Arendsoog
herleeft op
de Leusderhei
„Iedereen wil naar Zuid-Afrika"
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1990 PAGINA
LEUSDEN - De helden van legen
darische kinderboeken als Old
Shatterhand, Dave Crocket en
Arendsoog krijgen volgende week
opnieuw gestalte tijdens de wereld
kampioenschappen historische wa
pens op de Leusderhei. De schut
ters verschijnen weliswaar niet met
paard, holster en suèdejasje, maar
wel met pistolen, revolvers of gewe
ren uit die tijd of zelfs ver daar
voor.
Onder de noemer Nationaal Schutters
feest luistert de Koninklijke Nederlandse
Schutters Associatie (KNSA) haar eeuw-
viering op. Blikvanger, en verreweg het
belangrijkste evenement van het schut
tersfeest, zijn de wereldkampioenschap
pen historische wapens, of, zoals de
schutters zelf zeggen, 'zwart kruit'. Voor
het eerst in de historie van de internatio
nale schutters federatie (MLAIC) wor
den door het honderdjarig bestaan van
de KNSA twee wereldkampioenschap
pen na elkaar gehouden.
„Na het wereldkampioenschap histori
sche wapens vorig jaar in de Bondsrepu
bliek is er daarom dit jaar wederom een
WK," zegt Yspeert, de voorzitter van de
KNSA. „Normaliter wordt een wereld
kampioenschap eens in de twee jaar ge
houden, maar in het kader van ons hon
derdjarig bestaan is er dit jaar, zeg maar
een extra kampioenschap georgani
seerd".
„In eerste instantie hebben we gepro
beerd de wereldkampioenschappen in
alle schietdisciplines naar Nederland te
halen, maar omdat Amsterdam de
Olympische Spelen van 1992 niet kreeg
toegewezen, is daarvan uit financieel
oogpunt afgezien. Het was de bedoeling
de accommodatie met behulp van het
Nederlands Olympisch Comité te bou
wen, zodat ook de organisatie van Am
sterdam daarvan gebruik zou kunnen
maken".
Kostenplaatje
Om de wereldkampioenschappen histo
rische wapens enigszins te bekostigen,
werd dit jaar een éénmalige contributie
verhoging van zes gulden per volwassen
lid doorgevoerd. De uit een kleine der
tigduizend leden bestaande KNSA haal
de met de transactie anderhalve ton aan
extra inkomsten binnen. „Het geld
moest ergens vandaan komen", ver
woordt Yspeert de financiële basis aan
de vooravond van het WK. „We komen
elk jaar redelijk rond, maar hebben zelf
geen vermogen. De schuttersassociatie
moest echter wel drie ton opbrengen
voor het totale kostenplaatje van het we
reldkampioenschap historische wapens".
De begroting wordt verder sluitend ge
maakt uit de inschrijfgelden van de deel
nemende landen, die overigens zelf de
verblijfkosten voor rekening nemen,
twintig mille subsidie van WVC, en
„een marginaal bedrag aan reclamegel
den, want de sponsors steunen ons voor
namelijk in materiële zin".
De kosten worden laag gehouden door
.de inzet van KNSA-leden. Eén van die
leden is Leo Mertens, de team-captain
van de Nederlandse ploeg, maar vooral
specialist van historische .wapens. „Het
schieten met historische wapens brengt
mensen terug in de tijd. Dat vleugje his
torie maakt het én voor de schutter èn
voor de toeschouwers interessant. Het is
Piet van Staverenin het dagelijks leven geen Arendsoog maar pompbediende, maakt komende week bij het WK historische wapens deel uit van
Nederlandse ploeg. FOTO: PERSt
niet zo dat je het magazijn vult en daar
na je pistool of revolver leegschiet. De
kogels worden door de schutter zelf uit
lood gegoten en na elk schot moet hij
zijn schiettuig schoonmaken voor een
volgende poging".
