Te koop: tweedehands autoradio
met dashboard er nog aan vast
Ceidóe Somant
gen
rlopig
kijven in
^lid-Holland
I
CONTROLE VAN REGISTERS KAN HELING BEPERKEN
IEUWi
Consumentenbond
waarschuwt al jaren
tegen rauwe eieren
Nederland
Plantage: dorpskern
in hartje Amsterdam
Kust weer vrij van paraffine
ginJNENLAND
dinsdag 31 juli 1990 pagina 3
Jacht koffertje
Jt politie bezig
!RDAM De Amster-
politie heeft gisteravond
iven uur de omgeving van
idhuis afgezet in verband
in verdacht koffertje. Het
i, van het type waarin
iplaten worden bewaard,
e collop de trap naar een restau-
ent laast het stadhuis. Om geen
en wrisico te nemen, gezien de
jv.Anslagen op het Aurora-ge-
1 en de Banco de Bilbao
a, werd de Explosieven
lingsdienst (EOD) gewaar-
Na het doorlichten van
'er door de EOD bleek dat
ts in zat. De recherche
larta (je koffer meegenomen
Izbuiiader onderzoek,
nstei
Tsje
Skelet
gevonden uit
Ijzertijd
Twee Vlaardingse poli
tiemensen bergen een
menselijke schedel en
enige beenderen. De
delen zijn afkomstig
van een skelet uit de
Ijzertijd, 2000 jaar ge
leden. Drie jongens
deden de vondst bij
een surfplas in Vlaar-
dingen. De resten zijn
voor onderzoek naar
het gerechtelijk labo
ratorium in Rijswijk ge
bracht.
FOTO: ANP
Anonieme gedetineerde
heeft dezelfde rechten
DEN HAAG Gedetineerden die
weigeren hun identiteit bekend te ma
ken hebben in beginsel dezelfde rech
ten als gedetineerden die wel bekend
maken wie ze zijn.
In de praktijk is het echter wel moge
lijk dat het onbekend zijn met de iden
titeit van de gedetineerde kan leiden
tot complicaties bij het beschikbaar
stellen van geld en goederen aan een
dergelijke verdachte, aldus minister
Hirsch Ballin van justitie. Het Groen
Linkse kamerlid Van Es had hierover
vragen gesteld naar aanleiding van
problemen die zich zouden hebben
voorgedaan rond de krakers van het
voormalige Wolters-Noordhoff com
plex in Groningen.
Meer woningen
bij Schiphol
geluiddicht
SCHIPHOL Door de toe-
name van het aantal vluch
ten op Schiphol en klachten
van 'omwonenden' zullen er
meer woningen tegen ge
luidshinder moeten worden
geïsoleerd dan aanvankelijk
de bedoeling was. In totaal
zullen de isolatiekosten uit
komen op 527 miljoen gul
den. Eerder was gerekend op
150 miljoen, gebaseerd op het
prijspeil van 1984, zo meldt
het ministerie van verkeer
en waterstaat. Het isolatie
project moet in 2000 zijn vol
tooid.
eter Dttoborden
aek <f
datj
noetjHAAG De mottobor
iet het opschrift 'Te hard
kost te veel' van het
iaar |je Van verkeer en water-
voorlopig langs de
sde jollandse snelwegen blij-
inp Jtaan. De provincie
^ekijken of sommige bor-
liet alsnog verwijderd
jn worden, zo is gisteren
n eiet departement overeen
maaien.
itscl,
een fer en Waterstaat begon
maand met het plaatsen
Ie borden, die deel uitma-
ran een actie tegen over-
spot van de maximum-
ars fid- toteal zullen er
g komen, waarvan dertig
Jn e|Id-Holland. Op dit mo-
it zv|staan er in deze provin-
ïrentn. Vorige week liet de
ivrijiollandse gedeputeerde
e pr<Peemst minister Maij we
len i voor de borden, voor
ze in het landelijk ge-
horitaan, ten onrechte geen
er |fing is aangevraagd in
an a{ader van de provinciale
ieid hapsverordening. Plaat-
n coiFvan 's dus ^legaal, aldus
deputeerde. Van Heemst
=ensrht de bewindsvrouw de
ïemi geplaatste borden weg te
van en geen nieuwe te plaat-
Verkeer Nederland
wil eigen mottoborden
de snelwegen plaatsen,
iet ministerie van ver
waterstaat wordt de-
lagen overleg gevoerd
iet vaststellen van richt-
de mottoborden.
