George Carey
nieuwe leider
Anglicanen
5i
Belgische joden vinden
dat verplaatsing klooster
Auschwitz te lang duurt
fietd&cSowa/ttr
brieven van lezer
£elcl6e(3ou?a/nt
kerk
wereld
beroepingen
Oekrainse katholieken wachten op verlossend woord
Achterkant van taal
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Qeid&iQowuvnt
DONDERDAG 26 JULI 1990 PAGIN.
Gevangenisstraf voor opsteller antijoods pamflet
AMSTERDAM De rechtbank te Amsterdam heeft een man
uit de hoofdstad wegens opzettelijke belediging van joden en
negers en aanzetten tot haat tegen deze bevolkingsgroepen ver
oordeeld tot vier maanden gevangenisstraf, waarvan drie voor
waardelijk, met een proeftijd van twee jaar. Het vonnis was
conform de eis van de officier van justitie. De man die enkele
jaren geleden eveneens wegens belediging van de joodse ge
meenschap tot een maand onvoorwaardelijke gevangenisstraf
werd veroordeeld, stelde in 1987 het antisemitisch pamflet 'De
Odinist' op en zond het naar een aantal kranten en in zijn ei
gen ogen „zionistische" organisaties als het Anne Frank Huis
en het Joods Historisch Museum. De man werd ook veroor-
Paus roept op tot einde burgeroorlog Liberia
VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft woensdag
opgeroepen tot beëindiging van de burgeroorlog in Liberia. Het
Afrikaanse land kan donderdag onmogelijk zijn nationale
feestdag vieren, vanwege de bloedige strijd, de dood en de ver
nietiging, aldus de paus. Tijdens zijn wekelijkse audiëntie riep
de paus de strijdende Liberiaanse partijen op de dialoog aan te
gaan en zich in te zetten voor het algemeen belang van de be
volking. „We vragen God om verlichting van degenen die het
lot van het land in hun handen hebben". De Italiaanse krant
Avvenire berichtte woensdag dat de paus zijn bezoek aan Libe
ria en andere Westafrikaanse landen in januari 1991 zal uitstel
len vanwege het conflict. De woordvoerder van het Vaticaan
wees er alleen op dat de situatie nog kan veranderen.
De mensheid leest te
veel om wijs te zijn
en denkt te veel om
mooi te zijn.
Oscar Wilde
Boesak breekt
definitief met
kerk en vrouw
KAAPSTAD Dr. Allan
Boesak heeft gisteren defini
tief zijn ontslag aangekondigd
als predikant van de Neder
duitse Gereformeerde Sen-
dingkerk (NGSK). Tegelijk
maakte de 45-jarige anti-
apartheidsstrijder bekend dat
hij gaat scheiden van zijn
vrouw.
De kerkeraad van Bellville
had Boesak twee weken gele
den gevraagd geen ontslag te
nemen. De kerk gaf hem drie
weken bedenktijd om terug te
komen van het besluit dat hij
had genomen na onthullingen
over een buitenechtelijke re
latie met de blanke tv-produ-
cer Elna Botha. Voorwaarde
was wel dat hij deze verhou
ding zou verbreken.
Boesak treedt tevens af als sy
nodevoorzitter van de NGSK.
Hij blijft voorlopig nog wel
voorzitter van de WARC, de
Wereldbond van Hervormde
en Gereformeerde Kerken.
Hij blijft in deze functie, die
hij sinds 1982 vervult, totdat
het bestuur van de WARC
zich volgende maand over
zijn positie heeft beraden.
Boesak schrijft in een verkla
ring dat hij actief zal blijven
in de Zuidafrikaanse politiek,
waarin hij sinds ruim tien jaar
een vooraanstaande rol speelt.
„Ik ben bereid elke rol te spe
len waartoe ik word geroe
pen", aldus Boesak.
„De mislukking van mijn hu
welijk was al een feit voordat
ik Elna ontmoette en wat er
tussen ons bestaat is een per
soonlijke aangelegenheid en
niet iets waar ik me voor
schaam. Ik zie dan ook geen
geldige reden om dit contact
te verbreken", schrijft Boe
sak, die 21 jaar getrouwd is
geweest. Hij is vader van vier
kinderen.
