Nederlanders in Golf gebied
nuchter en stressbestendig"
Onvrede in VN
over houding VS
Zo spoedig mogelijk terug naar Monrovia
Duitse industrie steekt diep in bewapening Iraq
BUITENLAND
EcidócSouoant
DINSDAG 14 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5
outerse: regering
an beter opstappen
IRAMARIBO Legerbevelhebber Desi
aaiuterse vindt dat de Surinaamse regering
militaire commandant moet aanwijzen
i het korps van de burgerpolitie te leiden.
8 s de regering niet met zijn voorstel in-
mt, moet zij snel zelf met alternatieven
men of opstappen, aldus Bouterse gisteren
e8 zijn manschappen. De nieuwe regering
moeten bestaan uit een groep „toegewij-
jonge kerels" die gedurende vijf jaar een
momisch herstelplan moeten uitvoeren,
legerleider vindt dat de oudere politici,
ne it name de leiders van de regeringspartij-
moeten gaan rusten „omdat ze de boel
^U( houden en zitten te slapen". Parlements-
eorzitter Jaggernath Lachmon kreeg het
vies postzegels te gaan verzamelen of to-
iten te gaan planten.
Cubanen zoeken toevlucht
bij Belgische ambassadeur
HAVANA Vier Cubanen tussen de
twintig en veertig jaar hebben gisteren
hun toevlucht gezocht in de Belgische
ambassade in de Cubaanse hoofdstad
Havana. De Cubaanse politie heeft in
middels de ambassade omsingeld om te
voorkomen dat nog meer burgers de
wijk nemen naar het gebouw. Sinds en
kele weken zitten 18 Cubanen in de
Spaanse ambassade. Ook in de ambassa
des van Tsjechoslowakije, Zwitserland
en Italië zaten vorige maand gedurende
korte tijd Cubanen die hun land wilden
ontvluchten. De Cubanen in de laatste
drie ambassades hebben inmiddels het
gebouw weer vrijwillig verlaten toen
bleek dat de Cubaanse regering weiger
de een uitreisvisum te verstrekken.
Spanje en Cuba voeren nog besprekin
gen over het lot van de vluchtelingen.
Zwitserse gijzelaar in
Damascus gearriveerd
BAYRUT/GENEVE De Zwit-
serse gijzelaar Elio Erriquez is gis
teravond overgedragen aan de Sy
rische autoriteiten in Bay rut. Ver
gezeld van Syrische functionarissen
is hij vervolgens naar Damascus ge
reisd. Zondagnacht al kondigde de
„Organisatie van de Revolutionaire
Palestijnse Facties" zijn vrijlating
aan. Maar uit de verklaring was
niet op te maken of Erriquez al op
vrije voeten was of niet. Vorige
week werd de Zwitserse gijzelaar
Emanuel Christen vrijgelaten die
in oktober 1989 met Erriquez in de
Libanese havenstad Sidon gegij
zeld. Beiden werkten voor het In
ternationale Rode Kruis.
Barry stapt uit partij
WASHINGTON Burgemeester
Marion Barry van Washington is uit
de Democratische Partij gestapt om
als onafhankelijke kandidaat te
kunnen deelnemen aan de verkie
zingen van november. De 54-jarige
Barry, die vrijdag schuldig bevon
den is aan het bezit van cocaïne, liet
zich vorige maand niet tijdig in
schrijven bij de Democratische Par
tij om aan de voorverkiezingen van
september te kunnen meedoen. De
veroordeling van Barry, een van de
prominentste en meest omstreden
politici van de Verenigde Staten,
betekent volgens de wetgeving van
Washington niet dat hij van deelna
me aan de verkiezingen is uitgeslo
ten. Dat was wel het geval geweest
als hij wegens meineed veroordeeld
was.
