Spaanse regering snapt niets van ETA-aanslagen Nederland HP uit de weekbladen FNV: plan Simons onnodig duur Proef: vijf stoelen op rij in stoptrein Nederlandse Rode Kruis helpt Polen On tluistering DE TIJD ELSEVIER Htf d0ENE BINNENLAND CcidócGoutcmt DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1990 PAGINA 4 UTRECHT De vakcentrale FNV vreest dat het plan van staatssecretaris Simons (volks gezondheid) voor een nieuw stelsel voor ziektekostenverze kering vele honderden miljoe nen duurder gaat uitpakken dan het huidige stelsel. De hele operatie wordt onnodig duur, meent de FNV, door de verschillende nominale premies die worden gehan teerd, door de mogelijkheid om eigen risico's te nemen en door het zogeheten restituties telsel (waarbij de patiënt eerst zelf de rekening krijgt en die vervolgens bij de verzekering declareert). Op die manier lo pen de administratie- en be heerskosten snel op zodat het nieuwe stelsel per saldo duur der wordt, aldus de FNV in een brief aan de Tweede Ka- Meer ontvangers huursubsidie DEN HAAG Het aantal ontvangers van individuele huursubsidie is vorig jaar met 5 procent gestegen tot 918.000. In 1988 bedroeg die stijging nog 6 procent en het jaar er voor 7 procent. Het bedrag dat vorig jaar aan huursubsidie werd uitgegeven nam toe met 4 procent tot ruim 1,6 miljard. Ook die stijging is minder dan in 1988, toen 5 procent meer werd uitgegeven, zo blijkt uit het jaarverslag van het direc toraat-generaal volkshuisves ting van het ministerie van VROM. Het aantal alleen staanden dat huursubsidie ont vangt, nam vorig jaar weer toe en bedraagt nu 49 procent van het totaal, aldus het het jaar verslag. TUCHTHUIS VOOR DODEN VROUW MAASTRICHT Een 15-jarige jongen uit Heerlen is gisteren ver oordeeld tot vijf maanden tucht huis. De jongen stak op 18 april een 76-jarige alleenwonende plaatsgenote in haar flat dood na dat hij haar had beroofd van geld en sieraden. Officier van justitie mr. J. Verbaas had hem achter ge sloten deuren doodslag ten laste gelegd. De rechtbank sprak de jongen daarvan echter vrij. Wel achtte zij beroving met geweld be wezen en veroordeelde de ver dachte tot zes maanden tuchthuis waarvan één voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. Te vens legde zij hem één jaar onder toezichtstelling op. Eindhoven opent opvangcentrum EINDHOVEN B en W van Eindhoven hebben in beginsel ingestemd met de komst van een asielzoe kerscentrum in Eindho ven. Het ministerie van WVC had de gemeente om medewerking verzocht. In het centrum is plaats voor 275 asielzoekers en vluch telingen. Volgens de plan ning kunnen de eersten op 1 september terecht. De opvang en het verblijf van de asielzoekers vallen on der verantwoordelijkheid van het ministerie, evenals de financiële begeleiding. MADRID De Spaanse terreurbestrijders tasten nog altijd in het duister over de redenen achter de bomaanslagen in Den Haag, eind vorig jaar, en Amsterdam, vorige maand, waarvoor de Bas- kische terreurbeweging ETA de verantwoordelijk heid heeft opgeëist. „Het is voor ons totaal onbe grijpelijk waarom de ETA juist alleen doelwitten in Neder land heeft qitgekozen en daar bij, herhaling aanslagen heeft gepleegd", verklaarde gisteren Luis Peiro, woordvoerder van het Spaanse ministerie van binnenlandse zaken, waaron der de terreurbestrijding valt. Volgens Peiro zou het logi scher zijn geweest, wanneer de ETA haar doelwitten in ver schillende landen zou hebben uitgezocht. „De aanslagen zijn allemaal gericht tegen vesti gingen van Spaanse bedrijven en tegen officiële vertegen woordigingen van de Spaanse regering in Nederland. Maar die vestigingen hebben we in alle landen ter wereld. Van een werkelijke campagne te gen Spaanse belangen in het buitenland kun