Verkeer probeert al ja-
irgeefs vaste voet aan de
te krijgen op de wegber-
ings de rijkswegen. Ter-
i menige stad en langs
iciale wegen VVN-bor-
let teksten als 'autogor-
it en zeker' en 'valhelm
.ak', al sinds jaar en
Ijn toegestaan, mag de or-
itie bij de snelweg alleen
i- en afritten van rust
in 'reclame' maken.
iottoborden in het land,
die van de VVN als van
inisterie, moeten omwil-
de herkenbaarheid en
keersveiligheid hetzelf-
iaat, dezelfde keurstel-
in korte, bondige leuzes
i, meent VVN-woord-
r Brunsveld. „Je moet
fractie van een seconde
Ischap kunnen begrij-
:n bord dat te veel aan-
opeist, kan een gevaar
Ie verkeersveiligheid be-
Het ministerie zelf
plan op elke 25 kilome-
ielweg één mottobord te
;n, zodra het conflict
provincies uit de we-
Als de VVN daar met
:igen boodschappen bij-
wordt het 'woud' van
irden wellicht nog
beljauwkwekerij
■de Noordzee
HELDER Visindustrie
|nan bv uit Den Helder
mogelijk nog dit jaar op
schaal kabeljauw kwe-
r i de Noordzee. Uit een
iTNO verricht onderzoek
grond van ervaringen in
kegen is gebleken dat
[kwekerij rendabel kan
Met de gekweekte kabel-
-•kan meer tegemoet wor-
-feekomen aan de enorme
F naar deze vis. Door de
fangstbeperking is de
veel groter dan het aan-
V oor gekweekte vis geldt
ingstbeperking niet. Zo-
e overheid voor het pro
lergunning heeft verleend
fen kweekgebied van en-
ponderden vierkante me-
j> de Noordzee heeft aan-
ïen, wordt met de kweek
inen.
VANDAAGi
IN HET
AMSTERDAM Met een
paar slokken bier op hun
nuchtere maag en een stel
verschoten kleren aan,
struinde een team van de
Vrij Universiteit in Am
sterdam het afgelopen jaar
vele zaterdagen enkele
zwarte markten af. De
pseudo-alcoholisten boden
tweedehands oftewel ge
stolen autoradio's te koop
aan en hoopten zo op het
spoor te komen van he
lers. Dat lukte.
Niet alle handelaren waren
geïnteresseerd; sommigen wil
den er meteen al niets mee te
maken hebben, anderen vroe
gen naar een rijbewijs of be
taalbewijs en een enkeling had
morele bezwaren. Maar er wa
ren wel degelijk handelaren
die maar wat graag een setje
wilden hebben. Terwijl ze wis
ten dat het om gestolen spul
len ging.
Van Oers en zijn medewerkers
waren er niet op uit als under
cover-agents de politie een
handje te helpen. Ze wilden
alleen weten of controle van
de handelaren hef helen van
gestolen goederen zou terug
dringen en dan met name con
trole van de boeken die ze be
horen bij te houden. Iedere
handelaar in tweedehands
spullen is sinds vorig jaar wet-
Zelfs een oude autoradio in een oude auto is niet altijd veilig voor
dieven.
FOTO: SP
telijk verplicht een register bij
te houden van de spullen die
hij koopt c.q. verkoopt. In zo'n
register behoren naam en
adres van de aanbieder en ko
per te staan, alsmede serie
nummer en registratienummer
van het betreffende artikel.