Mensenrechtengroep
kritiseert Roemenië
BUKAREST Een internationale mensen
rechtengroep die op bezoek is in Roemenië
heeft gisteren de regering in Bukarest ervan
beschuldigd de individuele vrijheid in het
land onvoldoende te beschermen. Het team
van de Internationale Helsinki Federatie
onderzoekt de toedracht rond het neerslaan
van anti-regeringsdemonstraties in juni. De
Roemeense regering heeft verzaakt actie te
ondernemen tegen de mijnwerkers die de
demonstranten hebben geslagen, zo consta
teert het team. De delegatie laakte het „tota
le ontbreken" van wetten wat betreft de
vrijheid van meningsuiting en godsdienst.
Volgens de Roemeense autoriteiten echter
zal er wetgeving op dat gebied zijn voordat
in 1991 de nieuwe grondwet wordt opge
steld.
ETA plaatst bommen
langs Spaanse rails
MADRID De naar een zelfstandig
Baskenland strevende ETA heeft ver
scheidene bommen geplaatst langs drie
Spaanse spoortrajecten. Dit heeft de af
scheidingsbeweging gisteren meege
deeld aan een aantal kranten in Spaans
Baskenland. De bommen komen vol
gens het communiqué de komende twee
weken tot ontploffing. De bommen zou
den zijn geplaatst langs de spoorlijnen
Madrid-Barcelona, Madrid- Valladolid-
León-Oviedo en Madrid-Córdoba-Sevil-
la. De ETA legde vorig jaar soortgelijke
verklaringen af, waarna de paramilitai
re politie twee bommen die waren ge-
filaatst langs spoorlijnen in het noorde-
ijke gebied Navarre, onschadelijk
maakte.
fERPLEEGKUNDIGEN WILLEN GRAAG NAAR MIDDEN-OOSTEN
EN HAAG Terwijl
lel Engelsen en Ameri-
nen de benen nemen,
Irken de meeste Neder-
nders in het Golfgebied
voon door. Bouwers,
emensen, verpleegkun-
en en artsen. „Neder-
Èders zijn nuchter en
pss-bestendig".
trots vertelt directeur P.
ialken van Medical Recru-
nent Services in Veldhoven
slechts twee van de twee-
nderd Nederlandse artsen
verpleegkundigen in Sau-
'-Arabië en de Emiraten te-
naar Nederland willen,
is wel paniek geweest in
ziekenhuizen, maar niet on-
Nederlanders, die zijn
?d geïnformeerd en stress-
itendig. In de oostelijke pro-
Dhagran in Saudi-Ara-
een ziekenhuis waar de
iele intensive-care afdeling
it ligt, omdat het Australi-
le, Nieuwzeelandse, Engelse
Amerikaanse personeel in
niek is weggelopen. Vooral
Amerikanen, je hoeft het
woord gijzeling maar te laten
vallen, of ze zijn weg", meent
Schalken.
Nee, dan 'wij Nederlanders'.
Wij keren na een vakantie in
Nederland gewoon weer terug
naar Saudie-Arabië met een
bij de dump gekocht gasmas
ker, zoals een Veldhovense
arts, of gewoon met „werk-
zin", aldus Schalken. In deze
bange tijden oefent het Mid
den-Oosten zelfs aantrek
kingskracht uit op nieuw me
disch personeel. „Er melden
zich enorm veel mensen bij
ons aan. Normaal krijgen we
dagelijks twee, drie aanmel
dingen. Vandaag hebben we er
dertig gehad".
Geld
In opdracht van de ministeries
van defensie en volksgezond
heid in Saudie-Arabië en de
Emiraten werft en selecteert
Medical Recrutement Services
medisch personeel voor zie
kenhuizen. Vanuit Nederland
zijn nu 160 verpleegkundigen
en 40 artsen voor een jaar uit
gezonden. Tachtig procent te
kent volgens Schalken na een
jaar bij. Want het salaris is
goed. Een verpleegkundige
verdient 3000 tot 3500 gulden
schoon in de maand en een
arts zo'n 120.000 gulden netto
per jaar. Daarbij worden de
woonlasten van het personeel
vergoed.
