„Wij gaan voor beetje vrede zorgen"
addafi adviseert Saddam Husayn om Amerikanen te gijzelen
Rehabilitatie voor boeren onder Stalin
iNJ iUITENLAND
QeidóaQowuvnt
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5
lebellenleider Johnson
iog altijd springlevend
MONROVIA De Liberiaanse rebellenleider
Prince Johnson heeft zich gistermiddag onder-
jouden met journalisten en op die manier be-
Jehten over zijn dood, die eerder door zijn ri-
aal Charles Taylor waren verspreid, ont-
uur] racht. Tom Woewiyu, Taylors woordvoerder
n minister van defensie, had eerder op de dag
ezegd dat diens rivaal Prince Johnson door
anhangers van Taylor was gedood tijdens een
oging om uit de hoofdstad Monrovia te ko-
len. Ook het Amerikaanse ministerie van
uitenlandse zaken liet weten uit betrouwbare
ron te hebben vernomen dat Johnson nog in
;ven is. Vanuit Monrovia zijn gisteren drie
ederlanders geëvacueerd naar de haven-
laats Buchanan. De overige Nederlanders zijn
pgeroepen zich snel te melden bij de West-
uitse ambassade om van daaruit geëvacueerd
worden.
Berooide miljonair
in cel na bankroof
SYDNEY Een Australische
rechtbank heeft gisteren een
einde gemaakt aan de kortston
dige criminele carrière van een
ex-multimiljonair. De 50-jarige
Michael Mimmo, die vier jaar
geleden zijn vermogen verloor,
stond terecht voor een bank
overval vorig jaar. Gewapend
met een mes trachtte Mimmo
een bank in Adelaide 1.600 gul
den lichter te maken. Hij
maakte zich uit de voeten na
dat hij slechts de helft van dit
bedrag kreeg. Mimmo was er
van overtuigd dat de bank ver-
antwöbrdelijk was voor het
faillissement van zijn beleg
gingsmaatschappij in 1986.
Doden en gewonden bij
geweld in Johannesburg
PHOLA PARK Bij gevechten
tussen rivaliserende zwarte groe
pen zijn gisteren in het zwarte
woonoord Phola Park ten oosten
van Johannesburg zeker zestien
doden en 61 gewonden gevallen.
Gedurende de gehele dag kwam
het tot botsingen tussen leden van
de Zoeloe- en de Xhosa-stam. In
de ziekenhuizen heerste een crisi-
situatie door de constante stroom
doden en gewonden.
De gevechten tussen de twee
stammen maken deel uit van een
bredere strijd tussen de conserva
tieve Zoeloe-beweging Inkatha en
radicalen binnen het Afrikaanse
Nationale Congres (ANC) en het
verenigd democratisch front
UDF.
Indonesische leger
in Aceh versterkt
BANDA ACEH De Indonesische au
toriteiten hebben de afgelopen maand de
legertroepen in Aceh (Atjeh) verdubbeld
om het verzet te bedwingen. Midden-juli
waren er 3.000 militairen in Aceh, nu
zijn er meer dan 6.000 manschappen.
Een bataljon van 600 man werd zondag
gedropt in het noorden en het oosten
van de provincie, waar de rebellen zich
zouden ophouden. De strijd in Aceh
heeft sinds mei aan zeker honderd men
sen het leven gekost. De versterkingen
zijn enkele dagen voor de onafhankelijk
heidsdag gestuurd die vandaag wordt ge
vierd. De rebellen van het Nationaal
Front voor de Bevrijding van Aceh-Su-
matra heeft de bevolking opgeroepen tot
een boycot van de festiviteiten.
Voormalig KGB-generaal
klaagt Gorbatsjov aan
MOSKOU Voormalig KGB-generaal
Oleg Kaloegin wil Sovjet-president Michaïl
Gorbatsjov voor de rechtbank slepen omdat
hem zijn onderscheidingen, rang en pen
sioen zijn afgenomen nadat hij felle kritiek
had geuit op de geheime dienst. De KGB-
officier heeft schriftelijk drie aanklachten
ingediend bij de rechtbank van Moskou te
gen Gorbatsjov, premier Nikolaj Ryzjkov en
het huidige hoofd van de inlichtingendienst,
Vladimir Krjoetsjkov. Volgens Kaloegin, die
de KGB er meerdere malen van heeft be
schuldigd nog steeds onschuldige mensen te
bespioneren en oude stalinistische trucs toe
te passen, is zijh degradatie onwettig. Sovjet
functionarissen verklaarden echter dat de
voormalige KGB-topman geheime informa
tie had onthuld tijdens interviews met ver-
Sovjet-media zeggen
censuur vaarwel
MOSKOU De regeringskrant Izvestia heeft zich
gisteren formeel ontdaan van zijn censor sinds op 1
augustus in de Sovjetunie een nieuwe perswet van
kracht werd die censuur van massamedia verbiedt.
