-Plassen in
e bosjes is
chterhaald
Energie besparen met nieuw systeem
ïbsidies
Vis niet meer dan
wegwerpartikel
Kleurgroepen
gaan zomermode
1991 bepalen
Pleidooi voor kansen intiem
contact in huizen van bewaring
fNENLAND £eicbe@ouxCUtt woensdag is augustus 1990 pagina 3
Jagerskamp
uit ijstijd
WITTEM/LEIDEN Arche
ologen van het Instituut voor
de Prehistorie van de Rijks
universiteit Leiden hebben in
een weiland van het Zuidlim
burgse buurtschap Eijserheide,
gemeente Wittem, een jagers
kamp uit de ijstijd (12.000 jaar
geleden) ontdekt. Al eerder
zijn enkele soortgelijke kam
pementen gevonden, maar in
dit geval is het uniek dat de
materialen van vuursteen nog
in ongeschonden staat verke
ren. Ook bevinden de boren
en speren zich nog op hun
plaats.
DELFT De sectie Kou-
detechniek Klimaatre
geling van de Technische
Universiteit in Delft heeft
een klimaatbeheersings
systeem ontwikkeld waar
mee in de winter 16 tot 24
procent energie kan wor
den bespaard.
,,En dat met de ramen open",
meldt de wetenschappelijke
instelling. Het systeem be
stuurt, afhankelijk van het
weertype, automatisch de ver
warming, verlichting, zonne
wering, jalouzie, rolluiken en
ventilatieramen. Daarmee is
het mogelijk een optimaal bin
nenklimaat te scheppen, waar
bij zoveel mogelijk gebruik
wordt gemaakt van het kli
maat buiten. Voorts is het sy
steem gekoppeld aan een
weerstation. Als de zon 's och
tends maar een uurtje schijnt
en daarna voor de rest van de
dag achter de wolken ver
dwijnt, 'weet' het systeem dat
het beter is de zon onbeperkt
toe te laten. Als de zon echter
de hele dag blijft schijnen, kan
het in een gebouw snel te
warm zijn. Dan treft het sy
steem maatregelen de zon
goed af te schermen. Om
werknemers in de gelegenheid
te stellen het klimaat in de ei
gen werkkamer te bepalen,
voorziet het systeem in een
controlepaneel waarmee het
klimaat op individuele wensen
kan worden ingesteld.
Gebouwen worden volgens
projectleider dr. ir. D. van
Paassen steeds meer van de
buitenwereld geïsoleerd. Het
binnenklimaat regelt men in
toenemende mate met com
plexe installaties voor verwar
ming, koeling en luchtverver
sing. „Deze installaties kosten
niet alleen veel energie, maar
blijken in de praktijk ook na
delen te hebben. Steeds vaker
hoort men klachten over dui
zeligheid en irritaties aan de
ogen, slijmvliezen en dergelij
ke. Men spreekt van het sick
building syndroom".
De ziekteverschijnselen wor
den veroorzaakt door allerlei
gassen die vrijkomen: bijvoor
beeld radon uit beton, formal
dehyde uit spaanplaat en an
dere gassen uit lijmen en
kunststoffen. Doordat men
geen ramen kan openen,
wordt de irritatie versterkt.
Met het systeem uit Delft gaan
de ramen open als het binnen
klimaat dat vereist.
mmelig
HAAG Instellin-
voor hulp aan jonge-
psta; verkeren vaak lang in
~"e'kerheid over de
tte van de subsidie
a, e jaarlijks krijgen van
ministerie van WVC.
Me
1 he veel instellingen weten
het eind van het jaar
eniet op hoeveel geld ze
en rekenen. Andere in-
•engen krijgen daarentegen
>or b terwijl nog niet duidelijk
e< ze daar recht op hebben,
eioncludeert de Algemene
unkamer in een rapport,
'iaHingen voor jeugdhulp -
c centra, internaten, parti-
egelre tehuizen en gezinshui-
ïatu krijgen jaarlijks geza-
el n ijk bijna een half miljard
me m overheidsgeld. Ze
n! Nen daarvoor elk jaar een
te dating indienen op basis
et nivan de subsidie wordt
e iwezen in de vorm van
eichotten. Na afloop van
nmiiaar overleggen de instel-
ni n de jaarstukken, waarna
definitieve afrekening
Het ministerie is traag
iet verzenden van formu-
n die bij deze gang van za-
nodig zijn, aldus de Re-
tamer. Daardoor konden
icten pas later worden ge-
of kon er geen personeel
ien aangenomen waardoor
ndelingen niet konden
gaan.