Maar het is niet alleen het geld
dat verpleegkundigen en art
sen naar het Midden-Oosten
trekt. Schalken: „De werk
druk in Nederland is veel te
hoog. Veel verpleegkundigen
kijken daarom naar iets an
ders uit". Voor de achterblij
vers wordt de werkdruk daar
door nog hoger. Maar daar kan
het Veldhovense Medical Re
crutement Services niets aan
doen. „De mensen willen weg,
hoe dan ook. Is het niet via
ons, dan wel via één van de
zestien bureau's in Londen".
Vrouwen en kinderen
De werknemers van Ballast
Nedam en Shell in Saudie-
Arabië willen ook niet terug
naar Nederland. „Als ze terug
willen omdat ze het benauwd
hebben, dat kan dat. Maar nie
mand wil terug", zegt een
woordvoerder van Shell. Het
zelfde geldt voor de 160 werk
nemers van Ballast Nedam.
„Bouwers zijn een heel nuch
ter volk, ze gaan door totdat ze
er bij wijze van spreken bij
neervallen". De echtgenotes
en kinderen van de bouwers
en oliemensen zijn wel geëva
cueerd. Precies volgens plan.
Omdat het er kan spannen,
heeft Ballast Nedam voor het
Midden-Oosten een soort ram
penplan klaar liggen. In
alarmfase één worden dien-
streisjes afgeblazen, in de
tweede fase worden familiele
den in veiligheid gebracht en
in de derde fase de werkne
mers.
„Voor evacuatie van het per
soneel zijn we natuurlijk ook
afhankelijk van onze op
drachtgevers. Je kunt niet zo
maar een order afbreken.
Maar als het er echt om gaat
spannen, gaat iedereen terug",
aldus een woordvoerder van
Ballst Nedam. Maar zover is
het nog niet. Maar waarom
dan wel vrouwen en kinderen
in veiligheid gebracht? „Mocht
het zover komen, dan is het
moeilijker om vrouwen en
kinderen te mobiliseren dan
de werknemers. Werknemers
kun je op één en dezelfde plek
vinden, vrouwen en kinderen
niet".
Opvarenden
Ook de honderd opvarenden
van baggerschepen van Vol-
ker Stevin in Irak werken ge
woon door. Omdat je niet zo
maar een order kunt afbreken
maar ook „omdat het soms
veiliger kan zijn om door te
werken. Onze mensen verblij
ven in een dun bevolkt gebied
waar geen oorlogssituatie is.
Als je ongewenste bewegingen
maakt, wordt het misschien al
leen maar gevaarlijker", aldus
een woordvoerder van Volker
Stevin. Werknemers van de
Nederlandse Kabel Fabriek
(NFK) uit Delft willen wel
naar huis. Twee van hen ver
blijven in Kuwayt. Van de vijf
werknemers die in Baghdad
verbleven, zijn er inmiddels
twee teruggekeerd. De andere
drie proberen via Jordanië
naar Nederland te reizen,
maar vooralsnog zonder suc
ces.
MONIQUE VAN DE VEN
idia ontkent
icident aan
e grens met
akistan
Paki-
?z' tanse troepen hebben
0n aanval van Indiase
t z [ereenheden in het
■enfensgebied tussen beide
■~eiiden afgeslagen.
Ie
ens een bericht van het
'ei kistaanse persbureau APP
0 id het incident zondag
be ats in de bestandszone tu-
het Pakistaanse en het
^^liase deel van Kashmir,
meldde dat de Indiase
epen gebruik hadden ge-
akt van zwaar artillerie- en
rtiergeschut en dat er een
lekend aantal slachtoffers
ier de Indiase soldaten was
'd rallen. Volgens de Paki-
en anse legerleiding was het de
ste keer dat India artillerie
ette.
en New Delhi ontkende een
°'ordvoerder van de Indiase
ering dat zich een grensin-
ent had voorgedaan. „Het is
t waar. Wij hebben geen
Jival uitgevoerd. Wij hebben
hijtn artillerie ingezet. Er zijn
rohn slachtoffers gevallen", al-
3elp de woordvoerder.
grensincident kwam een
na het afbreken van be-
ekingen die hadden moeten
ien tot vermindering van
al maanden heersende oor-
A'sdreiging. Door het vuurge-
J aan de kunstmatige
mslijn tussen het Pakistaan-
1 jjen Indiase deel van het om-
°J [den Kashmir, is de span-
g tussen beide landen ver-
isl opgelopen. De islamitische
in Indi-
ze Kashmir streeft al jaren
ar aansluiting bij Pakistan.
