Goede dagen voor terroristen achter IJzeren Gordijn voorbij HP uit de uueekblade fleEEJbEl Grenzen verleggeB PE TIJD BINNENLAND BUITENLAND £eidóe@ouMMit DONDERDAG 26 JULI 1990 PAGljhj] Zes doden bij ongeluk met helikopter boven Noordzee DEN HAAG Bij een helikop terongeluk boven de Noordzee zijn gisteren zes mensen om het leven gekomen. Zeven inzitten den konden tijdig worden ge red. De helikopter had elf pas sagiers - allen in dienst van Shell - en twee bemanningsle den aan boord. Volgens de Brit se kustwacht is geen van de dertien betrokkenen bij het he likopter-ongeval van Neder landse herkomst. De helikopter stortte in zee bij een Shell-olie- platform in het olieveld Brent voor de Schotse kust. British In ternational Helicopters (BIC) heeft verklaard nog niet te we ten wat de oorzaak van het on geluk is. De zoekacties naar de vermisten werden in eerste in stantie ernstig gehinderd door de mist. Gisteravond meldde de scheepsradio van de Britse kust wacht dat de zes vermisten al len waren omgekomen. Met een onderzeeërtje dat op afstand be stuurd wordt, kon men de lijken waarnemen in de restanten van het wrak van de helikopter, dat op 150 meter diepte op de zee bodem ligt. Een ander deel van het wrak van de helikopter is al uit het water gehaald. Atlas-raket eindelijk weg CAPE CANAVERAL Met vijf dagen vertraging is gisteren de Atlas-raket gelanceerd van de Amerikaanse lanceerbasis Cape Canaveral. De raket heeft de on- derzoeksatelliet CRRES bij zich, die het magneetveld van de aarde moet bestuderen. De lancering van de Atlas-raket werd de afge lopen dagen drie keer uitgesteld. Vorige week vrijdag moest de ra ket wegens een helium-lek aan de grond blijven. Zondag maakte het slechte weer in Cape Canaveral een lancering onmogelijk en maandag stuurde een stroomsto ring het programma in de war. Protest in Peru Alberto Fujimori wordt deze week als president van Peru geïnstalleerd, reden voor deze groep politiemannen en hun gezinnen in de hoofdstad Lima nog snel even hun salariseisen te benadrukken. Peruaanse guerrillastrijderes voerden gisteren een granaataanval uit op het presidentieel paleis. Bij de aanval vielen geen gewonden. POTO: AFP De Maizière laat één eis vallen om coalitie bijeen te houden OOST-BERLIJN Met het voorstel in geheel Duitsland de kiesdrempel van vijf procent te verla gen, heeft de Oostduitse premier Lothar de Maiziè re gisteren een poging ge daan het uiteenvallen van zijn coalitie-regering te gen te gaan. De Maizière liet zijn eis val len dat de verkiezingen voor het pan-Duitse parlement ge scheiden moeten worden ge houden in de Bondsrepubliek en de DDR, alvorens de twee Duitslanden zich in decem ber verenigen. Deze voor waarde van de CDU-premier had kwaad bloed gezet bij zijn coalitie-genoten. De libe rale partij liet dinsdag haar twee ministers uit het kabi net stappen en de sociaal-de mocratische SPD heeft ge zegd morgen uit de coalitie te treden tenzij De Maizière ge meenschappelijke verkiezin gen in een verenigd Duits land accepteert. Westduitse regerings- en oppositieleiders hebben vöorzichtig positief gerageerd op het voorstel van de Oostduitse CDU-lei- der. In de Bondsrepubliek bestaat de vrees dat het poli tieke gekrakeel in Oost-Ber- lijn het tijdschema voor de Duitse eenwording in de war brengt. Lutz Stavenhagen, een medewerker van bonds kanselier Helmut Kohl, zei dat het voorstel waard is be studeerd te worden. „Als op 2 december pan-Duitse ver kiezingen worden gehouden met de huidige kiesdrempel van vijf procent dan dreigt veertig