Elna Botha, de 30-jarige nicht
van de vroegere minister van
binnenlandse zaken Stoffel
Botha, zei in een aparte ver
klaring dat ook zij gaat schei
den. Ze zal het contact met
Boesak niet verbreken.
Boesaks stap zal ongetwijfeld
invloed hebben op de hereni
ging van de NGSK (de voor
malige NG-Kerk voor kleur
lingen) en de NG-Kerk in
Afrika (zwarten) die dit na
jaar een feit moet worden.
Boesak gold tot voor kort als
de belangrijkste kandidaat om
voorzitter van de nieuwe
kerk te worden. Deze zal nu
naar verluidt vertraging oplo
pen. Boesak schrijft dat velen
er bij hem op hebben aange
drongen zijn kerkelijke func
ties niet op te geven. Deson
danks zag hij zich genood
zaakt de „uiterst pijnlijke be
slissing" te nemen. „Ik dank
iedereen voor de steun en ik
dank God voor het voorrecht
dat ik Hem en de Kerk 23
jaar lang mocht dienen. Ik zal
Hem nu op een andere ma
nier moeten dienen", aldus
Minder christenen
in DDR dan
werd aangenomen
BERLIJN Het aantal chris
tenen in de DDR is ongeveer
eenderde minder dan tot nu
toe door de kerken zelf werd
aangenomen, zo blijkt uit een
onderzoek van het instituut
voor sociaal onderzoek in
Oost-Berlijn.
Bij een opiniepeiling, die in
mei dit jaar werd gehouden,
gaf 21 procent van de onder
vraagden op lid te zijn van de
Evangelische Kerk. Bij de
Rooms-Katholieke Kerk was
3,6 procent aangesloten.
De beide grote kerken publi
ceerden eind vorig jaar cijfers
over hun ledental in 1986.
Van de 16,3 miljoen inwoners
van de DDR zou 30,7 procent
evangelisch zijn en 6,3 pro
cent rooms-katholiek. Het to
taal aantal christenen zou
meer dan 6 miljoen zijn. Maar
volgens de peiling van het in
stituut voor sociaal onderzoek
zijn waarschijnlijk minder
dan 5 miljoen Oostduitsers bij
een kerk aangesloten.
Mgr. Karl-Heinz Ducke van
de Oostduitse bisschoppencon
ferentie is niet verrast over de
nieuwe cijfers. Volgens hem
geven ze een beter beeld van
„de feitelijke identificatie met
de kerk" dan de cijfers van de
kerken zelf. De onderzoekin
gen van de kerken werden al
tijd onder moeilijke omstan
digheden uitgevoerd.
Ducke verwacht, dat de in
voering van de kerkbelasting
in de DDR binnenkort een
goed beeld van het werkelijk
aantal kerkleden zal geven.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Luxemburg (Ned. Prot.
Gemeente) H. Stam, eervol ontheven
predikant (leraar godsdienstonder
wijs) te Nijverdal, die dit beroep
heeft aangenomen.
SELFMADE MAN VAN EENVOUDIGE KOMAF
(Van onze correspondent Ro
ger Simons)
LONDEN Dr. George
Carey (54), sinds 1987 an
glicaans bisschop van
Bath en Wells, wordt in
januari geïnstalleerd als
aartsbisschop van Canter
bury. Zijn benoeming tot
opvolger van Dr. Robert
Runcie heeft in Engeland
grote verrassing veroor
zaakt, want Dr. Carey
was, wat de Britten noe
men, zelfs niet 'in the
run'. Op zijn mogelijke
keuze werd door nie
mand geld verwed.
Nu de kerkelijke commissa
rissen bisschop Carey hebben
voorgedragen en premier
Thatcher hun keuze heeft be
krachtigd (insiders zeggen dat
de bewindsvrouwe er niet on
deruit kon) prijst iedereen de
vele goede eigenschappen van
de aanstaande nieuwe aarts
bisschop die de geestelijke lei
der zal zijn van de ruim ze
ventig miljoen anglicanen in
de wereld. Aanvankelijk was
verwacht dat premier Marga
ret Thatcher haar keus zou
hebben laten vallen op aarts
bisschop John Habgood van
York of op bisschop David
Sheppard van Liverpool.
