Iraakse diplomaten moeten VS verlaten „Irakezen stelen alles" Duphar is klaar voor leveranties tegengif WEU heeft toch nog niet afgedaan Westeuropese marines vormen Golf-commando IINJJITENLAND Qeidóe Qowiiint DINSDAG 28 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5 t erzet in Kuwayt f reigt met acties DHABY Een Kuwaytse ver roep heeft gezegd dat zij Bagh- 'een slag toe zal brengen om de j jnkkse invasie van Kuwayt op 2 au- lus te vergelden. In een verkla- s gS die wer"d voorgelezen voor Radio Kuwayt meldde „de Beweging 25 februari" dat de Kuwayti's iesloten zijn om de Iraakse bezet- ingsl ^et 'and te zetten en de ver- Gen Kuwaytse emir sjeik Jaber imed al-Sabah weer terug aan lacht te brengen. 25 februari is iationale feestdag van Kuwayt. !dr<3:htelingen uit Kuwayt hebben roerfeld dat het verzet weerstand 193 ij1 tegen de Iraakse troepen. Nederlanders in Kuwayt maken het redelijk DEN HAAG Met de 74 N</ derlanders die in Kuwayt ver blijven gaat het naar omstan digheden goed. Dat heeft de Nederlandse ambassadeur in Kuwayt, Veling, aan het mi nisterie van buitenlandse za ken in Den Haag laten weten. Uit de boodschap blijkt dat de ambassadeur met alle Neder lands die thans in Kuwayt verblijven contact heeft gehad. Volgens een woordvoerder van het ministerie blijkt uit het bericht verder dat er geen aanwijzingen zijn dat de Ne derlandse ambassade of de re sidentie van de ambassadeur zou zijn omsingeld. Op weg De Fransen zijn zo langzamerhand ook sterk in het gebied van de Perzische Golf vertegen woordigd en over enkele dagen zal zich daar ook het vliegdekschip Clemenceau bij voegen. Vanmorgen voer dit schip in de omgeving van het Oostafrikaanse Djibouti. FOTO: AP Japan doet mee aan blokkade TOKYO Japan heeft besloten een bijdra ge te leveren aan de handelsblokkade tegen Irak. Volgens regeringsfunctionarissen zal Japan medische teams sturen voor hulp aan vluchtelingen. Daarnaast wordt een aantal civiele transportvliegtuigen ingezet voor het vervoer van niet-militaire goederen. Eerder had Japan al financiële, steun beloofd aan landen die schade lijden door het stopzetten van de handel met Irak. De Japanse rege ring wordt in Japan en daarbuiten hevig be kritiseerd omdat zij er, in haar pogingen zo wel de Verenigde Staten als Irak te vriend te houden, zo lang over doet om te beslissen hoe zij aan haar internationale verplichtin gen in de Golfcrisis kan voldoen. Japan weigert ook nog steeds van gijzelaars in Irak en Kuwayt te spreken, ondanks dat er zeker twintig Japanners in Irak naar een onbe kende plaats zijn overgebracht. PALESTIJNEN TREKKEN MASSAAL NAAR KUWAYT RUWEISHID Een groeien de stroom Jordaanse Palestij- nen baant zich tegen de aan houdende golf van vluchtelin gen in een weg naar Kuwayt in de hoop daar het beloofde land te vinden, wanneer het sjeikdom straks wellicht een provincie van Irak wordt. De stroom zwelt met de dag aan, aldus Jordaanse functionaris sen bij de grenspost Ruweis- hid. Veel Palestijnen in Jorda nië en de andere Arabische landen, waar zij in balling schap leven, zien in Kuwayt nieuwe ontplooiingskansen. Van de 300.000 Palestijnen die in Kuwayt wonen en werken is het overgrote deel gebleven. Qatar open voor vreemde troepen QATAR Qatar zal als vijfde Golfstaatje „bevriende" troe pen op zijn grondgebied toela ten. Saudi-Arabië was het eer ste land in de Golf-regio dat buitenlandse troepen uitnodig de als reactie op de Iraakse in vasie van 2 augustus. De emir van Qatar, sjeik Khalifa Bin Hamad al-Thani, zei tijdens een persconferentie dat de ontwikkelingen in de Golf het noodzakelijk hebben