Paus: geen sprake van opgeven celibaat
kerk
wereld
brieven van lezer
EcidócSoirumt
KARDINAAL SIMONIS: 'ZAAK LOS' UITZONDERING DIE REGEL BEVESTIGT
Lü
Religie: te vaak sausje over rauwe werkelijkheid
£eidóe
Merkwaardige bemoeizuel
£eid&e6ou/ia/nt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
DINSDAG 21 AUGUSTUS 1990 PAGI1
Nieuw onderzoek naar lijkwade van Turijn
aangekondigd
TURIJN Aartsbisschop Giovanni Saldarini van Turijn heeft
maandag een nieuw onderzoek naar de lijkwade van Turijn
aangekondigd. Het Vaticaan is bereid voorstellen over een
nieuw onderzoek te bestuderen.
De lijkwade van Turijn, waarin volgens de overlevering Chris
tus in het graf werd gelegd, is enkele jaren geleden met de C-
14 methode (koolstof) onderzocht. Drie universiteiten (Arizona,
Oxford en Zürich) kwamen toen onafhankelijk van elkaar tot
de conclusie dat het doek niet uit het begin van onze jaartelling
maar uit de Middeleeuwen dateert. Het C-14-onderzoek is een
van de vele methoden, aldus de aartsbisschop van Turijn. Het
had zeker niet het karakter van definitieve onderzoek."
Universiteiten DDR en Israël sluiten
overeenkomst
JERUZALEM De Oost-Berlijnse Humboldt Universiteit en
de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem hebben een verdrag
over wetenschappelijke samenwerking gesloten. Het is de eer
ste overeenkomst tussen universiteiten in de DDR en Israël.
De samenwerking zal vooral plaats hebben op het terrein van
de judaïstiek, de joodse en Duitse geschiedenis, de theologie en
de geesteswetenschappen. Het is de bedoeling dat er docenten
en studenten worden uitgewisseld en gezamenlijke projecten
en congressen worden georganiseerd. De universiteiten hopen
dat de samenwerking het begrip tussen de twee landen zal ver
groten en dat „met name bij de jonge generatie de verdraag
zaamheid en het wederzijds respect zullen toenemen".
Niets is gevaarlijker
dan een grote
gedachte in een
leeg hoofd
Hippolyte Taine
CASTELGANDOLFO
De Rooms-Katholieke
Kerk zal volgens paus Jo
hannes Paulus II het ver
plichte priestercelibaat
niet opgeven. De navol
ging van Christus vraagt
van een priester dat hij
afziet van de vorming
van een gezin, zo zei de
paus in zijn zomerresiden
tie Castelgandolfo.
Het celibaat is „een ideaal dat
de krachten van de menselij
ke natuur te boven gaat" en
daarom uitsluitend op grond
van bijzondere genade ver
vuld kan worden. „Maar de
Heer, die Zijn kerk bij deze
keuze leidt, zal niet ophouden
diegenen deze genade te
schenken die Hij tot het pries
terdom heeft geroepen."
De komende wereldbisschop
pensynode in oktober in Vati
caanstad zal zich onder meer
met het vraagstuk van het ce
libaat bezighouden.
Kardinaal Simonis heeft naar
aanleiding van de aanstaande
priesterwijding van de ex-ge-
reformeerde gehuwde predi
kant Martin Los verklaard
dat de op hem toegepaste uit
zondering van de celibaats
verplichting de 'regel daarvan
bevestigt'.
De afgelopen jaren vonden er
diverse wijdingen van gehuw
den plaats in de de Verenigde
Staten en in Scancinavische
landen, in Nederland vond
een vergeljkbare wijding als
die van Los voor het laatst
ruim twintig jaar geleden
plaats.
De kardinaal wijst er op dat
de priesterwijding van Los
behalve echtgenoot ook vader
van vijf kinderen -j— een hoge
uitzondering is. Diens wijding
is op geen enkele wijze een
uitdrukking van een wijziging
in het ambtsdenken in de ca-
tholica. De priesterwijding
van Los is te beschouwen als
een 'beloning' van het eerlijke
zoeken naar de volheid van
het ambt, naar de ambtsge
stalte zoals de Heer die voor
zijn kerk heeft bedoeld, aldus
de kardinaal. Kardinaal Si
monis herinnert eraan hoe de
celibaatsregel dan wel geen
goddelijke wet, maar wel een
uiterst belangrijke, op de raad
van Christus geënte wet is.
