Idioot Saddam Husayn nu stoppen Kamer steunt sturen marine Nederlanders weg uit Saudi- Arabië CcidócSomatit Veiligheidsraad veroordeelt annexatie Kuwayt door Irak DA-KAMERLID ROLT MET DE SPIERBALLEN STUDENT ZES DAGEN VAST IN IRAK Arie komt uit Baghdad! Luistervinken maken overuren IEUWO Baggeraars mogen doorgaan in Irak )E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB TOERISTEN VAST OP VAKANTIEBESTEMMINGEN 3UITENLAND DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5 I JEW YORK De Vei- fl igheidsraad van de Vere- ligde Naties zal later van- laag stemmen over een ;hei^esolutie waarin de anne- iiepi catie van Kuwayt door nteirak ongeldig wordt ver- keg [laard. De verwachting is ,na| lat de resolutie vrijwel ^Jjinaniem wordt aangeno- dti @f.n- Amerikaanse ambassadeur ij de VN, Thomas Pickering, ei onder de indruk te zijn van £jf|e eensgezindheid van de Da; Zij) deelnemers aan het informele overleg over de resolutie. Maandag stelde de Veilig heidsraad een economische boycot in tegen Irak. De Iraakse regering verklaar de gisteren Kuwayt te be schouwen als „een deel van ons land". In een voor de Iraakse televisie voorgelezen verklaring zei een woordvoer der dat „de geschiedenis heeft bewezen dat Kuwayt een deel van Irak is". In de verklaring werd opgeroepen tot „volledi ge eenheid tussen Kuwayt en Irak". De toespraak was eerder op de dag door de Iraakse staatsradio als een belangrijke gebeurtenis aangekondigd. „Aan alle Ira ki's en alle Arabieren. Wacht af en luister naar een belang rijke mededeling op deze grootse en blije dag in jullie le ven en jullie strijd", aldus de omroeper van de staatsradio. Vervolgens heeft de Iraakse president Husayn de „pre mier" van het geannexeerde Kuwayt, kolonel Alaa Husayn Ali, benoemd tot vice-premier van Irak. De overige acht le den van de marionettenrege ring werden benoemd tot „ad viseurs bij het presidentieel paleis met de rang van minis ter". Vanmorgen was het nog niet duidelijk of er inderdaad van daag een spoedzitting^ van de Arabische Liga zou worden gehouden, zoals de Egyptische president Mubarak gisteren verklaarde. Egypte zou een laatste poging willen onderne men de Iraakse president Sad dam Husayn te bewegen geen oorlog met Saudi-Arabië en de Verenigde Staten te beginnen. Mubarak zei te verwachten dat Irak anders zwaar zal moeten boeten voor de invasie van Kuwayt. „Een groot scheepse militaire vergelding is op komst", zei hij, zonder te zeggen wie hiervoor verant woordelijk zou zijn. Mubarak zei nog steeds een Arabische oplossing van het conflict na te streven en dat zijn land niet deelneemt aan de door de VS georganiseerde „internationale troepen macht". Hij heeft echter wel het Egyptische luchtruim opengesteld voor Amerikaanse vliegtuigen. Schrikbewind Intussen zijn er berichten dat Iraakse soldaten in Kuwayt vrouwen verkrachten, bij con troleposten mensen beroven en over het geheel een soort schrikbewind uitoefenen in het land. Een Kuwaytse za kenman die in Londen arri veerde zei dat een Iraakse sol daat een stewardess van Bri tish Airways verkrachtte on der bedreiging met een vuur wapen in een bus waarmee ge strande passagiers naar een hotel werden gebracht. Ver krachtingen werden ook ge meld door een Oostenrijkse za kenman, die dinsdag met zijn gezin naar Saudi-Arabië wist te ontkomen. JEN HAAG Het feit at de Tweede Kamer lajnet vakantie is wil niet eggen dat het kamerge bouw uitgestorven is. 'fl !DA-volksvertegenwoor- ie iger De Hoop Scheffer is/erkte gisteren strijdlus- aan een reactie op het Amerikaanse verzoek om federlandse marinesteun. 