Frans Wijsen: Noodhulp
gebaat bij samenwerking
CckLc Soura/nt
kerk
wereld
„Eigenlijk is er niets nieuws onder de zon
IKV-secretaris Faber:
kerkelijke dissidenten
blijven steunen
De beste
wervingsuitingen
van 1989
nu in boekvorm
verkrijgbaar.
£cidóe6ou4a/nt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EcidócSouocuit
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1990 PAGINA
Boesak afgetreden als voorzitter WARC
GENEVE De Zuidafrikaanse theoloog dr. Allan Boesak is
afgetreden als voorzitter van de Wereldbond van Hervormde
en Gereformeerde Kerken (WARC). Dat heeft de algemeen se
cretaris Milan Opocenski afgelopen weekeinde van de WARC
meegedeeld. Boesak, sinds 1982 voorzitter van de WARC, nam
in juli ontslag als voorzitter van de Nederduitse Gereformeerde
Sendingkerk in Zuid-Afrika en als predikant in Bellville bij
Kaapstad. Hij besloot daartoe, nadat bekend was geworden dat
hij een buitenechtelijke relatie had met de blanke tv-producer
Elna Botha. Boesak heeft in een interview gezegd, dat hij in
september een politieke carrière wil beginnen. Hij zal zich niet
bij een politieke partij aansluiten, maar op gemeentelijk niveau
mensen helpen die strijden voor hun democratische rechten.
Bedevaart van Noord-Rusland naar berg Sinaï
MOSKOU Een organisatie in de Sovjetunie bereidt een be
devaart op nagebouwde oude schepen voor van het noorden
van de Russische Republiek naar de berg Sinaï in Egypte. On
geveer 100 orthodoxe en protestantse christenen, joden, mos
lims, journalisten en geleerden zullen aan deze bedevaart deel
nemen. Dat bericht het Sovjetpersbureau Novosti. De bede
vaart wordt georganiseerd door de organisatie 'Zending Gou
den Tijdperk', waarin onder meer samenwerken de Russisch-
Orthodoxe Kerk, de afdeling voor internationale betrekkingen
van moslimorganisaties in de Sovjetunie, het Sovjetministerie
van scheepvaart, het ministerie van cultuur van de Russische
Federatie en de internationale club van journalisten. Men
hoopt vaker bedevaarten naar heilige plaatsen te kunnen orga
niseren.
Voormalig
predikant
wordt priester
UTRECHT Paus Jo-
hannes Paulus II heeft in
gestemd met de priester
wijding van de voormali
ge gereformeerde predi
kant drs. M. Los. Los (43),
gehuwd en vader van vijf
kinderen, ging in 1987
over naar de Rooms-Ka-
tholieke Kerk. Hij heeft
de afgelopen jaren pasto
rale ervaring opgedaan in
de parochie van De
Meern. Dat heeft het
aartsbisdom Utrecht mee
gedeeld.
Los wordt op 8 september in
de kathedrale kerk van
Utrecht diaken gewijd. Over
de datum van de priesterwij
ding is nog geen beslissing ge
nomen; gewoonlijk is deze
minstens een half jaar na de
diakenwijding.
Kort na zijn overgang naar de
Rooms-Katholieke Kerk
richtte Los met steun van
kardinaal Simonis aan de
paus het verzoek tot de dia
ken- en priesterwijding te
worden toegelaten. De afgelo
pen drie jaar is tussen het
aartsbisdom en het Vaticaan
uitvoerig overleg geweest.
Vooral de vragen rond het ce
libaat kregen volgens het
aartsbisdom veel aandacht.
Zou de priesterwijding van
een gehuwde man geen erger
nis geven en zou ze niet kun
nen worden gezien als eerste
stap op weg naar opheffing
van het celibaat, vroeg men
zich af.
Los was na zijn studie theolo
gie aan de Vrije yniversiteit
vier jaar gereformeerd predi
kant in Sint-Pancras. Van
1979 tot zijn breuk met de Ge
reformeerde Kerken werkte
hij in Velp-Roozendaal. Voor
zijn overgang naar het rooms-
katholicisme gaf hij destijds
als belangrijkste reden, dat de
RK Kerk te midden van de
oecumene ononderbroken de
band met de kerk van de
apostelen uitdrukt. De hando
plegging van de bisschop,
waardoor het ambt van de
apostelen wordt doorgegeven,
is daarvoor voor hem een te
ken.
Sinds 1950 heeft de paus al
enkele keren de priesterwij
ding toegestaan van een ge
huwde voormalige predikant.