Dr. Carey stamt uit een on
christelijk gezin in Oost-Lon-
den. Hij heeft niet als andere
Engelse kerkleiders een parti
culiere school bezocht. Zijn
vader werkte als arbeider in
een ziekenhuis. George Carey
was 17 toen hij zich liet dopen
en toetrad tot de Kerk van
Engeland. Op dat moment
had hij geen enkel diploma.
George begon te studeren, be
zocht het London College of
Divinity en werd in 1962 tot
priester gewijd. Vijfentwintig
jaar later was Dr. Carey al
bisschop. Deze 'self-made
man' staat aangeschreven als
een goed leider die met ieder
een overweg kan.
De toekomstige aartsbisschop
van Canterbury behoort tot
de evangelische vleugel van
de Kerk van Engeland. Hij is
een traditionalist, maar geen
fundamentalist. Dit laatste
wordt onder meer afgeleid uit
zijn gunstige gezindheid ten
aanzien van de campagne
voor vrouwelijke wijdingen
die ruzie dreigt te veroorza
ken in de schoot van de angli
caanse kerk.
Ook de oecumenische bewe
ging blijkt bisschop Carey
nauw aan het hart te liggen.
In dit verband wordt' ver
wacht dat hij het goede werk
van zijn voorganger Dr. Run
cie zal voortzetten. Op poli
tiek en sociaal vlak steunt Dr.
Carey de groenen in hun
Archiefopname van dr George Carey samen met zijn vrouw Eleen en de huidige aartsbisschop
van Canterbury Robert Runcie.
FOTO: AP
strijd voor de bescherming
van het leefmilieu. Hij be
treurt de vele tekortkomingen
van Thatchers milieupolitiek.
De Britse premier is volgens
bisschop Carey „lang niet
groen genoeg".
In tegenstelling tot andere
anglicaanse theologen kleeft
bisschop Carey de meer tradi
tionele geloofspunten aan,
maar dan zonder de bijbel al
te letterlijk op te nemen. Hij
is het in vele opzichten on
eens met radicale anglicanen
zoals de bisschop van Dur
ham, die ooit de Verrijzenis
„een goocheltoer met beende
ren" noemde.
Bisschop Carey windt er geen
doekjes om. „Ik geloof", zegt
hij, „dat Jezus gekruisigd
werd, begraven en dat zijn
koude stoffelijke overschot
door God levend ten hemel
werd opgenomen."
Carey geeft toe dat hij een
buitenstaander is, maar ge
looft niet dat zijn benoeming
een compromis is. „Ik ben
nooit iemand voor het com
promis geweest. Misschien
ben ik vanwege mijn leeftijd
of mijn bijzondere gaven be
noemd. Ik neem aan dat men
mij heeft aangewezen om dat
gene wat ik te bieden heb",
aldus de nieuwe aartsbis
schop.
Carey heeft acht boeken op
zijn naam staan over uiteenlo
pende onderwerpen als het
bestaan van God en de sa
menwerking met de Rooms-
Katholieke Kerk. „Ik zal me
net als in het verleden blijven
uitspreken over verschillende
onderwerpen. Ik wil een rijke
en creatieve dialoog tussen
kerk en staat, die zich beide
voor belangrijke morele, soci
ale en geestelijke problemen
in onze samenleving geplaatst
Aartsbisschop Robert Runcie,
die in 1980 primaat van de
Anglicaanse Kerk werd, be
stempelde de keuze voor Ca
rey als „fantasierijk" en
noemde zijn opvolger een
theoloog die veel respect af
dwingt. Ook bisschop David
Sheppard, die bij de bookma
kers hoog genoteerd stond,
sprak lovende woorden: „Hij
is een begaafd en bekwaam
man die de kerk en het land
trouw en met kracht zal die-
De rooms-katholieke aartsbis
schop Basil Hume sprak de
hoop uit dat hij met Carey net
zo goed zal samenwerken als
met Runcie. Bisschop Cormac
Murphy-O'Connor, in de En
gelse Rooms-Katholieke Kerk
verantwoordelijk voor de oe
cumene, had daar alle ver
trouwen in: „Hij is een man
met een oecumenische visie".