De politie kan dan altijd na
gaan waar artikelen vandaan
komen en waar ze naartoe
Die registers, constateerde het
VU-team, worden slechts spo
radisch gecontroleerd. „En dat
is jammer", zegt Van Oers,
„want elke keer als er wèl
werd gecontroleerd, bleken de
handelaren de weken daarna
een stuk voorzichtiger". Gere
gelde controle van de registers
helpt dus onbetwist het helen
in te dammen, luidde daarom
de conclusie van het onder
zoek, dat als titel 'De ronde
dans om de heling' kreeg. De
namen van de bezochte mark
ten worden geheim gehouden
om redenen van privacy; de
veelvuldig bezochte grote
markt wordt daarom Kaster-
burg genoemd. Er is is echter
weinig fantasie voor nodig om
daarvoor Beverwijk te lezen,
waar immers 's lands be
roemdste en tevens grootste
zwarte markt wordt gehouden.
Dashboard
„Soms", zegt onderzoeker
John van Oers, „lagen de ta
fels op die markten stampvol
met hele stereotorens voor de
auto waar de draden gewoon
van waren afgeknipt of radio's
waar de stukken dasboard nog
aan vastzaten. Zodra je dat ziet
weet je toch echt heel zeker
dat het om gestolen goed gaat.
En toch is het voorgekomen,
dat de handelaar volkomen le
gaal was. Had-ie alle gestolen
radio's opgekocht die door de
politie waren teruggevonden
Om er achter te komen of er
wel sprake was van gestolen
goed, had Van Oers het lieft
nep-junks ingezet, omdat han
delaren steevast zeggen dat ze
van junks niets kopen. Maar
dat was een beetje lastig. Om
dat autoradio's echter niet al
leen vaak worden gestolen
door junks maar ook door al
coholisten, besloot Van Oers
dat er maar een nep-alcoholist
de markt moest worden opge
stuurd. Die ging bij de opko
pers langs met het verhaal
dat-ie een mooie set tweede
hands autoradio's had (in wer
kelijkheid had hij alleen de ra
dio die hij kon laten zien). De
radio's bood de de pseudo-ver-
koper dan aan voor een veel te
lage prijs - driehonderd gul
den voor een radio van zo'n
duizend piek -, zonder enige
legitimatie of koopbewijs en
dan ook nog eens als alcoho
list. Drie kenmerken waarvan
handelaren officieel altijd zeg
gen dat ze dan nóóóóit kopen,
omdat het zeker is dat het om
gestolen goed gaat.
Bij een eerste bezoek, kort na
dat de politie de registers had
gecontroleerd, waren vijf han
delaren direct bereid ongezien
de partij te kopen en zouden
elf toch wel eerst iets van een
rekening willen zien; sommi
gen stelden voor die eventueel
wel te willen vervalsen. Bij
een tweede bezoek, vele
maanden later, waren dat er
respectievelijk negen en der
tien.
„Hoewel het aantal bezochte
standhouders te klein is om al
te vergaande conclusies te
trekken", zegt van Oers, „zie
je toch dat er zo'n lange tijd na
een controle alweer een lichte
stijging te zien is van handela
ren die er wel trek in hebben.
Daaruit blijkt voor mij onom
stotelijk het preventieve aspect
van zo'n controle. Verkopers
raken erdoor geprikkeld, ze
praten er met elkaar over, ze
willen maar al te graag voor
komen dat de politie zich met
hun zaakjes bemoeit. Dus zijn
ze wat voorzichtiger. Het zou
goed zijn als er vaste heiing-
teams komen, die de zaken
constant in de gaten houden".
Professioneler
Die teams zou hij ook willen
inzetten voor het controleren
van handelaren die zeggen
nieuwe spullen te verkopen,
waar het in werkelijkheid om
tweedehands radio's gaat die
ze zelf weer als nieuw hebben
gemaakt. „Ook al gaat het
daarbij doorgaans om de goed
kope merken, het is toch ook
belangrijk als die praktijken
worden teruggedrongen. Ik
heb niet de intentie dat je he
ling kunt uitbannen, zeker
niet, maar dit is een begin. De
echt grote helers pak je nooit,
maar als je de kleinere uit
schakelt, zullen helers steeds
professioneler worden, waar
door het er, logisch, steeds
minder zullen worden".