Ook ex-predikant Los acht
die regel van grote waarde,
aldus de kardinaal.
In Doorn, waar deze week de
internationale federatie van
gehuwde rooms-katholieke
priesters bijeen is, hield de
Tilburgse dogmaticus pror. dr.
N. Schreuers een betoog
waarin hij pleitte voor relati
vering van de sacrale sfeer
van het ambt. De Rooms-Ka
tholieke Kerk doet er ver
standig aan het ambt uit zijn
exclusief sacrale sfeer te ha
len en meer nadruk te leggen
op de betekenis ervan bij de
opbouw van de geloofsge
meenschap. Daardoor wordt
de afstand tussen het ambt,
ook het gewijde ambt, en de
plaatselijke kerk verminderd.
In het ambt zitten bepaalde
aspecten van bemiddeling
verscholen die een opdracht
voor alle kerkleden inhouden.
Taken kunnen dan ambtelijk
ook aan niet-gewijden worden
opgedragen. Op deze manier
kan een oplossing worden ge
vonden voor de crisis waarin
het priesterambt in de RK
Kerk verzeild is geraakt.
.Schreurs ging er vanuit dat
het ambt in de kerk noodza
kelijk en theologisch legitiem
is. Hij stelde de vraag aan de
orde of het wezen van het
ambt een bemiddelingsfunctie
is en of het op grond daarvan
noodzakelijk is dat elk ambt
in de kerk de opneming in
een gewijde stand, de clerus,
vereist.
Schreurs constateerde dat de
Rooms-Katholieke Kerk sinds
de Middeleeuwen een eenzij
dige nadruk legt op de eucha
ristie als misoffer. Was de vie
ring van de eucharistie in de
vroeg-christelijke kerk de uit
drukking van de band van de
plaatselijke kerk met de we
reldkerk, sinds de Middeleeu
wen staat in de eucharistie de
priester centraal die op on
bloedige wijze het kruisoffer
van Christus opdraagt. Dit
centraal stellen van de offer-
functie van de priester gaat
volgens Schreurs voorbij aan
de principieel vrije toegang
van elke gelovige tot God. De
priester wordt immers geï
dentificeerd met Christus.
Volgens Schreurs moet de bij
zondere relatie tussen Chris
tus en de gewijde ambtsdrager
niet worden gezocht in een
speciale status die hem van
het volk scheidt, maar juist in
een levenshouding van navol
ging op de weg van de Heer.
Juist in de eucharistie en de
zondenvergeving kan de
ambtsdrager de aanwezigheid
en de leiding van Christus als
hoofd van de kerk onder de
gelovigen voelbaar en beleef-
baar maken.
De relativering van het on
derscheid tussen gewijde en
niet-gewijde ambtsdragers
leidt volgens Schreurs niet tot
anarchisme, zoals de West-
duitse theoloog en bisschop
van Stuttgart-Rottenburg, dr.
Walter Kasper, suggereert.
Kasper uitte deze waarschu
wing naar aanleiding van het
boek 'Kerkelijk ambt' van de
Nijmeegse theoloog prof. dr.
E. Schillebeeckx, die daarin
pleit voor het recht van de
kerkelijke gemeente op de eu
charistie. Als er onvoldoende
priesters zijn, zal de leiding
van de RK Kerk op andere
manieren voor voorgangers
moeten zorgen.
Aan gewijden blijven volgens
Schreurs onder normale om
standigheden bepaalde taken
op het gebied van de eucha
ristie en de sacramenten voor
behouden. De vraag, of niet-
gewijde ambtsdragers een for
mele wijding zouden moeten
ontvangen, wordt er minder
belangrijk door.
„Uit sympathie" met de ge
huwde priesters wie het werk
in de kerk onmogelijk wordt
gemaakt, woonde de oud-ka
tholieke aartsbisschop van
Utrecht, A.J. Glazemaker, de
vergadering maandag bij. De
Oud-Katholieke Kerk, die
zich in de achttiende eeuw
losmaakte van Rome, heeft in
1922 het verplichte celibaat
afgeschaft. Deze beslissing
kwam niet uit de lucht vallen.
