)liecrisis speelt
<okker in de kaart
Beurzen herstellen zich
Tanken in Duitsland steeds voordeliger
itzonderingstoestand
l woonsteden Zuid-Afrika
Pyromaan houdt huis in Antwerpse haven
NENLAND
HaidóQ Soutont
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5
R: monument voor
tio irande predikant
In de Oostduitse stad Zeitz
and monument opgericht voor de
al ant Oskar Brüsewitz die zich
augustus 1976 uit protest tegen
iriminatie van de christenen in
R in brand stak. De rode zand-
zuil met het opschrift 'Qskar
vitz, 18 augustus 1976' staat op
meters van de plek waar de
ant zich in zijn auto met benzi-
irgoot en vervolgens in brand
lij werd zwaar gewond overge-
naar een ziekenhuis, waar hij
lagen later overleed. Aan zijn
ad hij borden bevestigd met de
iften: 'Kerken klagen commu-
aan' en 'Richt deze jeugd niet
ide'.
Tadzjikistan
ook 'soeverein'
MOSKOU Het parlement
van de Sovjet-republiek Tadzji
kistan, in Centraal-Azie, heeft
gisteren een soevereiniteitsver
klaring aangenomen. Volgens
deze verklaring staan de wetten
van de republiek boven die van
de Sovjetunie. Het besluit on
dergraaft pogingen van het cen
trale gezag in Moskou om met
een nieuw unie-verdrag de poli
tieke en economische relaties
tussen Moskou en de 15 Sovjet
republieken te regelen. Het par
lement van Tadzjikistan volgt
op besluiten die eerder deze
week in andere republieken zijn
genomen.
Oeral: explosie
chemische fabriek
MOSKOU Meer dan honderd personen
zijn gewond geraakt door een explosie in
een chemische fabriek in Oefa, een stad in
de Oeral in de Sovjetunie. Het merendeel
van de gewonden is met ernstige brand
wonden en/of vergiftigingsverschijnselen
in ziekenhuizen opgenomen. De eerste ont
ploffing deed zich voor in een opslagplaats
van aceton-fenol. Vervolgens explodeerden
ook andere gebouwen op het fabriekster
rein. Bijna alle gewonden zijn brandweer
mannen die probeerden het vuur te bestrij
den. Omdat giftige produkten van de che
mische fabriek in de rivier Oefimka terecht
kwamen, zijn momenteel zeshonderddui
zend inwoners van Oefa verstoken van wa-
Haarscheuren bij
Britse Boeings
LONDEN De luchtvaartmaat
schappij British Airways houdt haar
zeven Boeing 767 vliegtuigen aan de
grond, omdat tijdens routine-onder
houd bij zes van de vliegtuigen haar
scheuren zijn ontdekt in de ophan
ging van de motorgondels aan de
vleugels. De verbindingen in de Brit
se vliegtuigen zouden enig in hun
soort zijn, omdat ze speciaal zijn ge
maakt voor motoren van het Britse
bedrijf Rolls-Royce PLC. Een jumbo
jet van Olympic Airways is gisteren
een 150 kg wegend onderdeel van
een motor verloren boven Athene.
Het brokstuk stortte neer in een bui
tenwijk van de Griekse hoofdstad.
Niemand liep verwondingen op.
Autovignet op
Waalse autoweg?
BRUSSEL In Belgie wordt
weer eens gepraat over de in
voering van een autowegenvig
net. Maar dit keer op regionale
in plaats van op nationale
schaal. Amand Dalem, de Waal
se gewestminister van finan
ciën, begroting en transport,
heeft het idee gelanceerd om de
gebruikers van de Waalse auto
wegen te verplichten een vignet
te kopen. De gewestminister
zegt dat Wallonië het onder
houd van de wegen niet langer
kan betalen. Maar Dalem wil
geen tolheffing op de Waalse
wegen. Dat leidt maar tot files,
zo zegt hij.
