'finale
a aaanaaa a a
janna aaaaa a
Nr.30
Honingraatpuzzel
m mm
CcidócSouoatit
ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1990 PAGINA 24
Oplossing vorige puzzel
lïïï
□□□□II
b H n
B 121HH33 rdSIHBlfe: O
3 3 3 3
üi woaaaaa ca a
h 3 a a
IS3333 tans jnnna
l3B3 aan
■anatn san anasai
a h a a a
3 3 3 3
aa
I'frlLlElGlwlMh-M^lolg Imlftlabfj
De winnaars van puzzel nr. 29 zijn:
P.J. Klein, Pasteurstraat 44a, 2316 BW
Leiden.
A. Parlevliet, Weteringweg 59, 2155 MV
Leimuiderbrug.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 30 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Rond de genummerde vakjes die
nen woorden van zes letters van
navolgende betekenis te worden in
gevuld. Alle antwoorden lezen in
de richting van de wijzers van de
klok. De beginletter van het eerste
antwoord komt in het linkervakje
naast het cijfer 1. Het vakje voor
de beginletter van elk van de overi
ge antwoorden dient door combi
natie met de letters van de omrin
gende antwoorden te worden inge
vuld.
1. Toestel voor
warmwater
voorziening.
2. Schermdegen
met vierkant
lemmet.
3. Grijsachtig
groene kleur.
4. Wijnsoort.
5. Reisgoed.
6. Verhoging van
salaris.
7. Enigszins forse
lijn.
8. Prijs voor
zekere
verrichting.
9. Woestijn in
Afrika.
10. Toespijs bij de
rijst.
11. Goedige kerel.
12. Militaire groet.
13. Vreemde taal.
14. Wol van de
angorageit.
15. Onnodige
drukte.
16. Italiaanse
worstsoort.
17. Zacht op het
gevoel.
18. Doorgang
onder een
rivier.
19. Walvisachtig
zoogdier.
20. Hofpersoon in
vroegere jaren.
21. Gevouwen
reclame
drukwerk.
22. Lui.
23. Overdreven
begerig.
24. Verachtelijk.
Met de letter F begint/beginnen
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
Welk(e) antwoord(en) begint/beginnen met de letter F?
Viktor Kortsjnoj
De bijna 60-jarige Viktor Kortsjnoj
heeft zich deze maand weten te plaat
sen voor de kandidatenmatches. Na een
unieke schaakcarrière, die al in de jaren
veertig begon!, leek de ex-Rus afgelopen
jaar uit de wereldtop weg te vallen.
Leeftijd en het nieuwe, snellere, tempo
werden als oorzaken genoemd voor
Kortsjnoj's daling op de wereldranglijst.
Zijn wilskracht en unieke schaaktalent
stonden echter al eerder borg voor een
opleving van zijn prestatiecurve. In
1978 vluchtte Kortsjnoj uit Rusland en
velen dachten dat het met schaken dan
wel minder zou gaan. Niets was minder
waar, de boycot van Russische groot
meesters leek hem te inspireren tot
schaak van het allerhoogste niveau. In
1978 stootte hij bijna de toenmalige we
reldkampioen Karpov van de schaak-
troon.
Een ander hoogtepunt beleefde Korts
jnoj tien jaar eerder tijdens het Hoog-
ovenstoernooi. Met superieur schaak
behaalde hij daar de ongelofelijke score
10l/2 uit 11. De volgende partij is uit
deze fraaie reeks.
V. KORTSJNOJ-M. TAL
Hoogovenstoernooi 1968.
Nimzo-Indisch.
I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.Pf3 c5 5.e3
0-0 6.Le2 d5 7.a3 cxd4 8.axb4 dxc3
9.bxc3 Dc7 10.Db3 Ld7 ll.Lb2 Tc8.
Wil wit snel tot een verklaring dwingen,
maar de zwarte torens komen nu niet
goed te staan. Beter was het de ontwik
keling met ll...Pc6 normaal te voltooi
en.
12.cxd5 exdS 13.0-0 Leó 14.Pd4 Pbd7
15.Ta5.