De bekendste is de emeritus
hoogleraar in de oecumenica
te Nijmegen, dr. H. van der
Linde, die in 1960 van de Ne
derlandse Hervormde Kerk
overging naar de Rooms-Ka-
tholieke Kerk en in 1967
priester werd gewijd.
Egoïsme is die
afschuwelijke ondeugd
die niemand in
anderen wil vergeven
en waarvan niemand
zelf vrij is.
Henry Ward Beecher
Negen hulpverleningsorga
nisaties in ons land vormen
samen 'De Samenwerkende
Hulporganisaties': Artsen
zonder Grenzen, Mensen in
Nood, Novib, Unicef Neder
land, Tear Fund, stichting
Oecumenische Hulp (SOH),
Memisa Medicus Mundi, het
Nederlandse Rode Kruis en
Ter re des Hommes. Vorige
week heeft Frans Wijsen,
directeur van Mensen in
Nood, de voorzittershamer
overgenomen van zijn colle
ga Henk Zomer van SOH.
Samenwerken in een goede
geest, dat is het voornemen
van Wijsen voor het komen
de jaar.
's-HERTOGENBOSCH
Achter de gironummers
555, 797 en 800 800 gaat
'De Samenwerkende
Hulporganisaties' schuil,
een verband tussen negen
organisaties in ons land.
Bij grote rampen in de
(derde) wereld treden de
negen als één instelling
naar buiten om fondsen
te werven voor noodhulp
en wederopbouw.
De verzuiling staat een goede
relatie niet in de weg, zo
blijkt. Die goeie relatie is er
misschien zelfs wel juist dank
zij de verschillen, mijmert de
nieuwe voorzitter, Frans Wij
sen (60). De statuten die vorig
jaar werden opgesteld houden
angstvallig rekening met de
vrijheid van de partners.
Fondsenwerving voor aardbe
vingen, orkanen, overstro
mingen gebeurt in broederlij
ke samenwerking. De beste
ding van het ge(d in de nood-
gebieden is daarentegen zaak
van de hulpinstanties zelf.
Wijsen vindt dit wel zo ver
standig: „Op die manier be
strijken we een heel scala van
internationale hulpnetwer
ken. Mensen in Nood is met
de rooms-katholieke kerk
verbonden, SOH met de We
reldraad van Kerken, het
Rode Kruis is aangesloten bij
de Wereldliga van het Rode
Kruis. Als samenwerkings
verband zijn we op die ma
nier heel wendbaar in het
doorsluizen van het geld."
Lastig
Negen organisaties, negen vi
sies op hulpverlening, negen
verschillende tradities. Wijsen
kan het er tijdens zijn voorzit
terschap nog lastig mee krij
gen. „Blij met de verzuiling?
Dat is een zwaar woord. Toch
kun je in ons land niet anders
verwachten. Kerken, omroe
pen, verenigingen, letterlijk
alles is opgedeeld. Het zou
VERZUILING OPENT DEUREN IN RAMPGEBIEDEN
Frans Wijsen, voor een jaar voorzitter van 'De Samenwerkende Hulporganisaties': „Verschillen
tussen de organisaties werken in het voordeel."
FOTO: PIERRE VAN DE MEULENHÖF
eenvoudig een godswonder
zijn als er maar één hulporga
nisatie bestond. En eigenlijk
vind ik het heel waardevol
dat mensen volgens hun eigen
opvattingen geld via die ka
nalen kunnen storten waarin
zij vertrouwen hebben."
Dank zij de verschillende po
ten van 'De Samenwerkende
Hulporganisaties' is de weg
vrij naar bijna alle belangrijke
internationale hulpkanalen.
Wijsen: „We zijn niet zo mak-
.kelijk voor één gat te vangen.
Het geld voor Iran na de
aardbeving bij voorbeeld
loopt via het Rode Kruis en
Artsen zonder Grenzen. Men
sen in Nood krijgt geen poot
aan de grond in het islamiti
sche Iran."
Ander voorbeeld: „Hulp aan
Armenië vóór de radicale om
wentelingen lag in eerste in
stantie voor ons een beetje
moeilijk. Wij wilden de zeker
heid dat de kerken ter plaatse
bij de verdeling van het geld
zouden worden betrokken.
Dat kon na overleg."
„Bij sommige Europese acties
doet de Novib niet mee omdat
het een derde-wereldinstel-
ling is. We vinden dat geen
probleem omdat het geld niet
verloren gaat maar via andere
partners wordt doorgesluisd."