„Vaarwel, Censuur", zo luidde afgelopen 1 augus
tus een kop in de Izvestia. De krant volstond giste
ren met de mededeling „Izvestia registreert No. 1".
Tegelijkertijd verscheen in Moskou het eerste on
afhankelijke weekblad dat 'Stolitsa' (Hoofdstad)
heet. Het nieuwe tijdschrift zal hoofdzakelijk de
problemen van de Moskovieten behandelen, maar
ook de belangrijkste ontwikkelingen in het hele
land volgen. Volgens de 32-jarige journalist Andrej
Malgin, hoofdredacteur van het blad, is 'Stolitsa'
een oppositieweekblad dat kritisch bericht over
het partij-apparaat. Malgin werkte hiervoor als
journalist voor de wekelijkse bijlage van Izvestija.
)EN HELDER Een
mdgang op'de beide Ne-
erlandse fregatten die op
'eg gaan gaan de Golf
;ert, dat er nog weinig
ekerheden zijn. Niemand
reet nog vanuit welke
avens de schepen zullen
pereren. Niet duidelijk is
nder welk commando zij
omen te staan.
'ice-admiraal Van Renesse,
hoogste baas van de mari-
ziet de Nederlanders het
efst onder Brits commando
pomen: „We kennen de Brit-
pn goed. We moeten even een
lag aan elkaar snuffelen, dan
ftopt het prima",
foor Van Renesse is het een
ijzondere week. Vrijdag gaat
ij met pensioen. In zijn laat-
te dagen als commandant
2 naakt hij een historische ge-
eurtenis mee. Van Renesse
eeft toe dat de commando-
J oering er alleen maar moeilij-
er op wordt als meer landen
aan samenwerken, zoals via
e Westeuropese Unie. „Maar
e problemen worden gecom-
enseerd door het uitstralings-
ffect dat je als internationale
nacht hebt".
)p de brug van het luchtver-
edigingsfregat Witte de With
12taat commandant overste Van
er Aa. „Ik verwacht een re-
elijk complex geheel in de
iolf aan te treffen". Hij be-
loelt dat het weieens een rom-
neltje kan worden,
foor Van der Aa is de defen-
ieve taak van de fregatten het
ielangrijkst. „Er heerst in de
Jolf een uiterst explosieve si-
uatie die weieens uit de hand
can lopen. We zijn heel goed
n staat onszelf en anderen te
erdedigen. Tja, en hoe het
aat als we moeten aanvallen?
lat is een politieke beslissing",
fan der Aa is niet bang dat
én incident met een aanval
'an Irakees vliegtuig tot een
ichte oorlog leidt. „Zo'n
;evecht noemen wij een vijan-
lelijke daad. Het kan heel
;oed zo zijn dat er daarna een
iele tijd niets gebeurt". En
vat als de Irakezen van alle
canten blijven aanvallen?
,Dan kan het moment komen
vaarop je moet terugvaren".
j&ifgas
fce commandant en andere to-
I (officieren doen hun uiterste
(est om aan te tonen dat de
regatten volledig zijn bevei-
igd. Bij een aanval met gifgas
duikt de gehele bemanning de
catacomben' in. Met één druk
Dp de knop kunnen alle deu
ren hermetisch worden geslo
ten en gaat een speciaal venti
latiesysteem werken. De sche
pen kunnen dagenlang door
varen zonder dat er iemand
lan boord hoeft te komen.
[De fregatten zijn uitgerust met
verschillende wapensytemen,
die één voor één of desnoods
allemaal tegelijk kunnen wor
den gebruikt. Zo kan de Witte
de With een aanval van vier,
vijf vliegtuigen keren. Er is
voldoende zoet water en voed
sel aan boord. De fregaten zijn
bijna helemaal 'self-suppor
ting' en hebben zelfs een eigen
bakkerij.