Amerikaanse dollar iets omhoog
AMSTERDAM De Ameri-
kaanse dollar heeft kans ge
zien zich te herstellen van
het dieptepunt van 1,7400
aan het slot van de handel
van donderdag. De slotkoers
van gisteren bedroeg
f 1,7460. De dollar wist in de
loop van de dag een niveau
van 1,7535 te bereiken,
maar kon dat peil niet vast
houden.
De hogere koers is een gevolg
van de geringe daling van de
olieprijzen. Bovendien werd in
de middag bekendgemaakt dat
het eerder opgegeven percenta
ge van 1,2 van de groei van de
Amerikaanse economie in het
tweede kwartaal niet is gewij
zigd.
De dollarkoers kon gisteren bo
vendien stijgen omdat er dol
lars werden gekocht. Niemand
wil maandag zonder dollars zit
ten als er in het weekeinde een
oorlog in het Midden-Oosten
uitbreekt. Komt het tot een
treffen, dan zal de dollar zeker
in koers stijgen, ook al blijken
de Zwitserse frank en het pond
sterling de functie van de dol
lar als veilige belegging in ban
ge tijden te hebben overgeno-
TERDAM Fokkers
iciële topman E. J.
irkoorn ligt niet di-
wakker van de Golf-
De olieprijsstijging
Fokker in de kaart,
eent hij. ,,De gestegen
dstofprijzen zijn lastig
luchtvaartmaat-
ipijen, maar zullen de
zaak van het vliegen
moderne vliegtuigen
ri maar vergroten".
aag brandstofverbruik is
erk punt van de nieuwe
irvliegtuigen. Zodoende
tert de concurrentieposi-
- de Fokker 50 en de
Fokker 100 door de hogere ke-
rosineprijzen, zo heeft Neder-
koorn gisteren verklaard in
een toelichting op de halfjaar
cijfers.
Fokker heeft zijn nettowinst
in de eerste zes maanden van
het jaar zien toenemen van
f 14,08 miljoen tot 41,91 mil
joen. Daarin is een incidentele
boekwinst van 10 miljoen be
grepen uit de verkoop van
vijftig procent van de aande
len van Aircraft Financing
Trading.
Nederkoorn sluit een verdub
beling van de winst over 1989
niet uit. Toen boekte Fokker
een nettoresultaat van f 42,44
miljoen. Net als vorig jaar zal
de onderneming in de tweede
helft van het jaar meer vlieg
tuigen afleveren dan in de
eerste helft.
Van de lage dollarkoers heeft
Fokker voorlopig geen last.
„Of de dollar hoog gaat of laag
maakt geen verschil, dit jaar
niet en ook niet in de loop van
het volgend jaar. Maar we zou
den natuurlijk vrolijker zijn
met een hele hoge dollar".
Pas als de dollar lang op een
lage koers blijft, komt de winst
van de vliegtuigfabrikant on
der druk te staan. Op korte
termijn kan Fokker een deel
van de koersdaling opvangen,
doordat in de leveringscon
tracten clausules zijn opgeno
men voor doorberekening van
kostenstijgingen die het gevolg
zijn van inflatie. Bij de Fokker
50 ondervindt Fokker vooral
concurrentie van Europese fa
brikanten die gelijke proble
men hebben met de dollar
koers. Bij de Fokker 100 heeft
het bedrijf te maken met
Boeing en McDonnell-Douglas
als concurrenten, die het voor
deel van de lage dollar heb
ben.
De belangrijkste oorzaak van
de winststijging in het eerste
halfjaar zit in het renteresul
taat; dat is verbeterd van
40,31 miljoen negatief tot
23,29 miljoen negatief. De
rentebaten zijn toegenomen
van 1,18 miljoen tot 5,57
miljoen en' de rentelasten zijn
afgenomen van 41,49 miljoen
tot 28,86 miljoen.
E.J. Nederkoorn, lid van de raad van bestuur van Fokker.