Actieve deelname of niet, mo
rele steun geven de negen in
het verband elkaar wel. „En
ik hoop dat het zo blijft. Ik
zou het verschrikkelijk vin
den als één van ons om ideo
logische redenen onschuldige
slachtoffers zou laten stikken.
Trouwens, ons statuut voor
ziet niet eens in de mogelijk
heid dat een organisatie af
haakt."
Ondenkbaar
Samenwerking tussen hulpin
stanties van diverse pluimage
- rooms, calvinistisch, neu
traal, specialistisch, algemeen
- was tot het begin van de ja
ren tachtig ondenkbaar. Zo
veel hoofden zoveel zinnen;
dat gold ook voor de 'derde
wereld-freaks'. Frans Wijsen
herinnert zich het gerommel
uit die tijd. Hij werd in 1984
directeur van de rooms-ka
tholieke stichting Mensen in
Nood na ruim twintig jaar als
verslaggever bij de Maasbode
en de KRO te hebben ge
werkt. „Na een overstroming
stonden de kranten en de om
roepen bol' van advertenties,
gironummers en namen. Dat
wekte weerzin op bij de men
sen maar ook de omroepen
vonden die brij vervelend.
Met 'Eén voor Afrika' hebben
we toen de knoop doorge
hakt."
Groot voordeel van de samen
werking (overigens pas sinds
vorig jaar augustus officieel)
is volgens Wijsen een bespa
ring van tijd en energie. „Bij
een aardbeving of orkaan
hoeven we niet eerst kostbare
tijd te verspillen met de vraag
'Is deze ramp groot genoeg
voor een gezamenlijke actie?'
Ons contact en de ervaring
van jaren maken die afwe
ging nu vrij makkelijk."
De omroepen blijken ook ge
williger om zendtijd af te
staan nu de negen de koppen
bij elkaar steken. De een
dracht maakt indruk in Hil
versum. En niet alleen daar,
ook het kijkerspubliek in den
lande geeft guller. De 'impact'
van een gezamenlijk optreden
is dus ontegenzeggelijk groter,
erkent ook Wijsen. „Onze gi
ronummers raken zo zoetjes
aan ingeburgerd."
Toch blijft het gokken, zo'n
nationaal gironummer. Want
de vrijgevigheid van de zuini
ge Hollander is van meer fac
toren afhankelijk dan beelden
van starende kinderogen, et
terende wonden of massa's
apathisch neerhurkende
vrouwen en mannen op het
tv-scherm. En na vier van
zulke uitzendingen zijn de
tranen wel opgedroogd.
Het jaar 1988 was een desas
treuze voltreffer. Overstro
mingen in Sudan, Bangladesh,
een cycloon in de Golf van
Bengalen, orkanen in het Ca-
ribisch gebied en op de Fili-
pijnen, tenslotte nog een aard
beving in Armenië. Hoe krijg
je mensen zover dat ze blijven
geven? Wijsen: „We hebben
ons serieus afgevraagd of we
voor de orkaanramp op de
Caribische eilanden weer een
actie moesten organiseren.
Toch gedaan hoewel de op
brengst tegenviel: 220 dui
zend."
Sudan en Bangladesh scoor
den met achtereenvolgens 5,6
en 10 miljoen beter. Wijsen
haalt zijn schouders op. „Tja,
het is een ongewisse sector,
die noodhulp. Maar moet je
mensen op Haïti dan -laten
verrekken omdat anderen in
Bangladesh verdrinken?"
ANNE MARIE VAN DER
KOLK
RiHrlPnriP ^OlHptPn Amerikaanse soldaten in een kerk in Clarksville in Tennessee bidden voordat zij worden uitge-
ljiuuvsi uviuuiv/i zonden naar Saudi-Arabië. Zij maken deel uit van een luchtmachtdivisie. foto: ap
PASTOOR OVER GENEZENDE KRACHT BONIFATIUSBRON
r>r>
DOKKUM "Als men
sen genezende kracht
toeschrijven aan het wa
ter van de Bonifatius-
bron, dan is er eigenlijk
niets nieuws onder de
Dat is de reactie van pastoor
H. Peters uit Dokkum op de
bijzondere gebeurtenis die
zich op zondag 29 juli in Dok
kum heeft afgespeeld. Het
Sneekse echtpaar Ype en Jan-
ny Brandsma dompelden op
die dag hun negen maanden
oude dochtertje Nephtis die
nogal last had van een roche
lende hoest, in het water van
de Bonifatiusbron. Op de weg
Peters had die dag een pas
toor uit Duitsland te gast en
leidde hem rond door de Bo-
nifatiuskapel. Bij de Bonifati
usbron zag hij het Sneker
paar rondlopen. De pastoor
hoorde een parochiaan nog
zeggen: 'Je moet het kindje
niet in het water onderdom
pelen want het water is sme
rig. Morgen is je kind ziek'.