BRUSSEL Als het aan
een aantal joodse organi
saties in België ligt, wordt
24 februari voortaan een
'dag van herinnering',
totdat het Karmelietes
senklooster definitief uit
het voormalige concen
tratiekamp Auschwitz is
verdwenen.
Op 24 februari 1987 zegden
vier kardinalen het Joods
Wereldcongres in Genève toe,
dat het klooster binnen twee
jaar zou zijn verplaatst. De
Karmelietessen bevinden zich
echter nog altijd in het voor
malige theater van het kamp,
waar tijdens de oorlog gifgas
lag opgeslagen. Wel legde
kardinaal Macharski in febru
ari dit jaar de eerste steen
voor een gebedscentrum ter
vervanging van het klooster.
De joodse organisaties hebben
zich verenigd in het 'actieco
mité voor respect voor het ge
geven woord'. Zij wijzen erop,
dat niet alleen het klooster
nog altijd niet is verdwenen,
maar dat er ook nog een reus
achtig kruisbeeld bij het ge
bouw is opgericht.
Er zijn bovendien talrijke
aanwijzingen, aldus het comi
té, dat ondanks herhaalde be
loften en het leggen van de
eerste steen voor het gebeds
centrum „noch het Vaticaan,
noch de Karmelietessen, noch
de Poolse kerk, noch het
Poolse volk, noch de Poolse
regering van plan zijn zich in
de nabije of verre toekomst
aan hun woord te houden'''.
Het comité heeft de joodse ge
meenschappen in andere lan
den van Europa gevraagd zich
bij de dag van herinnering
aan te sluiten.
Samen met het joodse ge
meenschapscentrum in Brus
sel houdt het comité in okto
ber een congres over de Sjoa
(uitroeiing van de joden) en
de toeëigening daarvan door
de kerken. Ook het christelijk
anti-judaïsme en de rol die
dat heeft gespeeld bij de op
komst van het antisemitisme
in' Europa moeten er aan de
orde komen.
Directeur R. Naftaniël van
het Centrum Informatie en
Documentatie Israël heeft
medewerking aan het congres
Het Karmelietessenklooster nabij Auschwitz. Het klooster ligt
net naast de afrastering rond het eigenlijke vernietigingskamp.
FOTO: AP
geweigerd. Hij vindt het on
juist de zaak van het klooster
„aan te blazen", terwijl er een
nieuw klooster wordt ge
bouwd. „Het gaat langzaam,
maar alles in Polen gaat lang
zaam", aldus Naftaniël.
Verder vreest hij dat de op dit
moment uitstekende betrek
kingen tussen Israël en Polen
worden vertroebeld, als de
kwestie van het klooster op
een dergelijke manier aan de
orde wordt gesteld. Een dag
van herinnering van Ausch
witz vindt Naftaniël op zich
prima, maar niet als ze wordt
gekoppeld aan een belofte die
„op dit moment wordt geho
noreerd".
TILBURG Sorry. De
Oekrainse katholieken
wachten met smart op het
moment waarop de Rus-
sisch-orthodoxen dit ene
woordje officieel over
hun lippen krijgen. „Sor
ry, maar het was niet
onze wil dat jullie in 1946
bij ons werden ingelijfd.
Wij stonden onder dwang
van het Kremlin."
Het zou de lucht enorm op
klaren en de weg naar een
echte dialoog tussen de Oek-
rains-Katholieke Kerk en de
Russisch-Orthodoxe Kerk
openen, zegt dr. J.A.J. Meijer,
directeur van het Apostolaat
voor de Oosterse Kerken te
Tilburg. Hij heeft onlangs
voor zijn organisatie, een offi
cieel instituut van de Neder
landse Kerkprovincie, een be
zoek gebracht aan de Oekrai-
ne.
Hoewel de Oekrains-Katho-
lieke Kerk sinds eind vorig
jaar feitelijk door de staat er
kend is, omdat de parochies
zich mogen laten registreren,
is er van een officiële legalisa
tie nog geen sprake. Zolang
dat niet gebeurt, zal de regis
tratie ook „uiterst moeizaam"
blijven verlopen. Het komt
geregeld voor dat deze van
hogerhand - in Kiev of in
Moskou - geblokkeerd wordt,
heeft Meijer gemerkt. „De re
gistratie stelt tot nu toe wei
nig voor".