gemaakt om „broederlanden en be vriende naties uit te nodigen troepen te sturen naar de Golf om een eventuele agressie af te slaan". EGYPTE WANKELT ONDER JJCHTELINGENSTROOM ■ervolg van de voorpagina) IRO Bijna hon- irdduizend Egyptena- ;n zijn de afgelopen 'eek al gedwongen iar huis gekomen: per •t, per bus of per iegtuig. Hun werk, huizen en hun bezit ;bben ze in Irak en luwayt achter moeten iten. De ring aan zijn iger is het enige 'aardevolle dat Abdul 3 yjana nog bezit. Hij heeft n vijftien jaar in Kuwayt (ewerkt als loodgieter. OTOf 'olgens de Egyptische mi- A-aster van buitenlandse za- Jen, Esmat Abdel Meguid, orden er nog eens 300.000 luchtelingen terugver- [acht in Egypte. Meer dan vintig militaire en com- lerciële vliegtuigen onder- ouden 24 uur per dag een ichtbrug van de Jordaanse nvenstad Aqaba naar Cairo, aar arriveren de uiteenge- agen restanten van het 'yptische arbeidsleger, dat eenzijdige olie-econo- ieën van de Golfstaten ja- nlang gaande hield. Ze zijn destijds naar toe gegaan i: ndat ze meer konden ver- beenen. In totaal gaat het om jna anderhalf miljoen 'yptenaren, vaak goed op- ileide mensen zoals dok- i, onderwijzers en winke- ïrs, een middenklasse dus. eeft artij e meesten overwonnen tij- na' ilijk hun afkeer van Irak. roi' ie weerstand en haat is in iegypte nu bijna algemeen, ïaakwee factoren spelen daarbij var ;n rol: de drang van Sad- n Husayn om na Nasser leider van de Arabische gelereld te worden en het erin okkeren van alle Egypti- he banktegoeden in Irak, een half jaar geleden. lr jijna elk uur biedt hal 2 van airo Airport hetzelfde ieste beeld van mensen die r z( ets meer hebben en die m c|et weten wat de toekomst rimij hun vaderland biedt. De zinnen zijn vaak geschei- entepn: moeders met kinderen Egypte, vader met de auto n otbg in Aqaba, wachtend om jn dierbare bezit te ver hepen. o-f et hele opvangprogramma öl|an de Egyptische overheid estaat uit een papiertje dat pi* ;ze vluchtelingen bij de U^tmane in de handen wordt idrukt: een bewijsje dat ze ndei uchteling zijn. Daarmee unnen ze naar het arbeids- treau. „We zijn weggegaan left ndat er geen eten meer as en omdat ze ons steeds eer als slaven behandel- .71 !n'. vertelt een ionge wil gyptische goudsmid, die in ïdig aghdad werkte. En een rouw die zaterdag uit Ku- ayt vertrok: ,,'s Nachts za- :n we uren in een kelder. werd steeds geschoten )or het Kuwaytse verzet, verdag plunderden de Ira- ezen de stad. Ze staken uizen in brand. Bij ons aalden ze zelfs het alumini- m uit de raamkozijnen. Ze elen alles, maar vooral tv's video's. Er is een avond 'jj lok van 's avonds zeven tot ^ochtends zeven. De hele dag gebruiken wij om voed sel te kopen, maar de Irake zen eten steeds eerst. - Pas daarna komen de Kuwayti's en dan wij. Bestolen Veel vluchtelingen zijn be stolen. Zeynab is een jonge vrouw. Ze heeft gezien hoe de Palestijnen in haar buurt 25 kilo goud bij elkaar sta len. Haar man is nog in Aqa ba, hij komt met de boot naar Egypte. Ze trekt twee huilende kinderen mee. In haar armen draagt ze een baby: „De Palestijnen besta len ons in Kuwayt en aan de grens pikten de Jordaniërs mijn laatste geld en mijn fototoestel af". De stroom vluchtelingen doet de economie van Egyp te wankelen, zeker als alle anderhalf miljoen Egyptena- ren terugkeren van het Ara bisch schiereiland. De eco nomie van Egypte rust op vier peilers: de inkomsten uit het Suezkanaal, de olie- export, geld dat door Egypti sche emigranten vanuit de Golf naar familie wordt ge stuurd om de familie te on derhouden en toerisme. Bei de laatste peilers dreigen het nu te begeven. Er