Het optimisme van de marine-
leiding wordt genuanceerd
door de bemanning zelf. De
matrozen hebben weliswaar
bewust gekozen voor een loop
baan bij de marine, maar toen
ze hoorden dat ze naar de Golf
gaan, moesten ze toch wel
even slikken. Zoals de matro
zen Francis Meijer (21) en Sa-
scha Cocheret (19), twee van
de 22 vrouwen van de Pieter
Florisz. Zij bedienen het ra
darsysteem en zijn ook betrok
ken bij de opsporing van vij
andelijke schepen en vliegtui
gen. Ruim een jaar zijn ze nu
in dienst. „Toen we tekenden,
dachten we natuurlijk dat we
nooit in een oorlog zouden be
landen. Wie weet, keren we
nooit meer terug. Het zal
zwaar worden. Gelukkig zijn
we goed in vorm, want we
hebben net een oefening in de
West achter de rug".
De twee matrozen begrijpen
heel goed waarom ze naar de
Golf gaan. „We gaan een blok
kade leggen. Irak is gewoon
veel te agressief geweest. Het
land is voor een heleboel za
ken afhankelijk van het bui
tenland. Dus zal onze blokka
de heus wel effect hebben. De
spanning in het gebied is
groot, wij gaan daar voor een
beetje vrede zorgen".
Voor het tweetal is het belang
rijk dat de sfeer aan boord
goed blijft. „Ik heb een tijdje
op een ander schip gevaren",
vertelt Francis Meijer. „Daar
kreeg ik met iemand ruzie, en
ik wist dat zoiets verkeerd uit
pakt. Je moet met z'n allen
goed kunnen samenwerken,
blindelings op elkaar kunnen
vertrouwen. Daarom heb ik
gevraagd of ze mij op een an
dere boot wilden plaatsen".
Sascha Cocheret begint te
lachten: „Misschien hebben
wij over twee maanden wel
een helse ruzie".
Beide matrozen zijn het erover
eens dat er één ding is dat de
sfeer aan boord kan verzieken:
verliefdheid. „De marine moet
een goed produkt leveren. In
timiteiten tussen twee matro
zen hebben automatisch gevol
gen voor het werk. Dat kan
gewoon niet. Daarom moeten
we geen koppeltjes aan boord
hebben. Die zitten te veel op
eikaars lip. Wij zullen aan
boord nooit een relatie aan
knopen. Het is dan net of je
met je buurjongen verkering
hebt".
ROB SEBES
De Witte de
With en de
Pieter Florisz
zijn beide
uitgerust met
de goalkeeper
(rechts), een
ultramodern
afweergeschut
tegen de
gevreesde
Exocet-
raketten.
Fregatten voor zes maanden weg
DEN HELDER De marineleiding houdt er sterk rekening
mee dat de Nederlandse fregatten Witte de With en Pieter Flo
risz ongeveer zes maanden in de Perzische Golf moeten blijven.
Als het nodig is kunnen beide schepen na een half jaar worden
vervangen door andere Nederlandse fregatten, aldus vice-admi-
raal Van Renesse. De voorbereidingen voor het vertrek van de
Witte de With en de Pieter Florisz zijn in volle gang. Het is de
bedoeling dat de schepen maandag uitvaren en na twee weken
in het oorlogsgebied aankomen.
Mogelijk derde schip naar Golf
DEN HELDER Nederland stuurt mogelijk een derde schip
naar de Golf, het bevoorradingsschip De Zuiderkruis. Het kabi
net wacht met de beslissing tot meer duidelijkheid bestaat over
de internationele samenwerking van de vloot in de Golf. Vol
gens de marine zijn de twee fregatten voor een bepaalde termijn
zelf-voorzienend, maar breekt op den duur het moment aan dat
zij moeten worden bevoorraad. Gezien de onduidelijke situatie
in de Golf is het dan beter een eigen schip in de buurt te heb
ben. Zo kunnen de fregatten flexibel opereren.
De twee fregatten, die wel eens maandenlang zouden kunnen wegblijven, worden volgeladen met eten en drin ken.
FOTO'S: STEPHEN EVENHUIS
Sascha Cocheret (links) en Francis Meijer: „Aan boord moeten
we geen verliefde koppeltjes hebben".
(Vervolg van de voorpagina)
JEW YORK Volgens het
merikaanse televisiejournaal
BC News laat Irak geen
5/g imerikaan meer vertrekken
oordat de Golfcrisis bezwo-
1/2 en is.
laarmee is in feit bevestigd
at zij als gijzelaars worden
I ebruikt. De Libische leider
1/2 luammar al-Gaddafi wees de
raakse leider Saddam Husayn
[isteren nog eens op deze mo-
elijkheid.
n Washington hebben woord-
'oerders niet willen reageren
I> het bericht. Momenteel zit-
n zo'n 2500 Amerikanen vast
Kuwayt en ongeveer 600 in
ak. In totaal bevinden zich
in beide landen meer dan een
miljoen buitenlanders. Onder
danen van niet-westerse lan
den hebben het echter gemak
kelijker om het land uit te ko
men. Zonder noemenswaardi
ge tegenstand stromen dage
lijks Arabieren, Indiërs, Ja
panners, Filipijnen en Oosteu
ropeanen Jordanië en Saudi-
Arabië binnen.