In Californië
woedt een
door bliksem
gestarte brand
in het nationale
natuurpark
Yosemite.
Zolang de
brandweer het
vuur niet onder
controle heeft,
mogen
bezoekers het
park niet in.
FOTO: AFP
ARTSEN ZONDER GRENZEN:
MONROVIA Artsen
zonder Grenzen wil terug
naar Monrovia zo snel de
toestand in het land dat
toelaat. Dat heeft de orga
nisatie gisteren laten we
ten nadat een 12-koppig
team, onder wie drie Ne
derlanders, er zondag in
slaagden het land te ver-
laten.
De artsen en verpleegsters
slaagden er afgelopen week
einde in om het land met een
konvooi bestaande uit veertig
wagens en ruim vijftig gewon
den te verlaten. De gewonden
en een aantal weeskinderen
zijn achtergelaten in een zie
kenhuis ruim 120 kilometer
ten noordoosten van Monro
via. Het ziekenhuis in Monro
via waar de medici werkten, is
sinds het vertrek niet meer in
gebruik. Het werken in het
ziekenhuis was de laatste da
gen onmogelijk gemaakt om
dat het midden in de vuurlinie
van de strijdende partijen be
vond. Bovendien raakte de
voorraad medicijnen op en
was nieuwe toelevering onmo
gelijk.
Slecht weer heeft gisteren de
evacuatie van honderden bui
tenlanders uit Liberia verhin
derd. Amerikaanse Stallion-
helikopters zouden ongeveer
vierhonderd vluchtelingen uit
de Liberiaanse havenstad Bu
chanan naar Freetown, de
hoofdstad van het buurland
Sierra Leone, brengen. Ge
vechten tussen het regerings
leger van president Samuel
Doe, de rebellen van Charles
Taylor en de andere rebellen
groepering onder leiding van
Prince Yofmie Johnson ver
hinderden gisteren dat duizen
den vluchtelingen de Ameri
kaanse ambassade in Monrovia
bereikten.
In Sierra Leone zijn intussen
troepen aangekomen die zich
bij de vredesmacht zullen voe
gen die als taak heeft in Libe
ria een staakt-het-vuren te be
werkstelligen en een tijdelijke
regering te installeren. Het
wachten is nog op 500 Nigeria-
nen en dan is het vredeskorps
met 2.500 manschappen op
volle sterkte.
VI 669 Een uur lang koerst de Astra" onder water, maar ein-
sp ijk komt de brug weer boven water. Dan klinken nieuwe beve-
te en spoedig ligt het schip stil. Maar Rob valt van de ene ver
uit zing in de andere. Waar zijn ze nu beland^ Het schip ligt in
bassin en recht vooruit schitteren honderden lichtjes. Het lijt
een fabriekshal met al die werktuigen en machines. Kijk,
.ls rijdt een smalspoortrein. „Wat moet dat betekenen?"
is" agt Rob, die er nu helemaal niets van begrijpt. „Rob", zegt
ry, „dit is een grote dag voor je. Je maakt kennis met de
grootste gebeurtenis in de geschiedenis van de menselijke be
schaving". „Nou, nou", zegt Harries lachend, „maak het niet er
ger dan het al is, Larry. Je overdrijft. Komt u maar eens mee, mr.
Rob, dan kunt u zien, wat we hier uitspoken. We bouwen hier
een tunnel". „Een tunnel? Ja, daar lijtk het ook wel op. Maar met
welk doel?" „Het wordt een tunnel", zegt Harries, „die Afrika
met Europa zal verbinden, dwars onder de Straat van Gibraltar
door!"