Ri
itueel
Aan het schieten gaat, vooral bij de ge-
Weersch utters, een heel ritueel vooraf.
Nadat de schutter de loop met kruit
heeft gevuld, wordt over de loop een
met speeksel vochtig gemaakt doekje ge
legd. Om vervuiling tegen te gaan wordt
1 de kogel met vet ingesmeerd, waarna de
zelf gemaakte kogel met doekje en al in
de loop wordt geduwd en het schot op
verschillende manieren kan worden af
gevuurd. Bij het ene geweer komt de
ontsteking via een lont, bij een ander via
het zogenaamde percussie-systeem; met
een slaghoedje of een hamertje.
Piet van Staveren vertegenwoordigt Ne
derland volgende week op de onderdelen
pistool, revolver en vuursteen-pistool.
Na een centrale training van de landelij
ke technische commissie historische wa
pens werd de 48-jarige Delfgauwenaar
voor zijn eerste WK 'zwart kruit' gese
lecteerd. „Nadat ik het wereldkampioen
schap drie jaar geleden in Canada op een
haar na was misgelopen, heb ik me twee
jaar lang week in week uit kapot ge
traind om er bij te zijn. Of het vruchten
afwerpt, weet ik nog niet. Hoewel ik
meedoe voor de eer, hoop ik diep in
mijn hart op een plaatsje bij de eerste
tien".
Van Staveren is pas een kleine zeven
jaar lid van de KNSA. Enkele jaren later
kwam hij bij toeval in contact met histo
rische wapens. „Ik was meteen ver
kocht," zegt de revolver-en pistoolschut-
ter nu. „Je duwt niet alleen wat patro
nen in je pistool, maar er komen ook
wat andere dingen bij kijken. Als je niet
nauwkeurig bent in bijvoorbeeld het af
wegen van het kruit, verlies je een wed
strijd".
Het meest belangrijke in de schietsport
is ongetwijfeld de concentratie voor een
serie en de daarbij behorende spanning.
„Als je de spanning niet aankunt, ben je
gezien", zegt Van Staveren kort, maar
krachtig. „In het begin ging het bij mij
vaak fout, doordat ik te zenuwachtig
was. Doordat ik echter veel wedstrijden
schiet, ben ik veel rustiger geworden".
„De ultieme training om van je zenuwen
af te komen, is het deelnemen aan wed
strijden", vindt ook Mertens. „Ook het
oefenen van ademhalings- en trekker
stechnieken wil helpen. Kijk, Van Stave
ren heeft zijn plaats in de selectie ruim
schoots verdiend, maar het blijft de
vraag of hij de spanning aankan".
De verwachtingen voor het wereldkam
pioenschap historische wapens, waaraan
450 schutters uit zeventien landen deel
nemen, zijn bij' de Nederlandse ploeg
hoog gespannen. Misschien zelfs te hoog.
De laatste jaren werden regelmatig me
dailles weggehaald bij EK's, maar zegt
Mertens: „Vorig jaar tijdens het WK in
Westduitsland rekende de KNSA oo
vier of vijf medailles. Dat werd er
één. De vraag blijft: Kan deze Ni
landse ploeg de druk aan?"
Gezien het relatief kleine aantal Var
sen de 500 en 1000 schutters op he
derdeel historische wapens in Nedei
ligt daar vooralsnog het probl
„Hoewel de aanwas vanuit de recr<
schutters redelijk te noemen is,
groep van ongeveer vijftig fanatiek
gen te klein," zegt Mertens. „In de
komst zou ik op het onderdeel hi:
sche wapens graag met een kern|
gaan werken. Je ziet elkaar als ploeg
vaker, kunt gerichter trainen en sell
ver te werk gaan met betrekking tc
ternationale wedstrijden".
