Zuidafrikaanse theologen
kibbelen over „rooi gevaar
£cidóc Sou/ta/nt
brieven van lezers
kerk
wereld
Nieuwbouw kapel van Nes Ammim bijna af
Amerikaanse kerk weet geen raad met uittocht Spaanstaligen
Jr fieidaeSouia/nt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£eid<*2 Somaiit
MAANDAG 6 AUGUSTUS 1990 PAGINA
Christelijke artiesten confereren in Dalfsen
LEEUWARDEN Vierhonderdvijftig beroepsmusici uit de
hele wereld en 1500 bezoekers nemen deze week deel aan het
grote Christian Artistscongres dat vandaag begint in het con
grescentrum 'De Bron' in het Overijsselse Dalfsen. "Christenen
hebben de behoefte zich op een nieuwe wijze te uiten", zegt
congresorganisator Leen la Rivière. Het doel van het seminar
is de kunstzinnigheid van christenen in kerken en organisaties
te vormen en te vernieuwen op allerlei kunstgebied. Ook uit
Oost-Europa komen kunstenaars naar Dalfsen. Het congres
wordt vanavond officieel geopend door Henk Hofstede, voor
zitter van het CNV met een tentoonstelling van tien artiesten.
Verder treden op Adrian Snell, Albino Montisce en Elly
Rikkert. Verschillende van deze artiesten danken hun bekend-
heid aan deze congressen.
Catechismus
terug in
Poolse scholen
WARSCHAU De
rooms-katholieke cate
chismus keert terug op de
Poolse scholen. Vanaf het
nieuwe schoolseizoen is
het rooms-katholieke
godsdienstonderwijs, dat
in de jaren vijftig werd
verboden, weer toege
staan, zo werd dit week
einde bekend gemaakt.
De maatregel is voorgesteld
door een gezamenlijke com
missie van de regering en de
Rooms-Katholieke Kerk. In
kringen van rooms-katholie
ke leken en van andere ge
loofsrichtingen is het besluit
slecht gevallen, omdat men
daar een te grote invloed van
de RK Kerk vreest. Ongeveer
negentig procent van de 38
miljoen Polen is rooms-katho-
liek.
De catechismuslessen zijn fa
cultatief en kunnen alleen
worden gegeven als de ouders
daarmee akkoord gaan. De
regering zal er voor zorgen
dat de maatregel geen onver
draagzaamheid oproept, aldus
vice-minister Anna Radziwill
van onderwijs. Het gods
dienstonderwijs zal in over
eenstemming zijn met de uni
versele waarden van de ka
tholieke ethiek en met de
geest van de verklaring van
de rechten van de mens.
De rooms-katholieke bis
schoppen eisten in juni de
herinvoering van het gods
dienstonderwijs. „Terugkeer
van de catechismus op de
scholen is niet meer, maar
ook niet minder dan een her
stel van de schade die het to
talitaire systeem aan de sa
menleving heeft toegebracht",
zo schreven zij.
Hun visie wordt zeer zeker
niet gedeeld door metropoliet
Bazyli, hoofd van de ongeveer
één miljoen orthodoxe Polen.
Als belangrijkste tegenstander
van de nieuwe maatregel,
vreest hij de „grote psychi
sche druk" die op niet-katho-
lieke leerlingen zal worden
uitgeoefend. „De school is
neutraal en moet dat blijven".
Sinds Solidariteit in Polen
aan de macht is, probeert de
Rooms-Katholieke Kerk ook
op het gebied van de zeden
grote invloed te krijgen. Zo
hebben de bisschoppen grote
druk uitgeoefend op de senaat
om abortus volledig te verbie
den. De senaat heeft dit
weekeinde met 31 tegen 29
stemmen (en vele onthoudin
gen) besloten op 20 september
over wijziging van de liberale
abortuswet te stemmen.
