Groeiende steun voor Husayn
„Als flinke
vent blijf ik
liever thuis'
Samenwerking
met de Britse
marine ligt s
voor de hand
Tweede Kamer sluit inzet
van luchtmacht niet uit
Olie al betaald
BINNENLAND/BUITENLAND
£eidóe Gou/uvnt
DINSDAG 14 AUGUSTUS 1990 PAGINI |U]
Jordanië houdt zich
niet aan VN-embargo
AMMAN Jordanië onttrekt zich tot op
heden aan het economisch embargo van de
Veiligheidsraad tegen Irak. Officiële bron
nen op het ministerie van handel in de
hoofdstad Amman hebben openlijk toegege
ven dat een Iraakse oliepijpleiding naar Jor-
danië normaal functioneert en dat in de ha
ven van Aqaba het lossen van schepen met
goederen voor Irak gewoon doorgaat. De
Jordaanse autoriteiten hebben verklaard dat
het land van plan is het embargo na te le
ven, maar dat de economische afhankelijk
heid van Irak een totale boycot niet toestaat.
Het is nog niet bekend of de VS van plan
zijn deze laatst overgebleven uitweg voor
Iraakse goederen ook af te sluiten. Israël
heeft Jordanië intussen gewaarschuwd de
boycot niet te omzeilen.
Baggeraars mogen
toch doorwerken
DEN HAAG De Nederlandse be
drijven Boskalis en Volker Stevin
mogen van minister Van den Broek
van buitenlandse zaken voorlopig
doorgaan met het uitbaggeren van
een vaargeul in Irak. Deze activiteit,
waarbij ruim honderd Nederlanders
betrokken zijn, zou niet in strijd zijn
met het VN-handelsembargo tegen
Irak. Baggerschepen verlenen dien
sten „en die vallen volgens de Euro
pese Commissie niet onder het em
bargo", aldus de minister. Niettemin
heeft Van den Broek inmiddels ad
vies gevraagd bij de VN-commissie
die op de naleving van het embargo
toeziet.
Overleg
Minister Van den
Broek
(buitenlandse
zaken)en
minister Ter Beek
(defensie) tijdens
de vergadering
over de Golfcrisis.
FOTO: ANP
Marinevrouwen moeten
meevaren op Pieter Florisz
DEN HAAG De 22 marinevrouwen op het
Nederlandse standaardfregat Pieter Florisz
moeten meevaren naar de Perzische Golf. Dit
zei minister Relus ter Beek gisteren op vragen
van het RPF-kamerlid Meindert Leerling.
Leerling wilde weten of er vrouwen werkten
op de fregatten die worden uitgezonden en of
voor hen een uitzonderingspositie gecreëerd
kon worden. Maar volgens Ter Beek geeft dat
geen pas. „Ook vrouwschappen zijn verplicht
om mee te gaan". Alleen de tien dienstplichti
gen op beide oorlogsbodems worden op basis
van vrijwilligheid ingeschakeld. Het salaris van
alle betrokken marinemensen wordt met circa
tweeduizend gulden per maand verhoogd.
ROTTERDAM De olie van de Iraa|U
tanker die gisteren in Rotterdam binn'
liep om gelost te worden, is reeds aan r
betaald. Daarom doet Nederland er g
goed aan de tanker retour afzender te
ren, aldus minister Van den Broek gi
ren. „Dan zouden we Irak in de geleg 1
heid stellen de olie nogmaals aan een
der te verkopen". Van den Broek me
dat het feit dat de tanker eerder in
Franse Le Havre geweigerd werd, op
misverstand berust. Het VVD-kame
Weisglas, die kritische vragen over
tanker had gesteld, reageerde opgeluL
„De koopman kan het in deze zaak e
zijn met de dominee, en dat is volgens
voor het eerst".
DEN HAAG Een vij
and verenigt. Die wet
blijkt ook in Nederland te
gelden. De 'naakte agres
sie' van Saddam Husayn
tegen het buurland Ku-
wayt heeft alle politieke
partijen tot de overtuiging
gebracht dat ons land ma
rineschepen moet sturen
om de machtsbeluste dic
tator mores te leren.
Er was één uitzondering op de
regel; het Groen Linkse ka
merlid Wilbert Willems. Giste
ren vocht hij een eenzame
strijd tegen het wapengeklet
ter in de Golf. „Wat mij be
treft blijven die Nederlandse
marineschepen aan de kade
liggen", verklaart Willerps na
afloop van het overleg tussen
Kamer en kabinet.