je dus niet spreken. Dat juist Nederland bij herhaling is uitgekozen, maakt het allemaal nog raad selachtiger". De ETA eiste vorige week in een communiqué in het Baski- sche dagblad Egin de verant woordelijkheid op voor de aanslagen in Amsterdam op het Aurora-gebouw, waarin een kantoor van de lucht vaartmaatschappij Iberia is ge vestigd, en op een kantoor van de Banco Bilbao Vizcaya, waarbij drie mensen gewond raakten. Het communiqué haalde slechts in één zin die acties op 30 juni en 6 juli aan. Woordvoerder Peiro van Bin nenlandse Zaken: „Het is de gebruikelijke manier van me dedelingen doen door de ETA; ze laten een enorme woorden brij publiceren, waarin ze van leer trekken tegen de Spaanse overheid en politie en in een aparte noot noemen ze even alle aanslagen die ze sinds het vorige communiqué hebben gepleegd. Het vreemde is dat de aanslagen in Amsterdam in één adem worden genoemd met die in het Baskenland, als of het allemaal niets bijzonders is en het 'normale' aanslagen betreft". Geen hulp Overigens heeft de Nederland se politie niet de hulp ingeroe pen van haar Spaanse colle ga's, nu bekend is geworden dat de ETA achter de bommen in Amsterdam zit. Die steun werd wel gevraagd na de eer ste aanslagen, vorig jaar okto ber op de ambassade-vestigin gen in Den Haag, maar de Spaanse terrorisme-experts konden toen geen enkel spoor vinden dat in de richting van de daders wees. „Wij hebben hier met de terreurbestrijding veel meer ervaring en betere middelen tot onze beschik king, waarom de Nederlandse regering altijd kan vragen. Maar zolang dat verzoek er niet is, gaan wij ons niet men gen in de aangelegenheden van een bevriend land", aldus •Bovendien hebben de Spaanse terreurbestrijders het op het moment druk genoeg met de laatste ontwikkelingen in ei gen land. Deze week werden acht rechtse extremisten aan gehouden, die ervan worden verdacht in november vorig jaar een parlementslid van de Baskische partij HB, de politie ke arm van de ETA, te hebben vermoord. De aanslag in een hotel in Madrid, waarbij een ander Congreslid zwaar ge wond raakte, is vrijwel zeker gepleegd door twee van de ar restanten, een zoon van een in 1986 door de ETA vermoorde militair en een politieagent. De Spaanse politie en regering hebben het succes van deze week hard nodig, omdat een steeds groter deel van de Bas kische gemeenschap zich tegen Madrid keerde, nu de moord op het parlementslid onopge lost bleek te blijven. Boven dien was de regering in juni het slachtoffer van een golf van verontwaardiging na een mysterieuze schietpartij tussen leden van de ETA en een pa trouille van de Guardia Civil in de buurt van Pamplona. Twee ETA-leden werden dood aangetroffen en volgens de of ficiële verklaring van het mi nisterie van binnenlandse za ken hadden ze zelfmoord ge pleegd omdat ze in de val za ten. De regering baseerde haar verklaring mede op de getui genverklaringen van twee Ne- declandse toeristen, die van dichtbij de schoten hoorden en de laatsten waren diè de ETA- leden in leven hadden gezien. In de loop van de maand juli hebben de verklaringen van de Nederlanders echter alleen maar meer vraagtekens toege voegd aan de toedracht en het verloop van de schietpartij. Politieke waarnemers zien in de dood van de ETA-leden een onverwacht geschenk voor de partij HB, drie maanden voor de verkiezingen in het Bas kenland. ZITCOMFORT KOMT NIET IN DE KNEL UTRECHT De directie van de NS heeft bij de Duitse wagonfabriek Tal bot in Aken een proefse- rie stoptreinen van een nieuw type besteld. Het gaat in eerste instantie om een order voor negen treinstellen, waarmee een bedrag van ruim 59 mil joen gulden is gemoeid, aldus de NS. De treinstellen zijn enkele tientallen centimers breder dan het