De opening is voorbij; wit heeft enkele
duidelijke voordelen: een half-open a-
lijn, loperpaar en een sterk paard op d4.
Zwart kan daar alleen enige druk langs
de c-lijn tegenover stellen.
Engeland liep stevige
financiële klappen op
Met name filatelistisch Groot Britta-
nië heeft in de jaren tachtig flinke fi
nanciële klappen moeten accepteren.
Naast de wereldwijde prijsdaling van
de meeste postzegels drukte de voor
een Westers land torenhoge inflatie in
Engeland (vaak meer dan tien pro
cent) de reële prijs van postzegels nog
eens omlaag.
Direct gevolg is dat in Engeland de af
gelopen jaren heel wat meer postzegel
winkels sneuvelden dan in andere his
torisch belangrijke fiatelielanden zoals
West-Duitsland en Nederland.
Jaar na jaar scoort Engeland inflatie
percentages van rond de tien procent.
Dat betekent regelrecht een aanslag op
de waarde van de vaak vaderlandse
(Groot-Brittanië met eventueel de
Commenwealth-landen) postverzame-
ling van de Engelsen. En ze waren al
fors gekelderd door de forse ineenstor
ting van de markt begin jaren tachtig.
Hoe veel meer de Engelsen geleden
hebben onder de torenhoge inflatie
blijkt uit een globale vergelijking.
Een Nederlander met een verzameling
Nederland en overzeese gebiedsdelen
zag zijn verzameling van tien mille in
"koopkracht' dalen tot pakweg acht
mille. De Engelsman die eveneens tien
mille had geïnvesteerd zit echter nog
maar net boven de drie mille.
Die vergelijking is voor een doorsnee
verzamelaar goed te maken omdat de
catalogusprijzen uitgezonderd de top
pers nauwelijks zijn gestegen; eerder
licht gedaald. Verder gaat het min of
meer om gesloten markten. De prijs
van Nederlandse zegels wordt niet in
ternationaal bepaald, maar in ons
land, dat geldt precies zo voor Enge
land.
HOGE KOSTEN
Die inflatie betekent niet alleen een
forse achteruitgang van de waarde van
de Engelse zegels. Ook stortte de
markt nog verder in. Engelsen betalen
sinds jaar en dag veel meer geld aan
woonkosten dan de gemiddelde Ne
derlander. De hoge hypotheekrente
(en dus ook de investeringskosten
voor een huurwoning) vreet een groot
deel van het salaris van het Engels ge
zin. De buren aan de overzijde van de
Noordzee hebben daardoor minder
geld voor aankoop van postzegels ge
had.
WAKKER
Veel Engelse verzamelaars liggen ove
rigens niet wakker van al die treurige
Honderd jaar
Oranjevrouwen
Op 5 september aanstaande
geeft PTT Post een postzegel
uit met het onderwerp „Hon
derd jaar Oranjevrouwen op
de troon".
In Nederland zetelt sedert
1890 een koningin op de
troon. Dit zijn achtereenvol
gens van 1890 tot 1898 Konin
gin Emma, van 1898 tot 1948
Koningin Wilhelmina, van
1948 tot 1980 Koningin Julia
na en van 1980 tot heden Ko
ningin Beatrix.
De postzegel toont van elke
koningin een foto. De regeren
de koningin kijkt de toeschou
wer aan terwijl de anderen het
beeld uit kijken. Elke foto is
aan de boven- en rechterzijde
afgekaderd met een rood-wit-
blauw biesje. Linksboven op
elke foto staat een oranje
kroontje met daaronder de
jaartallen van de regeringspe
riode.
De postzegel met als waarde
1,50 heeft een oplage van 8
miljoen. Het formaat is vier
kant en de postzegel is gedrukt
in offset. Ontwerpster van de
postzegel is Jolijn van de
Wouw te Amsterdam. Eerder
ontwierp zij in 1976 een post
zegel voor 150 jaar Staatslote
rij" en in 1981 de postzegel
voor „100 jaar openbare tele
fonie in Nederland".