Minister Hirsch Ballin van jus
titie heeft in mei een wets
voorstel ingediend waardoor
heling strenger gestraft kan
worden. De maximifm gevan
genisstraf wordt dan van drie
tot vier jaar verlengd en de
boetes worden aanzienlijk
zwaarder, soms duizenden gul
dens. Van Oers: „Dat is een
goede zaak, want daardoor
wordt het ook minder aan
trekkelijk. Ik ken overigens
een handelaar die tot een paar
dagen cel was veroordeeld.
Daarvoor schaamt hij zich zo
ontzettend, dat-ie steeds roept
nooit meer gestolen goederen
te kopen. Nou, daar moeten
we naartoe, niet?" Waarna we
er maar even aan voorbijgaan
dat een recent onderzoek on
der de Haagse bevolking aan
toonde dat twee van de drie
inwoners van de Hofstad het
kopen van gestolen goederen
niet afwijst.
DICK HOFLAND
DEN HAAG De Consu
mentenbond waarschuwt
al jaren: eet geen rauwe
eieren en gebruik ze niet
in gerechten.- Een woord
voerder: „Vooral bejaar
den, zwangere vrouwen
en kinderen onder de vijf
behoren tot de risicogroe
pen. Je zou verwachten
dat met name verzor
gingstehuizen hiermee re
kening houden".
„Als je een ei kookt of bakt
tot het is gestold, is er niets
aan de hand", voegt de
woordvoerder toe. De salmo
nella enteritidis is vrij recent
ontdekt en wordt veroor
zaakt door salmonella-bacte
rie type D. Het is de meest
kwaadaardige onder de sal
monella-bacteriën en dringt
tot in de eieren door. „Zeker
in toetjes als bavarois-pud-
ding, die lauw worden ge
houden, vermenigvuldigt de
bacterie zich razendsnel".
Vooral 's zomers doen zich
salmonella-vergiftigingen
voor. De Consumentenbond
trok vorig jaar ook al aan de
bel, evenals de inspectie voor
de volksgezondheid. De in
spectie adviseerde toen eie
ren en kip goed te verhitten
om zo besmetting met sal-
monnella enteritidis tegen te
gaan.
Aanleiding voor het advies
was dat het aantal gevallen
met besmetting met salmo-
nella-enteritidis sinds 1987
zorgwekkend is toegenomen,
lp 1988 zijn 330 gevallen ge
meld (in 1987 nog 160). Vorig
jaar waren er tot september
al 400 gevallen bekend. Het
ministerie van WVC schatte
toen dat één op de duizend
eieren besmet was met de
bacterie.
De voedselinfecties als ge
volg van deze salmonella
bacterie komen sinds een
aantal jaren voor in onder
meer Groot-Brittannië,
Spanje, Portugal, Joegoslavië
De 73-jarige mevrouw B. Rouleaux, hier samen met haar man en
joens van verpleeghuis Maria Auxiliatrix in Venlo, is weer aan de I
woonster liep salmonella-voedselvergiftiging op.
en de VS. Vooral in Groot-
Brittannië ontstond in de
cember 1988 een ware salmo-
MBAAI
door WILLEM RUSTIER
nella-psychose, nadat de
Britse staatssecretaris van
volksgezondheid, Currie, een
nationale rel uitlokte door te
verklaren dat de meeste
Britse eieren besmet waren
met salmonella. Currie nam
ontslag en de verkoop van
eieren liep tot de helft terug.
Ook de notering van eieren
op de veilingen in Nederland
lag vorig jaar september
mede als gevolg van de sal
monella-berichten tijdelijk
iets lager.