Rekenkamer onderzocht
1988 en 1989 in totaal
nstellingen. Daaruit bleek
ir ook heel wat mankeert
de communicatie tussen
Hingen en ministerie. De
te centra konden met hun
iten nergens terecht.
Splijtstof kan
niet naar VS
DEN HAAG De hoogver
rijkte splijtstofelementen die
in de onderzoeksreactoren in
Petten en Delft bestraald zijn,
kunnen voorlopig niet terug
naar de Savannah River Plant
in de VS. Het gaat om 33
splijtstofelementen en zes re-
gelstaven in de hoge fluxreac
tor in Pettenm, zo heeft minis
ter Andriessen van economi
sche zaken schriftelijk geant
woord op vragen van de
PvdA-Kamerleden Zijlstra en
Stemerdink. Eind 1988 heeft
het Amerikaanse department
of energy de terugname van
bestraalde, hoogverrijkte
splijtstof uit buitenlandse reac
toren verboden. Dit hangende
Amerikaanse onderzoeken in
het kader van de Amerikaanse
milieuwetgeving.
Mogelijk sluiting
na grafschennis
LINNEN Op de begraaf
plaats van de Sint Martinuspa-
rochie in het Limburgse Lin
nen hebben grafschenners een
grote ravage aangericht. Zeker
twintig houten en stenen graf
monumenten zijn grondig ver
nield. Decoraties, zoals porse
leinen engeltjes zijn stukge
gooid. Ook enkele kindergra
ven hebben het moeten ont
gelden. Van de daders, die
vermoedelijk in de nachtelijke
uren hebben toegeslagen, ont
breekt nog elk spoor. Nooit
eerder zijn in Linnen graven
geschonden. Naar aanleiding
van dit voorval overweegt het
kerkbestuur sluiting van de
RK-begraafplaats. De graf
schennis in het Limburgse
Linnen is het zesde geval in de
provincies Limburg en Noord-
Brabant dit jaar.
Eis weer half jaar
voor hypnotherapeut
iftC en Van 't Hek
^ntra Sportpers
h0 GIËNE-ACTIE 'BOUWKEET'
gei
chi
maal niks meer met vissen te
maken. Hier worden 350 vis
sen zomaar opgehengeld en
onthaakt, krijgen een zilver
draadje met label in de rug ge
prikt, worden weer teruggezet,
vervolgens weer opgevist en
nog eens onthaakt. Zo'n draad
je moet bovendien diep aange
bracht worden, omdat de zaak
anders uitscheurt als de vis er
gens tegenaan zwemt. De vis is
zo niet meer dan een recrea
tief voorwerp en wegwerparti
kel. Absurd en verwerpelijk",
aldus van Haarlem:
Secretaris Chris Lammers van
Ons Belang zegt over de nega
tieve geluiden uit Den Haag:
„Het zijn loze kreten en niet
meer dan een publiciteitsstunt
met als enig doel de sportvisse-
rij in het algemeen en onze
vereniging dus in het bijzon
der in een kwaad daglicht te
stellen. Ik begrijp ook niet
waarom ze daar nu mee ko
men, terwijl we de wedstrijd
tot tien jaar geleden toch ook
jaar in jaar uit hebben gehou
den. En het sportvissen is nu
eenmaal het ophalen van een
vis, hem weer terugzetten en
hem de volgende week naar
alle waarschijnlijkheid weer
ophalen en weer terugzetten.