SG212 VFU CDS £275
feiten; zij verzamelen om het verza
melen en niet vanwege het geld.
De postzegelhandelaren en beleggers
hebben meer moeite gehad om het
hoofd door die hoge inflatie boven
water te houden. Met name handela
ren zagen hun voorraad steeds minder
waard worden. Met verkleining van de
voorraad (efficiënter inkopen) kon een
deel van dat inflatieverlies worden
weggewerkt. Maar ook nog de fors ge
stegen huisvestingskosten goedmaken
met lagere verkopen is niet iedereen
gelukt in Engeland. Het gevolg was
een bescheiden koude sanering in En
gels handelarenland.
1840 2d Red Crosses VFU £440
„Investeren in Engelse postzegels was
als belegging hoogst oninteressant
doordat de prijzen bij uitzondering ste
gen bij een schreeuwende inflatie
SG135 10/- £825
15...a6 16.Tfal Tab8 17.Ddl Pe5 18.Tc5
Db6 19.Pxe6 fxe6?
Na 19...Dxe6 20.Txc8 Txc8 21.Dd4
heeft wit de betere stelling, maar de wit
te lopers komen moeilijk tot leven. Na
de tekstzet is de zwarte koningsstelling
verzwakt èn worden de lopers aktief.
20.c4! Pxc4.
Na 20...Txc5 21.Lxe5 Tc8 22.Lxb8
Txb8 23.Db3 heeft wit een sterke druk
op de zwarte stelling.
21.Lxf6 gxf6 22.Lxc4 dxc4 23.Dg4+ Kh8
24.Dd4 Dd8 25.Dxc4 Txc5 26.bxc5
Dd7?!
Taaier was 26...Dd5 27.Dxd5 exd5
28.Kfl, waarna het toreneindspel nog
heel wat van de witspeler had gevergd.
De gespeelde zet geeft wit een sterke
aanval in handen.
27.Df4 Tf8 28.h4 Dd5 29.Tbl e5 30.Df5
a5 31.Tb6 a4 32.Td6 Df7 33.Td7 Dg6
34.De6 Dbl+ 35.Kh2 De4 36.g3?!
In tijdnood overziet Kortsjnoj de een
voudige winst 36.Td4!
36...Dc2 37.Kg2 De4+ 38.Kfl Dbl
39.Ke2 Dc2+ 40.Kf3 Dxc5 41.Txb7
Dc8 42.Td7 De8?
Tal had de stelling al als verloren gea
nalyseerd en biedt daarom minder te
genstand dan mogelijk was. Na het in
lassen van 42...Da8+ 43.Ke2 zou het
eindspel lastiger te winnen zijn voor
wit.
43.Dxe8 Txe8 44.Ta7 Tb8 45.H5! Kg8.
45...Tb4? 46.h6 Kg8 47.Tg7+ Kh8
48.Tf7 en zwart kan opgeven.
46.Txa4 Tb7 47.Kg4 Kg7 48.Ta2 Kh6
49.Kf5 Tb6 50.e4 Tc6 51.f4 exf4 52.gxf4
Tc5+ 53.Kxf6 Kxh5 54.e5 Kg4 55.f5 h5
56.Ta4+ Kg3 57.e6 h4 58.e7 Tc8 59.K17.
Zwart gaf het op.
OHRA SCHAAKPROBLEEM
Het OHRA-grootmeestertoernooi kent
dit jaar een kroongroep met zes sterke
en attractief spelende grootmeesters:
Asmajparasjvili, Beljavsky, Kortsjnoj,
Nunn, Portisch en Van der Wiel.
Ter ere van dit toernooi heeft C.
Goldschmeding een tweezet gecompo
neerd:
Wit: Kbl, Db5, Td2, Pd4, f2.
Zwart: Ke4, Tf8, Lb8, Lb7, Ph2, f4, g4,
*7-
Opgave: Wit begint en geeft mat in
twee zetten.
Oplossingen inzenden naar: OHRA-
verzekeringen, t.a.v. J.J. Rotmans, Ant
woordnummer 3344, 6800 ZA Arnhem.