,,A.NNESBURG
-Afrika heeft gisteren
taal 27 zwarte woon-
i rond Johannes-
waaronder de agglo-
itie van Soweto, tot
stgebieden verklaard.
etekent onder meer dat
gebieden voortaan het
n van wapens als speren.
ifrikaanse regering heeft
nee in de betrokken regio
praktisch weer de noodtoe
stand uitgeroepen, zoals die
tussen 1986 en 1990 in het ge
hele land van kracht was. De
maatregel van de Zuidafri-
kaanse autoriteiten is bedoeld
om de gewelddadige gevech
ten tegen te gaan die sinds 13
augustus tussen de strijders
van het ANC en van de Inkat-
ha in de zwarte woonsteden
worden gevoerd. Daarbij zijn
tot nu toe al 500 doden geval
len. Het ministerie van defen
sie van Zuid-Afrika heeft te
vens reservisten gemobiliseerd
die de met aanzienlijk grotere
bevoegdheden toegeruste poli
tie moeten helpen nieuwe
bloedbaden te voorkomen. De
nieuwe maatregelen betreffen
de woonsteden Soweto, Dob-
sonville, Katlehong, Thokoza
en Vosloorus, Evaton, Sebo-
keng en Kagiso. De leider van
het Afrikaanse Nationale Con
gres (ANC), Nelson Mandela,
noemt de noodmaatregelen
van de Zuidafrikaanse rege
ring volledig overbodig. „Dit is
zonder enige twijfel een terug
keer naar de uitzonderingstoe
stand in de betrokken gebie-
KE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER
DEN HAAG De aande
lenkoersen op de effec
tenbeurs van New York
zijn gisteren over het alge
meen flink omhoog ge
gaan. De Dow Jones-in-
dex van de dertig indus
triële fondsen, die don
derdag nog kelderde met
bijna 77 punten, boekte
een winst van 49,51 pun
ten om te sluiten op
2532,93 punten. Niettemin
was de index ongeveer
112 punten of 4,3 procent
lager dan vorige week
vrijdag.
Al een kwartier na aanvang
van de handel stond de beur
sindex op een winst van 41
punten. Dat kwam doordat de
economische groei van de VS
over het eerste kwartaal bij de
herziening ervan niet bleek te
zijn veranderd. Weliswaar be
droeg de groei een magere 1,2
procent, maar er was een
neerwaartse herziening ver
wacht. Ook de daling van de
olieprijzen leverde een positie
ve bijdrage aan de richting
van de aandelenkoersen.
Ook de effectenbeurzen in Eu
ropa hebben zich gisteren we
ten te herstellen van de forse
dalingen van de aandelen
koersen van de dagen ervoor.
De beurshandelaren vonden
het nog te vroeg om enthou
siast over de stijging te zijn. Er
hoeft maar iets te gebeuren in
het Midden-Oosten en de
koersen kunnen weer zakken,
zo werd gezegd.
De stijging van gisteren werd
toegeschreven aan de hogere
beurs van Tokyo, aan aanko
pen op het lage koerspeil en
aan de iets lagere olieprijzen.
Het koersherstel op de beurs
van Londen zwakte in de mid
dag af toen bleek dat het ho
ger geopende Wall Street toch
weer wat afgleed. Het gemid
delde koersverlies over de
hele week heeft 4,16 procent
bedragen.
In Frankfurt verklaarde de
handelaren dat de markt een
of andere bodem heeft gevon
den. Ze waagden zich niet aan
een voorspelling voor de
koersbewegingen in de ko
mende week. Sinds de invasie
van Irak in Kuwayt zijn de
aandelenkoersen gemiddeld
17,6 procent omlaag gegaan.
Op de beurs van Zuerich be
reikten sommige fondsen een
koersstijging van tien procent.
Als dit weekeinde een militai
re confrontatie in het Midden-
Oosten uitblijft wordt de ko
mende week fantastisch, aldus
een handelaar. De koersdaling
over de hele week bedroeg ge
middeld 6,5 procent.