Ook kerkbelasting
in Oost-Duitsland
BERLIJN Ondanks bezwa
ren van prominente Luthera
nen wil ae Evangelische Kerk
van Berlijn-Brandenburg in
Oost-Duitsland toch op korte
termijn overgaan tot invoe
ring van kerkbelasting (Kir-
chensteuer) naar Westduits
model: een maandelijkse af
dracht aan de ontvanger der
belastingen door een inhou
ding op het salaris.
ERen en ander moet no for
meel geregeld worden door de
Volkskammer, maar
niettemin wordt gehoopt dat
reeds per 1 januari 1991 met
het nieuwe systeem kan wor
den begonnen. Verwacht
wordt dat alle evangelische
Landeskirchen in de DDR het
voorbeeld van Berlijn-Bran
denburg zullen volgen.
Politie hield studie over joodse vluchtelingen tegen
VENLO Het gemeentebestuur van Venlo heeft de historicus
drs. J. Hol toestemming gegeven zijn doctoraalscriptie over de
opvang van joodse vluchtelingen uit Duitsland in Venlo tussen
1933 en 1939 te publiceren. Hol bestudeerde daarvoor de poli
tiedossiers uit die periode, maar de politie was niet bereid pu
blicatie van de studie toe te staan. Volgens het gemeentebe
stuur worden geen nog levende personen door de publikatie
benadeeld. In de scriptie worden alleen de namen van perso
nen van wie voor Hol vaststond dat zij zijn overleden, volledig
genoemd. In alle overige gevallen wordt met de initialen vol
staan. Voordat hij van de Venlose gemeentepolitie toestem
ming kreeg 14 politiedossiers te bestuderen, tekende hij een
verklaring dat hij de scriptie pas zou publiceren met instem
ming van de politie.
Er is voldoende licht
voor hen die slechts
verlangen te zien, en
voldoende duisternis
voor hen die het
tegenovergestelde
willen.
JOHANNESBURG De
theologen in Zuid-Afrika
kibbelen wat af deze da
gen. Na een verhitte dis
cussie over de deelname
van geestelijken in de po
litiek tussen aartsbisschop
Desmond Tutu en direc
teur Smangaliso Mkaths-
hwa van het Instituut
voor Contextuele Theolo
gie zijn de theologische
gemoederen opnieuw
verhit geraakt.
Tutu had met verve het be
sluit van de anglicaanse syno
de verdedigd, dat geestelijken
zich uit de actieve politiek
moesten terugtrekken om
zich in hun werk geheel te
concentreren op gerechtig
heid en vrede. Mkathshwa
Pater Smangaliso Mkhatswha
FOTO: ANP
vond dat een inbreuk op de
vrijheid van de geestelijke en
nam het Tutu bovendien
kwalijk dat hij de neutraliteit
zocht.
De nieuwe woordenstrijd
wordt gevoerd door secretaris
dr. Frank Chikane van de
Raad van Kerken en de con
servatieve pinkstervoorgan
ger Ray McCauley, die zich
inmiddels heeft verzekerd
van de steun van synodevoor
zitter dr. Johan Heyns van de
blanke Nederduitse Gerefor
meerde Kerk.
Aanleiding vormde een op
merking van Joe Slovo, voor
man van de communistische
partij, tijdens de heroprich
tingsvergadering van zijn par
tij. Als Jezus op dit moment
in Zuid-Afrika was, zou hij
zich hebben aangesloten bij de
bevrijdingsbeweging en waar
schijnlijk ook de gewapende
strijd hebben gesteund, zei
Slovo vorige week.
Ongepast
McCauley vond Slovo's uitla
ting ongepast. Politieke ver
klaringen, verpakt in bijbelse
termen, kunnen gemakkelijk
leiden tot een godsdienstoor
log, aldus de voorganger, die
de communistische partij op
heldering vroeg over haar
standpunt over godsdienst
vrijheid. Tevens riep hij
ANC-leider Mandela, ook
prominent aanwezig bij de he
roprichting van de partij, op
duidelijk te maken wat hij
van het christendom vindt.
De pinkstervoorganger kreeg
meteen bijval van prof.