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK In de Vei
ligheidsraad van de Vere
nigde Naties is een fors
meningsverschil gerezen
over de onder Ameri
kaanse leiding ingestelde
economische blokkade te
gen Irak. Een aantal lan
den, waaronder de Sovjet
unie, Frankrijk en Cana
da, is niet bereid om die
blokkade met militair ge
weld te handhaven.
Deze landen delen het stand
punt van de VN dat het em
bargo tegen Irak weliswaar al
leen succes heeft als het wa
terdicht is, maar zij willen hun
activiteiten in het Golfgebied
vooralsnog beperken tot het
controleren van schepen uit en
met bestemming Irak. Voor de
Franse regering komt een
blokkade neer op een oorlogs
daad, zo is in Parijs vernomen.
Het geschil trad aan het licht
op een besloten vergadering
van de Veiligheidsraad. De VS
en Groot-Brittannië verklaren
dat zij hun mogelijke militaire
acties baseren op verzoeken
tot hulp en optreden van de
gevluchte regering van Ku
wayt. Minister van buiten
landse zaken James Baker ci
teerde in verband hiermee ar
tikel 51 van het VN-Handvest
waarbij een aangevallen land
voor zijn verdediging andere
landen om hulp mag vragen.
Ook de Britse staatssecretaris
voor buitenlandse zaken Willi
am Waldegrave zei dat het be
sluit van Londen conform het
VN-Handvest is. Volgens hem
zijn er geen extra mandaten
van de VN nodig om de „eco
nomische sancties te doen res
pecteren".
De VS bestrijden verder dat er
verschil van inzicht zou be
staan over de goederen die on
der het embargo vallen. Presi
dent Bush heeft verklaard dat
ook koopvaardijschepen die
met voedsel op weg zijn naar
Irak zullen worden tegenge
houden. ^Maar de andere lan
den lijken niet veel te voelen
voor een systematische uithon-
geringspolitiek, waarvan voor
al de civiele bevolking in Irak
het slachtoffer zal worden.
Overigens lijkt de voedselsai-
tuatie in Irak al problemen te
geven. Het land klopte giste
ren bij Brazilië aan voor voed
selhulp. Volgens de Braziliaan
se regering wordt de voedsel-
leverantie overwogen omdat
humanitaire hulp niet onder
de handelsboycot van de Vere
nigde Naties tegen Irak valt.
Om tegemoet te komen aan de
bedenkingen van de VN heb
ben de VS zich bereid ver
klaard om alsnog voedselzen-
dingen naaf Irak door te laten,
als daar een hongersnood ont
staat. Maar voorlopig streeft
Washington naar een totale
boycot die zo nodig met mili
taire midelen wordt afge
dwongen, hoewel het woord
blokkade daarbij angstvallig
werd vermeden. Over de be
doelingen kan echter geen
twijfel bestaan.
De VS waarschuwden gisteren
dat zij het vuur zullen openen
op elk schip dat tracht zich
aan het embargo tegen Irak te
onttrekken. Ook Groot-Brit-
tannië liet weten dat schepen
die proberen de sancties te
doorbreken gestopt en geën
terd kunnen worden door de
Britse oorlogsbodems in het
gebied.
Inmiddels is de eerste tanker
die poogde olie te laden bij een
Saudische terminal aan de
Rode Zee door Saudi-Arabië
teruggestuurd, zo is uit Saudi
sche bronnen vernomen.
Daarmee mislukte de eerste
grote poging van Irak aan de
door de Verenigde Naties afge
kondigde sancties te ontko
men. Doordat Saudi-Arabië
zelf het tankschip, de Al-Qadi-
siyah, terugstuurde hoefden
geen Amerikaanse schepen in
te grijpen.