procent van de Oost duitse kiezers niet vertegen woordigd te gaan worden". Vaarontzegging kapitein Exxon LONG BEACH Een rechts college van de kustwacht van de Verenigde Staten heeft de vaarvergunning van Joseph Hazelwood, kapitein van de olietanker Exxon Valdez, voor een periode van negen maan den ingetrokken. De kust wacht veroordeelde het optre den van de kapitein tijdens de ramp met de supertanker op 24 maart 1989 waarbij 42 mil joen liter ruwe olie in de Prin ce William Baai in Alaska te recht kwam die meer dan 1.000 kilometer kust bevuilde. PRAAG De geteisterde inwoners van Dolni Bre- zany, ruim vijftien kilo meter buiten Praag, wa ren gewend geraakt aan de vreemde militaire oe feningen die in en om het dorp werden gehouden door de soldaten die gele gerd waren in het oude kasteel van de aartsbis schop in het centrum. Helikopters klapwiekten dage lijks boven hun hoofden, met manschappen aan hun enkels vastgebonden er onderaan die zichzelf los moesten snijden bij het passeren van een nabijge legen meer. 's Nachts weer klonken geweerschoten en de man-tot-man-gevechten von den ook plaats buiten de ruim twee meter hoge muur om het als militaire basis dienende kasteelterrein. De meeste inwoners namen aan dat de soldaten leden wa ren van de Tsjechoslowaakste Rode Baretten, de legerelite. Die naam tooide althans de zwaar bewaakte ingang van de barakken. Slechts één dorpe ling kwam dicht bij de waar heid toen hij drie jaar geleden in zijn velden een verdwaalde parachutist aantrof. „Hij droeg een Tsjechisch uniform maar sprak nauwelijks Tsjechisch. Het leek wel een Arabier", vertelt Jiri Suchomelova. Suchomelova, die zich meer zorgen maakte over de schade aan zijn gewassen, zette het in cident uit zijn gedachten. Hij was echter onbewust gestuit op een geheim dat nu pas bekend geworden is: Dolni Brezany was geen gewone legerbasis, maar een trainingskamp voor terroristen, één van de vele in Oost-Europa. De westerse inlichtingendiens ten vermoedden al lang dat landen in het Sovjetblok be scherming, wapens, militaire training en andere steun bo den aan terroristische groepen in het Westen, het Midden- Oosten en de Derde Wereld. De omvang van deze steun wordt echter pas nu duidelijk, na de val van het communis- Volgens bronnen van de in lichtingendiensten en voorma lige terroristen die hun trai ning in Oost-Europa hebben gekregen, kregen vanaf begin jaren zestig duizenden terro risten hulp van communisti sche veiligheidsexperts, van Westeuropese terroristische groeperingen als de Italiaanse Rode Brigade en de Westduit se Rote Armee Fraktion tot Palestijnse guerrilla's en Afri kaanse bevrijdingsbewegingen als de gewapende vleugel van het ANC. Terroristen kregen in het Oostblok onder meer training in het omgaan met wapens en het gericht doden van leiders. Een aantal beruchte terroris ten, onder wie Abu Nidal, wa ren vaste klanten die hun aan vallen konden plannen en uit voeren vanuit hun havens achter het IJzeren Gordijn. De inlichtingendiensten geloven dat het Kremlin de terroristi sche groepen gebruikte om het Westen te destabiliseren. Hoe wel Moskou de schijn probeer de wekken niets met de groot schalige steun van doen te hebben dopr de trainingskam pen elders in Oost-Europa te vestigen, waren de meeste in structeurs KGB'ers of Russi sche legerofficieren. Volgens Palestijnen die opge leid zijn in Oost-Europa, wa ren de kampen een soort uni versiteiten voor terrorisme; degenen die de weken van in tensieve trainingen overleef den promoveerden tot infor manten, geheimagenten