Heyns, maar werd aangeval
len door Chikane, die het
voor Slovo opnam. Blanke
christenen kunnen beter be
rouw tonen over hun jaren
lange wrede onderdrukking
van de zwarte bevolking dan
zich te storten in de strijd te
gen het „rooi gevaar", aldus
Chikane.
De verklaringen van McCau
ley en Heyns maken volgens
Chikane duidelijk dat de er
varingen van zwarte christe
nen in Zuid-Afrika radicaal
anders zijn dan die van de
blanken. „Wij hebben geen
ervaring met communistische
onderdrukking en aanvallen
op ons geloof uit die hoek. Wij
hebben te maken met onder-
drukkiing door blanken die
zeggen christen te zijn".
„Geen enkele communist
rechtvaardigde apartheid. Het
waren de christenen die een
theologische rechtvaardiging
ontwikkelden voor een on
menselijk, slecht en racistisch
apartheidssysteem," aldus
Chikane. De zwarten hebben
altijd kunnen rekenen op de
solidariteit van blanke com
munisten, terwijl blanke
christenen steunpilaar van
het apartheidssysteem waren.
Homo-kerken VS
boeken grote
overwinning
WASHINGTON De
Amerikaanse homo-ker
ken hebben een belang
rijke week achter de rug.
Voor het eerst in zijn 22-
jarige geschiedenis heeft
de Universal Fellowship
of Metropolitan Commu
nity Churches (MCC), een
nationaal verband van
homo-kerken, toestem
ming gekregen een eigen
kerk te bouwen.
Tegelijk heeft de MCC zijn
verzoek tot lidmaatschap van
de Nationale Raad van Ker
ken hernieuwd. Negen jaar
geleden werd het verzoek af
gewezen. De MCC geeft zich
zelf nu meer kans, omdat er
de afgelopen jaren druk is
overlegd met de oecumeni
sche organisatie.
Tot nu toe was de bouw van
een eigen kerk voor de plaat
selijke gemeenten van de
MCC politiek of financieel
nooit haalbaar. De afgelopen
week kregen echter de ge
meenten in Washington en
Dallas toestemming van de
plaatselijke overheid. Het tij
lijkt daarmee te keren voor
de homo-kerken.
Voor dominee Troy D. Perry,
oprichter en voorzitter van de
MCC,- zijn de ontwikkelingen
het bewijs van een levens
krachtige kerk. Op het mo
ment dat de gevestigde ker
ken leden verliezen, maakt
zijn kerk vooral de laatste ja
ren een enorme groei door.
Hij vindt dat opmerkelijk in
dit aids-tijdperk. „De mensen
worden lid van onze kerk op
het moment dat pastores ster
ven aan aids en kerkleden
geïnfecteerd raken", aldus
Perry, die in 1963 wegens zijn
homoseksualiteit uit een pink
sterkerk werd gezet. „Zij doen
dat bewust, ze zijn op zoek
naar spiritualiteit en moeten
met de dood in het reine zien
te komen".
In Dallas is de toeloop zo
groot dat er zondags drie
diensten moeten worden ge
houden; in een zaaltje waarin
officieel nog geen 300 mensen
kunnen, zitten er per dienst
ruim 600. Het aantal gemeen
teleden is in drie jaar verdub
beld tot ruim 2.000
Slachtoffers
I atoombom
herdacht
Een jongetje bidt
samen met zijn
grootmoeder bij
het
grafmonument
Jp ter herdenking
van de
slachtoffers van
de atoombom op
Hirosjima. Het
was vandaag 45
jaar geleden dat
de bom op
Hirosjima viel.
FOTO: AP
DEN HAAG De inter
nationale christelijke ne
derzetting Nes Ammim in
Israël hoopt binnenkort
een eigen kerkgebouw in
gebruik te nemen. De ka
pel is gebouwd nadat de
nederzetting een gift van
450.000 Duitse marken
van de 'Rheinische Lan-
deskirche' uit West-
Duitsland ontving. Nes
Ammim, door de prote
stantse kerken opgericht
als teken van christelijke
solidariteit met Israël,
heeft het meer dan 28
jaar zonder eigen kerkge
bouw moeten doen.