Sommige vluchtelingen uit
Kuwayt hebben verschrikke
lijke ervaringen achter de rug.
Zij maken melding van bero
vingen, verkrachtingen, in
braak en plunderingen door
Iraakse militairen. Het Britse
ministerie van buitenlandse
zaken verklaarde gisteren dat
er steeds meer berichten ko
men over toenemend ongedis
ciplineerd gedrag en een laag
moreel van de Iraakse invasie
macht in Kuwayt.
Pakistan
Pakistan is het eerste niet-
Arabische moslimland dat deel
gaat nemen aan de pan-Arabi-
sche strijdkrachten in Saudi-
Arabië. Het besiuit heeft ver
ontrusting gewekt bij de fami
lieleden van enige honderd
duizenden Pakistani die in
Irak en Kuwayt werken. Ve
len vrezen dat de bloedver
wanten het slachtoffer worden
nu Pakistan een keuze heeft
gemaakt in het Golfconflict.
Irak heeft Pakistan echter la
ten weten dat Pakistaanse
werkers vrij het land mogen
verlaten. Intussen melden
steeds meer Pakistani zich bij
de Iraakse ambassade om aan
de zijde van Saddam Husayn
te strijden tegen „de imperia
listen en zionisten".
De annexatie van Kuwayt
door Irak heeft ook geleid tot
ernstige gevolgen voor de
strijd van het Afghaanse ver
zet tegen de regering van pre
sident Najibullah. De emir van
Kuwayt was een voorname
geldschieter voor het verzet en
betaalde ook vorstelijk mee
aan de humanitaire hulp voor
Afghaanse vluchtelingen.
Deze geldstroom is nu volledig
drooggelegd. Een door Kuwayt
betaald ziekenhuis in de Paki
staanse grensplaats Peshawar
heeft zijn deuren al moeten
sluiten. Ook andere hulpor
ganisaties vrezen dat lot. De
Afghaanse verzetsregering
denkt eraan de oorlog tegen
president Najibullah maar op
een laag pitje te zetten.
Export
Iraks olie-export, goed voor 90
procent van 's lands inkom
sten, is nagenoeg opgedroogd
door de handelsboycot. Er rij
den nog wel vrachtwagens
van de Jordaanse haven Al-
Aqabah naar Baghdad, maar
het zou hierbij gaan om goede
ren die vóór de boycot waren
ingekocht. Scheepsagenten in
Al-Aqabah zeggen duidelijk de
effecten te merken van het
VN-handelsembargo. „Ons
werk ligt nagenoeg stil", aldus
een van hen. Veel scheep
vaartmaatschappijen hebben
naar aanleiding van het em
bargo besloten hun schepen op
zee of in het Suez-kanaal te la
ten liggen, aldus Jordaanse
scheepsagenten.
Intussen gaat de opbouw van
Amerikaanse troepen in Sau-
di-Arabië in hoog tempo door.
Binnenkort zullen er 50.000
Amerikaanse manschappen
gearriveerd zijn met een mo
gelijk verdubbeling van dat
aantal binnen enkele weken.
Volgens diplomaten zijn min
stens twaalf Iraakse militairen
met tanks gedeserteerd. Zij
zouden zondagnacht in Saudi-
Arabië zijn aangekomen met
verhalen over het lage moreel
van de Iraakse troepen die be
trokken waren bij de invasie
van Kuwayt:
Japan is bereid om op verzoek
van president Bush aan landen
in het Midden-Oosten econo
mische compensatie te bieden
voor hun deelname aan de
handelsblokkade tegen Irak.
Bush voerde maandagavond
een telefoongesprek met pre
mier Toshiki Kaifu, waarin hij
deze vroeg om een Japanse
bijdrage om de nadelige finan
ciële gevolgen die deelname
aan de blokkade voor veel
Iraakse buurlanden heeft op te
vangen. Japan stuurt geen mi
litairen of marineschepen naar
de Golf, omdat de Japanse
grondwet actieve betrokken
heid bij een gewapend inter
nationaal conflict verbiedt. De
VS vinden het daarom niet
meer dan redelijk dat Japan,
dat meer dan enig ander land
afhankelijk is van Arabische
olie, inspanningen verricht op
een ander terrein.
tegen het moederland en het
Sovjet-volk".