De kerk kreeg een andere
kijk op het ambt en nam bo
vendien een synodale struc
tuur aan. Daardoor gingen le
ken meebeslissen in kerkelij
ke kwesties.
Glazemaker wijst het argu
ment van de leiding van de
RK Kerk van de hand, dat
een ongehuwde continu voor
de gelovigen beschikbaar is.
„Mensen in andere beroepen
moet ook volledig beschik
baar zijn en niemand eist van
hen, dat zij ongehuwd blij
ven". Hij waarschuwt er ove
rigens voor de opheffing van
het celibaat te beschouwen als
wondermiddel voor opheffing
van het priestertekort. In de
jaren zestig kampte de Oud-
Katholieke Kerk met een
groot gebrek aan priesters.
Geen van de Nederlandse
rooms-katholieke bisschoppen
zal deze week in Doorn aan
wezig zijn. Wel is er een ge
huwde bisschop, de Argentijn
Jeronimo Podesta, die in de
jaren '70 met een medewerk
ster trouwde. Hij gaf een
beeld van de activiteit van be
wegingen van gehuwde pries
ters in Latijns-Amerika.
De Dalai Lama foto: sp
Van den Broek
ontvangt Dalai Lama
DEN HAAG Minister Van
den Broek zal de Dalai Lama
op zijn ministerie ontvangen
wanneer deze begin volgende
maand Nederland bezoekt. Dit
heeft een woordvoerder van
het ministerie van buitenland
se zaken in Den Haag maan
dag meegedeeld.
De juiste datum van de ont
moeting is nog niet bekend.
Een mogelijk tijdstip is maan
dagmiddag 10 september. Het
grootste deel van de dag woont
de Tibetaanse geestelijke lei
der het symposium bij dat de
Stichting „Ontmoeting tussen
kunst, wetenschap en spiritua
liteit in een veranderende eco
nomie" organiseert in het Ste
delijk Museum in Amsterdam.
Degenen die zich met het be
zoek van de Dalai Lama bezig
houden, hadden graag gezien
dat hij - evenals enige weken
geleden ANC-leider Nelson
Mandela - door koningin Bea
trix zou zijn ontvangen. De
koningin ontvangt in die pe
riode echter het Zweedse ko
ninklijk paar. De burgemees
ter van Amsterdam, Van
Thijn, is niet aanwezig bij de
ontvangst die zaterdag 8 sep
tember ter ere van de Dalai
Lama in het burgemeesters
huis wordt gegeven.
De Dalai Lama arriveert vrij
dag 7 september op uitnodi
ging van de Stichting in Ne
derland. Zaterdag opent hij in
het Stedelijk Museum het
symposium waaraan, behalve
mensen uit het bedrijfgsleven
ook schilders, musici, schrij
vers, economen en weten
schappers deelnemen. Vrijdag
middag heeft hij een ontmoe
ting met leden van de Tweede
Kamercommissie voor Buiten
landse Zaken. Dinsdag ver
trekt hij naar Londen en de
Verenigde Staten.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Zwartsluis M. Zoetewey
te Berkel en Rodenrijs. Aangenomen
naar Windesheim (toez.) H. de Jong,
kand. te Middelburg. Aangenomen
naar Mldsland en Hoorn (Terschel
ling) R.J. Immink te Langezwaag
(part-time); naar Rumpt (part-time)
drs. B. Oosterom, kand. te Nleuw-
poort. Beroepen te Ter Aar D. Hei
koop te Vreeswijk; te Vlljmen-Hedlk-
huizen mw. J. Vermeulen-van Weel
den, kand. te 's-Hertogenbosch.
Aangenomen naar Veghel-Uden
(herv.geref.) (part-time) G.H. Otte,
pred. voor buitengew.
werkz. (diaconaal consulent te Zee
land), wonende te Middelburg
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Almkerk-Werkendam
i.c.m. Breda en te Beverwijk drs. A.
Buursema, kand. te Wlnsum. Beroe
pen te Driesum c.a., te Hoofddorp,
te Ferwerd-Hallum en te Mildam
i.c.m Nijega-Opeinde drs. A. Buurse
ma. kand. te Winsum.
Bidden
voor
vrede
Jerzuzalem.