'olgens De Hoop Scheffer etaat er bijzonder veel op het !S pel. Als een generaal die zijn roepen kort voor de beslissen- veldslag toespreekt oreert j: „Het is een gezamenlijke ia Lmerikaans-Europese verant- e 'oordelijkheid om deze idioot ieaddam Husayn van verdere 3Icties af te houden. Deze ,r< rankzinnige heeft tot dusver- geen enkele belofte gehou- ;n en hij is met al zijn gifgas- rapens vergelijkbaar met de te dictators die de wereld gekend heeft!" i(j lespierde taal voor een ka- j ïerlid dat zich kort vóór het yj amerreces nog bezighield met iï /pisch Nederlandse triviali- eiten als de maximumsnel- eid en de wet op de lijkbezor- ing. Maar de werkelijkheid is ïtussen dan ook drastisch eranderd, meent De Hoop ,r Scheffer. Husayn annexeerde irmmers gewapenderhand het murland Kuwayt. De span ning in de Golf is tot het kookpunt gestegen. jDe vraag is natuurlijk wat Ne- dtrland daar allemaal mee te ,rpaken heeft. We hebben er alles mee te :en", reageert De Hoop Jjeheffer. „We zullen moeten jennen aan het idee dat de "r ntspanning tussen de VS en e Sovjetunie geen absolute rede op aarde heeft gebracht. ben het volkomen met pre- ident Bush eens dat voor het besten, en dus ook voor Ne erland, vitale belangen op het be iak' Da Mr. J. De Hoop Scheffer. spel staan. We kunnen het ons eenvoudigweg niet permitte ren dat een man als Husayn, die nu al twintig procent van de Arabische olievoorraden in handen heeft, straks Saudi- Arabië zou binnenvallen. Dan bezit hij namelijk in één klap de helft van de oliereserves! Dan is wel duidelijk wat zijn volgende stap zal zijn: de vol ledige vernietiging van Israël. En het bestaansrecht van dat land is zeer vitaal voor Neder land en het Westen". FOTO: DIJKSTRA Loopt u niet te hard van sta pel, voorlopig is toch alleen nog maar sprake van een eventuele blokkade van de ha ven in Kuwayt? Als het han delsembargo keurig wordt na geleefd is zo'n blokkade niet eens nodig. „We moeten er rekening mee moeten houden dat Irak en Kuwayt proberen dat embargo te ontduiken. Willen we Hu sayn tegenhouden, dan moeten de export en import van goe deren echt afgesneden wor den, desnoods ook met militai re middelen. Er moet dus een vloot paraat zijn die schepen kan aanhouden en de haven van Kuway-stad af kan gren delen. Bovendien heeft een in ternationale vloot als voordeel dat alleen al de aanwezigheid een afschrikwekkende wer king heeft". En daar kan Nederland niet bij gemist worden? „Strikt militair gesproken mis schien wel, maar hier is ook onze solidariteit met de Ame rikaanse politiek aan de orde. We kunnen als NAVO-partner niet eenvoudig zeggen: knap het maar alleen op". Niet bang dat de VS, als leider van zo'n militaire operatie, te 'trigger happy' zullen zijn? „Nee hoor. Bush heeft duide lijk gemaakt dat de Ameri kaanse marine louter defensie ve posities heeft ingenomen. Hij zal wél ingrijpen als Hu sayn ook maar één teen op Saudisch grondgebied zet. Het is natuurlijk van het grootste belang om te weten wat in die situatie de rol van de Europese partners is. Hoe is de comman do-structuur en onder welke omstandigheden moeten we in actie komen, dat is nu nog al lemaal onduidelijk. Zelf ben ik er voorstander van dat onze fragatten opereren onder de vlag van de West Europese Unie. Onder de NAVO-vlag varen is overigens sowieso al onmogelijk, omdat het volgens het verdrag niet is toegestaan buiten het eigen gebied op te treden". Mijnenjagers Helemaal onbekend is de Ne derlandse marine niet in het Midden-Oosten. Twee jaar ge leden voeren onze mijnenja gers voor de kust van Kuwayt om daar Nederlandse koop vaardijschepen te beschermen en vaargeulen mijnenvrij te houden. Optreden in de huidi