De Oekrainse kwestie heeft
het Apostolaat voor een deli
caat probleem gesteld. Het on
derhoudt contacten met alle
Oosterse kerken en wil in dit
Oekrainse conflict eigenlijk
geen partij kiezen. Wel is
Meijer ervan doordrongen
„dat gerechtigheid voor dia
loog komt. Er is de Oekrainse
katholieken ruim veertig jaar
onrecht aangedaan en dat
moet door de Russisch-ortho-
doxen worden erkend."
De Oekrainse katholieken op
hun beurt dienen gewezen te
worden op de noodzaak van
de oecumene. „Zij moeten de
Russisch-orthodoxen niet zien
als een soort boze schismatie-
ken, maar als leden van een
zusterkerk", aldus Meijer. Het
Apostolaat moet hen helpen
„de veertig jaren isolement"
te boven te komen, onder
meer door het zenden van de
juiste theologische lectuur.
Ingewikkeld
De kerkelijke situatie in de
Oekraine is ingewikkeld,
vindt ook Meijer. De Oekrain
se katholieken maakten zich
eind zestiende eeuw los van
de orthodoxen en sloten zich
aan bij de kerk van Rome. Zij
vieren als 'geünieerde' kerk
de orthodoxe (byzantijnse,
Griekse) liturgie, met slechts
dit ene verschil dat zij niet de
patriarch van Moskou, maar
de paus van Rome in hun
gebed gedenken.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd de Oekrains-Katholieke
Kerk, die vooral in het wes
ten van de republiek te vin
den is, door Stalin verboden.
„Men werd zwaar gestraft
voor de collaboratie met de
Duitsers", zegt Meijer. Hij
voegt er direct aan toe dat
deze samenwerking met de
vijand daar „heel anders dan
bij ons werd beleefd. Men zag
er een mogelijkheid in om on
der het Sovjet-juk uit te ko
men".
Nadat de leiders van de kerk
gevangen waren genomen,
besloot een pseudo-synode tot
opheffing van de Oekrains-
Katholieke Kerk. De gelovi
gen moesten lid worden van
de Russisch-Orthodoxe Kerk,
die tevens alle kerkgebouwen
kreeg toegewezen. Sommige
katholieken deden dat, ande
ren sloten zich aan bij de
Rooms-Katholieke Kerk (La
tijnse liturgie) of gingen on
dergronds. De Russisch-Or
thodoxe Kerk en het Kremlin
moeten nu volgens Meijer of
ficieel verklaren wat iedereen
al weet, namelijk dat de syno
de van 1946 „vals" was.
De laatste maanden is de ker
kelijke situatie alleen maar
complexer geworden, omdat
een deel van de orthodoxen
zich heeft afgesplitst van de
Russisch-Orthodoxe Kerk en
een eigen patriarch heeft aan
gesteld. Deze onafhankelijke
(autocefale) kerk, die kort na
de revolutie van 1917 is ont
staan en later eveneens we
gens collaboratie met de Duit
sers een verbod kreeg opge
legd, is een groot voorstander
van zelfstandigheid van de
Oekraine.
Ook binnen de Oekrains-Ka
tholieke Kerk, die naar schat
ting vijf miljoen leden heeft,
is dit verlangen sterk aanwe
zig, maar Meijer heeft de in
druk dat het nationalisme
hier minder politiek getint is.
De leden van de kerk zijn er
gewoon trots op dat ze Oek
raïner zijn - dat is dan ook de
reden dat ze los willen van de
orthodoxen, want dat zijn
overwegend Russen, legt hij
uit.
Meijer kan zich niet aan de
indruk onttrekken dat het
Kremlin en het patriarchaat
in Moskou blij zijn met de
kerkelijke verwarring in de
Oekraine. De politici zijn
bang voor een te grote in
vloed van de nationalisten en
proberen hun macht in stand
te houden door het verdeel-
en-heers-principe. En de ker
kelijke leiding zal het prettig
vinden dat de afgesplitste or
thodoxen de nationalistische
katholieken een beetje wind
uit de zeilen nemen.