MARK CALDENHO
DEN HAAG - In de auto op weg
naar de Zuidafrikaanse ambassade
in Den Haag meldt de radio dat
het leger van Zuid-Afrika zwarte
woonwijken is binnengetrokken
om een eind te maken aan geweld
dat al tientallen mensen het leven
heeft gekost. Een jaar geleden zou
zo'n bericht nog aanleiding zijn ge
weest voor een spontane demon
stratie voor het ambassadegebouw.
Nu registreert de tv-camera van de be
wakingsdienst slechts een verlaten Was-
senaarseweg. De elektronische hekken,
de rolluiken en de zwaar vergrendelde
deuren lijken volkomen misplaatst.
Ambassadeur Albertus Erik Nothnagel
heeft niet meegemaakt dat de stenen
door de ruiten van de ambassade vlogen
of dat de ME er aan te pas moest komen
om het gebouw te ontzetten. Integen
deel. Sinds hij een jaar geleden zijn ge
loofsbrieven aanbood aan koningin Bea
trix hebben de ontwikkelingen in zijn
land de ambassade veranderd van een
slagveld in een ontmoetingsplaats. Nu
het weer 'mag', wil iedereen naar Zuid-
Afrika om de veranderingen zelf te proe
ven.
„De muur van de apartheid is gevallen",
zegt Nothnagel. „Ik weet niet wie ik hier
allemaal in mijn kantoor heb ontvangen:
mensen uit het bedrijfsleven, van de
universiteiten en van de kerken. En
overal bemerk ik groot respect voor wat
president De Klerk tot nu toe heeft ge
daan".
Raar
De ambassadeur heeft zelfs vertegen
woordigers van de anti-apartheidsbewe
ging over de vloer gehad, al is van een
dialoog met hen nog geen sprake. En dat
zit Nothnagel nogal dwars. „Ik zie in
Nederland in zijn algemeenheid een bui
tengewoon groot begrip ontstaan voor de
uiterst complexe situatie in mijn land.
We krijgen ontzettend veel post en ik
zou veel meer lezingen kunnen houden
dan ik nu al doe. Maar waar zelfs in
Zuid-Afrika de heer Mandela en presi
dent De Klerk met elkaar praten, is het
wat raar dat er in Nederland nog groe
pen zijn die zeggen dat de tijd niet rijp is
voor een gesprek. Dat vind ik niet erg
logisch. Ik wil er niet over bekvechten -
wat een prachtig woord trouwens, ik ga
proberen het in de Zuidafrikaanse taal
ingeburgerd te krijgen. Maar het is niet
reëel als iemand een gesprek nu nog uit
de weg gaat. Je zou bijna denken dat de
anti-apartheidsactivisten onzeker zijn
over hun eigen standpunten en bang zijn
overtuigd te worden. De enige andere
verklaring die ik kan bedenken is dat de
strijd tegen de apartheid als front heeft
gediend voor wat eigenlijk een strijd was
tegen de blanken in Zuid-Afrika. Tegen
zo'n uitdrukkelijke keuze» pro-zwart heb
AMBASSADE VAN SLAGVELD TOT ONTMOETINGSPLAATS
ik grote bezwaren, want dat komt neer
op een omgekeerd racisme".
Verligten
In meer dan één opzicht is ambassadeur
Nothnagel in staat de gedachten en ge
voelens te vertolken van zijn regering.
Als officiële gezant is hij gehouden de
standpunten van de Zuidafrikaanse rege
ring uit te dragen. Maar voor hij vorig
jaar zomer naar Den Haag kwam, zat hij
vijftien jaar voor de Nationale Partij in
het parlement. Hij gold er als een van de
'verligten', de parlementariërs die al ge
ruime tijd geleden tot het inzicht kwa
men dat het zó niet langer kon met
Zuid-Afrika.
Nothnagel is een goede vriend van presi
dent De Klerk en verbaast zich dan ook
niets over de wijze waarop deze tracht
Zuid-Afrika naar een andere toekomst te
sturen. „Ik was natuurlijk bevoorrecht
door mijn parlementaire verleden. Ik
wist van de discussies die werden ge
voerd en van het veranderingsproces dat
zich in de Nationale Partij voltrok".