ge brandhaard is, zo erkent De Hoop Scheffer, echter veel ris kanter. Niemand weet immers op welk moment de onvoor spelbare Husayn tot de aanval zal overgaan. „De situatie is nu veel zorg wekkender dan toen", aldus het CDA-kamerlid. „Daarom moeten we ook zeer goed af wegen wat we doen en onder welke voorwaarden. Eigenlijk zou de WEU zich daar nu al diepgaand over moeten bera den. Ik ben er ook voorstander van dat de Europese NAVO- landen zich als één blok op stellen. Iedereen met een ma rine moet meedoen. Pas dan kunnen we een echte vuist maken". Vrijdag verwacht De Hoop Scheffer een definitief besluit tijdens het NAVO-overleg te Brussel. Als vervolgens het be vel wordt gegeven uit te varen zal het naar verwachting nog drie weken duren voor de Ne- grootste militaire strateeg niet, erkent hij. „Laten we hopen dat het er dan rustig is". PAUL KOOPMAN (Vervolg van de voorpagina) DEN HAAG Woordvoer ders van de CDA-en VVD- fractie in de Tweede Kamer hebben welwillend gereageerd op het Amerikaanse verzoek tot steun aan de internationale troepenmacht in de Golf. PvdA-woordvoerder Ad Mel- kert riep gisteren op tot een spoedvergadering van de ka mercommissies voor buiten landse zaken en defensie om de Golfcrisis met de regering te kunnen bespreken. Volgens Melkert is nog onduidelijk wat de VS precies bedoelen met de gevraagde assistentie van bondgenoten. „Onze voorkeur gaat in elk geval uit naar mili taire acties die door de VN- Veiligheidsraad gesanction- neerd worden". CDA-woordvoerder Jaap de Hoop-Scheffer was minder te rughoudend. „Wij staan posi tief tegenover het Amerikaan se verzoek, al moet nog het één en ander worden. Ik vrees dat het in stellen van een VN-vloot te lang gaat duren en het is zaak daar nu snel aanwezig te zijn, want onze vitale belangen in de Golf staan op het spel". Volgens Joris Voorhoeve (VVD), voorzitter van de vaste kamercommissie voor defen sie, moet een internationale vloot tot taak hebben toe te zien op het embargo tegen Irak en Kuwayt. „De VVD steunt geen actie om Irak met militaire middelen uit Kuwayt weg te krijgen". De Nederlandse marine trad eerder op tijdens een interna tionale operatie in de Perzi sche Golf. Dat gebeurde in 1988 naar aanleiding van de oorlog Iran-Irak, toen in de Golf een miinenveger van de marine werd ingezet. Dat ge beurde in het kader van de Westeuropese Unie (WEU), een samenwerkingsverband opdefensiegebied van negen Westeuroepse landen. ^SCHIPHOL Even speelden e'feJijn ouders nog met de sombe- gedachte dat hun Arie als Leiaar in Irak zou worden fastgehouden. Maar gister avond om half acht, toen het 'V^Joestel van Royal Jordanian e^|iiiines eindelijk op Schiphol landde, was de vreugde com- 'ooriPpgewacht door familie met mefloemen en de complete Np-**"* rs kon de 22-iari- Herj[e Arie Alders zijn verhaal renifloen. Sinds vorige week don- injlerdag, de dag dat Irak Ku- binnenviel, verbleef de aan de Hogere Land- van Utrecht ge- pieeljvvongen in een hotel in de hoofdstad Baghdad. liep vanaf april stage bij blijfen bloembollenbedrijf in Ja- in. In Tokyo stapte Alders op iet vliegtuig van Iraqi Air- 'ays, om terug te keren naar Jjn woonplaats Breezand. Een Missenlanding op Baghdad m I uurde echter langer dan de eplande acht uur en Arie Al- ers werd meegenomen naar >stenlet Palestina-hotel. lida „Daar .zaten zo'n honderdtwin tig buitenlanders. Fransen, Engelsen, Amerikanen en Duitsers". Arie was de enige Nederlander. Engelsen en Fransen zitten volgens Alders nu nog steeds in het hotel. „Zij werden zeer slecht behan deld". Zelf is Alders „redelijk goed behandeld" gedurende zijn zesdaagse verblijf. Ook al mocht