Gisteren
werd op die
plek een
gebeds
bijeenkomst
gehouden in
verband
met de
crisis in de
Golf en de
berdreigde
veiligheid
van Israël.
foto: ap
SACC: „regering
verantwoordelijk
voor zwart geweld
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse Raad van
Kerken SACC stelt de rege
ring verantwoordelijk voor de
gewelddadige strijd in de
zwarte voorsteden tussen aan
hangers van Inkatha-leider
Buthulezi en het ANC.
„Een regering die de zaken
serieus neemt, had deze vorm
van oorlogvoeren vanaf het
begin de kop ingedrukt," zei
SACC-secretaris ds. Frank
Chikane na afloop van een
spoedberaad van zwarte kerk
leiders in Soweto. „Bewapen
de groepen zouden onmiddel
lijk zijn tegengehouden als ze
de blanke wijken waren bin
nengetrokken. Bij de strijd
tussen Inkatha en ANC heb
ben politie en leger echter
lange tijd lijdzaam toegeke
ken". De kerkelijke leiders
hebben materiaal over het
„laakbare" gedrag van de
Zuidafrikaanse politie verza
meld dat ze aan minister
Adriaan Vlok van recht en
orde willen overhandigen. In
Soweto is het aantal doden als
gevolg van de gevechten tot
78 gestegen. Daarmee hebben
vorige week meer dan 200
personen als gevolg van de
strijd het leven verloren.
DEN HAAG In de ja
ren tachtig verschenen
zoveel boeken over per
soonlijke ervaringen met
lijden, sterven en rouw,
dat een bijzonder verhaal
aan de aandacht kon ont
snappen. Dat gebeurde
ook met het boek 'La-
ment for a son', geschre
ven door Nicholas Wol-
terstorffPas enkele jaren
na publikatie werd zijn
boek in Nederland ont
dekt. Nu is het vertaald
en onder de titel 'Klaag
zang voor een zoon' uitge
geven. .Het boek is het in
dringende relaas van een
vader na de plotselinge
dood van zijn zoon.
Eric Wolterstorff, de zoon van
de schrijver, stierf toen ij 25
jaar oud was. Het gebeurde
tijdens een bergbeklimming
in Oostenrijk. Eén misstap
veroorzaakte de dodelijke val.
Zijn vader kreeg het bericht
van Erics dood telefonisch, op
een zondagmiddag om half
vier.
Nicholas Wolterstorff is hoog
leraar filosofie aan de univer
siteit in New Haven en tpt
voor kort aan de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam.
Wolterstorff heeft geprobeerd
om woorden aan de pijn te ge
ven, in de hoop dat het ande
ren helpen kan, zoals het hem
ongetwijfeld ook geholpen
heeft. Je verhaal opschrijven,
je verhaal van pijn, daar be
ginnen velen niet aan. Ze zien
er zo tegenop, alles komt weer
boven, je maakt alles nog een
keer mee. Maar hierin ligt nu
precies de kracht van het ver
woorden. Zij die ondanks
zichzelf toch doorzetten en
hun verdriet uitschrijven,
merken daar beter van te
worden, minder gedepri
meerd, minder eenzaam,
meer weerbaar.
Korte flitsen
'Klaagzang Voor een zoon' is
geen aaneengesloten, chrono
logisch geordend verhaal,
maar bestaat uit korte, los van
elkaar geschreven flitsen van
ervaringen, gedachten, reac
ties en gevoelens, en soms ci
taten van dichters en denkers.
Eric's jeugd komt aan de orde,
zijn begaafdheid, kunstzinnig
heid, zijn hunkering naar ver
trouwelijke contacten; een
hunkering die hem zo vereen
zaamde. En alles wat was, is
niet meer en zal niet meer
zijn. Feiten en dromen zijn in
enkele seconden stukgevallen.
Wolterstorff schrijft heel eer
lijk. Het verlies gaat tot op het
bot. Zijn bestaan wordt omge
ploegd. Verwarrende veran
deringen treden op in werk,
persoonlijk leven en in gelo
ven.
Opvallend afwezig zijn gege
vens over reacties uit de om
geving. Zo wordt niet duide
lijk of er mensen zijn geweest
die geoordeeld hebben over
de dood van Eric. Helaas
komt dat voor. Ik herinner
me de meedogenloze reacties
na een brand in een disco
theek op zondag: 'In een dis
cotheek daar hoor je niet op
zondag. De brandwonden of
zelfs de dood zijn een straf of
tenminste een roepstem van
God vanwege dit dubbel be
dreven kwaad'.