Meijer was diep geroerd toen
hij in Lvov werd uitgenodigd
om bij (de in het geheim ge
wijde) aartsbisschop Sternioek
's ochtends de liturgie te vie
ren. Dat gebeurde niet in de
beroemde St. Joriskathedraal
- Sternioek mijdt alle inbe-
slaggenomen kerkgebouwen
totdat de teruggave officieel is
geregeld - maar in zijn huis
kamer. De 83-jarige doet dat
zo al 31 jaar op zijn kamertje.
„Hoe heeft u dat al die jaren
volgehouden", vroeg Meijer
onder de indruk. Ach, had de
aartsbisschop met een glim
lach gezegd, we zeggen zo
vaak 'Uw wil geschiede', dus
dat zal het wel zijn. Ook bij
andere Oekrainse katholieken
ontdekte Meijer een groot re
lativeringsvermogen en een
opmerkelijk gevoel voor hu
mor.
Voor Sternioek en de andere
27 Oekrainse bisschoppen was
de eerste bijeenkomst in het
Vaticaan, die vorige maand
werd gehouden, van enorm
belang. „We zijn hier om de
hele wereld te laten zien dat
we bestaan", zei hij in aanwe
zigheid van de paus. Aan het
slot van de historische bijeen
komst riepen de bisschoppen
Moskou op hun kerk te er
kennen en boden zij de Rus
sisch-Orthodoxe Kerk hun sa
menwerking aan.
De Vaticaanse diplomaat voor
de Sovjetunie, Francesco Co-
lasuonno, verwachtte dat het
Kremlin de kerk voor sep
tember zal legaliseren. Ook
Sternioek denkt dat het niet
al te lang meer zal duren:
over een paar maanden zit ik
in een van de bijgebouwen
van de Joriskathedraal, had
hij tegen Meijer gezegd. Sinds
het historische bezoek van
Sovjetleider Gorbatsjov aan
de paus (december 1989) kan
de legalisatie elk moment
worden afgekondigd, zo lijkt
het.
Het Apostolaat wil echter hel
pen voorkomen dat de Rus
sisch-Orthodoxe Kerk „wordt
leeggezogen. Want niemand
heeft baat bij een inhoudelijk
zwakke kerk, die geen ant
woord heeft op de levensvra
gen van miljoenen".
(ling
iet
altei
at v
aan
de
VOLGENS minister Pronk van ontwikkelingssamenv j°'
king bestaat er tussen hem en de Surinaamse premier Ar 0
in feite slechts één meningsverschil die hervatting van h
aan de voormalige kolonie in de weg staat: „Arron stelt
de Nederlandse koppeling van aanpassingsbeleid aan
wikkelingshulp in strijd is met het onafhankelijkheids!
drag uit 1975. Ik bestrijd dit, en nu zijn we het erover e
dat dit geschilpunt bestaat". De reactie van de Surinaai
werkgeversvoorzitter Joseph Brahim was heel prozaï
„Terwijl het gras groeit, sterft het paard".
De taal die iemand gebruikt, zegt veel over de gebruiker
onze gespecialiseerde samenleving bedienen veel men
zich van een vaktaal, met onder meer als kenmerk da
voor allerlei nuances woorden en termen bestaan? Zo
raadt een vaktaal dat de gebruiker veel weet of veel bel
hecht aan waarover het in die taal gaat. Het collectief
bruik van taal zegt op dezelfde wijze iets van een samei
ving. De eskimo's bijvoorbeeld hebben een veelvoud
woorden voor ons ene woord 'sneeuw'. Voor de bewoi
van de koude poolstreek speelt sneeuw zo'n belangrijkej
in hun leven dat zij een heel scherp oog hebben voor in
ogen minimale of zelfs onzichtbare onderscheidingei
'soorten' sneeuw. Een voorbeeld dichter bij huis is het
woorden dat boeren ter beschikking hebben voor alli
soorten schoppen. Waar de stedeling 'gewoon' een schoj
ziet, is voor het geoefend oog een schop voor heel specf
gebruik: om zware grond mee om te spitten, om mest m<
scheppen of om zand mee te verplaatsen.