Al in oktober 1988 besloten
de ministeries van landbouw
en van volksgezondheid sa
men maatregelen te nemen
om de problematiek systema
tisch aan te pakken. Handel
in broeddieren of kuikens
van besmette koppels is toen
verboden. Dierenartsen heb
ben inmiddels een meldings
plicht als zij salmonella aan
treffen. Alle ingevoerde
broedeieren en dieren wor
den onderzocht en besmette
koppels worden vernietigd.
De fok- en vermeerderings-
bedrijven van kippen zijn
sinds september vorig jaar
vrij van de salmonella-bacte
rie. Uit een onderzoek dat
het RIVM in 1987 hield,
bleek dat er in Nederland
jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen
voedselinfecties voorkomen.
In een kwart van de geval
len betreft het vergiftigingen
die het gevolg zijn van be
smetting met een salmonella-
bacterie.
Nederland is een
schatkamer boordevol
juweeltjes van steden,
dorpen, monumenten,
musea, natuurgebieden,
dagattracties en andere
beziens(w)aardigheden. De
meeste bezoekers hebben
uitsluitend oog voor de
overbekende plaatjes,
plekjes en pretjes. Maar
wat vinden mensen die
dagelijks beroepsmatig met
cultuur, natuur, toerisme
of recreatie te maken
hebben, nu eigenlijk zelf
fraai of uniek op hun eigen
werkterreinVandaag de
unieke keuze van
mevrouw L. van Nobelen
(66), één van de negentig
gidsen van 'Mee in
MokumRegelmatig leidt
zij uit pure liefhebberij
groepjes bezoekers rond
door de hoofdstad.
c
op
toeristisch^
Mevrouw L. van Nobelen bij het oorlogsmonument voor het
kunstenaarsverzet en Gerrit van der Veen in de Plantage.
FOTO: DIJKSTRA.
Aan het begin van elke
wandeling geeft mevrouw
Van Nobelen het advies
„Kijk naar boven, want daar
zie je de mooie dingen! Als je
naar de straat kijkt zie je al
leen hondepoepEen he
melse blik levert inderdaad
veel fraais op: monumenten,
rijke dakpartijen, gevelste
nen met complete rebussen,
robuuste beelden en andere
welgeschapen decoraties.
Mokum is één groot open
luchtmuseum. Maar op de
brede Weesperstraat valt
weinig schoonheid te ont
dekken. Betonnen nacht
merries van architecten om
zomen de verkeersslagader
die de binnenstad volpropt
met blik, herrie, stank en
overlast. Amsterdam op z'n
lelijkst. We duiken een trap
je af en staan plotseling in
een andere wereld: de Plan
tage. Het groen is uitbundig,
de stilte overweldigend. En
dat op een paar honderd
schreden van het Waterloo-
plein, dat droefgeestig over
blijfsel van wat eens het Je
ruzalem van het Westen
werd genoemd, de Joden
buurt.
„Is dit uniek of niet", klinkt
de retorische vraag van me
vrouw Van Nobelen. „Ik
vind de Plantage net een
dorpskern in het hartje van
de stad!". We staan in het
Hortusplantsoen, waar
schijnlijk de enige plek in
ons land waar bomen hori
zontaal gtoeien. Ver voor de
oorlog bezweken de reuzen
onder het gewicht van hun
weelderige kruinen. Maar
geveld groeiden ze vrolijk
verder. Ze vormen nu een
groene brug over de singel
rond de Hortus Botanicus.
Buurtbewoner
Tussen de takken nestelen
futen. Regelmatig verwijnt
een nest onder water. Maar
de buurtbewoners hebben
voor die calamiteit een vlot
paraat liggen, waarmee ze
gevederde drenkelingen te
hulp schieten. „Dat is nou
tekenend voor de Plantage",
zegt mevrouw Van Nobelen.
„De mensen zijn betrokken
bij de buurt".