Het was, zo wil hij zeggen, niet alleen de
druk van de internationale sancties die
Zuid-Afrika hebben doen omgaan, al
hebben die wel invloed gehad. Er is, be
nadrukt de ambassadeur, binnen de Na
tionale Partij een oprecht besef gegroeid
dat het apartheidssysteem even onrecht-
„Waar zelfs in
Zuid-Afrika de
heer Mandela
en president
De Klerk met
elkaar praten,
is het wat raar
dat er in
Nederland nog
groepen zijn
die zeggen dat
de tijd niet rijp
is voor een
gesprek",
meent de
Zuidafrikaanse
ambassadeur
Albertus Erik
Nothnagel.
FOTO: SP
vaardig is als onhoudbaar. „We moeten
er helemaal van af en dat zal ook gebeu-
Onderhandelingen
Later dit jaar zullen de regering en de
oppositie in Zuid-Afrika om de tafel
gaan zitten voor de echte onderhandelin
gen over de toekomst van het land. Of
die erin resulteren dat Nelson Mandela
of een van de andere ANC-leiders n
ter, premier of president wordt is
vraag die Nothnagel niet bijster int
seert.
„De grote vraag is hoe de macht
verdeeld. Of voorkomen kan worde
alle macht bij één man of één
komt te liggen. Als dat niet lukt, z
toestand binnen vijf jaar nog erger
den dan de apartheid op z'n ergst,
gaat er helemaal niet om blankei
een achterdeur veto-rechten te late
houden. Maar kunt u mij voorbei
geven waar machtsconcentratie
vooruitgang te zien heeft gegeven?
meer de macht is geconcentreerd,
groter de chaos uiteindelijk wordt,
wil niet zeggen dat er geen systeem
komen van 'een man een stem',
het ANC bepleit. Maar een 'winni
kes-it-all'-stelsel, zoals Groot-Britt;
het heeft, is geen oplossing. Dan kr
een oppermachtige premier en zij
ministers politieke slaven. Een
waarde moet zijn, dat de inspraak
rechten van alle minderheidsgroep!
de grondwet worden vastgelegd
moeten instrumenten komen
machtsmisbruik en manipulatie teg
gaan. Het debat zal moeten gaan
begrippen als vrijheid, democrati
vooruitgang. Alle mooie beloften vi
politieke leiders ten spijt: het gaat e
eindelijk om wat hiervan in de gron
terug is te vinden".
Niet
afkeren
De grootste fout die de westerse w
volgens Nothnagel op dit momenl
maken is, nu de apartheid op zijn i
loopt, de aandacht af te wenden
Zuid-Afrika. „Nederland en al die
re landen zijn al zoveel jaar betro
bij de situatie in Zuid-Afrika. Daar
nen ze niet opeens mee stoppen. D(
reld moet in zekere zin als arbiter c
den om te voorkomen dat in de ni
grondwet enige vorm van onrecht
opgenomen. Ze moet dat doen me
zelfde kracht waarmee in het verl
het einde van de apartheid is geêis
Nothnagel heeft niet de illusie da
overgang zonder problemen zal
pen. Het huidige geweld tussen de
hangers van het ANC en de Inkath
weging is maar één voorbeeld va
conflicten die aan de oppervlakte
nen komen. Om nog maar te zu
over de dreiging die uitgaat van de
ke rechtse extremisten.
Voor Nothnagel allemaal bewijzei
de westerse wereld, juist nu, betro
moet blijven bij de gebeurtenisse
Zuid-Afrika. „De sociaal-econom
werkelijkheid en de politieke instabi
zijn bronnen van angst en bezorgd
zowel onder de zwarten, de blanke
de kleurlingen als onder de Indiërs
vrees en dat wantrouwen kun je nil
maar in één keer uit de harten va
mensen halen. Dat kan in geen
land".
JOS TIMM
'Ceidóc Gomottt'