De aanvoer van Amerikaanse
troepen en militair materieel
naar Saudi-Arabië gaat intus
sen in hoog tempo voort. Een
woordvoerder van het Penta
gon zei dat elke tien minuten
in Saudi-Arabie Amerikaanse
vliegtuigen landen met man
schappen en materieel. Er zou
den momenteel al zo'n 50.000
Amerikaanse militairen in
Saudi-Arabië zijn aangeko
men. VS-minister van defensie
Dick Cheney gaat eind deze
week weer naar de gespannen
Golfregio waar hij de Ameri
kaanse troepen zal bezoeken
en verder overleg zal voeren
met de leiders van Saudi-Ara
bië.
Intussen heeft Pakistan aange
kondigd zich aan te zullen
sluiten bij de vredesmacht van
de Arabische Liga die Saudi-
Arabië moet gaan beschermen
tegen een aanval van Irak.
Egypte was tot nu toe het eni
ge land dat al troepen had ge
stuurd. Syrië zou van plan zijn
een „symbolische militaire
macht" te sturen.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
BONN Volgens het
vredesonderzoeksinstituut
Sipri in Stockholm komt
de Bondsrepubliek Duits
land pas op de twintigste
plaats in het rijtje verko
pers van oorlogstuig aan
Iraq. Maar vermoedelijk
heeft geen ander land het
bewind van Saddam Hu-
sayn zo aan gevaarlijke
wapens geholpen als die
zelfde Bondsrepubliek.
Een groot aantal Westduitse
ondernemingen en de bulk
daarvan bestaat waarachtig
niet uit obscure bedrijfjes
heeft Iraq in beslissende mate
geholpen aan materialen en
vooral kennis voor de ver
vaardiging van zogenaamde
ABC-wapens en raketten
waarmee die wapens naar hun
doel kunnen worden gebracht.
De letters A, B en C staan
voor 'atomair', 'bacterieel' en
'chemisch'.
Het weekblad Der Spiegel, in
de praktijk zo'n beetje het ge
weten van de Bondsrepubliek,
heeft deze week een onthul
lend vervolg gegeven op het
toch al schokkende verhaal in
het vorige nummer, over de
betrokkenheid van het Duitse
bedrijfsleven bij de bewape
ning van Iraq. De regering
heeft zich inmiddels gehaast te
ontkennen dat de buitenlandse
geheime dienst van de Bonds
republiek, de Bundesnachrich-
tendienst (BND), in de schan
dalen verwikkeld is. Maar al
heeft de regeringswoordvoer
der gelijk, dan blijft de rest
van de Spiegel-publikatie ver
ontrustend genoeg.
Veel transacties van Westduit
se ondernemingen met Iraq
hebben zich formeel afge
speeld binnen de strenge Duit
se wettelijke kaders. Maar
wetten kunnen nog zo streng
zijn, wanneer niet of onvol
doende wordt gecontroleerd
halen ze weinig uit. Bovendien
moet in twijfelgevallen in het
voordeel van de exporteur
worden beslist. Wanneer goe
deren zowel civiel als militair
kunnen worden gebruikt,
moet derhalve de vergunning
worden afgegeven.
Ondanks het nodige elastiek
in de exportbepalingen is een
aantal ondernemingen op mis
dadige wijze over de schreef
gegaan. Het openbaar ministe
rie koestert tenminste zo veel
verdenking dat het bij inmid
dels tientallen ondernemingen
een gerechtelijk onderzoek is
begonnen.
Op de drie belangrijkste pro-
duktieplaatsen van chemische
wapens in Iraq hebben Duitse
bedrijven en deskundigen
meegewerkt aan de opbouw
van installaties en de produk-
tieprocessen. Irak beschikt
mede daardoor nu over het
grootste arsenaal chemische
wapens in het Midden-Oosten.
In het militaire onderzoekcen
trum Saad 16 gaven de afgelo
pen jaren deskundigen van
niet minder dan 38 Duitse on
dernemingen opleidingen en
instructies. Daaronder waren
bedrijven van reuzeconcerns
als Messerschmitt-Bölkow-
Blöhm (MBB), Degussa, Carl
Zeiss, Deutsche BP, wapenfa
brikant Mauser en Rheinme-
talL