en ge schoolde professionele moor denaars. Een hooggeplaatste PLO'er herinnert zich een achtweekse training die hij begin jaren tachtig volgde in verschillende kampen in Bulgarije, samen met 30 andere Arabieren en een aantal Afrikanen. De trai ning begon met colleges van KGB-officieren. Zij gaven de meest elementaire waarschu wingen, bijvoorbeeld dat re- cruten niet in coffeeshops over hun plannen moeten praten, en eindigden met lessen in moord. In een groot terroristenkamp in de Oostduitse plaats Fin- sterwalde bij Dresden - be kend als het Stasilager - lag de nadruk op de beste manier om een doelwit te doden. De mensen die de twee maaden durende cursus volgden leer den verschillende soorten wa pens gebruiken en kregen in structies hoe ze op een doel moesten schieten vanuit een rijdende auto. Ze leerden nummerplaten, paspoorten en andere documenten na te ma ken. Moordaanslagen werden nagespeeld om de recruten te leren hoe leidende figuren uit de politiek en de zakenwereld te doden. Veel bezoekers van de trainin gen zetten later hun eigen trainingskampen op naar Oosteuropees voorbeeld. „Ik moest veel aantekeningen en tekeningen maken zodat we bij mijn terugkeer in Libanon zelf onze mannen zouden kun nen opleiden", aldus een Pale stijn. DDR-favoriet Oost-Duitsland was favoriet bij de recruten. Niet alleen was de opleiding, daar het beste, ook de gastvrijheid was groot. In 1979 zou de Venezolaanse ter rorist Carlos Oost-Berlijn tot zijn basis gemaakt hebben, en ook Abu Daud, die ervan ver dacht wordt een van de kop stukken te zijn geweest van de aanval op het Israëlische olympische team in München in 1972, zou zijn toevlucht ge zocht hebben tot Oost-Berlijn. Dit gebeurde blijkbaar met steun van Erich Honecker, de afgezette Oostduitse leider. Oost-Duitsland was ook het perfecte toevluchtsoord voor leden van de Rote Armee Fraktion die in West-Duits- land gezocht werden. Ten minste acht voormalige leden zijn gearresteerd sinds de Muur openging. Elk Oosteuropees land had zijn specialiteit. Hongarije was vol gens voormalige recruten ge liefd omdat de faciliteiten daar meer op vakantiekampen le ken, in tegenstelling tot de vaak Spartaanse omstandighe den in de andere Oostbloklan den. Tsjechoslovakije trainde ongeveer 100 Palestijnen per jaar in Dolni Brezany en een ander kamp bij Karlovy Vary aan de Duitse grens en leverde daarnaast wapens, vooral ge weren. Semtex, het bijna niet op te sporen explosief dat in Tsjechoslovakije gemaakt wordt, werd volgens de Tsje chische inlichtingendienst be gin jaren tachtig tweemaal ge test in een vliegtuig, waarbij slechts 200 gram nodig bleek om een toestel op te blazen. Dergelijke informatie was van onschatbare waarde voor het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina, dat verdacht wordt van de Lockerbie-aan- slag. Naar vermeend hebben de Lockerbie-verdachten Joe goslavië als basis gebruikt voor de operatie. Ook Nicolae Ceausescu, de geëxecuteerde Roemeense dic tator, zou Palestijnse terreur bewegingen gesteund hebben en onderhield nauwe contac ten met PLO-leider Yasser Arafat. Zijn geheime politie, de Securitate, verzorgde een trainingskamp voor de PLO in Baneasa ten noorden van Bu- karest. Ook voorzag de Securi tate Arafat van honderden vervalste paspoorten en elek tronische afluisterapparatuur. Het was geen éénrichtingsver keer: in 1977 zouden PLO- ac tivisten een aanslag gepleegd hebben op een Roemeense dis sident in Parijs die kritiek had geuit op Ceausescu. Niet alle Oostbloklanden had den trainingskampen