komt geen geld meer uit de Golf en het zeer belangrijke reizigers- en vakantieverkeer van de Golf-Egyptenaren, vooral in de maanden juli en augustus, valt nu weg. En zij die naar Egypte komen gaan enkele reis en kunnen geen ticket meer betalen. In Egypte informeren of de tienduizenden onverwachte thuiskomers fatsoenlijk op gevangen worden is een vraag die typisch wortelt in de westerse hulpvaardig heidscultuur. Egypte kent een verlammende bureau cratie: rijen bureaus met klerken die theedrinken, een krant lezen of moeizaam een potlood in een puntens lijper ronddraaien. Een wes terse diplomaat zei gisteren: „Hulpverlening? Opvang? Eer je dat met deze bureau cratie op gang hebt, ben je wel een paar weken ver- Ongelukkig moment Abdul Sana, de gevluchte loodgieter uit Kuwayt, kan niet op een ongelukkiger moment naar zijn vaderland komen. De staatskas is leeg en de buitenlandse geld schieters beginnen hun ver trouwen te verliezen. Het land heeft honderd miljard gulden schuld, omgerekend tweeduizend gulden per Egyptenaar en dat terwijl het gemiddelde inkomen rond de honderzestig gulden ligt. Abdul had er op Cairo Air- port allemaal geen bood schap meer aan. Er wachtte niemand op hem. Ergens moet er nog een oom van hem wonen maar hij weet niet waar. Zittend tegen een palmboom op de parkeer plaats was hij in slaap ge zakt. Verwacht hij ooit nog aan de slag te komen nu hij terug is in Egypte? Abdul haalde het verfrommelde papiertje voor het arbeidsbu reau uit zijn boernoes en mompelde wat afwezig: „Een baan? Ik weet het niet Inshallah". WASHINGTON De Verenigde Staten hebben 36 personeelsleden van de Iraakse ambassade in Washington 72 uur de tijd gegeven het land te verla ten. De staf van de Iraak se ambassade moet wor den teruggebracht tot ne gentien man, hetzelfde aantal als de Amerikaanse diplomaten die nog in Ku wayt en Irak verblijven. De maatregel houdt verband met het Iraakse optreden te gen Amerikaanse diplomaten in Irak en Kuwayt. De reste rende negentien Iraakse diplo maten hebben bovendien be perkingen in hun bewegings vrijheid opgelegd gekregen: ze moeten binnen een straal van veertig kilometer rond de Iraakse ambassade blijven. De Iraakse ambassadeur in Washington toonde zich ver baasd over de Amerikaanse maatregel. „We moeten sa menwerken om de crisis te doen afnemen in plaats van de spanning te laten toenemen", zo verklaarde Al-Machat na afloop van zijn onderhoud met de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Law rence Eagleburger. De VS hebben er bij andere regerin gen, in het bijzonder van lan den wier ambassades ook te lijden hebben van Iraakse maatregelen, op aangedrongen soortgelijke stappen te nemen. Ultimatum Intussen duurde de zenuwen- oorlog rond de ambassades in Kuwayt voort. Afgelopen vrij dag hadden de ambassades op bevel van Irak ontruimd moeten zijn. Na het verstrij ken van het ultimatum bleken ongeveer dertig ambassades het bevel genegeerd te hebben. Een aantal van hen wordt nu door de Iraakse autoriteiten het werken onmogelijk ge maakt doordat elektriciteit, te lefoon'en watertoevoer zijn af gesneden, Sommige ambassa des zijn omsingeld door Iraak se troepen. Niet alle landen weerstaan de Iraakse druk. Gisteren liet China zijn ambassadepersoneel in Kuwayt evaeuëren. Het Hongaarse ministerie van bui tenlandse zaken berichtte dat de ambassade van Hongarije in Kuwayt zondag „tijdelijk" is gesloten en dat het personeel het oliestaatje uit veiligheidso verwegingen inmiddels heeft verlaten. Frankrijk heeft na overleg met de partners van de Euro pese Gemeenschap een beroep op de Verenigde