Steenkamp
Koningin
Beatrix en prins
Claus kijken
lachend toe
terwij! minister
Dales bij Eerste-
Kamervoorzitter
Piet Steenkamp
de versierselen
omhangt die
horen bij het
commandeur
schap in de
Orde van de
Nederlandse
Leeuw.
Steenkamp
kreeg de
onderscheiding
gisteren in de
Ridderzaal
tijdens de
viering van het
175-jarig
bestaan van de
Eerste Kamer.
ANTWERPEN In de
haven van Antwerpen
loopt een pyromaan rond.
Dat is de stellige overtui
ging van de gerechtelijke
politie in de grootste Bel
gische havenstad.
De branden die de haven de
afgelopen maanden hebben
geteisterd moeten aangestoken
zijn, zo meent men. De politie
ontwerpt op dit moment plan
nen om de brandstichter te
pakken.
De eerste verdachte brand da
teert van 3 juli. Toen ging de
stedelijke opslagplaats aan de
d'Herbouvillekaai in vlammen
op. Zes dagen later brandden
de loodsen van Houtnatie
Snauwaert aan dok 337 volle
dig af. Op 14 juli ontstond er
brand in een suikeropslag
plaats van het bedrijf Noord
natie. Op 23 juli werden de
magazijnen van Ziegler aan
het Kattendijkdok geheel ver
nield en afgelopen woensdag
was het de beurt aan de maga
zijnen Marco Polo van Hesse-
natie aan het vijfde havendok.
De politie heeft inmiddels een
systeem in de havenbranden
ontdekt. Ze ontstaan meestal
tijdens de schafttijden, bij het
wisselen van de ploegen of
even na het vertrek van de
dagploegen uit de haven. De
branden breken steeds uit in
zeer grote magazijnen waar
veel brandbaar materiaal ligt
opgeslagen.
Westduitse
kerken wijzen
abortusregeling
regering af
BONN De Rooms-Katholie-
ke Kerk en de Evangelische
Kerk in de Bondsrepubliek
hebben zich gisteren gemengd
in de discussie over de abor
tusregeling in een verenigd
Duitsland. In een gezamenlijke
verklaring wijzen ze het voor
stel van de regering-Kohl af
waarin rekening wordt gehou
den met de huidige regeling in
de DDR. Die regeling, waarbij
abortus tot in de twaalfde
week is toegestaan, zou voor
het DDR-gebied nog twee jaar
na de eenwording gelden. De
huidige DDR-regeling is on
verenigbaar met de funda
mentele overtuiging van het
christelijke geloof en van de
kerken, aldus beide kerken.
Bovendien is ze in strijd met
de Westduitse grondwet en de
uitleg daarvan door het Con
stitutioneel Gerechtshof uit
1975.
Opvallend is dat de verklaring
alleen door de Westduitse ker
ken en niet ook door de ker
ken in de DDR is uitgegeven.
Een zegsman van de EKD ver
klaarde dit door erop te wijzen
dat het niet mogelijk was alle
vier kerken op korte termijn
om één tafel te krijgen. Aan
het opstellen van de verkla
ring, waarin veel over vrou
wen wordt gesproken, heeft
geen enkele vrouw meege
werkt, zo meldt het prote
stantse persbureau EPD.
SPD: topgesprek
De leiding van de sociaalde
mocratische oppositiepartij
(SPD) in de Bondsrepubliek
wil met bondskanselier Hel
mut Kohl (CDU) op korte ter
mijn een topgesprek over de
Duitse eenheid. Volgens een
brief die SPD-leider Hans-Jo-
chen Vogel gisteren op de
kanselarij van Kohl in Bonn
heeft laten bezorgen, bevinden
de onderhandelingen met de
DDR over het verdrag dat de
politieke eenwording moet re
gelen zich in een diepe crisis.
Naar de mening van de SPD
moet het topgesprek plaatsvin
den voordat volgende week de
voorgenomen parafering van
het verdrag plaatsvindt. Ook
de liberale FDP in Bonn is
voorstander van een dergelijk
topgesprek van de partijvoor-
Andriessen
dringt aan op
zuiniger rijden
DEN HAAG Minister
Andriessen van economi
sche zaken adviseert auto
mobilisten zuiniger met
brandstof om te springen.