Peters had er echter geen
aandacht aan besteed. Nadat
zijn Duitse gast vertrokken
was, liet hij Ype en Janny
Brandsma de kerk nog zien.
Twee dagen later hoorde de
pastoor via de telefoon dat
hun dochtertje genezen was.
Pastoor Peters vertelt aan de
ervaring van Janny en Ype
Brandsma niets af te willen
doen, maar heel voorzichtig te
willen zijn om hier conclusies
aan te verbinden. Wel weet
hij uit de geschiedenisboeken
dat in de loop van de jaren in
Dokkum bijzondere dingen
zijn gebeurd die aan de Boni
fatiusbron zijn toegeschreven.
Als voorbeeld wijst hij op Ka
tholieke Illustratie. In de ia-
ren '30 meldde dit blad dat
het water van de Bonifatius
bron van oudsher 'genezende
kracht' bezat. Dat epidemieën
in Dokkum relatief weinig
slachtoffers maakten, werd
aan de kracht van het bron
water toegeschreven. Het wa
ter bezat, aldus de Katholieke
Illustratie, niet alleen eigen
schappen om de koorts te la
ten verdwijnen, maar behoed
de ook voor razernij. "Sukke
lende en kwijnende mensen"
kregen dankzij het water de
gezondheid terug.
Pastoor Peters heeft dit jaar
zelf een bezoek gebracht aan
de bedevaartsplaats Echter-
nach waar de apostel der
Friezen Willibrord begraven
is. "Ik heb mijn hand daar
ook in de bron gehouden. Het
water herinnert mij aan
Christus als de bron van Le
vend Water". Als gelovigen
hebben we symbolen nodig,
vindt de pastoor. "Als je ver
liefd bent op iemand heb je
toch ook symbolen nodig".
DEN HAAG De dissi
denten die in de Oosteu-
ropese kerken de nauwe
samenwerking van de
kerkleiding met de com
munistische regimes heb
ben bestreden, verdienen
ook nu nog steun van de
westerse kerken, aldus
IKV-secretaris Mient-Jan
Faber. Zij hebben daar
volgens hem recht op,
omdat zij als kleine groep
niet alleen politieke
vraagstukken binnen hun
kerk aan de orde willen
stellen, maar ook nauwe
re contacten tussen ker
kelijke gemeenten in
Oost en West stimuleren.
De IKV-secretaris woonde
deze week in de Roemeense
stad Cluj een internationale
conferentie bij van kerkelijke
vredesactivisten uit Roeme
nië, Tsjecho-Slowakiie, Hon
garije, Polen, Engeland en
Nederland. Zij beraadden zich
over het falen van de kerken
onder het communisme in de
afgelopen veertig jaar en de
positie van minderheden in
Europa.
Tot de sprekers zou bisschop
Laszlo Tökes behoren, wiens
overplaatsing eind vorig jaar
het sein gaf voor de opstand
tegen het bewind van de Roe
meense dictator Nikolae
Ceausescu. Tökes raakte ech
ter op weg naar de conferen
tie ernstig gewond bij een on
geluk. Het is zeer de vraag, of
hij volgende maand in Drie
bergen aanwezig zal zijn bij
de opening van de Vredes-
Het westen, aldus Faber, doet
er goed aan hulp aan specifie
ke groepen in Roemenië te
verstrekken, ook al voldoet
het regime daar niet aan de
maatstaven die aan een demo
cratie mogen worden gesteld.
Een isolement van het land
draagt het gevaar in zich, dat
de situatie er verhardt, aldus
Faber die onder de indruk is
geraakt van de „immense ar
moede" in Roemenië.
Omdat de conferentie in het
Hongaarssprekende deel van
Roemenië werd gehouden,
was aan alle landen gevraagd
vertegenwoordigers van cul
turele minderheden in hun
land in de delegatie op te ne-,
men. Van de tien Nederlandse
deelnemers kwamen er vijf
uit Friesland. De directeur
van de Fryske Akademie,
L.G. Jansma, ging in een in
leiding in op de strijd van de
Friezen voor erkenning van
hun rechten.