De troost onsfaat moeilijker
dan Nicholas gedacht had. De
schrijver gelooft in God, zoals
ook zijn zoon dat deed. Maar
de woorden die voor vertroos
tend doorgaan, bleken hem
niet te troosten. Sterker nog,
vaak waren woorden zout in
de wonden en omgekeerd was
zwijgen soms zo vertroostend.
Hoe herkenbaar is dat! Maar
wie heeft de moed om met ie
mand te zwijgen, om samen
stomgeslagen te zijn?
De schrijver gelooft in God,
zoalé ook zijn zoon dat deed.
Maar psalmregels als: „Hij zal
niet toestaan dat uw voet uit
glijdt." kon de vader niet
meer horen, laat staan mee
zingen. De dood van zijn zoon
wrikt aan gebruikelijke
woorden, aan vanzelfspre
kendheden, aan wat hij altijd
voor waarheid had gehouden.
Verwarring ontstaat. Wolter
storff kan niet geloven dat de
dood een instrument is in de
hand van God, maar hij kan
ook niet geloven dat God
niets met de dood van zijn
zoon te maken heeft. Hij leest
wat theologen schrijven, maar
geen overtuigt hem. Er rest
hem één wanhopige vraag:
„Ik weet niet waarom God
hem wilde zien vallen. Ik
weet niet waarom God mij ge
wond wilde zien." Eerlijke
woorden, waar ik van schrik'.
Want ligt in zijn woorden niet
de macabere veronderstelling
dat God lijden en dood wil?
Wil God het?
Als Wolterstorff zich afvraagt
waarom God die dood en die
pijn wilde, dan staat voor hem
kennelijk al vast dat God zo
iets wil; alleen de réden is
voor hem nog de vraag. Maar
is dat zo? Kanker, een hersen
bloeding, van een berg vallen,
wil God dat? Of huilt Hij bij
deze veronderstelling? Soms
lijkt de schrijver toe te geven
aan twijfel op dit punt, lijkt
ook hij zijn denken toch nog
verder te verleggen, maar dan
lijkt het of hij die laatste wen
ding in denken en geloven
nog net niet kan maken. Of
misschien niet openlijk, want
in sommige maatschappelijke
verbanden moet je voor eerlij
ke veranderingen in denken
een hoge prijs betalen.
Wolterstorff is gaan zien hoe
veel goedkope troost, hoeveel
gebazel er is en hoeveel pijn
dat doet. En hoe gemakkelijk
wordt het woordje God dan
niet gebruikt? Omdat dat
moet? Wolterstorff zelf heeft
er af en toe ook nog last van.
God wordt soms genoemd
waar dat beter nagelaten zou
kunnen worden. De invoe
ging is dan wat gekunsteld.
Religie wordt zo snel een saus
over ervaringen die zulke
saus niet nodig hebben. Een
voorbeeld staat op pagina 57.
Daar schrijft Wolterstorff:
„Maar ik zal niet wegkijken
van Eric's dood. De demoni
sche afgrijselijkheid daarvan
zal ik niet negeren. Ik ben
hem dat verschuldigd hem
en God."
Noem God hier toch niet,
denk ik dan. Hij is er toch al?
In wat je ervaart, voelt,
denkt, schrijft? In je vragen,
je zwijgen, je aarzelingen? In
wat je jezelf belooft, in je
kracht, je verzet? Daarin,
daarmee is Hij toch al ge
noemd, bij name zelfs?
Want wat is theologie meer
dan een verhaal van een en
kel mens en dan vooral van
de verwonde, de wanhopige,
de afgedankte, verstotene,
verkrampte, bedrogene? Wat
is theologie anders dan het
verhaal zonder verzwijgen,
verfraaien of verdraaien?
Zeker, Wolterstorff komt hier
dichtbij als hij schrijft dat
'God zelf vol schrammen en
butsen zit en dat wij voor
onze tranen de tranen van
God zien'. Als ik dit lees weet
ik dat Wolterstorff een essen
tiële wending in denken door
maakt. Maar dat gaat niet zo
maar. Restanten zijn vaak
taai; hij heeft er ook last van.