op hun grondgebied. Polen stond vooral bekend als leverancier van zwarte wapens, hoewel er ook Poolse adviseurs naar het Midden-Oosten gezonden wer den. Tot 1987 was het de basis van een wapenhandel van Abu Nidal. Gorbatsjov De steun van Oost-Europa voor terroristen begon af te nemen toen Gorbatsjov vijf jaar geleden aan de macht kwam. Een van zijn eerste da den was het sluiten van het Russiche traninigskamp te Simferopol in de Oekraïne. Vandaag de dag is er een ge wone militaire academie ge vestigd. Het was echter de komst van democratie in Oost-Europa waardoor er een einde kwam aan de steun voor terreurgroe pen. De contacten werden bij na van de ene dag op de ande re verbroken, hoewel sommige westerse inlichtingenbronnen geloven dat de werkloze com munistische veiligheidsexperts nu free-lance opereren en hun diensten aanbieden aan de meest betalende. De terroristische groeperingen zijn ongetwijfeld verzwakt door het verlies van hun voor malige weldoeners en zijn op zoek naar nieuwe steun in Irak, Libië, Algerije en Noord- Korea. Het is duidelijk dat de goede dagen voor terroristen in Oost-Europa voorbij zijn. Dolni Brezany blijft een leger kamp, maar één dat bewoond wordt door gewone, enigszins ongedisciplineerde dienstplich tigen die naar popmuziek luis teren in het wachthuisje. In het Oostduitse Finsterwalde zijn de veranderingen nog gro ter. Op de plaats waar eens guerrillastrijders schietoefe ningen deden speelden vorige week kinderen. Het terroristi sche trainingskamp is nu een school. RICHARD ELLIS (c) The Sunday Times Komend weekeinde drukste van de zomer DEN HAAG De wegen in Nederland en de rest van Europa zullen ko mend weekeinde zeer druk bevolkt zijn met va kantiegangers. de van de zomer kunnen wor den. In eigen land begint de bouwvakvakantie in midden- Nederland, waaronder Zuid- Holland. Bovendien zal het verwachte mooie weer velen naar buiten lokken. In de Bondsrepubliek beginnen het komende weekeinde de va kanties in de grootste deelstaat Beieren. Dat zal vooral in het zuiden van het land tot drukte leiden. Op de Franse wegen zal voor het eerst deze zomer sprake zijn van zowel vertrek kende als terugkerende va kantiegangers. Zaterdag zullen er van van 's morgens vroeg tot laat in de middag lange fi les staan zowel van als naar de Middellandse Zee, Bordeaux, Bretagne en Normandië. SUSKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER (c) Standaard Ultgeverll/Wavery Productions Stormloop Hongkong In Hongkong zijn vele duizenden mensen gisteren naar de immigratie dienst getogen in de hoop daar op de laatste dag nog aan een Britse verblijfs vergunning te komen. Het verlangen om Hongkong te verlaten voordat de Britse kroonkolonie in 1997 aan China wordt overgedragen heeft postgevat in alle lagen van de bevolking. FOTO: AP ,ibar Weer veel gevoel, vooral in HP natuurlijk, trendy als altrordi Maar wat de ene keer het Sartre-gevoel heet, is een pen: bladzijden verder weer het Brideshead Revisited-gevoel. je maar lekker in je vel zit, joh. Dan opent(!) zelfs Vrij l derland met het trendy mineraalwater: Victoriawater k<;ten al tien jaar niet meer uit de Victoria-bron, maar uit de b ng van Villers in de Ardennen. Als daar maar geen parlemenst, taire enquete van komt. Terwijl Gorbatsjov en Kohl ruj bene „als goden in vrijetijdskleding" (Elsevier) de toeko van Europa lopen te bedisselen. 