Dat hij zich met dat standpunt
in politiek Den Haag geïso
leerd heeft, ,heeft hem niet
baasd. „Het is altijd verlei
delijk om gezamenlijk ten
strijde te trekken tegen een
modelvijand als Husayn, maar
daar doe ik nu niet aan mee.
Want ik ben ervan overtuigd
dat we deze dictator met ons
optreden eerder sterker dan
zwakker maken. Bovendien
zijn er andere belangen in het
spel dan je zo op het eerste oog
zou denken".
Willems, gebogen over de
brief van Van den Broek over
de Nedelandse marinesteun,
schudt het hoofd en verzucht:
„Ik lees hier dat niets minder
dan de internationale rechts
orde in het geding is. Maar
daar geloof ik dus geen blik
sem van. Want werden er em
bargo's ingesteld toen dezelfde
Husayn duizenden Kurden
vermoordde? Hoorde je de in
ternationale gemeenschap
schande roepen toen Engeland
de Falklands wilde heroveren
en Amerika Vietnam binnen
viel? Nee! De reden daarvoor
is, dat er toen geen vitale eco
nomische belangen op het spel
stonden".
„Nu liggen de kaarten anders.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Baker
heeft het zonder omhaal ge
zegd: de olievoorziening van
het Westen komt in gevaar en
dat moet voorkomen worden.
Het zou overigens voor het mi
lieu nog geen slechte zaak zijn
als de olie duurdér werd, want
door die goedkope brandstof
hebben we van de wind ge
leefd en vrijwel niets gedaan
aan energiebesparing en alter
natieve energiebronnen".
Volgens Willems wordt een es
sentiële denkfout gemaakt: de
Kuwaytse oliereserves waar
Husayn de hand op heeft ge
legd zijn niet van hem, maar
ook niet van ons. Hij wijst met
uitgestrekte arm, in de
ting Mekka. „De olie die
onder de grond zit, is va[^y
Arabieren. Het is aan hèi
te bepalen, hoeveel geld zi
voor willen hebben. Het
taalbaar worden van het
te goud kan dus nooit eenens)
litair ingrijpen legitimerei 1(je,
Het zou de wereldvrede
gens Willems zeer ten
komen als nu de Verei
Naties militair zouden o 1(J
den. „Maar helaas hebbe ats
westerse landen daar een
je voor gestoken door de
op eigen houtje te willen
len. De Veiligheidsraad
vrees ik, er weinig meer
voelen om zélf een volg rtje
stap te zetten. Een unieke
is verbruid".
Het Kamerlid is niet ond
indruk van het argumen
de Veiligheidsraad te lan|ste
aarzeld heeft met het inst e^e
van een vredesmacht en Ne
de Arabische Liga door or ordi
linge twisten en angst
Iraakse repressies ma;
tot een gecoördineerd
den kan besluiten. Dat
kent nog niet, meent hij ;n a
Europa dan maar de rol )n s]
politieman op zich moet s de
men. t
„We maken in de Arab
wereld meer vijanden
goed voor ons is, terwijl [|en
land als Saudi-Arabie dooi a\ r
samenwerking met de AiS(jr€
kanen verder geïsoleerd i
Nu al zie je dat Husyan
zonder succes Arabieren ii
dere landen weet te mobecjei
ren tegen wat zij zien ali |g t,
Amerikaanse, imperialist 0p
interventie. Daarom zeg
maken Husayn met deze
eerder sterker dan zwa u
Wat de regering zich o
doende realiseert is dat
terse bemoeienis in het
den juist een rijpe voedii
dem heeft gecreëerd voor]
damentalistische bewegi
en dictators als Husayi
Khomeiny".
Willems' argumenten h<
de andere partijen niet
nen overtuigen. „Je weel
waar deze reis gaat eindii
merkt Willems daarom]
zorgd op. „Je kunt op
nog zulke mooie afsj
maken, een eventuele
laat zich niet regisseren'
Is het dan tenslotte angsl
rij die Willems tot zijn p<
tische standpunt heeft]
bracht? Hij ontkent het
klem. „Ik hoorde gisterei
marineman op de radio di
ik heb er mijn hele lev«
naar verlangd om m'n spi'ijk 1
eens in de praktijk uit telen
ten. Ikzelf ben niet uit ting
hout gesneden. Je bent 1
per sé een grote vent I
naar de Golf te gaan. Als ar r
vent blijf ik liever thuis", agt
PAUL KOOPI Ty,
0n
zgere
'P i
epei
''en I
Ghei
In de Egyptische hoofdstad Cairo geven honderden Egyptenaren zich op als vrijwilliger in de strijd
tegen Irak. FOTO: AP
NICOSIA Twee Arabi
sche leiders hebben giste
ren de buitenlandse in
menging in de Golfcrisis
als koloniaal veroordeeld
en hun uitspraken lijken
de mening weer te geven
van een groot deel van de
Arabische bevolking.