hij het hotel niet uit, en „verveelde ik me rot". Wel mocht hij geregeld met de Ne derlandse ambassade bellen. Volgens Alders was er in Irak weinig te merken van de oor log. „Het dagelijks leven ver liep voor zover ik kan beoor delen normaal. In het hotel liep wel veel politie en beveili gingspersoneel rond, maar of dat abnormaal is weet ik niet. Op de televisie en in de En gelstalige Iraakse kranten zag je constant feestende mensen, ook uit Kuwayt. Om het tv- journaal hebben we ons rot ge lachen. Wanneer het gezicht van Bush op het scherm was, had de commentator het over het smerigste gezicht van het vuilste dier dat we ooit gezien hebben". Bang is Alders naar eigen zeg gen niet geweest, ondanks de vele geruchten die de ronde deden onder de bewoners van het hotel. „Alleen toen ik mensen hoorde zeggen dat Irak nu ook in oorlog was met Saudi-Arabië, kneep ik hem even". Dinsdagmiddag kreeg Alders te horen dat hij snel zijn spul len moest pakken, omdat hij een half uur later naar de Jor daanse hoofdstad Amman zou worden gebracht. Daar stapte Alders op het vliegtuig met de 66 Nederlandse toeristen die terugkeerden uit Thailand. Onder zijn medereizigers was de student al gauw tot held uitgeroepen. Bij aankomst barstten de Nederlandse me dereizigers in elk geval uit in een luid: „Arie komt uit Bagh dad, Arie komt uit Baghdad!". Voor Arie Alders staat vast dat hij nooit meer naar het Mid den-Oosten zal terugkeren. „Het is mij een te gevaarlijke plek". JEAN-PIERRE GEELEN Arie Alders wordt op Schiphol verwelkomd door zijn opgeluchte moeder. MILITAIRE SATELLIETEN WERKEN OP VOLLE STERKTE N VANDAAG^ IN HET W DEN HAAG De luis tervinken van de interna tionale veiligheidsdien sten maken overuren. Nu het conflict in het Mid den-Oosten steeds grim miger wordt, doen de spionagediensten hun ui terste best om betrouwba re informatie te krijgen over de plannen van Sad dam Husayn. Ze willen de Iraakse dictator vóór zijn en laten geen moge lijkheid onbenut om informa tie op te vangen. „Als je het zou kunnen zien, zou je in de buurt van Irak een zwerm spionage-satellieten tegenko men. De Verenigde Staten, de Sovjetunie, Frankrijk, Groot- Brittannië, allemaal proberen ze de ontwikkelingen in Irak met satellieten te volgen", zegt prof. N.J. Mulder. Hij is hoog leraar beeldanalyse en remote sensing (bestudering van de aarde vanuit de ruimte) aan de Technische Universiteit Twente en is tevens verbon den aan het internationale in stituut voor luchtobservatie en aardwetenschappen (ITC) in Enschede. Mulder heeft dagelijks te ma ken met satellietopnamen. Weliswaar worden die bij het ITC gebruikt voor vreedzame (onderwijs)doeleinden, maar de hoogleraar weet maar al te goed hoe belangrijk die beel den op dit moment zijn voor de militairen. En dan spreekt Mulder over foto's waarop de tails van slechts tien meter zijn te herkennen. De militaire satellieten be schikken over een aanzienlijk hogere resolutie, zoals dat in vaktermen heet. „Met militai re satellieten kunnen details van vijf tot tien centimeter worden waargenomen", zegt Mulder. De reclame voor een biermerk, waarbij met een sa telliet het dopje van een bier flesje is te zien, zit dus niet zo ver bezijden de werkelijkheid. De tientallen spionagesatellie- ten vliegen in een elliptische baan om de aarde. Op hun hoogste punt zijn ze ongeveer 110 kilometer van de aarde verwijderd, op het laagste punt slechts 80 kilometer. „Ze heb ben wat brandstof aan boord, waardoor hun baan kan wor den gewijzigd". Het is mogelijk de baan van de satellieten zo danig bij te sturen, dat ze hun laagste punt nu uitgerekend boven Irak bereiken. En