Het enige dat daar nu bij komt
is dat hij een nummertje krijgt
in een gevoelloos deel van zijn
huid. Het is een storm in een
glas water. In het Twenteka
naal zwemmen duizenden kar
pers die met nummer en wel
zijn uitgezet. Maar ja, dan heet
het dat dat gebeurt voor we
tenschappelijk onderzoek. Dan
mag alles".
ITERDAM Moet de bevoegdheid
lurnalisten voor sportevenementen
e wijzen niet bij kranten komen te
0 De president van de Amster-
rechtbank B.J. Asscher stelde
vraag gisteren tijdens het kort ge-
van de Dagbladunie, uitgeefster
n NRC Handelsblad, en de cabaretier
't Hek tegen de Stichting Ne-
ete ndse Sportpers Service (NSP). Eén
de eisen was een voorschot van
gulden op een eis tot schadever-
ng voor gemaakte kosten rond de
rijging van een A-accreditatie voor
columnist Van 't Hek naar de we-
eh ampioenschappen voetbal,
iraak op 30 augustus.
Cabaretier Youp van 't Hek (rechts) is persoonlijk aanwe
zig tijdens 'zijn' kort geding tegen de Nederlandse Sport
Pers Service.
FOTO: ANP
(Vervolg van de voorpagina)
ZUTPHEN „Schandalig
en verwerpelijk", noemt
Daan van Haarlem, de
visdeskundige van het
landelijk bureau van de
Dierenbescherming in
Den Haag, het op handen
zijnde nummertjes-vissen
in de Zutphense Grote
Gracht.
De wedstrijd begint volgende
week zaterdag en tijdens de
daaropvolgende twee weken
zullen naar schatting enkele
duizenden mensen hun hen
gels in de Grote Gracht uit
gooien. De Dierenbescherming
bekijkt momenteel of de wed
strijd door een kort geding nog
kan worden tegengehouden.
De Dierenbescherming komt
tot haar veroordeling, nadat
een van haar inspecteurs deze
week in Zutphen poolshoogte
nam en met de organisatie
heeft gesproken. De henge
laarsvereniging Ons Belang
heeft daarbij ook te horen ge
kregen, dat er vanuit Den
Haag alles aan zal worden ge
daan om de wedstrijd geen
doorgang te laten vinden. „We
zijn in principe tegen de sport-
visserij, omdat vissen net zo
goed als welke dieren en men
sen angst en pijn ervaren. Dat
is uit wetenschappelijk onder
zoek, waaraan overigens ook
de sportvisserij heeft meebe
taald, bewezen. De hengelsport
wordt echter wettelijk gedekt.
Maar dit heeft natuurlijk hele-
AMSTERDAM Lange rokken, korte
rokken, het maakt niet meer uit. De
aandacht gaat steeds meer uit naar het
goed op elkaar afstemmen van de kleu
ren.
Stylist Günther Franck gaf gisteren in Amster
dam voor de detaillisten van de Inkoopcombi
natie Nederland de trends aan voor de zomer
mode anno 1991. De boter-, melk-, kaas- en eie-
renkleuren horen bij het Fresco-thema. En, zo
verzekert Franck, bij die natureltinten horen
melkwitte benen.
Vincent van Gogh bliift de gemoederen in de
modewereld bezighouden. Uitbundige kleuren
combinaties van groen- en geeltinten staan in
fel contrast tot de fresco- en poedertinten. Vul-
cano doet denken aan gloeiendhete lavasteen,
perziken en mango's. Atlantic is niet alleen het
blauw van Delfts Blauw maar ook het aqua van
de Middellandse Zee. Wit en crème zijn de tin
ten die in alle vier de kleurgroepen als kataly
sator worden gebruikt.
Contrast
Nu mogen de lengten en modellen van de kle
ding wel niet zo belangrijk zijn, voor de details
en het stofgebruik zijn wel degelijk trends aan
te geven. Broderie anglaise verwerkt in de pas
van een blouse is in. Kragen aan colbertjes zijn
uit. Grote knopen blijven, net als de stadsber-
muda. Jeans in verschillende kleuren zetten
door, maar zijn eleganter afgewerkt en in com
binatie met een blouse van gewassen zijde niet
meer als de oorspronkelijke 'workman's clo
thes' herkenbaar. Die tegenstelling van ver
schillende materialen in één set kleren is een
trend die zich ook buiten de jeans en zijde af
speelt. Gouden en zilveren sieraden kunnen bij
elkaar gedragen worden.