De kerkdiensten werden van
af 1975 gehouden in het
dorpscentrum, dat datzelfde
jaar geopend werd. De 'Rhei
nische Landeskirche' in West-
Duitsland beloofde enige ja
ren geleden Nes Ammim een
gift van 450.000 D-marken,
als het dorp met dat geld een
kapel ging bouwen. Na een
uitvoerige discussie - Nes Am
mim is huiverig voor het ge
bruik van christelijke symbo
len omdat het de Israëlische
regering bij zijn oprichting
beloofde geen zending te be
drijven - besloot de nederzet
ting aan het verzoek gehoor
te geven.
Het gebouw is gemaakt naar
een ontwerp van de Jeruza-
lemse architect Peter Bugod,
die zich liet inspireren door
de kerken in Israël tijdens de
Byzantijnse tijd. Bugod heeft
naam gemaakt met de restau
ratie van de uit de Romeinse
tijd daterende Cardo en het
trappencomplex voor de Da-
mascuspoort, beide in de oude
stad van Jeruzalem. De kapel
bestaat uit een binnenplaats,
een stilte-kamer en een ruim
te voor de kerkdiensten.
Omdat de bouw uiteindelijk
duurder werd dan het ge
schonken geld, is het gebouw
iets soberder uitgevoerd. Mo
menteel is men nog bezig met
de afwerking.
voorbeeld van Berlijn-Bran- teleden is in drie jaar verdub- Ammim rinnr Hp nrntP- ren geleden Nes Ammim een die zich liet inspireren door menteel is men nog b
denburg zullen volgen. beid tot ruim 2.000. gift van 450.000 D-marken, de kerken in Israël tijdens de de afwerking.
WASHINGTON De schoppen schreven. liseren. Hoewel in de Rooms- kerk een totaal andere weg toen hij zich afvroeg of de probleem van de ke:
T?^rv.o_ Volgens verschillende onder- Katholieke Kerk velen noeal inslaat, meent zii. schade nog zou kunnen wor- ting is begonnen, bes
WASHINGTON De
leiding van de Rooms-
Katholieke Kerk weet
nog altijd geen raad met
de kerkverlating onder
de Spaanstalige minder
heid in de Verenigde Sta
ten. Zestig jaar geleden
werd al gewaarschuwd,
dat de kerk vele 'Hispa-
nics' zou verliezen, maar
pas sinds een paar jaar
wordt enige actie onder
nomen.
Een plan voor het pastoraat
onder Spaanstaligen, dat de
bisschoppen twee jaar geleden
aanvaardden, heeft echter
nog nauwelijks effect gehad.
Dat is vooral een gevolg van
gebrek aan geld, mede door
dat „de financiële lasten voor
al terecht kwamen op de
schouders van de armen en
mensen in de marge van de
samenleving", zoals sleutelfi
guren in het Spaanstalig pas
toraat vorig jaar aan de Dis
schoppen schreven.
Volgens verschillende onder
zoeken hebben de afgelopen
vijftien jaar naar schatting
een tot vijf miljoen Spaansta
ligen de Rooms-Katholieke
Kerk in de Verenigde Staten
verlaten.
De bisschoppen geven toe, dat
de kerk te weinig aandacht
heeft besteed aan de Spaan
staligen. Zij dachten vaak, dat
die toch wel bij de kerk zou
den blijven omdat het rooms-
katholicisme een onscheid
baar onderdeel van hun cul
tuur zou zijn. Maar dat gaat
steeds minder op, nu funda
mentalistische kerken en sek
ten steeds meer aanhang on
der de Spaanstaligen weten te
krijgen. Zozeer zelfs, dat het
Vaticaan ervoor waarschuwt.