1 en j; Wie geschiedenis filosofisch benadert, twijfelt ernstig of de geschiedenis zich kan herhalen. Maar er zijn men sen die overeenkomsten zien tussen de onrust in de Bal kan en de situatie in 1914. In Serajevo werd toen aartsher tog Franz Ferdinand ver moord door een verhitte Servische nationalist en dat escaleerde tot de Eerste We reldoorlog. Velen, onder wie minister Van den Broek, vrezen dat de stabiliteit en veiligheid in geheel Europa opnieuw worden bedreigd door de wederopleving van het nationalisme in dat ge bied. In een essay poogt Koen Koch die angst weg te nemen. Het zinnige stuk is niet alleen voor de foreign policy elite. „Waarom zou men na de overwegend ge weldloos verlopen revoluties van 1989 niet wat vertrou wen hebben in mensen, ook al wonen ze in Transsylva- nië? Pierre Hassner, een uit Roemenië afkomstige politi coloog, denkt dat :n Listen to me, in Holland inc*€ do this on another way. do it on the same level, o rith beer. En toen keel me aan of-ie zeggen wild* begrijpt het". Oscar Niemeyer verande de de architectuur; hij a wierp en bouwde Brasi onlangs door de Unesco stempeld als erfgoed van mensheid. Een gebouw h i in zijn ogen maar één fili tie: mooi zijn. Edoch: enige dat telt zijn niet de bouwen, maar het leven, mensenvrienden. Al het dere vergaat uiteinde] Wat is een gebouw in het heel van de kosmos, in aangezicht van duizeno jaren. Het doet er dus nie veel toe wat je doet, als jloN er maar pretti lorre Campbell Armsl graag thrillers gebruikt hij graag merjen die hij haat, politici bijv«pi„p beeld. Maar collega's k nen ook op zijn hoon rée nen. „Het is die geborne^aaf heel eenvoudig niet zo veel hyid die ze hebben als zejoeie zin meer hebben om elkaar, ten einde de staatsgrens wat te verschuiven, te doden". Pieter Lakeman heeft zijn eigen grenzen verlegd. Geen horzel meer in de pels van de witte boorden. Nieuw ui terlijk (snor afgeschoren), nieuw doel: op z'n 48e maar eens proberen wat geld te verdienen. Als adviseur; uurtarief 240 gulden. Al dat gekruisridder is toch niet voor niets geweest, vindt-ie. „Van iemand die zonder te betalen de winkel uitloopt, zal een rechter de schuld snel bewezen achten, ook al verweert de verdachte zich met de opmerking dat hij het apparaat alleen maar even in het daglicht wilde bekijken. Maar in de witte- boordensfeer is dat soort ri dicule smoesjes aan de orde van de dag, en daar worden ze door de rechter nog ge loofd óók! Het tenlastegeleg- de wordt dan niet bewezen geacht. Tegenwoordig komt het goddank al voor dat rechters op normale snel heid een fraudetje bewezen achten". In de film A dry white sea son zegt Marlon Brando in zijn rol als advocaat: „Elke keer als ik een zaak win, veranderen ze de wet". Ne derland is geen Zuid-Afrika, maar advocaat mr. Kees Korvinus heeft dat gevoel toch ook wel eens. „Zeker bij een overheid die uit is op uitbreiding van zijn be voegdheden". Heeft hij er geen problemen mee als een cliënt wordt vrijgesproken terwijl hij weet of vermoedt dat-ie wel degelijk schuldig is? „Dat is heel eenvoudig. De beroepsethiek van de ad vocaat is dat je het beste moet bereiken voor je cliënt. En wat het beste is, wordt gedefinieerd vanuit diens belangen. Dus dat hij vrijuit gaat c.q. zo min mogelijk straf krijgt". En als de kans groot is dat-ie na de vrij spraak nog meer kwaad zal uitrichten? „Advocaten vin den dat niet akelig. Voorop staat dat de rechtsregels cor rect moeten worden toege- Vrouwen slikken veel meer geneesmiddelen dan man nen, vooral kalmerende middelen. Dat klopt niet, vinden onderzoeksters Fransje van der Waals en Joke Haafkens in een serie over vrouwenstudies. „Er is een heel netwerk voor die pillen (librium, valium, se- resta