De meeste personen die een
rol gespeeld hebben tijdens de
opbouw van de Sovjetunie en
die onder Stalin waren veroor
deeld waren al stukje bij beetje
gerehabiliteerd sinds 1985,
toen Gorbatsjov aan de macht
kwam. Maar dit gold niet voor
dè talloze naar schatting
tussen de drie en dertien mil
joen anonieme slachtoffers
van de gedwongen collectivi
satie van de landbouw in de
Sovjetunie.
Goroatsjov heeft de centrale
regering en de regeringen van
de republieken verordend
voor 1 oktober voorstellen in
te dienen waarin wordt aange
geven hoe de rechten van on
derdrukte burgers kunnen
worden hersteld.
De Tsjechoslowaakse regering
maakte gisteren bekend dat zij
ongeveer 220.000 mensen gaat
rehabiliteren en financieel
compenseren die onder het
communistische regime ten
onrechte zijn veroordeeld. Zij
zullen waarschijnlijk ander
half miljard .kronen (170 mil
joen gulden) schadevergoeding
mogen verdelen. De compen
satieregeling geldt voor schade
die de mensen hebben geleden
onder het communistisch
bewind, dat van 1948 tot 1989
heeft geduurd. De slachtoffers
krijgen genoegdoening voor de
tijd dat ze in de gevangenis
hebben gezeten, maar ook
voor het verlies dat ze hebben
geleden omdat ze na hun vrij
lating gedwongen werden
mindere baantjes te aanvaar
den.
)N670 Met hun vieren - ook Harries' secretaresse, miss Mona
s er bij - lopen ze dan een lange gang in. Tjonge, wat een werkl
-ekoiR°b kijkt zijn ogen uit. Hier moeten ze al maanden, misschien
it kiwe' jaren aan werken. En wat moet dat alles niet kosten? Wie
betaalt dit alles? Het zijn alle vragen, die Rob voorlopig nog niet
tan beantwoorden. Kijk, hier is de tegelwand al aangebracht,
maar verderop is het nog rommelig en nat. Daar komt een inge
nieur naar mr. Harries toe. Hij groet het gezelschap eerbiedig en
HET GEHEIM VAN DE TUNNEL
MOSKOU Sovjet-president
Michail Gorbatsjov heeft deze
week bij decreet de rechten
hersteld van alle slachtoffers
van de Stalinistische repressie.
Volgens Gorbatsjov dragen
nog miljoenen onschuldige
mensen „een smet van on-
In het decreet maakt Gorbats
jov alle beschuldigingen onge
daan die tijdens de collectivi
satie van de landbouw zijn ge
formuleerd tegen de boeren en
herstelt hij hen „volledig in
hun rechten". De beschuldi
gingen tegen de boeren uit de
periode van de collectivisatie
noemt Gorbatsjov „onwettig
en onverenigbaar met de nor
men van de beschaving". Hij
veroordeelt eveneens als on
wettig de onderdrukking van
„alle burgers op politieke, soci
ale, etnische en religieuze
gronden in de periode van de
jaren twintig tot het einde van
de jaren vijftig".
De collectivisatie, die tegen
het einde van de jaren twintig
in de Sovjetunie begon, leidde
tot hongersnood, waardoor
miljoenen mensen om het le
ven kwamen. Miljoenen ande
ren werden naar werkkampen
gezonden of als „vijanden van
het volk" doodgeschoten.
In het decreet wordt ook aan
gedrongen op eerherstel voor
geestelijken en burgers die
vanwege hun religie zijn ver
volgd. Een uitzondering wordt
gemaakt voor degenen die „in
de Tweede Wereldoorlog en in
de jaren daarna wettig zijn
veroordeeld wegens misdaden
vouwt een biauwdruk open. „Hoe gaat het werk?" informeert mr.
Harries. „Niet zo goed als we wel zouden willen, meneer", ant
woordt de ingenieur, „we zijn op zeer harde rotslagen gestuit,
die onze boormachines bijna niet aan kunnen. Is daar niets op te
vinden?" Mr. Harries mompelt iets. Rob hoort scherp toe. Boor
machines? Wacht eens, waar heeft hij indertijd ook weer van die
prachtige machines gezien, waarmee je door de hardste aardla
gen kon boren!