„Ons deel van de wereld kent
een lange koloniale geschiede
nis", zei de Jordaanse minister
van informatie Ibrahim Izzed-
dine in een radio-interview.
„En ik denk dat het niet ver
standig is voor welk land dan
ook om op deze manier een
oplossing te bereiken".
Rabah Bitat, president van de
Algerijnse Nationale Volks
vergadering, zei dat de inter
ventie alleen is bedoeld om
westerse belangen veilig te
stellen.
Bijval kreeg Irak gisteren van
Jemen. Dit land liet weten
zich niet te zullen aansluiten
bij de VN-sancties tegen Irak
en Saddams vredesinitiatief te
steunen. Jemen, zo verklaarde
de minister van buitenlandse
zaken Abdel-Karim al-Iryani,
zal Irak helpen bij de proble
men die het land ondervindt
door de handelsboycot.
De groeiende Arabische steun
aan de Iraakse president Sad
dam Husayn is gebaseerd op
een simpel feit: hij is een Ara
bier, terwijl de meeste troepen
die tegen hem zijn opgesteld
buitenlands zijn. Bijna de helft
van de Arabische landen vindt
de annexatie van Kuwayt aan
vaardbaarder dan de komst
van troepen die zij identifice
ren met de oprichting van Is
raël, koloniale uitbuiting en
zelfs de kruistochten in de
middeleeuwen.
Demonstraties
In de Sudanese hoofdstad
Khartoum liepen dit weekein
de duizenden mensen mee in
een protestdemonstratie tegen
de Amerikaanse aanwezigheid
in de Saudi-Arabië. Zij riepen
kreten als „Weg met de VS",
„CIA, rot op". De demonstran
ten gingen naar de Ameri
kaanse ambassade om een pe
titie te overhandigen. Behalve
in Sudan deden zich ook in
Jordanië, Jemen, Mauritanië
en in de door Israël bezette ge
bieden gewelddadige anti-
Amerikaanse demonstraties
voor. De afgevaardigden van
de hierboven genoemde lan
den verwierpen vrijdag het
voorstel van de Arabische
Liga om troepen naar Saudi-
Arabië te zenden en de econo
mische sancties van de Vere
nigde Naties tegen Irak te res
pecteren. Ook Algerije, Tune
sië, de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO) en Irak zelf
verwierpen de door de Egypti
sche president Hosni Mubarak
voorgestelde maatregelen. De
Iraakse staatsradio is zaterdag
begonnen met speciale voor
Egypte bedoelde uitzendingen,
waarin wordt opgeroepen tot
een opstand tegen de regering
van president Mubarak en tot
aanslagen op „imperialisti
sche" doelen.
De PLO, die er niet in is ge
slaagd de dialoog met de Vere
nigde Staten om te zetten in
concrete stappen tot de vesti
ging van een Palestijnse staat,
heeft de hoop gevestigd op het
leger van Irak. Jemen is sinds
lang een rivaal van Saudi-
Arabië en is deels afhankelijk
van hulp van Irak en Libië is,
sinds Gadhafi in 1969 aan de
macht kwam, een felle tegen
stander van de Verenigde Sta
ten.
Twee maten
Onder de Arabische bevolking
heerst de wijdverbreide me
ning dat de Amerikaanse in
terventie meten met twee ma
ten is, omdat de Verenigde
Staten Israël niet dwingen
zich terug te trekken uit de
bezette gebieden. Volgens de
Jordaanse politieke waarne
mer Kamel Abdel Jaber hul
len de Verenigde Staten „zich
in een duister en verschrikke
lijk zwijgen nu Israël, 23 jaar
later, nog steeds de westelijke
Jordaanoever, Jeruzalem en
de hoogvlakten van Golan be
zet". Het onafhankelijk Tune
sische dagblad As-Sabah
schreef: „De Verenigde Staten
hebben de Arabieren alleen
maar ongeluk gebracht".
Het is dit sentiment waarop
Saddam Husayn herhaaldelijk
heeft ingespeeld.
(Van onze medewerker
A.H. Lind)
DEN HAAG De twee
Nederlandse fregatten
Hr. Ms. Witte de With en
Hr. Ms. Pieter Florisz, die
deel gaan uitmaken van
de strijdkrachten in en
rond de Perzische Golf,
zullen een stevige bijdrage
leveren aan de internatio
nale vlooteenheid.