Meubelstoffen
Nieuw is het gebruik van meubelstoffen die rij
kelijk bewerkt zijn met renaissance-motieven
zoals engeltjes. De romantische leren hand
schoen is een belangrijk accessoire. De heren
kunnen weer met een wit overhemd voor de
dag komen, maar alleen in combinatie met een
stropdas met wild bloemendessin. De voering
van de colbertjes vormt al net zo'n spannend
contrast met het overhemd door het changeant
effect. Het 'dikke polster' la Sylvester Stallo
ne hoeft niet meer voor de schouderpartij. Die
mag nu weer lekker plat.
veni
iJW HAAG „De werk
ers laten plassen in de
stu bs is maatschappelijk
n h erhaald. Ook op de
k*eivplaats behoren goede
voorzieningen en
schaf tgelegenhe-
tot de elementaire za-
Maar helaas vormen
hygiënische voorzie-
?nt(|en in de praktijk nog
(Is het sluitstuk van de
rhe oting. Er wordt op
ïibbeld wanneer
verp begroot moet wor-
En dat kan eigenlijk
taai
hoofdinspecteur me-
M. Austen van de ar-
e inspectie staat het buiten
werkgevers in de bouw-
rheid dienen voorwaar-
te scheppen voor goedé
Inische omstandigheden
bouwplaats. Maar de in-
bestaat dat dit lang niet
gebeurt. Het aantal
twagens op plaatsen waar
1 2q ijk bouwketen zouden
moeten staan, blijft groeien.
Vooral binnen de sector van
de zogenaamde kleine woning
bouw. Vanaf nu tot 15 novem
ber gaat de Arbeidsinspectie
landelijk controles uitoefenen
op de hygiënische omstandig
heden waarin de bouwvakkers
dagelijks vertoeven. In acht
districten worden in het kader
van de actie Bouwkeet 1990
duizend bouwlokaties onder de
loep genomen.
De Arbeidsinspectie voert de
controles uit met de Arbeids
omstandighedenwet in de
hand. Daarin staat onder meer
dat de werkgever bij projecten
die niet langer in beslag ne
men dan twee maanden en
waarbij niet meer dan twintig
mensen worden ingeschakeld,
kan volstaan met de plaatsing
van een schaftwagen. Deze
moet aan allerlei voorschriften
voldoen, variërend van mini
male afmetingen tot de aanwe
zigheid van asbak, prullen
mand en verbandtrommel. Bij
bouwprojecten die langer du
ren dan twee maanden be
hoort een beter geoutilleerde
en ruimere bouwkeet te staan.
Het aantal schaftwagens op plaatsen waar feitelijk bouwketen zouden moeten staan, blijft
binnen de sector van de zogenaamde kleine woningbouw.
De Arbeidsomstandigheden
wet stelt bovendien dat er op
elke bouwplaats een goed wer
kend toilet aanwezig dient te
zijn. Aannemers wier lokaties
bij controle niet aan de voor
waarden voldoen, kunnen uit
eindelijk tegen een proces ver
baal aanlopen.
Ingenomen
Een woordvoerder van de
Bouw en Houtbond FNV ver
klaart ingenomen te zijn met
de actie van de Arbeidsinspec
tie. Hij geeft aan dat de de
vakbonden al jaren aanlopen
achter een verbetering van de
hygiënische voorzieningen op
de bouwplaats. „Van onze kant
is het zeker geen ondergescho
ven kindje geweest", zegt hij.
Voor arbeidshygiënist R. Dui-
ne en bedrijfsverpleegkundige
P. van der Meer gaat de bete
kenis van hygiëne op de
bouwplaats duidelijk verder
dan een goedwerkend toilet en
een schone schaftkeet. Ook za
ken als het omgaan met che
micaliën, stof en geluidhinder
zijn er in hun ogen onlosmake
lijk mee verbonden. En ook op
dat terrein schort het er vol
gens Duine en Van der Meer
wel eens aan. Nog niet eens uit
onwil, maar wel omdat de ver
antwoordelijke mensen vaak
wel iets anders aan hun hoofd
hebben, menen zij.