De conferentiedeelnemers
waren het er volgens Faber
over eens, dat alleen in inter
nationaal verband een oplos
sing voor de problemen van
de minderheden in Europa
kan worden gevonden.
e
iijr
Handige propaganda van Irakra
PRESIDENT Saddam Husayn van Irak heeft het afgelop
weekeinde een verklaring afgelegd die formeel gericht w ,n*
tot de VS. Washington, aldus Husayn, zou door druk op jet
raël er voor moeten zorgen, dat dat land zich terugtrekt i et
de bezette gebieden: de westelijke Jordaanoever, de GaziC*>
strook en de Golanhoogte. Vervolgens zou Irak zich teru P
trekken uit Kuwayt. In feite was deze handige propaganc ep
zet slechts gericht op het Arabische thuisfront en dan nijg
zozeer op de zoals altijd verdeelde leiders van de Arabisc i
landen, maar op de bevolking.
In tal van Arabische landen zijn het afgelopen weekeim
opnieuw demonstraties gehouden ter ondersteuning van Sa
dam Husayn. Onder de Arabische bevolking zien grote gro
pen in hem de nieuwe Arabische leider, die het aandurft
strijd aan te binden met de VS en Israël. Met zijn verklarii
heeft de Iraakse president tegenover de Arabische bevolkii
de tweeslachtige houding aan de kaak willen stellen van h
Westen en vooral van Amerika, dat enerzijds krachtig o
treedt tegen de inval van Irak in Kuwayt en anderzijds
meer dan twintig jaar de aanwezigheid van Israël in de l
zette gebieden tolereert.
Cl
HANDIG heeft de president van Irak ingespeeld op de g aa
voelens van grote groepen Arabieren, die emotionele bezw el
ren hebben tegen het zich mengen van niet-Arabische strijier
krachten in de Golf, in wat zij als een intern Arabisch coi ai
flict beschouwen. Tegelijkertijd heeft hij alle Arabieren g :h
mobiliseerd tegen Israël, de Egyptische president afgeschi
derd als een verrader en zijn eigen positie in de Arabisch
wereld daarmee aanzienlijk versterkt.
Aan de verklaring van Saddam Husayn zit ook een ande
interessante kant. Hij heeft indirect laten blijken zo beducl
te zijn voor de samenbundeling in Saudi-Arabië van strij
krachten afkomstig uit het Westen en een aantal Arabiscl a;
landen, dat hij enigszins water bij de wijn wil doen. Zijn b o{
reidheid zich onder voorwaarden terug te trekken uit Ki
wayt komt er immers op neer, dat hij dat door hem verove
de gebied niet meer beschouwt als „een onafscheidelijk deBl
van het Iraakse vaderland".
OoK over de economische boycot van zijn land maakt Sad en
dam Husayn zich duidelijk grote zorgen. Zijn oproep aan diel
vrouwen in zijn land het hoofd te bieden aan de economischan
sancties van de VN-organisatie door zuinig te zijn met voe<
sel en kleding en vooral niet te hamsteren, kan niet andeiQl
worden uitgelegd. Ongetwijfeld zal er al flink gehamster
zijn door die groepen inwoners van Irak die het geld ervoc
hebben. Mede als gevolg daarvan zal er hier en daar al g*
brek zijn aan bepaalde goederen.
IRAK is voor meer dan negentig procent van zijn inkomst* ri<
aangewezen op de inmiddels lamgelegde uitvoer van olie, h
heeft al enorme financiële schulden en het moet tachtig pr
cent van zijn voedsel invoeren. Toen Irak de langdurige oo
tegen Iran begon had het grote voorraden voedsel aang f
legd, een voorzorgsmaatregel die Saddam Husayn voor de i j
val in Kuwayt echter niet heeft getroffen. Zijn opmerking* at
over ruime voorraden berusten op grootspraak, zodat zijn o c"
roep aan de vrouwen van zijn land de grootst mogelijke ziïn
nigheid te betrachten bittere noodzaak was.
el
Als u wilt weten wat creatieve personeels-
wervingsuitingen zijn, moet u even een boek bestellen: het
jaarboek personeelswemng van de SJP.
Daarin vindt u alle genomineerde en bekroonde
uitingen van 1989. Een boek waar niemand omheen kan die
met arbeidsmarktcommunicatie te maken heeft.
U kunt het nu bestellen door fl. 35,- per exemplaar
over te maken op postgiro 5872292 ig
t.n.v. SJ|P Jaarprijzen Personeelsad- I
vertenties te Haarlem.
PERSONEELSADVERTENTIES
Jaarprijzen Personeelsadvertenties.
UitgaveWesterpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11,2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17 00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart:
per maand 24,85 per maand f 25,85
per kwartaal 74,10 per kwartaal 75,10
per jaar f. 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