Tot nu toe hebben ze geen an
dere taak dan uitvoering te ge
ven aan resolutie 600 van de
Veiligheidsraad, die opriep tot
de economische boycot van de
gehele wereld jegens Irak. De
vraag is echter wat die sche
pen precies gaan doen en on
der wiens leiding zij zullen
opereren.
De fregatten zijn oorspronke
lijk bedoeld om als onderdeel
van een escortegroep op te tre-
den tegen onderzeeboten. Het
luchtverdedigingsfregat
Hr. Ms. Witte de With kan
daarbij bescherming bieden te
gen luchtaanvallen. Het be
schikt over een bewapening
waarmee dat al op zo'n grote
afstand kan worden gedaan
dat een aanvallend vliegtuig
nog vrijwel geen kans heeft
gehad een raket af te vuren.
Naast de uitrusting voor deze
specifieke taken beschikken
beide schepen over geleide
wapens voor oppervlaktedoe
len en over het Goalkeeper-
systeem van Nederlandse ma
kelij, waarmee zij zich zelf
kunnen beschermen tegen
raketaanvallen. Dit wapen is
van groot belang omdat de
Iraakse luchtmacht onder
meer over de gevreesde Exo-
cet-raketten van Franse ma
kelij beschikt.
Gascitadel
De twee Nederlandse fregat
ten zijn bovendien uitgerust
met een modern stuk geschut,
dat met geautomatiseerde
richtmiddelen werkt en op af
stand bediend kan worden. Dit
geschut zou indien de taak
wordt uitgebreid een rol
kunnen spelen bij hét even
tueel aanhouden van schepen.
De schepen hebben voorts een
zogeheten 'gascitadel', die het
mogelijk maakt dat het fregat
bij aanvallen met chemische
wapens of gifgas blijft functio
neren. Vanuit de veiligheid
van de hermetisch gesloten
leggen. Daartoe hebben zij niet
of nauwelijks de actieradius.
Gezagsverhouding
De coördinatie ter plekke in
de Golf hoeft geen groot pro
bleem te zijn. De meeste een
heden zijn afkomstig van wes
terse landen, die lid zijn van
de NAVO en over min of
meer gestandaardiseerde ver
bindingsmiddelen en codes be
schikken, die de onderlinge
contacten aanzienlijk eenvou
diger maken. Bovendien be
staat er niet of nauwelijks een
taalbarrière.
De gezagsverhouding zal wel
licht een probleem kunnen
vormen, dat niet een, twee,
drie kan worden opgelost. Een
gezamenlijk optreden onder
leiding van de VN-organisatie
zou het meest wenselijk zijn,
maar dat lijkt op korte termijn
niet meer mogelijk. Een nieu
we resolutie van de Veilig
heidsraad zou echter heilzaam
kunnen werken en de nodige
legitimiteit aan de operaties
geven.
Opereren onder een NAVO-
vlag is onmogelijk, omdat het
NAVO-verdrag nu eenmaal
operaties buiten het NAVO-
verdragsgebied verbiedt. Res
teert een optreden onder het
gezag van de Westeuropese
Unie (WEU), zoals dat tijdens
het Irak-Iran-conflict ook het
geval was. Daarbij opereerden
de Nederlandse mijnenvegers
onder tactische leiding van de
Engelse marine.
Een intensief contact op staf
niveau van deze beide marines
zou ook nu de coördinatie bij
de deelname aan bepaalde
operaties kunnen begeleiden,
als daarom van Amerikaanse
of andere zijde wordt ge
vraagd. De Nederlandse mari
ne-autoriteiten behouden dan
echter het recht de schepen al
dan niet beschikbaar te stellen.
De samenwerking tussen de
Nederlandse en Engelse mari
ne is altijd zeer hecht geweest,
zodat een dergelijk samengaan
nauwelijks problemen behoeft
op te leveren. Deze samenwer
king zou bovendien niet be
perkt hoeven te blijven tot die
van de Engelse en Nederland
se marine, maar uitgebreid
kunnen worden tot die van de
marines van de overige WEU-
landen.
Minder voor de hand
Opereren onder Amerikaanse
leiding zou moeizamer verlo
pen, omdat de scheepsmacht
van de VS hoofdzakelijk uit
het gebied van de Pacific
stamt. De staven en het kader
van deze eenheden zijn min
der op samenwerking met
NAVO-eenheden afgestemd.