A. Willemsen, één van de ge
westelijke secretarissen van
het Nederlands Verbond van
Ondernemers in de Bouwnij
verheid (NVOB), geeft op zijn
beurt aan dat zijn organisatie
bezig is om het planmatig om
gaan met zaken die de arbeids
omstandigheden en hygiëne op
de bouwplaatsen beïnvloeden,
te bevorderen. Daarvoor houdt
de NVOB met enige regelmaat
voorlichtingsbijeenkomsten en
groeien. Vooral
FOTO: HENK VOORTMAN
cursussen. „En daarvoor be
staat een goede belangstelling.
Ook van de zijde van de klei
ne bedrijven", aldus Willem
sen. Hij verbindt daaraan de
conclusie dat de meeste aanne
mersbedrijven positief staan
tegenover een verbetering van
de situatie op de bouwplaatsen.
In het algemeen vindt Willem
sen de arbeidsomstandigheden
in brede zin een zaak van alle
mensen die zich op de bouw
plaats bevinden: van werkge
vers èn werknemers. Waar
mee hij niet wil ontkennen dat
de werkgevers de voorwaar
den moeten scheppen.
De heren kunnen weer met een wit overhemd voor de dag komen,
maar alleen in combinatie met een stropdas met wild
bloemendessin.
Delfts Blauw en Oudhollandse tegeltjes zijn een inspiratiebron voor de zomermode van 1991.
lAIBAAI
doof WILLEM RITSTIER
MMR GG7CT) de STAAT
m PIEVSm, LEEK HET
ME PUIM VÖlPOENPE
DEN HAAG De Nederland
se Vereniging voor Sexuele
Hervorming (NVSH) en de
Gedetineerden Vereniging
Utrecht willen dat gevangenen
in huizen van bewaring de
mogelijkheid krijgen intieme
contacten te onderhouden met
hun partners.
De organisaties hebben dit
staatssecretaris Kosto (justitie)
en de leden van de Tweede
Kamercommissie voor justitie
laten weten in een aantal brie
ven. De Gedetineerden Vere
niging en de NVSH vinden
het onterecht dat huizen van
bewaring in tegenstelling tot
gevangenissen niet voorzien
zijn van ruimten waar gedeti
neerden en hun partners el
kaar in afzondering kunnen
ontmoeten, te meer daar het
vaak voorkomt dat gedetineer
den lang in een huis van be
waring moeten verblijven. Dit
is bijvoorbeeld het geval als zij
in afwachting zijn van behan
deling in hoger beroep. Beant
woording van de brieven zal
nog wel even op zich laten
wachten, aldus een woord
voerster van justitie. Zij onder
streept dat in het verleden
duidelijke prioriteit is gegeven
aan het scheppen van moge
lijkheden tot intiem contact in
gevangenissen. Volgens haar
levert het in veel huizen van
bewaring organisatorische pro
blemen op omdat het veelal
om oudere gebouwen gaat.
AMSTERDAM Procureur-
generaal mr. R. Behling heeft
gisteren bij het Amsterdamse
gerechtshof twaalf maanden
gevangenisstraf, waarvan zes
voorwaardelijk, geëist tegen
een 55-jarige hypnotherapeut
wegens verkrachting van en
- ontucht met een patiënte.
Daarnaast vindt mr. Behling
dat de hypnotherapeut de ko
mende vijf jaar zijn beroep
niet zou mogen uitoefenen. In
juni van het vorig jaar werd
de man bij de Amsterdamse
rechtbank tot dezelfde straf
veroordeeld. Er was destijds
anderhalf jaar celstraf tegen
hem geëist. Hij is in hoger
beroep gegaan omdat hij
meent destijds ten onrechte
veroordeeld te zijn.
IN sees-re rnrmis
ML& üde eeu Fmv-
MDWVOCKOE KOPEK).
8. eEnie