huidige materieel. NS wil bekijken of er in de nieu we treinen vijf stoelen op een rij kunnen worden geplaatst zonder dat het zitcomfort van de reizigers al te zeer in de knel komt. In het huidige ma terieel zijn er niet meer dan twee stoelen aan weerszijde van het gangpad. De proef se rie wordt gedeeltelijk uitgerust met vijf stoelen op een rijtje en gedeeltelijk traditioneel inge deeld. De uit twee rijtuigen bestaan de treinstellen worden vanaf eind 1991 afgeleverd en gaan vervolgens in het najaar van 1992 tussen Zwolle en Emmen rijden. In de proefserie wor den nieuwe technische snufjes getest, zoals een databussys- teem. Daarbij worden op een monitor allerlei grotere en kleinere mankementen aan het materieel bijgehouden, zo dat de monteur in de werk plaats met één druk op de knop kan zien wat er aan mankeert. Oorspronkelijk wilde de NS na enkele jaren van proefdraaien al vanaf 1995 op grote schaal het nieuwe type trein in dienst nemen. Maar de bestelling van die grote vervolgserie - waar schijnlijk enkele honderden stuks - is voorlopig op de lan ge baan geschoven, omdat de NS inmiddels voorrang geeft aan de versnelde bouw van dubbeldekkers voor de kortere afstanden. Dubbeldekkers Door de voortgaande forse groei van het reizigersvervoer, heeft de NS het meest behoef te aan dubbeldekkers, die een veel grotere capaciteit hebben dan het tradionele enkeldeks materieel. De NS kan dé en- keldeks-treinen niet veel ver der meer verlengen omdat dan ook de perrons langer zouden moeten worden. Dat laatste is in veel gevallen niet mogelijk of kan alleen ten koste van zeer gróte investe ringen. Daarom zoekt NS de capaciteitsuitbreiding niet meer in de lengte maar vooral in de hoogte (met de dubbel dekker) en «in de breedte (met de Duitse treinen). De Duitse fabriek Talbot - al s;,ids jaar en dag hofleveran cier van de NS - is ook bij het zogenoemde SM-materieel hoofdaannemer. Maar net als 10.000 extra NS-reizigers UTRECHT De Nederlandse Spoorwegen verwachten da gelijks acht- tot tienduizend extra reizigers als gevolg van de aftopping van het reiskostenforfait, zo blijkt uit een studie. Door de aftopping kunnen vanaf 1 augustus de kosten van woon-werkverkeer per auto boven de dertig kilometer niet meer van de belasting worden afgetrokken. De regering wil daarmee het gebruik van het openbaar vervoer stimuleren. Volgens een woordvoerder van de Spoorwegen is er vol doende capaciteit om de extra reizigers te vervoeren. In welk deel van het land de meeste nieuwbakken reizigers in de trein zullen stappen blijkt niet uit de studie. „Je kunt je voorstellen dat dat niet in de Randstad is", aldus de NS- woordvoerder, „omdat daar de afstanden vaak niet groter zijn dan dertig kilometer". bij de meeste eerdere NS-be- stellingen zal ook deze keer een fors deel van de order bij Nederlandse bedrijven terecht komen, waaronder Holec (elektrische apparatuur) en Philips (verlichting). Het nieuwe SM-materieel gaat samen met de dubbeldekkers de komende jaren de honder den treinstellen vervangen uit de jaren '60 die op de stopdien sten rijden. Bovendien is het nieuwe materieel nodig om de verwachte vervoersgroei op te kunnen vangen. De NS mikt zoals bekend met zijn toe komstplan 'Rail 21' op een verdubbeling van het reizi gersvervoer rond het jaar 2005. Stichting eist twaalf miljoen van universiteiten DEN HAAG De Stichting Reprorecht, een stichting die door de overheid is aangewe zen om een deel van het au teursrecht te bewaken, wil dat de universiteiten twaalf mil joen gulden betalen voor het kopiëren van auteursrechtelijk beschermde boeken en tijd schriften. De stichting wil dat de univer siteiten dat bedrag betalen voor kopieën die in de jaren 1988, 1989 en 1990 zijn of nog zullen worden