dan maar klikken met de camera's. Voorsprong Een spionagefoto is binnen en kele minuten zichtbaar op een beeldscherm en ligt even later op de bureaus van de militaire top. Althans, zo gaat het bij de Amerikaanse satellieten. „De VS hebben een voorsprong in het elektronisch verwerken van de informatie op de Sov jets", zegt Mulder. „De Russen werken nog veel met koker tjes, waarin de film naar de aarde wordt teruggeworpen. De Amerikanen ontwikkelen de foto's aan boord van de sa telliet. Dat geeft ze een uur voorsprong". Een nadeel is dat militaire sa tellieten niet zo lang meegaan: als ze te laag komen, verbran den ze in de atmosfeer. Niet alleen de kleine militaire satellieten maken nu overu ren, ook de grotere op 36.000 kilometer hoogte. „Deze satel lieten kunnen weliswaar min der scherp zien, maar ze zijn belangrijk om een groter beeld te krijgen van een bepaald ge bied. Op basis van waarnemin gen die daarop worden gedaan kunnen vervolgens gerichte beelden met de scherpe satel lieten worden gemaakt". Hoe bruikbaar de beelden met details van tien meter grootte kunnen zijn, blijkt uit het vol gende voorbeeld. „We hebben tijdens de oorlog Irak-Iran eens een commerciële opname bewerkt, nadat iemand hierom had gevraagd. Het was niet se rieus, maar je kunt er heel wat uit afleiden. We konden de sporen van de tanks in het woestijnzand zien", aldus Mul der. Ook de inlichtingendiensten te land doen hun uiterste best om informatie los te krijgen. Voor zover tegenstanders nog niet zijn ontdekt is aan te nemen dat een aantal van hen door buitenlandse inlichtingen diensten als informatiebron is gestrikt. Daarnaast zijn na tuurlijk overlopers en vluchte lingen welkome bronnen. „Onderschat u inlichtingen diensten niet", zegt een weinig spraakzame medewerker van de Binnenlandse Veiligheids dienst, die verder niet meer kwijt wil dan: „De Ameri kaanse inlichtingendienst CIA heeft menselijke bronnen of wil die creëren. Zij zullen ze ker informanten in Irak heb ben. Het zou me verbazen als het niet zo is". Luisterposten De CIA heeft de oortjes on langs letterlijk op Irak gericht. De luisterposten in Turkije, die tot voor enkele maanden nog op de Sovjetunie stonden gericht, hebben hun antennes inmiddels een kwartslag ge draaid. Bedrijven die recente lijk zaken hebben gedaan met Irak staan ook in de belang stelling. Door de verkoop van grote hoeveelheden militair materieel hebben bijvoorbeeld Franse firma's als Aérospatia- le, Matra en Dassault een pri ma inzicht in hoe het wapen tuig gebruikt kan worden in een eventuele aanval. Er gaat dan ook geen enkele party voorbij waar vertegenwoordi gers van de militaire industrie en veiligheidsdiensten elkaar ontmoeten. De Amerikaanse president Bush nam gisteren de geheime diensten in bescherming tegen de kritiek dat de VS door de actie van Irak overrompeld waren. De Amerikaanse in lichtingendiensten wisten van tevoren van Iraks plannen Kuwayt binnen te vallen en hebben daarover adequate waarschuwingen laten horen, stelde Bush. „Ik voel mij niet in de steek gelaten", zei Bush. „Als iemand een soort Blitz- krieg-aanval voorbereidt die om twee uur 's nachts begint, dan is die behoorlijk moeilijk te stoppen". Hij suggereerde dat Saddams ontkenningen van vijandige bedoelingen, die door de Ame rikanen niet zonder de nodige skepsis waren bekeken, het nog moeilijker hadden ge maakt de gebeurtenissen met enige zekerheid te voorspellen. RICHARD SCHUURMAN DEN HAAG Volker Stevin en Boskalis kunnen hun bag- geractiviteiten in de delta van de Eufraat en de Tigris in het zuidoosten van Irak voortzetten. Doorwerken wordt door de wereldwijde boycot