Ze kunnen dit doen door
minder hard te rijden, te
zorgen voor een juiste
bandenspanning en door
de raampjes gesloten te
houden, om zo de lucht-
weerstand van hun auto te
verminderen.
Andriessen schrijft dit in een
brief aan Konsumenten Kon-
takt, dat had aangedrongen op
een prijsbeschikking voor ben
zine, nu de literprijs van dit
produkt de twee gulden begint
te naderen. Volgens de minis
ter is een dergelijke ingreep op
basis van de Prijzenwet alleen
mogelijk als een ontwikkeling
van de inflatie dat noodzake
lijk maakt. De verhoging van
de prijzen van aardolieproduk-
ten rechtvaardigen zo'n maat
regel niet. Wel beloofde de mi
nister bij de oliemaatschappij
en aan te zullen dringen op
een terughoudend prijzenbe-
leid.
(Van onze
correspondent Rink Drost)
BONN Ook voor auto
rijders die wat verder van
de Duitse grens wonen
wordt het langzamerhand
interessant een tankreisje
naar de oosterburen te
maken. Een liter benzine
is in de Bondsrepubliek
op het ogenblik minstens
35 cent goedkoper dan bij
een vergelijkbaar service
punt in Nederland.
Voor een liter gelode super-
benzine moet aan de meeste
merk-zelfbedieningspompen
in Duitsland 139,9 Pfennig
worden betaald, omgerekend
zo'n 158 cent. De prijs in Ne
derland: 194 cent. Een liter
loodvrije Eurosuper kost in
Duitsland 129,9 Pfennig ofwel
146,8 cent, in Nederland 186
cent. Loodvrije Super-Plus
kost in Duitsland 135,9 Pfen
nig ofwel 153,6 cent, in Neder
land 190 cent.
Wie een auto rijdt die genoe
gen neemt met de in Neder
land vrijwel nergens verkrijg
bare normale benzine is over
de grens nog voordeliger uit.
Een liter loodvrije normale
benzine kost 124,9 Pfennig of
wel 141,1 cent. Voor dieselrij
ders is het prijsverschil tussen
Duitsland en Nederland nau
welijks interessant. Bij de om
rekening van de prijzen in Ne
derlands geld is uitgegaan van
een wisselkoers van 113 cent
voor 1 D-Mark.
Net als in Nederland hebben
de oliemaatschappijen In
Duitsland in verband met de
Golfcrisis prijsverhogingen
doorgevoerd, een keer van 6
Pfennig en een keer van 4
Pfennig. De overheid houdt
zich tot nu toe buiten de prijs
vorming.
In de afgelopen jaren hebben
de maatschappijen vele keren
prijsverhogingen aangekon
digd en doorgevoerd, maar
vrijwel steeds kon de verho
ging geen stand houden. Dat
komt door de moordende con
currentie van pomphouders.
In de Bondsrepubliek zijn on
danks een ingrijpend sane
ringsproces nog steeds te veel
tankstations om alle exploitan
ten een redeijk inkomen te ga
randeren. De strijd om het
marktaandeel doet meestal
eerst de vrije-pomphouders de
prijsverhogingen niet of
slechts gedeltelijk overnemen,
waarna de merkpomphouders
met prijsverlagingen volgen.
Een belangrijk deel van het
verschil in benzineprijs tussen
Nederland en Duitsland kan
voorts worden verklaard uit
de accijnzen waarmee de over-
twee procent lager. Anders
dan de Nederlandse heeft de
Duitse regering twee jaar gele
den, toen de benzineprijzen re
latief uitgesproken laag waren,
afgezien van een accijnsverho
ging. Bovendien bevordert de
overheid - met groot succes -
door middel van een subsidie
van 4 Pfennig per liter het ge
bruik van loodvrije benzine.