Onder de inzenders van de goede sleu-
telzet worden tien boekenbonnen van
25,- en 25 toernooimagazines verloot.
Corr.adres: Leo Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
Sansvariaties
Wat is de ideale 1 SA-opening? Reke
ning houdend met de kwetsbaarheid en
met het soort wedstrijd? Alles is al ge
probeerd: 15-17 kwetsbaar, 12-14 niet:
10-12, 18-20, verschillen voor eerste,
tweede, derde én vierde hand enzovoort.
Jammer dat hier eigenlijk nooit statis
tisch onderzoek naar is gedaan! De SA-
opening(en) herbergen typisch de bot
sende elementen van opbouw en af
braak. De tegenpartij moet zwaar con
ventioneel bewapend zijn om hier tij
dens het bieden goed tussen te kunnen
komen, maar ook de partner dient zich
suf te bieden teneinde eindelijk eens
achter de verdeling van de sans-openaar
te komen. Stayman, minor suit asking
enzovoort, enzovoort. Daarmee gaat
zeer veel biedruimte verloren en wordt
vaak onnodig veel informatie weggege
ven.
Vorige week zijn we geëindigd met een
klassiek probleem uit natuurlijke bied-
systemen. Een 15-17 hand met een vijf-
kaart hoog en verder een sans verdeling.
A V 2
4 A B 9 4 2
A 4 3
B 2
Na driemaal „pas" mag je openen!
„Openen is geen kunst", heb ik al eerder
in deze kolommen geschrevenen dat is
natuurlijk ook zo. Wanneer je iets opent,
moet je eigenlijk de - normale - herbie
ding op antwoorden van de partner al
bij de hand hebben. Welnu, normaler
dan 1 schoppen na 1 harten kan niet.
Wanneer je een sansopening van 15-17
speelt en een sans-herbieding van 12-14
zit je met deze hand in de maag. Je zult
moeten improviseren, bijvoorbeeld met
2 ruiten. In de Interpolisfinale lagen
deze O W-handen zo:
WEST OOST
A V 2 H 9 6 4 3
4 A B 9 4 2 *7
A 4 3 4 10 85
4 B 2 4HV74
Aan veel tafels opende west (N/—in de
vierde hand met 1 SA. Daarna scheid
den de wegen. Een deel bood zo:
WEST
1 SA
2 Sch
OOST
2 Ha
3 KI
moet eerst een andere vraag worden be
antwoord, nl.: is 3 klaver rondeforcing
of mancheforcing? Er zijn zelfs paren die
dit als sleminvite spelen!
Wanneer 3 klaver rondeforcing is, kan
het OW-paar nog in 3 schoppen eindi
gen. Er zijn voldoende westhanden te
bedenken waarmee dat al een vrij scherp
contract zal zijn. Omdat zo'n 3 klaver
WEST
1 SA
2 Sch
OOST
2 Ha
2 SA*
West zal dan z'n hand opwaarderen van
wege de drie azen en de gunstige verde
ling en tot 4 schoppen besluiten.
Wanneer west met 1 harten opent, ko
men de problemen vanzelf:
WEST
OOST
1 Ha
1 Sch
2 Ru
3 Sch
2 Sch
Een lelijke biedserie en niemand weet
meer waar geëindigd moet worden.
Ondanks een 1 SA-opening van 15-17
kun je de 1 SA-herbieding die normaal
12-14 is, uitbreiden tot 12-16, speciaal
met het oog op die hoge vijfkaart in een
15-17 hand. Dan loopt het makkelijk:
WEST
OOST
1 Ha
1 Sch
1 SA 1)
2 KJ 2)
3 Sch 3)
n. 12-16
2). Crowhurst
3). 15-16 met driekaart schoppen en DUS vijf-
kaart harten, anders was er 1 SA geopend!