gemaakt. Vanaf 1991 wil de stichting voor deze kopieën jaarlijks vier miljoen gulden hebben. Deze week stuurt de Stichting Reprorecht de Vereniging van Samenwer- kende Nederlandse Universi teiten (VSNU) een brief waar in de universiteiten wordt ge vraagd een eerdere afwijzing van dit bod van de stichting opnieuw te overwegen, aldus directeur A. Beemsterboer. Reprorecht wil binnen een maand van de universiteiten weten of zij alsnog zullen beta len. Blijft het antwoord een gezamenlijk nee, dan wil de stichting proberen om per uni versiteit tot een vergelijk te komen, maar Beemsterboer zegt nu al dat de universiteiten hem langzamerhand hebben gemanoevreerd in een positie waarin hij eigenlijk alleen nog naar de rechter kan. De Stichting Reprorecht werd in 1974 opgericht door auteurs en uitgevers. Sinds 1986 int en verdeelt de stichting, daartoe aangewezen door de minister van justitie, gelden die volgens de wet bij het kopiëren van korte gedeelten uit boeken en tijdschriften aan auteurs of uitgevers moeten worden be taald. Anders dan bij lange stukken is het bij korte stukken niet nodig om vooraf toestemming aan de uitgever of auteur te vragen. Achteraf is echter wel een vergoeding van 2,5 cent per pagina verplicht. Reprorecht probeert contrac ten af te sluiten met het rijk, de provincies en de gemeen ten, met onderwijsinstellingen, met bibliotheken en met ande re instellingen die door de overheid worden betaald. De stichting biedt deze instellin gen zo de gelegenheid om hun verplichting tot vergoeding af te kopen tegen een vast bedrag per jaar. Een woordvoerster van de VSNU ontkende gisteren dat de universiteiten het bod van de Stichting Reprorecht heb ben afgewezen. Volgens de woordvoerster hebben de uni versiteiten een tegenbod ge daan. De universiteiten zijn bereid om voor de periode 1988-1990 2,4 miljoen gulden te betalen. En ook voor de ko mende jaren zijn zij bereid tot een vergoeding van 800.000 gulden per jaar. SUSKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER l^AMBIM VOELT ZHH WAT 0PGEKMAPT AH H'J MERKT DAT Dl mofthap hog sum •JEILIG IS. UI MIDDELS HEEFT JER0M MERCEDES VOOR DE ME UWE KA A GESPAMMEM EM EVEM LATEA GAAT DE TOCHT VEADEA RICHT/MO IIU1SBRUCH (c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions Giraffe Ad geboren Moeder Grena (4) maakt zorgzaam haar zoon Ad schoon voor de fotosessie. De baby- giraffe is dinsdag in Artis geboren. Een volslagen verrassing. Grena bleek vijftien maanden (de draagtijd) buiten medeweten van de verzorgers van de dierentuin drachtig te zijn. In Artis is in 1985 voor het laatst een giraffe geboren. De nieuwe aanwinst is reeds te zien voor het publiek. De geboorte verliep zonder problemen. Een baby- giraffe weegt bij geboorte rond de 60 kilo. FOTO: ANP DEN HAAG Deze week wordt er in Polen voor een be drag van 6,2 miljoen gulden aan medische hulpgoederen van het Nederlandse Rode Kruis gedistribueerd. De zen ding van in totaal 6158 kilo be vat onder meer antibiotica, in suline, hechtmateriaal, scharen, catheters, medicijnen tegen hartklachten en anti-epileptica. Voor deze hulpoperatie werd eind vorig jaar door het minis terie van buitenlandse zaken een bedrag van 10 miljoen gul den beschikbaar gesteld. Voor september staat nog een tweede zending op het programma. Ontluistering alom. Simone de Beauvoir, vreselijk mens; Robert Maxwell, plebejer met macht; de verworvenheden van de DDR, nauwelijk het redden waard; Marbella, va kantieoord vol criminelen; het dagelijkse leven, lelijk heid alom - waterpokken, tatoeages, speekselklieren, steunzolen, opgeschoren nek ken, kniekousen, dikke bril len, Amerikaanse toeristen, bierbuiken. (Uit: Dat vind ik nou lelijk!; kleurenbijlage VN) Misschien kunnen toch