Tot hun verdriet hebben de
bisschoppen moeten constate
ren, dat vele vroegere katho
lieken zich aangetrokken voe
len tot de persoonlijke bena
dering van de kleine, onaf
hankelijke protestantse ker
ken die langs de deur evange
liseren. Hoewel in de Rooms-
Katholieke Kerk velen nogal
huiverig staan tegenover een
evangelisatie van mens tot
mens, is in sommige streken
deze benadering overgeno
men.
Maar het probleem ligt dieper
dan de manier van evangeli
satie. Katholieke leiders die
zich met de kerkverlating be
zighouden, komen niet veel
verder dan de verzuchting
van de auteur van een rap
port uit 1928: „De Katholieke
Kerk heeft slechts beperkte
mogelijkheden in gebieden
waar vele Mexicanen wonen
door het gebrek aan priesters,
goed opgeleide medewerkers,
gebouwen en fondsen".
Groei
Zuster Dominga Zapata, die
een diocesaan bureau voor
pastoraat,onder Spaanstaligen
leidt, ziet evenals vele andere
kerkelijke leiders de kerkver
lating als een „zeer cruciaal
probleem". De situatie kan al
leen worden verbeterd als de
kerk een totaal andere weg
inslaat, meent zij.
Zapata, die meer dan 25 jaar
onder Spaanstaligen heeft ge
werkt, meent dat een aanpak
van het probleem juist nu
dringend nodig is. De Spaan
stalige bevolking groeit
enorm - tussen 1980 en 1988
34 procent - en haar economi-"
sche positie verslechtert snel.
„De kerk heeft minder aan
dacht besteed aan de Spaan
staligen dan aan andere min
derheden. In het algemeen
heeft de Katholieke Kerk niet
de manier ontdekt om op hun
behoeften te antwoorden".
De voorzitter van de bis
schoppelijke commissie vóór
de Spaanstaligen, bisschop
Raymundo Pena van El Paso,
erkent dat de noodzaak om de
Spaanstaligen bij het kerke
lijk leven te betrekken steeds
groter wordt. „Waarschijnlijk
hadden we dat al eerder
moeten doen", zegt hij.
Dezelfde soort zelfkritiek liet
aartsbisschop J. Stafford
Francis kort geleden horen,
toen hij zich afvroeg of de
schade nog zou kunnen wor
den hersteld. „Gods genade
om de uitdaging te zien en te
horen heeft zich enigszins te
ruggetrokken uit een kerk die
niet werkelijk heeft geluis
terd", meende Stafford.
Volgens deskundigen is er
vooral behoefte aan geld om
leken te onderrichten in
evangelisatie en pastoraal
werk. Het pastoraal plan van
twee jaar geleden kent grote
waarde toe aan de vorming
van kerkelijke werkers voor
de parochies. Het dringt ook
aan op de vorming van basis
groepen „om mensen op een
persoonlijker manier te berei
ken dan via de mis".
Pena is tevreden over de
vooruitgang sinds de invoe
ring van het pastoraal plan.
Hij legt er de nadruk op, hoe
moeilijk het is de kerk in alle
staten in beweging te bren
gen. Iedereen erkent boven
dien, dat er meer moet wor
den gedaan.
In sommige gebieden waar
men met een aanpak van het
probleem van de kerkverla
ting is begonnen, besteedt de
kerk veel aandacht aan huis
bezoek en de opleiding van
lekepredikers. In Portland
bijvoorbeeld zullen van sep
tember af groepen de paro
chies intrekken om de gelovi
gen te leren hoe zij kunnen
evangeliseren. In Los Ange
les, waar 60 procent van de
gelovigen Spaans als voertaal
heeft, is veel aandacht aan het
huisbezoek besteed.
Medewerkers van de kerk
zien het als een positieve ont
wikkeling dat het aantal
Spaanstalige bisschoppen van
10 in 1978 is gegroeid tot 21
dit jaar. Maar er is nog steeds
een gebrek aan priesters die
Spaans spreken en de cultuur
van de Spaanstaligen begrij
pen. Sommige bisschoppen ei
sen van hun priesterstudenten
dat zij Spaans leren en bis
schoppen als Stafford en John
O'Connor van New York heb
ben een cursus Spaans ge
volgd, nadat zij tot bisschop
waren benoemd.