1 SA openen met deze westhand is ook
een uitstekende oplossing voor deze pro
blemen. Er moet dan wel iets ingebouwd
worden om die vijfkaart hoog op te vra
gen of aan te geven. Voor de volledig
heid nog even het volledige spel van de
Interpolisfinale:
N/-
NOORD
4 7
4 V 10 8
4 9 7 6 2
4 10 8 6 5
WEST
OOST
4 A V 2
4 H 9 6 4 3
4 A B 9 4
2 4 7
A 4 3
4 10 8 5
4 B 2
4 H V 7 4
ZUID
4 B 10 8 5
4 6 5 3
4 H V B
4 A 9 3
Een leuke clou. De westparen die 1 SA
openden en vervolgens naar schoppen
werden getransfereerd maakten bijna al
lemaal 10 slagen na hartenstart. Wan
neer west 1 harten opende en oost dus
leider werd in een schoppencontract,
startte zuid met ruiten en kwam oost
niet verder dan 9 slagen. Een oneigenlijk
argument om de sansopening te propa
geren, maar in Tilburg was het tijdens
die finale wel goed voor veel punten.
Nogmaals
overmachtseindspel
Vandaag gaan we verder met het onder
werp overmachtseindspel. Vorige week
zag u de zeer spannende slotfase van de
14-de matchpartij Wiersma-Gantwarg
1981, waarin de Russische titelhouder
na fouten wederzijds uiteindelijk nog
met remise ontsnapte. Die hele gang van
zaken deed sterk denken aan de tweede
partij van hun match uit 1979: niet al
leen betrof het vrijwel hetzelfde eind
spel, ook toen kreeg de partij een voor
de Nederlandse uitdager teleurstellend
SlOt.
n m
Deze positie was op het
bord gekomen na Gantwargs, in hevige
tijdnood gespeelde, 75ste zet 44-11.
Hadden de spelers zich met hun voor
gaande zetten beperkt tot het rondspelen
van hun dammen, nu de tijdcontrole
was gehaald ging de uitdager doelgericht
naar winst toewerken: 76.9-20 11-22
77.20-42 22-50 78.47-41 50-22 79.41-36
22-11 80.42-47 11-44 81.47-41! 44-11
82.41-46 83.32-27!
De overeenkomst met het eindspel van
de vorige week is nu duidelijk: de schij
ven staan alle op dezelfde plaats, alleen
is de witte dam nu achter schijf 37 ge
posteerd in plaats van ervoor. En dit zou
volgens de deskundigen wel eens het
verschil tussen remise en winst kunnen
betekenen: met de dam bijvoorbeeld op
veld 32 kan wit immers bij goed spel
van zwart niet meer winnen. Wit dreigt
op dit moment 37-31 te doen, terwijl de
zwarte dam niet naar 6 of 50 (84.37-31
26x37 85.46x28) mag. Hij moet dus de
lijn 6/50 opgeven, maar uitgespeeld is
zwart beslist nog niet: 39-48 84.37-32!
Mogelijk, dat zwart na 26-31 85.27-22!
toch niet 48-39 kan spelen.
48-43 85.46-37! 43-49. Niet 43-48?
86.37-48 27-22! Foutief was 87.32-28?,
want dan zou het na 35-19 88.28-22 19-
35 (dreigt 35-49) 89.22-17 35-49 90.27-
22 door 49-32! (49-21?) remise geweest
zijn: er dreigt 32-37 en speelt wit de dam
weg, dan gaat zwart na 32-16 of 32-49
met 92...26-31 werken. 35-49 88.32-28
49-35.
Speelt wit nu te voortvarend 89.28-23?
dan zou het na 35-44 90.22-18 44-49 in
verband met de dreiging 91...49-32 en
92...32-37 verrassend remise zijn. Wiers-
ma blijkt evenwel zeer sterk doorgaan:
89.48-43! 35-19 want het plan 35-49
90.43-16 49-44?, om de witte schijven af
te stoppen, faalt op 91.27-22! enz. 90.43-
32 19-8. Óp deze zet kom ik later nog
terug; eerst het verdere verloop. 91.28-23
8-2? Gantwarg, die voor de derde maal
in hevige tijdnood is geraakt, maakt hier
de beslissende fout: speelt wit nu name
lijk 92.32-16! dan rest zwart niets anders
dan zijn schijf op te geven, daar bijvoor
beeld 2-35 faalt op 93.23-19! Wiersma,
die zelf op dit moment nog een half uur
bedenktijd had, zag het echter niet - een
bewijs temeer dat het in de praktijk heel
moeilijk is een overmachtseindspel goed
af te werken -, en speelde: 92.32-37?