al leen Engelsen zo schrijven. Peter Conrad volgde voor The Observer een dag media- tycoon Robert Maxwell. HP kocht en vertaalde het ver haal dat, heel rustig alsof er eigenlijk niets bijzonders ge beurt, de man door de wc spoelt. Maxwell pleegt nogal veel per helicopter te doen en dus stond er boven het originele artikel: The ego has landed. Prachtig Engels, niet te vertalen. De Voorzitter, maakte HP er van. Het stuk zelf maakt veel goed. „Vrien den? Van mij? Ik ben een plebejer. Ik ga niet met aris- to's om. Als je me ooit ziet aanpappen met prinsen, weet je dat ik er geweest ben". Het terugkerende thema is macht het vermogen om mensen die afhankelijk van je zijn te denigreren; fanatieke kies keurigheid en tevens opmer kelijke verspilling. Wat HP allemaal niet moest doen om Hunter S. Thomp son te spreken, tart bijna elke beschrijving. Bijna, vandaar dat hij op vier bladzijden maar een paar alinea's aan het woord komt. By the way, Hunter S. Thompson? Jawel, de vader van de Gonzo-jour- nalistiek; denk maar aan Gonzo uit de Muppetshow, die sfeer. Reeg alle Ameri kaanse presidenten aan zijn pen, die veelal was gedoopt in geestverruimende midde len. Losgelaten op de presi dentsverkiezingen van 1972 vergeleek hij Nixon met Hit- Ier en Hubert Humphrey was volgens hem een aasgier met een hersenbeschadiging, die maar het best meteen gecas treerd kon worden. Met zijn 52 jaar is hij een cultfiguur geworden, dus was HP er bij. Het verstandigste dat dit be hoorlijk geflipte type nog kan uitbrengen: „Ik wilde ze pakken, de Nixons en Rea- gans. Ik wilde George Bush te grazen nemen. Maar het is niet gelukt". Uit de geroemde Sartre-bio- grafie van Annie Cohen So- lal leerden we dat er één stu dent uit de lichting van Jean Paul nog intelligenter was dan de filosoof zelve: Simone de Beauvoir. Toch werd ze vooral beroemd door haar le ven naast Sartre en daarna pas door haar boeken. Na haar dood in 1986 en de daar na verschenen biografie van de Amerikaanse Deirdre Bair en haar 'Brieven aan Sartre' is er nog weinig over van de legende. Ton Crijnen rekent in De Tijd voor eens en voor altijd af met de vrouw die hij ooit platonisch beminde. „Een vrouw die openheid verwarde met meedogenloos heid, die hartelijkheid vaak terugbetaalde met kilheid, die humorloosheid paarde aan drankzucht, die in vre destijd principes hooghield die ze in de oorlog had verge ten, en die, als moederoverste van het feminisme, tegen over vrouwen vaak een dé dain aan de dag legde waar van menig mannelijk macho nog wat kan leren". In de Tweede Wereldoorlog stierven 35.000 Roemeense zigeuners in concentratie kampen. Ceausescu deed of ze nooit bestonden. Nu willen ze hun waardigheid tonen. In een helaas ontoegankelijk verhaal over vele soorten(?) zigeuners en politieke tegen stellingen. „Die zigeuners zijn werkelijk een ziekte van ons land. Doordat zij in Ber lijn zitten te bedelen en te stelen, met bordjes voor zich dat ze uit Roemenië komen (ik schaam me dood), denkt de hele wereld dat wij alle maal zijn zoals zij". Ze was dikke maatjes met Mussert en Himmler was ook wel een toffe knul. Maar voor jonk vrouwe Julia op ten Noort was dat uit ein voriges Leben. Ze woont in Duits land, verstaat geen Neder lands meer en over haar ver leden praat ze nog nauwe lijks. Nu zit ze in een tweede leven dank zij het hindoeïs me. Geen spijt. „Nee, waar om?" Om demiljoenen slachtoffers. „Daar voel ik me niet verantwoordelijk voor. Mijn leven is gelopen zoals het gelopen is. Een mens maakt verschillende stadia door. Dit was één sta dium. Das muss sein". In Marbella leven louche en luxe naast elkaar. De hostess danst er tot diep in de nacht met Sean Connery en heeft er de tijd van haar leven, maar Ronnie Knight krijst met