Benzineprijs en misbruik
Oliemaatschappijen zijn er altijd als de kippen bj^,
om de brandstofprijzen aan de pomp te verhogen, als er ei
gens in de wereld ook maar iets gebeurt dat de olieprijzein r
beïnvloedt en dus als rechtvaardiging zou kunnen ge
Daarom wekt het in principe geen verbazing, dat de olie-ooi
log in het Midden-Oosten vrijwel onmiddellijk is gevolg
door een relatief forse verhoging van de literprijs van benzi
ne en dieselolie voor de consument. jen
wi<
Nuir i de publiciteit zo nadrukkelijk naar voren is gekomerj|P£
dat er voor de komende maanden nog voldoende, tegen
prijzen ingekochte, ruwe olie in de voorraadtanks aanwezi
is, is er echter alle reden bij die snelle prijsverhoging eei
vraagteken te plaatsen. De suggestie dat van de situatie mis
bruik wordt gemaakt ligt voor de hand.
Het voordeel dat de oliemaatschappijen nu, ten koste vai
hun klanten, behalen zou immers weer teniet gaan indien z
prijsverlagingen op de wereldoliemarkt ook onmiddellijk
door prijsdalingen aan de pomp zouden laten volgen. Dai
namelijk is het 'voorraadeffect' weer in evenwicht. Het
echter de vraag of dat evenwicht wel altijd op de juiste wijzl
wordt bereikt. Al sinds jaar en dag bestaat er immers grol
twijfel of de consument wel even snel van de lagere prijzei
profiteert als de producent van de hogere.
INMIDDELS hebben de grote fracties uit de Tweede Kamer
de regering gevraagd een onderzoek in te stellen naar djpri
prijspolitiek van onze brandstofleveranciers. Dat onderzoeic
moet zich dus op beide aspecten van de zaak richten. Wanp.e
alleen op die wijze kan worden vastgesteld of er inderdaaiF^
zoals sommige kamerleden menen schaamteloos rnisK^
bruik wordt gemaakt van de situatie.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
stukken te bekorten.
Vreugde en Hoop
De bespreking in de rubriek
Kerk en Wereld van Theo
Witvliets boek Bevrijdingsthe
ologie in de Derde Wereld
vraagt om nadere toelichting.
De protestantse auteur heeft
zijn onderwerp nauwelijks van
katholieke zijde benaderd. De
bevrijdingstheologie is
niettemin typisch katholiek en
een gevolg van Vaticanum II.
Ware dit feit uitgangspunt van
het onderzoek geweest, dan
had de schrijver ongetwijfeld
de beginwoorden van de pas
torale constitutie over de Kerk
in de wereld van vandaag (7-
12-'65) tot titel van zijn boek
gekozen, want deze hier als ti
tel gebruikte woorden vormen
ook de achtergrond, waartegen
men de bevrijdingstheologie
moet plaatsen: 'Vreugde en
Hoop' om met de bijbel in de
hand een nieuwe maatschappij
te bouwen voor alle armen en
onderdrukten. De woorden
van de Franse revolutionairen
uit 1789 hebben in de woorden
'Vreugde en Hoop' in Kerk en
samenleving nieuwe betekenis
gekregen. 'Vrijheid' maakte
tijdens Vaticanum II van een
onmondige gelovige een 'mon
dige' met inspraak, 'gelijkheid'
maakte een einde aan triomfa
lisme en veranderend rangon-
derscheid in 'collegialiteit' en
'broederschap' maakte van
geestelijkheid en gelovigen
een ondeelbaar Godsvolk.