OOK op een andere manier is de taal als het ware een sP^
gel van de samenleving. Men kan bijvoorbeeld kijken n 0
de wijze waarop belangen of waarden in de samenlevanÉ
worden verwoord. Wanneer een milieuramp plaatsheeft, i aai
de schade worden uitgedrukt in kosten voor de schoonmi
maar ook in de effecten ervan de mensen en voor het ei
gisch systeem.
In onze samenleving overheerst de tendens om de betektf
van allerlei gebeurtenissen en ontwikkelingen uit te d&nj
ken in economische termen; geld en goed bepalen in
mate de wijze waarop wij over onze samenleving sprei e£.
Het politiek bedrijf levert voor die stelling vele aanwij^
gen. De uitkomst van bijna elk politiek debat wordt immee]
bepaald door de haalbaarheid van een voorstel in sociaal-I
nomische zin. Een statiegeldregeling voor flessen en allioek
milieumaatregelen in de landbouwsector zijn 'te duur';[vo<
onderwijs moet onder slechtere omstandigheden gaan \Jlieul
ken omdat er te weinig geld is; de tegenstellingen tusseife"
milieuminister Alders en zijn collega Andriessen van ec<nof)
mische zaken zijn een verwoording van belangen: Aljhee
heeft het over een gezond milieu in 'natuurlijke' zin, |n d
driessen heeft het over een gezonde economie. En waji tw
denken van het conflict in de gezondheidszorg? De zorg i|>rgd
mensen tenslotte komt ook daar ter sprake binnen de gf "o
zen van een economisch debat. Lg™
hege
HET is natuurlijk niet louter de politiek die er voor zf1™61
dat vrijwel elk maatschappelijk onderwerp ter sprake
in termen van economie en geld. Onze samenleving als^rbr€
heel kiest daarvoor; met z'n allen vinden we onze portenj tu
nee in elk geval van acuter belang dan op het oog veL-
weg gelegen belangen zoals die van milieu of moraal. KeJ
lijk spreekt geld een taal die we in ons ideologisch verder
land in elk geval nog met z'n allen verstaan. Morele nor!
en waarden zijn veel moeilijker 'verstaanbaar' te makeP
discussies en besluitvorming, juist omdat we die niet kuij
uitdrukken in 'bedragen' of in andere meetbare groothej
ELKE manier van zeggen heeft een 'achterkant': wanl
over het openbaar vervoer wordt gesproken op het ni#
van geld en investering, dan zit 'achter' deze wijze van!
drukken een éndere kant van de werkelijkheid, bijvoorbr
die van milieuaspecten. Hoe sterker de 'ene kant' word|
nadrukt, hoe meer kans er is dat die 'andere kant'
veronachtzaamd of zelfs vergeten. Op allerlei niveaus i
met berekenende overtuigingskracht vaak slechts 'één 1
belicht. De werkelijkheid wordt daardoor verengd tot i
één aspect, vaak tot grote schade van de 'volheid' val
werkelijkheid. Het is daarom goed temidden van stromei
formatie en pogingen tot beïnvloeding, zich voortdurend
'andere kant' voor de geest te halen, om pas dan een 1
deling uit te spreken en beslissingen te nemen.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondj
stukken te bekorten.
Asielverzoek
Staatssecretaris Kosto van jus
titie heeft het verzoek om asiel
van de Filipijnse prof. José
Maria Sison afgewezen. Ge
lukkig maar. En het is te ho
pen dat de staatssecretaris bij
zijn besluit blijft. Deze man
kon zijn staatsondermijnende
activiteiten tegen de in zijn
land wettig gekozen dem(
tische regering hier in N«
land in zijn kantoor in Uti
rustig voortzetten.. Het is c
grijpelijk dat onze Neder)
se regering dat heeft toej
ten en deze man al niet
eerder uitgewezen heeft,
slotte is de Filipijnen eei
bevriende natie.
C. Jansen,
DEN HAAG.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apotheker sdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15.00 u.k—
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroka<
per maand f. 24,85 per maand
per kwartaal 74,10 per kwartaal f.
per jaar 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk]^
070- 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