Ze wijst naar het Jan Over
loopplantsoen. Het is ver
noemd naar een hoogbejaar
de buurtbewoner die dage
lijks de eendjes voerde. Toen
de gemeente die dierenliefde
niet posthuum wilde honore
ren met een heuse straat
naam, baarde de Amster
damse humor een vervalst
straatnaambord en kreeg
Jan Overloop, zij het ille
gaal, alsnog de welverdiende
erkenning.
De Plantage heeft ook z'n
dramatische keerzijde. Vóór
de oorlog was ruim de helft
van de bewoners joods. In
elke straat zijn herinnerin
gen aan de weggevaagde
joodse gemeenschap te vin
den: het door Berlage ont
worpen gebouw van de Al
gemene Nederlandse Dia-
mantbewer kers bond, een
bolwerk van joods proletari
aat temidden van deftige pa
triciërshuizen, het voormali
ge Portugees-Israëlitisch
Ziekenhuis en gebouw Plan-
cius, eens een hoeksteen van
het joodse culturele leven.
Om de hoek, in het Plantage
Westermanplantsoen tegen
over Artis staat het aangrij
pende oorlogsmonument
voor het kunstenaarsverzet
en Gerrit van der Veen, lei
der van de aanslag op het
Bevolkingsregister, op 27
maart 1943. „Van der Veen
wist te ontsnappen, maar
raakte later ernstig gewond
bij een poging verzetstrijders
te bevrijden uit het Huis van
Bewaring aan de Wetering
schans. Hij werd in de rug
geschoten, maar wist te ont
snappen en dook onder.
Twee weken later werd hij
toch gegrepen. Door ver
raad. Hij wilde staande ster
ven. Voor het vuurperloton
hielden zijn vrienden de
brancard overeind".
Tranen
Mevrouw van Nobelen was
in de oorlog koerierster. Het
verzet beheerst nog steeds
haar leven. Regelmatig ver
zorgt zij rondleidingen in het
Verzetsmuseum. „Ik wil dat
vooral kinderen weten wat
er gebeurd is en waarschu
wen voor het opkomend fas
cisme".
We staan in het dakloze ge
raamte van de voormalige
Hollandsche Schouwburg
aan de Plantage Middenlaan.
Tussen juli 1942 en septem
ber 1943 werden hier 80.000
Amsterdamse joden als vee
bij elkaar gedreven, in af
wachting van hun transport
naar de vernietingskampen.
De voormalige joodse
schouwburg is nu een in
drukwekkend monument.
In de voorhal brandt een
eeuwige lamp. Aan de voet
ligt zand uit Israël. Een een
voudige plaquette herinnert
aan Walter Stlskind die er in
slaagde vele joodse mede
burgers, vooral kinderen, te
laten onderduiken. Zelf
stierf hij in het zicht van de
bevrijding in Auschwitz. De
ogen van mevrouw vullen
zich met tranen. „Dit was
het voorpoortaal van de hel.
Als deze muren konden
spreken, zouden er alleen
maar tranen uit rollen".
AAD STRUIJS
De wandelingen van 'Mee
in Mokum' worden dage
lijks, behalve zaterdag, ge
houden. Iedere rondleider
gaan met groepjes van
hooguit acht personen op
pad. De routes liggen niet
vast. Iedere rondleider
heeft een eigen wandeling
en een persoonlijk getint
verhaal. De wandelingen
zijn ook geschikt voor
mensen in een rolstoel of
visueel gehandicapten.
Deelname ƒ3,50. Start om
11.00 uur op de binnen
plaats van het Amster
dams Historisch Museum,
Kalverstraat 92. Informa
tie tel. 020-25 13 90/25 36 85.
DEN HAAG De 200 kubieke meter paraffine die begin deze
maand op de kust van Noord- en Zuid-Holland en Zeeland aan
spoelde, is overal verwijderd. De vermoedelijke veroorzaker, het
Panamese schip Stephanie, is op Curasao aan de ketting gelegd.
De kosten van opruimen en verwerken van de paraffine, onge
veer 2 miljoen gulden, worden op de eigenaar verhaald.