De wending blijkt het meest
op de prachtige pagina's 89-91.
Daar schrijft hij over veran
deringen. Hoe gevoelig hij ge
worden is voor leed, hoe hij
voortdurend beseft dat men
sen gekrenkt, afgedankt, af
geschreven, weggewerkt wor
den, hoe iets in je woelt bij
het zien van verdriet, hoe je
verdriet kan aanvoelen en
meevoelen, hoeveel verbon
denheid met mensen zo kan
ontstaan. Dan gaan de veran
deringen diep. Ook bij Wol
terstorff. Hij is veel minder
gericht op carrière, eigen
naam en faam of inkomen, en
veel meer aandacht krijgt hij
voor mensen persoonlijk, voor
hun lief en leed. Hij laat zich
aansporen het beter te doen
met mensen die nog leven
(pag. 68).
Wolterstorff vervalt niet in de
valstrik om vanwege die ver
anderingen de dood van zijn
zoon als zinvol, iets met een
bedoeling aan te merken. „In
de dood kom je de liefde niet
tegen, maar boze opzet,"
schrijft hij. Die rauwheid
dringt of schrijft hij niet weg.
In zijn verhaal duikt de kei
harde werkelijkheid steeds
weer op, soms in al even har
de bewoordingen. De feiten
blijven bitter. Op pagina 61
schrijft hij: „Vijfentwintig jaar
lang heb ik hem met zorg be
geleid, gesteund en aange
moedigd met deze handen,
hem willen helpen volwassen
te worden en zelf een man te
worden. Toen gleed hij uit en
viel te pletter."
HANS VAN DAM
Nicholas Wolterstorff:
'Klaagzang voor een zoon'.
Uitg. Ten Have, Baarn. 118
pagina's; prijs 17,50.
HET moet in een vlaag van merkwaardige bemoeizuel
geweest dat een groepje hoogleraren in de Nederlands^ersi
terkunde tot de conclusie kwam, dat voor het examei
derlands op havo en vwo voortaan een literatuurlijst niLjitil
met name genoemde boeken verplicht zou moeten v-^
gesteld. Op die manier zou, volgens de indieners v;
voorstel, elke eindexamenkandidaat tenminste met de
klassieken' uit ons taalgebied kennis maken. Bovendieijen
de te bereiken landelijke uniformiteit een einde kunnei
ken aan de nu veel te groot geachte diversiteit.
ht(
HET is onbegrijpelijk, dat zichzelf respecterende literal
tot een zo absurde en naïeve gedachtengang hebben kuplÊ
komen. De Nederlandse literatuur laat zich immers j
minst beperken tot 21 boeken van evenzovele schrijveij
is veel meer literaire rijkdom in ons taalgebied aam
Elke selectie van wat daaruit tot de 'klassieken' zou
behoren is arbitrair.
A/
n fi
licht
het
VEEL beter is daarom de thans toegepaste methode,
docent en leerling op basis van hun persoonlijke inzicL*vi
voorkeur samen overleggen wat er uit het beschikbareiiis
vre gelezen gaat worden. Die tot op zekere hoogte vrijejstaa
ze heeft als voordeel, dat er in elk geval nog met pj1"
wordt gelezen. Bij het afwerken van een verplichte lijst!
dat nog maar worden afgewacht. I gCj.
Er is geen enkele aanleiding voor de veronderstellin|
het tot dusverre toegepaste systeem havo/vwo-leerlij
heeft gedeformeerd tot literaire 'nitwits'. Er is derhalve
geen énkele reden voor de verregaande bevoogding vafe Pr
venaf. Er is ten slotte evenmin enige grond voor de vjg
derstelling, dat de voorgestelde aanpak de liefde voor téfv
kennis van onze literatuur bij de scholieren doet toenejj^
Voor deze literaire denkfout is maar één plaats goed geL d(
de prullenbak. 0p j
fbee
i re
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezon
stukken te bekorten.
Hoefijzer
Ofschoon de oorzaak in verge
telheid raakte, is in West-Eu
ropa het thans bijna vergeten
hoefijzer symbool geweest van
door strijd verworven geluk.