Op die manier zou Nederland
te allen tijde het recht behou
den deelname aan bepaalde
operaties te vermijden, maar
in principe zijn schepen be
schikbaar stellen voor een ge
zamenlijk optreden met de En
gelse marine. Coördinatie tus
sen de staven van marines van
de WEU-landen vormt dan
het samenwerkingspatroon en
de (Engelse) marinecomman
dant zou de operatie ter plaat
se leiden. De weken die zullen
verstrijken voordat de Neder
landse fregatten in het gebied
van de Golf aankomen, geven
ons land volop de tijd om al
deze zaken goed te regelen.
(De auteur is kapitein ter zee
b.d.)
DE KLEINE POSTRUITER
handelsembargo's tegen Irak",
alsmede „verdere agressie van
Irak te ontmoedigen".
Het overgaan tot oorlogshan
delingen zal een apart besluit
van het kabinet vereisen. Van
den Broek beloofde gisteren
dat de Kamer in dat geval op
nieuw geraadpleegd zal wor
den. De regering hoop de ko
mende weken in overleg met
de acht overige WEU-partners
en de VS nadere afspraken te
kunnen maken over de com
mandovoering en de onderlin
ge taakverdeling.
Een kamermeerderheid van
CDA en VVD wilde tijdens
het mondeling overleg aange
tekend zien dat Nederland in
een later stadium desnoods
ook mariniers en onderdelen
van de luchtmacht naar het
Midden-Oosten moet kunnen
sturen. Volgens VVD-woord-
voerder Weisglas kan het
noodzakelijk zijn lucht- en
landmacht in te schakelen als
het conflict verder zou escale
ren. Alle kamerfracties gaven
er verder de voorkeur aan dat
de Nederlandse fregatten ope
reren onder vlag van de Vere
nigde Naties. Van den Broek
zei echter weinig optimistisch
te zijn over de kans dat de
VN-Veiligheidsraad al op kor
te termijn overeenstemming
bereikt over de inzet van een
vredesmacht.
VVD en D66 kritiseerden het
volgens hen wat lauwe optre
den van minister Andriessen
van economische zaken, direct
na de inval van Irak in Ku
wayt. Van den Broek nam An
driessen evenwel in bescher
ming en benadrukte dat Ne
derland „met grote voortva
rendheid" heeft gereageerd.
Wilbert Willems, Tweede-Kamerlid voor Groen Links.
FOTO: DlJKSjp
WILBERT WILLEMS:
afmetingen
lengte: 130.5 meter
breedte: 14.6 meter
hoogte 4.3 meter
aandrijving snelheid
twee Rolls Royce Olympus 30 Knopen
TM3B gasturbines actieradius
twee Rolls Royce Tyne 8500 km
RM1C gas turbines
twee schroeven
wapens
8 Harpoon raketten
Nato Sea Sparrow raketten
1 Goalkeeper snelvuurkanon
32 torpedo's tegen onderzeeboten
'gascitadel' binnen in het schip
kunnen de operaties dan wor
den geleid en de wapensyste
men bediend.
De twee fregatten zullen, met
de Nederlandse vlag in de
mast, de solidariteit van ons
land met de uitvoering van de
resolutie van de Veiligheids
raad in de Golf onderstrepen.
Bij een eventuele uitbreiding
van die taak zijn zij ook uitste
kend uitgerust om, bij een al
gehele uitvoering van de boy
cot, zonodig ook in actie te ko
men als het tot een blokkade-
taak komt. Dat zal overigens
niet zonder risico zijn, omdat
een blokkade nu eenmaal
agressie kan uitlokken bij de
tegenpartij.
De Iraakse marine is klein en
vormt geen partij voor de
veelal moderne schepen van
de westerse marine-eenheden.
Het gevaar dreigt echter meer
uit de lucht, tenminste in de
Perzische Golf. Wordt buiten
de Golf, bijvoorbeeld in de
Rode Zee geopereerd, dan is
de dreiging vanuit de lucht
van minder betekenis, 'gezien
de grote afstand die de Iraakse
vliegtuigen zouden moeten af-
SUSKE EN WISKE
(Vervolg van de voorpagina)
Hec//iet vptfaan, Jerom, dal
Je pat io maar niet aan ons
DEN HAAG In Den
Helder is vandaag begon
nen met het maximaal be
voorraden van beide fre
gatten met wapens, voed
sel en brandstof voor hun
reis naar de Perzische
Golf.
Met betrekking tot de taak,
commandovoering, de duur
van de operatie en het te be
strijken gebied bestaat nog
veel onduidelijkheid, zo bleek
gisteren tijdens het overleg
tussen de minister Van den
Broek en Ter Beek met de Ka
mer. In een brief geeft de Ne
derlandse regering wel aan dat
de internationale inspanning
tot doel heeft „steun te geven
aan de uitvoering van de VN-