hulp van zijn bodyguard iedereen het dorp uit die het lef heeft te vragen hoe hij zijn kapitaal heeft vergaard. Het Nederlandse echtpaar Krijger heeft hun villa te koop gezet. „Deze week is mijn auto weer eens openge broken en de villa naast ons is verkocht aan een stel lou che Noordafrikanen". Het duurste appartementencom plex is van de broer van pre sident Assad van Syrië, be kend als de grootste drugs handelaar van het Midden- Oosten en tevens minister van justitie onder zijn broer. Zoals met alle voorgaande oproepen aan lezers maakte Vrij Nederland ook weer een lawine van creativiteit los met de oproep te schrijven over „het lelijkste dat u heeft gezien of gehoord of heeft moeten memaken". Mijn he mel. Het joggingpak is de ab solute winnaar, direct ge volgd door de nieuwbouw in alle verschijningsvormen. Een hele leuke: ondertitelde muziek - trali, trala, trala. Bisschop Jacques Gaillot van Evreux blijft Frankrijk pro voceren na zijn interview in het blootblad Lui en een bij drage aan het homoblad Gai- Pied. Hij benut elke goede kans een massapubliek toe te spreken en gaat daarom een talkshow niet uit de weg. Zelf begrijpt hij weinig van alle opwinding omdat het om voor hem vanzelfsprekende zaken gaat. Gaillot heeft ge kozen voor les autres, de an deren, zoals aidspatiënten. „Als condooms levens kun nen redden, laten we ze dan in hemelsnaam gebruiken!" En hij gaat tekeer tegen ka tholieken die lid zijn van Le Pen's Front National. „Je kunt niet om het even wat vinden en doen op basis van het evangelie, want dat is nu eenmaal niet neutraal". Van Jos Brink verscheen al weer een tijdje geleden een boek, God, waarom toch? De lange tijd onvermoede kan ten van de theaterman lagen in de kerk; hij is pastoraal werker en maakt deel uit van een kring voorgangers in De ÏJuif in Amsterdam. Voor het dagblad Trouw schrijft hij columns over geloven. „Lijden is in eerste instantie niet zinvol. Het kan daaren tegen een functie hebben. Een mens kan al lijdende worden teruggeworpen op de zin en onzin van het leven, en daarmee op personen die om hem heen staan. Maar je kunt ook tot dat besef komen door bewust te leven". Nel Noorland en Paul van der Harst keken heel goed om zich heen in Nicaragua, waar ze zes jaar woonden, met hun twee kinderen, in een armenwijk. „De zending moet bij de mensen zijn om de geschiedenis op hun huid te kunnen voelen. Je moet tot je oren in de drab gaan staan". Wat is er van de verworven heden van de DDR nog de moeite waard? Wist ik het maar, verzuchtte de kunste naar. De Groene/Martin van Amerongen: „De vrouw was gelijkberechtigd aan de man, wat in de praktijk betekende dat ook zij overdag de tractor op mocht, terwijl zij daar naast moest wassen, strijken, koken en geacht werd het kroost op een socialistische wijze op te voeden. Bij God, veel meer verworvenheden weet ook ik niet te beden ken". Loek Zonneveld ging kijken bij de Passiespelen in Tege- len. Een kinderdroom ging in vervulling, maar na de ont goocheling van een aanvan kelijk trouwe gang naar Lourdes („Het Volenaam van de Maria-verering") wachtte hem een nieuwe smart. „Dan wijkt het tempeldoek en wordt Christus zwijgend en geboeid weggeleid. Daarna kraait de haan. Ook in Bachs Mattheils Passie blijft de scè ne een moment suprème. Ze ker omdat daar de evangelist tergend langzaam over Si mon Petrus zingt: 'Und ging heraus, und wein te bitter- lich'. Nadat we in Tegelen met zijn drieduizenden had den gezucht over de ontmoe ting, de stille blikken en dan die haan, begon de Petrus-fi guur - u raadt het al - tus sen de varens extravagant bitterlich te wenen. Mijn oma's en ik bestudeerden onze schoenen maar weer eens". DICK HOFLAND

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 4