Naties de Veiligheidsraad bij elkaar te roepen in verband met de „verslechtering van de situatie op de ambassades in Kuwayt". Frankrijk wil dat een VN-mis- sie naar Kuwayt gaat om er voor te zorgen dat de diploma tieke onschendbaarheid van de ambassades gegarandeerd wordt en dat zij normaal kun nen functioneren. Volgens het Britse ministerie van buitenlandse zaken zijn inmiddels 157 Britten door Irak opgepakt en met onbe kende bestemming wegge voerd. Onder de gijzelaars be vindt zich een zwangere vrouw. AMSTERDAM De eerste week dat het er om begon te span nen in de Golf waren het voornamelijk veel telefoontjes van landen die informatie wilden over de leverantietermijnen. Vori ge week druppelden bij de pharmaceutische fabriek Duphar de eerste echte orders binnen voor het anti-gif dat militairen in het Midden-Oosten moet beschermen tegen een eventuele aanval met zenuwgas door de Irakezen. Duphar is in Nederland de eni ge industrie die de anti-stoffen in een kant en klaar injectie-sy steem vervaardigt. Het formaat is te vergelijken met een fors uitgevallen pen. Het enige dat een slachtoffer hoeft te doen is een ontgrendeling verwijderen en de injector met kracht tegen het bovenbeen drukken. Dan schiet de naald er met enorme kracht uit, dwars door de beschermende kleding in het vlees waarin hij drie seconden moet blijven zitten. De naald is iets dikker dan een doorsnee injectienaald, om afbreken in dikke kledingstukken te voorkomen. „Geen pretje", aldus een woord voerder. Maar in ieder geval biedt het systeem enige tijd be scherming tegen de verwoestende invloed van zenuwgas. De woordvoerder benadrukt echter dat het middel uitsluitend helpt in combinatie met voorzorgsmaatregelen zoals beschermende kleding en een gasmasker. „Het heeft echter geen enkele zin om het uit te delen aan burgers die niet over dergelijke kleding be schikken". Behalve Duphar bevinden zich in Europa nog twee fabrieken die anti-stoffen vervaardigen. Met 3400 personeelsle den en vestigingen over de hele wereld is het Nederlandse be drijf echter wel een van de grootste. id Veilig weg Dit meisje was een van de 52 familieleden van Amerikaanse di plomaten die gisteren Irak via Turkije mochten verlaten. Aanvan kelijk bestond de groep evacuées uit 55 personen, allen familie leden van diplomaten. Maar drie jonge Amerikanen werden kort voor de grens met Turkije door het Iraakse leger uit de bus ge haald en met onbekende bestemming weggevoerd. Washington heeft woedend op de Iraakse stap gereageerd. FOTO: AP De „Carl Vinnen" wordt zeilklaar gemaakt door een ^scheepswerven van Puerto Sancta Maria, een plaatsje aan ^pverzijde van de brede riviermonding, waaraan Cadiz ligt. ~s en Larry gaan er heen om te kijken hoe het met het werk De „Astra" gaat voor anker. In de verte zien ze de „Carl V' in het dok liggen. Ziezo denkt Rob, de baas en Larry de eerste uren wel niet terugkomen; Mona is ook aan wal om inkopen te doen en van deze gelegenheid moet ik s de en" «h. m d :el'J lan gebruik maken om een kleine inspectietocht te maken. Hij heeft nl. onder zijn kooi een luik ontdekt. Dat trekt hij open en het blijkt, dat hij op deze wijze in het ruim kan komen. Daar is hij nog nooit geweest, want benedendeks wordt hij niet toegelaten. Har ries en Larry zullen daarvoor wel hun reden hebben, maar dat is juist voor Rob een aansporing te meer om een onderzoek in te stellen. Irak zou nu ook Braziliaanse rakettechnici vasthouden, om dat ze op de hoogte zijn van militaire geheimen. Het team zou werken aan de Piranha luchtdoelraket, die is afgeke ken van de Amerikaanse Side