e.d.), een illegale markt. En ik heb wel vrou wen meegemaakt die nog niet de straat opdurfden, maar wel in hun auto stap ten om hun pillen over de grens in België te halen. Sommigen staan bij drie, vier huisartsenpraktijken te gelijk ingeschreven, ze krij gen de pillen gewoon aan de balie". Harry Mens is makelaar, succesvol makelaar mogen we wel zeggen. En nu gaat hij Paverotti naar Nederland halen. Hij zag en hoorde 's werelds beste tenor in Frankfort, waar de Ameri kaanse Italiaan na afloop tij dens een diner op een ver- hoginkje moest zitten ter- wijl-ie vier ijsjes naar bin nen werkte. Alle sponsors mochten één voor één langs, kleine Helmuth op schoot, foto voor het nageslacht. Eng sfeertje, volgens Mens. „Ik zeg: Augenblick bitte. En toen heb ik Paverotti zo bij zijn hoofd gepakt. Ik zei: rivé zijn. Dénken dat te jelo\ Zo iemand als Le Carréjetrc) hoor dat hij weigert om' redigeerd te worden. Nr bene, redigeren, wat we n' maal hard nodig hebjeroc Nee hoor, Le Carré is ijersc te goed voor, zal het maal zelf bepalen. En <piste] Ik probeer het te lezen ejen kom er niet door. Clicpet i' Ken Follet, nog zo een".fe °F Zondagsreclame in een zp.wo zelf respecterende P3fim^ mentaire democratie eenpe z* tiel onderwerp? NOS-vjriRe zitter Van der Reiflijk* (CDA): „Ik verlang er jyenv naar, maar waarom valtii"g kabinet eigenlijk niet p de zondagsreclame? Dat is pn P waarachtig een princijpker kwestie, een vraagstuk de euthanasie". djze De democratie in Tsjech^ wakije wacht zware tijr>j want herinnert Jiri 1} (Charta 77) ons maar macht corrumpeert. „Zoi kritiek kunnen zelfs dei te mensen, zonder dat zd willen, corrupt zijn. Ar^ i eenmaal aan de macht hebben de mensen ori heen gewoon niet gej moed om je op vergissit - die onvermijdelijk zl te wijzen. Ik denk dat C] ta daar alert op moet zitAIG dn 1E^ llgC De Sovjetunie veranjeslis maar verandert de fcgir ook? Ex-kapitein An|Qev Golowkow van de geh( dienst: Hoort men wd1 &eJ lijk voor het eerst dataan: land propvol verklitóatio zit? Hoort men voor [rord eerst over de vervolgingjr ee andersdenkenden? I- j dacht men dat het inl. stormachtig applaus op f1 gaderingen wordt gegateur deerd? Het behoort nogfan tot het verleden". jeelc Dat ene Europese huisLn Gorbatsjov komt er nir}n snel, meent directeur l.J van Veen van Kerk enPjdei reld, het vormingsinstloor in Driebergen. Maar deiuige ropese gedachte moetg ve zegevieren: „De kreet 'f. God, Nederland en heeft voorgoed dat is een vloek". De Surinaamse dichter h^in Midellijn kreeg onlang^ggt Etnische Culturele |00fd Kunstvormen (geen Ln jg wel een sculptuur). PoLrvo is niet zo zijn terrein. waar Brunswijk: „Tsja. Zijn|jy0 ads, heb je z'n dreads ge|aarrr Zijn niet echt. Heeft-Cep kant en klaar gekochlecjj's aan zijn hoofd geplakt. ik bedoel, als zelfs zijn al ingevlochten is, wat *r -i dan nog verwachten waarachtige politiek?". Het woord 'volk' is in 1 land bezig aan een opmj lijke come-back en d verontrustend, vooral" hoofdzakelijk voor de lectuelen, schrijft L| Baier, zelf een (intellect» Duitser. „Wanneer Duitsland een 'volk' ook de vijand nabij. niemand zichzelf tot uitroept, dan moet er i genstander worden vonden. Wanneer mei| woord op de tong begi proeven is het met d^ gedaan: het lijkt ervooj maakt om in het gezichp een vijand te wordeifi3 spüugd. Het is een sijjraltar een oproep zich te verzjet te len, vooral tegen diejfegels die weigeren zich achtqjurt I 'volk' te scharen". feet v DICK HOFLfaar h fi wij Ön te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 4