Het hoefijzer heeft tijdens de
eerste explosieve Heilige Oor
log van de islam tegen het
christelijke Westen tijdens de
slag bij Poitiers in 732 de over
winning op de Moren mogelijk
gemaakt. Hun legers verover
den in 711 in een snelle zege
tocht heel Spanje. De Moren
verloren in Frankrijk echter
de grote veldslag bij Poitiers,
omdat hun paarden maar
moeilijk vooruit konden ko
men; ze hadden geen hoefij
zers en moesten op halfversle
ten hoeven lopen. De paarden
van de Frankische ruiterij wa
ren daarentegen met hoefijzers
beslagen en konden wel goed
vooruit. Zo redde het hoefijzer
de Christenheid.
De Kruistochten, Leponta
(1571) en Wenen (1683) vor
men latere fasen van deze
Heilige Oorlog, evenals de op
roep van de Iraakse president
Saddam Husayn: 'de deur tot
de Heilige Oorlog is nu open'.
Wederom grijpt het vrije Wes
ten als in een moderne Kruis
tocht naar de wapenen. Ver
liest het Westen zo'n Heilige
Oorlog, dan is het verloren.
Een bloedeloze mens kan
evenmin bestaan als een olie-
loze westerse samenleving.
Olie is het bloed van de sa
menleving en wie de oliekraan
kan openen en sluiten heeft de
macht over het Westen in
handen.
Saddam Husayn zal alles op al
les zetten om deze Heilige
Oorlog te winnen. Hij weet
zich dienaar van Allah, de
Enige en de Ene, de Schepper
en de Heer van het Oordeel,
de Almachtige en de Genadi
ge, wiens naam groot moet zijn
onder alle volken der aarde.
Dit oplaaien van de geest van
Heilige oorlog ter ere van Al
lah is in zekere zin een islami
tisch antwoord op de christelij
ke gedachte van 'vernieuwing'
(Vaticanum II, Wereldraad
van Kerken) om naar het
voorbeeld van Paus Johannes
Paulus II overal ter wereld
naar het woord des Heren
(Matt.28,19) de Blijde Bood
schap van (aards en) eeuwig
rgl
heil aan alle mensen te ooj
kondigen, wat onder mePg
zwart Afrika al tot zwar# v
singen tussen islam en e He
tendom heeft geleid. 0
Een Heilige Oorlog is de 20
welgevallige strijd van fun
'uitverkoren gelovigen' (s
doemwaardige 'ongelovpn
of dit nu Amerikanen, B# ki
of andere ongelovigen pee
Doemwaardigheid bet^
dat het leven van een onfAL
vige waardeloos is, vai
Saddam Husayns voorn|
deze ongelovigen op si
gisch belangrijke punten I
terneren. De wereld va
gelovigen wordt in zekej
ontwijd door de aanwezil
van talrijke ongelovigen!
moeten volgens Saddarr
sayn derhalve weg.
Slagbomen CH
ïize
Alweer dodelijke ongelii1?
dit keer in Groningen eit31?1
derland, doordat een 'nis
dwars over een weg karff
deren zonder dat er slaglf16
aanwezig zijn. Alleen eeii vc
knipperlicht dat dikwij*133
laagstaande felle zon ofJen
vooral 'voor onbekende!
plaatse moeilijk waarPT
baar is. Waarom al nietr c
van te voren waarschuw3^
lichten dat men een I
waakte treinovergang nf- 1
Tegen die achtergrond[erl
het plaatsen van als po!vri
gent uitgedoste poppen I v
de wegen, die de i|vo
moeten wekken dat de[an
heid wordt gecontroleer(fs c
einde het verkeer op srf
gen te laten afremmen, f"11
overdreven aan. Wel kl r
gen en bekeuringen van Pué
respectievelijk bestuir0
maar géén slagbomen in
weg bij een treinoverganp.r
dunkt dat de oplossing Pj;
cieel niet zo'n punt kan M"
J.M. Laaper,
DEN HAAG.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34. Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres: postbus 11. 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8 30 tot 17.00 u U
Nabezorging L.
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaj
per maand f. 24,85 per maand f. 2j
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f. 7j
per jaar f. 284,50 per jaar f. 28i
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties ÏT
Informatie en tarieven over advertegties tel 071 - 122 244. *4
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor RijswijlZl
070 - 3902 702. M
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515 Ij
POSTBANK NV 663 050