Niet alleen gaf wit met deze zet een di
recte winst uit handen, het dramatische
van het geval is dat zwart hiermee in
staat wordt gesteld een onwaarschijnlijke
remise te forceren: 2-11! 93.22-18 11-7.
Blokkert de twee witte schijven, en op
dit plan moet wit nu het antwoord
schuldig blijven: 94.37-48 7-16! (Dreigt
95... 16-32 gevolgd door 96...32-37).
95.48-37 16-7 komt op herhaling van
zetten neer, en ook na het door Wiersma
gespeelde 94.37-46 bleek zwart op remi
se aan te kunnen sturen: 7-16 95.18-12
16-27! en wit moest in een teleurstellend
gelijkspel berusten, daar hij tegen de
dubbele dreiging 96...27-18 en 96...26-31
geen afdoende verweer had.
Overigens zou Wiersma deze inhoudrij
ke match met 22-18 winnen, en herover
de hij zo de in dat voorjaar verloren we
reldtitel.
Nu nog het moment van 90... 19-8. De
stand was toen: zwart: dam op 19 en een
schijf op 26; wit dam op 32 en schijven
op 22, 28 en 36. Zoals onder meer Van
der Wal heeft aangegeven bestaat zwarts
taaiste verdediging hier uit 90... 19-35.
Omdat dan 91.28-23? foutief is vanwege
35-44 92.32-28. (Op 92.22-18 26-31
93.36x27 en 44-22 met remise). 44-40
93.23-19. (Na 93.27-22 40-49 94.28-37
49-27 enz.) 40-35 94.19-14 35-13 enz.
zou het spel na die zet als volgt verder
kunnen gaan: 91.22-17 35-44 92.28-22
44-49 93.32-37 49-44.
In deze stand zit wit opnieuw met de
vraag hoe de blokkade van zijn twee
voorste schijven op te heffen. En zoals
eindspelkenner Pippel heeft ontdekt, kan
hij dat doen door het tempo te verwisse
len. Zou zwart namelijk in de diagram
stand aan zet zijn, dan is hij getuige de
volgende varianten verloren: 1...44-50?
(De zwakste). 2.37-42! 50-45 (gedwon-
fen) 3.17-11 en wit gaat winnen. 1...44-
9 2.37-46! 39-25. (Op 39-50 volgt 3.46-
28 enz.; bovendien dreigt zwart nu met
25-9 of -3.) 3.46-32! en opnieuw is het
uit: 25-9 en -3 mogen niet, terwijl zwart
evenmin naar de diagonaal 6/50 terug
kan daar op 25-39 immers 4.36-31! enz.
volgt.
1...44-33. (Nog de beste). 2.37-46 33-15
3.46-32 15-33. Wit lijkt nu weinig te
hebben bereikt, maar na de krachtzet
4.32-49! wordt alles duidelijk: daar 33-39
nu niet kan vanwege 5.36-31 enz. moet
zwart, wil hij op de lijn 6/50 blijven,
met zijn dam wel naar het zwakke veld
50 toe. Wit beslist de partij dan echter
met 5.49-38 enz.
Het tempo moet in de diagramstand dus
verwisseld worden, en dat plan realiseert
wit als volgt: 94.37-48 44-33. (Na
94...44-49 95.17-12 49-32 96.12-8 32-37
97.48x31 26x37 98.36-31 enz. houdt wit
de zwarte schijf precies tegen). 95.48-43
33-44 96.43-49! 44-33. (Vanzelf gaat wit
steeds niet naar 50 toe). 97.49-32 33-44
98.32-37! en wit heeft het voor elkaar.
Een fraai geheel!