winder. Brazilië, de grootste wapenfabrikant en -exporteur in de Derde Wereld, heeft de afgelopen tien jaar nauwe ban den onderhouden met Irak, een van de beste klanten. Baghdad zou voor drie miljard dollar wapens van Brazilië hebben gekocht, met name tanks, pantserwagens, meer voudige raketlanceerders en munitie. Vakantiefoto De Canadese premier Mulro- ney was gisteren op bezoek bij president Bush. Na afloop van de besprekingen gingen ze sa men met hun echtgenotes op de foto. Een vakantiekiekje dus, want Bush is nog altijd op vakantie in Kennebunkport. DEN HAAG In politiek Den Haag werd vorig jaar wat meewarig geglimlacht toen bekend werd dat de oud-minister van defensie dr. W.F. van Eekelen, die had moeten aftreden we gens zijn aandeel in de paspoort-affaire, was be noemd tot secretaris-gene raal van de Westeuropese Unie. Topman van de WEU, zo'n functie klonk erg gewichtig, maar net als bij een hap Haag se bluf bleek het bij nader in zien helemaal niet zo'n mond vol te zijn. Wat stelde die WEU nu eigenlijk voor? Bitter weinig, zo klonk het alom. Toch heeft Van Eekelen het momenteel drukker dan hij en zijn voormalige Haagse mede politici ooit hadden kunnen bedenken. De negen Europese landen die samen de WEU vormen (Nederland, België, Luxemburg, het Verenigd Ko ninkrijk, Frankrijk, West- Duitsland, Italië, Spanje en Portugal) werken momenteel immers nauw samen bij hun missie van marineschepen naar de Perzische Golf. Drie jaar geleden, tiidens de Golfoorlog, bundelden de WEU-landen hun krachten ook al, maar politieke waarne mers zagen dat slechts als een zeer tijdelijke opleving van het sluimerende samenwerkings verband. Nu spreekt de WEU opnieuw een hartig woordje mee in de Europese politiek en als het aan Van Eekelen ligt, zal dat niet meer tot dit soort uitzonderlijke situaties beperkt blijven. Monddood Er gaan in Europa echter ook krachtige stemmen op om de WEU voorgoed monddood te maken. Het Europees parle ment wil bijvoorbeeld niets liever dan dat de WEU-taken helemaal in EG-handen ko men. Volgens dr. S. Rozemond, ad junct-directeur van het insti tuut voor internationale be trekkingen 'Clingendael', heeft de Westeuropese Unie het grootste deel van haar le ven in sluimerende toestand doorgebracht. Rozemond: „Voor het ontstaan van de WEU moeten we terug naar 1948, toen de Benelux-landen, Engeland en Frankrijk in Brussel een 'Westerse Unie' oprichtten. Het doel van die Unie was te voorkomen dat Duitsland opnieuw een mili taire macht met agressieve as piraties zou worden. De bewa pening of liever herbewape ning van Duitsland zou nauw gezet onder controle moeten blijven. Bovendien beloofden de deelnemende landen elkaar dat wanneer één van hen zou worden aangevallen, de part ners met alle beschikbare mid delen zouden bijspringen". Dat klonk allemaal zeer nobel en veelbelovend, maar een jaar later, in 1949 dus, werd er al duchtig aan de poten van de Unie gezaagd. In dat jaar werd immers de NAVO opgericht, waardoor Europa onder de veiligheidsparaplu van de Amerikanen kwam en de af spraken uit het Verdrag van Brussel voor een belangrijk deel overbodig werden. Met het aanbreken van de Koude Oorlog verschoof bovendien het vijandsbeeld van Duitsland naar de Sovjetunie met zijn sa tellietstaten. Zo kon het gebeu ren dat Duitsland in 1954 lid werd van de NAVO en zich bovendien samen met Italië aansloot bij de Westerse Unie. die prompt werd omgedoopt in Westeuropese Unie. Wel aardig Rozemond: „Uiteindelijk werd de WEU dus van een anti- Duitse club omgevormd tot een Europees samenwerkings verband op militair gebied. Maar omdat