'Vreugde en Hoop' op een be
tere samenleving deed missio
narissen en zendelingen ver
anderen in sociale missiewer
kers, voor wie aardse doelstel
lingen belangrijker schijnen
dan hemelgerichte. 'Vreugde
en Hoop' bezielt ook in La-
tijns-Amerika de bevrijdings
theologen: een Gutierrez, een
Che Guevara, een Fromm, een
Illich, een Freire en vele, vele
anderen.
De brandhaard van het pasto
rale denken ligt in noordelijk
West-Europa. Kardinaal Al-
frink is de grote drijfveer ach
ter genoemde pastorale consti
tutie. Vandaar dat Nederland
se bisschoppen in 1967 een
commissie voor Latijns-Ameri-
ka oprichten, waaruit Solidari-
dad is ontstaan. Vele bevrij
dingstheologen zijn van fran
ciscaanse huize en vertonen
derhalve opvattingen die poli-
tiek-links zijn te noemen. Na
1968 komt de bevrijdingstheo
logie op gang in Latijns-Ame-
rika en in de overige wereld.
Onder 'Vreugd en Hoop' zucht
en kreunt de mensheid en is
de wereld in barensnood.
Dr. W. J. A. Visser,
'S-GRAVENHAGE.
:ch
„D
De zin van het bestaan |nd
(2)
Ik heb met belangstelling dpr c
brief gelezen over de zin val bi
het bestaan, naar aanleidin
van een oproep van de Mi
riënburgvereniging om da:
over na te denken. Wat de iifcen
zender nu precies bedoelt
mij niet geheel duidelijk gfdse
worden, maar ik meen hei gen
aan mijn zijde te vinden wai ien
neer ik de oproep van de Mi n
riënburgvereniging op zij ver
minst merkwaardig vind. E i-
voor de zeer wankelen va
geest misschien zelfs gevaai
lijk.
Denken over de zin van h(
bestaan doet elk mens op zij ktie
tijd. Niet zelden gebeurt d t g1
ongewild, bijvoorbeeld op m ider
menten waarop de slaap main",
niet wil komen. Plots is da dA-
de beklemming: men beseft d
eindigheid van het bestaan e 'aar
ziet de dood als een eindelc» d
zwart gat. Eeuwig niet mee I
bestaan, het is een gedacht'di
die het zweet op het voorhoof
brengt. Gelukkig duren dez
'aanvallen' bij de meeste men
sen niet lang, maar er zij
mensen die de hierboven g<
schetste gevoelens niet va
zich kunnen afschudden. Di
altijd met die zwarte wolk bc
ven hun hoofd rondlopen. Z
behoren tot het leger der d("
nressieven. waarmee zii da
did
maar nog niet geholpen zijn. der
Oproepen tot nadenken ove EC
het bestaan kan in het gevi
van wankele, gevoelige ziele3™
gelijk staan met het uitgiete
van een bijtend zuur over ee
boeket bloemen. Want het is
volgens mij met het b«
staan zo gesteld: geniet heezir
leef het. Daarin is de zin gel(
gen. Zoek de zin van het leve
niet na het leven. Wie dat dof doe
schaadt zijn leven. Voor gelf !e®*
vigen: wie het godsgeschen
dat leven heet waardeloof "e
vindt, begraaft zijn talenten.
Men doet er voorts goed aa
zichzelf als een volstrekt onbep> r
langrijke factor in 'het'
te beschouwen. Ziet men zich
zelf als het middelpunt van d B^ei
wereld (m.a.w. is men egocene r'
trisch), dan vreest men alra'
dat de wereld met zijn eige 8e
einde mee ten onder gaat. Zif :ve
men zichzelf evenwel als ee
onbeduidend zandkorreltji toj
dan komt men eerder tot he|®T
besef dat het strand niet zi
ophouden te bestaan. Zo if1S1
mand is vanzelf, een bijkf |on(
mend voordeel, wat minde ee
egocentrisch ingesteld. 1 0
de
•;v'j
ld
Uitgave: Westeipers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart
per maand f. 24,85 per maand 25,85
per kwartaal 74,10 per kwartaal 75,10
per jaar 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 576 515
POSTBANK NV 663 050
loe|