van Irak echter moeilijk, zo niet onmo gelijk, aldus een woordvoerder van het ministerie van econo mische zaken. Volker Stevin ziet echter geen problemen en verwacht dat het karwei binnen vier k vijf weken is afge rond, tenzij de militaire situatie zou Veranderen. De boyco tresolutie van de Veiligheidsraad van de VN sluit dienstver lenende activiteiten zoals het Nederlandse baggerconsortium in Irak uitvoert niet uit. Een verordening van de Europese Commissie sluit volledig op het standpunt van de Veilig heidsraad aan en dat zal ook gelden voor de Nederlandse re geling. HET GEHEIM VAN DE TUNNEL QN665 Larry gaat Rob voor naar het ruime dekhuis en vraagt 3m dan even te wachten. Hij klopt op de deur van de hut, waar s eigenaar van de „Astra" zich heeft geïnstalleerd met zijn se cretaresse, Mona. „Goedenmorgen, mr. Harries", zegt Larry, „ik ^heb goed nieuws voor u: we hebben een nieuwe stuurman!" „En 3 wat is het voor een vent?" vraagt Harries wantrouwend; „als-ie j]jweer zo loslippig is als zijn voorganger, kunnen we hem beter niet nemen, want dat geeft zo'n last, als je 'm kwijt wilt raken". _jLarry vertelt wie Rob is: een voortreffelijk zeeman en zo gesloten als een bus. „Bovendien", voegt hij eraan toe, „hij zit volkomen aan de grond en heeft enorme schulden. Hij heeft deze baan no dig en ik zal er wel voor zorgen, dat hij geen gekke dingen uit haalt". „Ja, ja", zegt Harries, „maar kunnen we te zijner tijd ook weer gemakkelijk van hem afkomen?" „Laat dat maar aan mij over, meneer Harries", antwoordt Larry, „we hebben samen nog een rekening te vereffenen en als ik mijn kans schoon zie..." Hij hoeft er niets aan toe te voegen: Larry en Harries begrijpen el kaar wel. DEN HAAG Het minis terie van 'buitenlandse za ken heeft Nederlanders in de oostelijke provincie van Saudi-Arabië geadvi seerd hun gezinsleden te laten vertrekken. Voor landgenoten in de ove rige Golfstaten geldt een dergelijk evacuatie-advies nog niet, maar zij moeten zelf beoordelen of een ver trek van gezinsleden onder de huidige omstandigheden niet het verstandigst is, aldus het departement. Nederland se bedrijven dienen volgens het ministerie zelf te beoor delen in hoeverre zij perso neel dat niet strikt noodzake lijk is voor de te verrichten werkzaamheden het advies moeten geven om te vertrek ken. In Saudi-Arabië wonen ongeveer vijftienhonderd Nederlanders, van wie elf honderd in de hoofdstad Ry- adh. Intussen is er nog steeds on duidelijkheid over het lot van de meeste buitenlanders in Kuwayt en Irak. Gisteren slaagden enige tientallen westerlingen er in de grens met Jordanië over te vluch- ten. Volgens Jordaanse auto riteiten wacht een grote groep westerlingen nog bij de grens op toestemming van Irak het land te mogen ver laten. Waarnemers zeggen dat Irak alleen buitenlanders laat gaan die in bezit zijn van een uitreisvisum of van een één maand geldig toeristen visum. Een man die na een busrit uit Baghdad in Jorda nië arriveerde verklaarde dat de sfeer in de Iraakse hoofdstad zeer gespannen is en vooral de Amerikanen „bijzonder gevaar lopen". De spanning in de Golf heeft ook tot gevolg dat tientallen Nederlandse toeristen mo menteel vastzitten op hun vakantie-bestemmingen in het Verre Oosten. Zij zouden met Iraqi Airways via Bagh dad terugvliegen, maar na de inval van Irak in Kuwayt weigert Iraqi Airways deze mensen terug te vliegen. Ook weigert de maatschappij pas sagiers over te schrijven naar een andere luchtvaartmaat schappij die niet via Baghdad naar West-Europa vliegt, zo als in dit soort situaties te doen gebruikelijk is. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 5