de NAVO toch alom als een veel belangrijker orgaan werd gezien, stelde de WEU niet zo gek veel meer voor. Datzelfde gold en geldt nog steeds voor de WEU-as- semblee, een soort parlement met raadgevende bevoegdheid, Hoge militairen uit Groot-Brittannië, West-Duitsland, Frankrijk en Nederland (vlnr) poseerden in Parijs samen met een hoge Franse functionaris (m) na afloop van de speciale WEU-vergadering. PARIJS De activiteit van de Westeuropese marines die de na leving van de VN-handelsboycot van Irak controleren zal worden gecoördineerd door een commandocentrum dat wordt gevestigd in Parijs. De marineschepen van de lidstaten van de Westeurope se Unie (WEU), waaronder die van Nederland, gaan opereren in „het gebied van Aqaba en de Straat van Hormuz, de toegang tot de Perzische Golf", zo is besloten na een bijeenkomst van de opperbevelhebbers van de negen WEU-landen in Parijs. Het ge zamenlijke commando wordt voorgezeten door de Fransen. Elk land met marineschepen in het gebied vaardigt voorts een hoge officier af naar het opperbevel. Verder komt er èèn WEU-com- mandant, die wordt gestationeerd in het gebied rond de Golf. De vergadering van de stafchefs was de eerste in de geschiedenis van de WEU. Het commandocentrum in Parijs zal ook contact opnemen en onderhouden met de marine-eenheden van de niet- lidstaten de Verenigde Staten, Canada en Australië om te praten over samenwerking. bestaande uit vertegenwoordi gers van de nationale parle menten. Die assemblee neemt van tijd tot tijd enige resoluties aan, waarop vervolgens door de regeringen van de WEU- landen doorgaans vrij koeltjes wordt gereageerd". „De WEU is er altijd gebleven omdat de meeste lidstaten het toch wel aardig vonden om nu en dan een Europees onder onsje op veiligheidsgebied te hebben, zonder dat de Ameri kanen er hun neus in steken, en te overleggen over Europe se samenwerking op het ge bied van bijvoorbeeld oefenin gen of de aanschaf van mili tair materieel. Niet dat daar in de praktijk ooit veel bijzonders uit is gekomen, maar toch, het streven op zich blijft men wel aantrekkelijk vinden. Daar komt nog een ander aspect bij. Frankrijk is in militair opzicht niet geïntegreerd in de NAVO. Bij NAVO-bijeenkomsten over puur militaire zaken ontbreekt het Franse geluid dus altijd. De meeste andere Europese NAVO-landen vinden het daarom fijn dat ze via de WEU wèl in de gelegenheid zijn om met de Fransen over defensie aangelegenheden van gedach ten te wisselen. En de Fransen vinden de WEU wel leuk, want daarin kunnen ze bij tijd en wijle wat anti-Amerikaanse gevoelens kwijt". Niet werkloos Dat de NAVO-landen Grie kenland, Denemarken en Noorwegen zich nooit bij de WEU hebben aangesloten, heeft volgens dr. Rozemond verschillede oorzaken. „Dene marken en Noorwegen hebben de WEU nooit interessant ge noeg gevonden. Bovendien krijgen ze altijd een keurig verslag van wat de ministers van buitenlandse zaken of de fensie uit de WEU onderling besproken hebben, dus wat zouden ze zich druk maken om de vraag: lid worden of niet? Dr. Rozemond ziet de WEU het jaar 2000 wel halen. „Het is natuurlijk nooit te voorspel len wat de toekomst zal bren gen, maar ik geloof dat er al tijd genoeg aanleidingen zul len blijven, zoals nu. ae Golf crisis, om de WEU levend te houden. Misschien dat de WEU ook nog een rol kan spe len in de nieuwe relatie tussen West- en Oost-Europa, hoewel daar de laatste jaren nog niet veel van terecht is gekomen. Maar ik zie Van Eekelen na de Golfcrisis niet geheel werkloos worden". DICK VAN RIETSCHOTEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 5