerder. „Wij zijn er nu in ge
slaagd een contract voor drie
jaar te sluiten. Wij denken dat
we zo een belangrijk program
ma-onderdeel voor de publie
ke omroep hebben veiligge
steld".
Als het besluit van het fod
missariaat negatief ui(i jr
voor de NOS kan de»
beroep gaan bij de RaadL.
State. De gebruikelijke pf|(
dure is dat het commissai
eerst een voornemen uil-
het opleggen van een boeiA
dat vervolgens op een hoe'
ting de desbetreffende om—
zich kan verdedigen. L_
komt er ook nog een con)p
sie van deskundigen aan tf
en pas daarna neemt het
missariaat een definitief^
