¥S beginnen dialoog met
ietnam over Cambodja
aria, ervaren guerrilla van vijftien lentes oud
atterhorn-drama laat Zwitsers
niet los
Zimbabwe heft
noodtoestand op
Echt niets Türtfeten?
'agUITENLAND
EcidócSouxant
DONDERDAG 19 JULI 1990 PAGINA 5
HARARE Zimbabwe heeft gisteren aangekondigd
dat de noodtoestand, die 25 jaar geleden werd afge
kondigd, volgende week wordt opgeheven. De bepa
lingen van de noodtoestand werden dikwijls ge
bruikt om politieke tegenstanders zonder vorm van
proces gevangen te zetten. De noodtoestand werd
destijds uitgeroepen door de blanke regering van Ian
Smith om het protest van de zwarte meerderheid in
het land, toen nog Rhodesië geheten, de kop in te
drukken. Smith riep kort daarvoor eenzijdig de on
afhankelijkheid uit zonder instemming van de Britse
heersers. Sinds 1980, toen de zwarte meerderheid
aan de macht kwam, hebben regeringen elk half jaar
de noodtoestand verlengd, voornamelijk op grond
van interne veiligheid en de dreiging vanuit het
door blanken geregeerde Zuid-Afrika.
RIJS De Verenigde
ten zullen de steun aan
Cambodjaanse verzets-
ilitie beëindigen en een
loog met Vietnam be-
fe nen, zo heeft de Ame-
taanse minister van bui-
ït he ilandse zaken James
ker gisteren in Parijs
ïgekondigd.
Igens Baker heeft de Viet-
'•tnese terugtrekking uit
tnbodja de weg vrijgemaakt
f? r de stappen die de VS nu
•JKiernemen. In het Ameri-
ilt, fnse tongres waren reeds
in men opgegaan voor een
Jfgelijke beleid. Vietnam
Hunt de Cambodjaanse rege-
f die in 1979 met haar
-p.. aan de macht kwam.
Baker zei niet exact te weten
of alle Vietnamese troepen
Cambodja inmiddels verlaten
hebben. Volgens de verzets-
coalitie is een deel van de
Vietnamezen als Cambodjanen
verkleed achtergebleven en
heeft een nog groter deel zich
permanent in het land geves
tigd.
Eenheden van de Rode
Khmer, die in het midden van
de jaren '70 onder het mom
van een landbouwhervor
mingsprogramma meer dan
twee miljoen mensen om
brachten of van de honger lie
ten sterven, domineren de
verzetscoalitie. Die moordpar
tij werd door Baker „buitenge
woon tragisch" genoemd.
Cambodjaanse guerrillagroe
pen verklaarden gisteren dat
zij de strategische stad Stoung,
in het midden van het land,
stevig in handen hadden en
dat eenheden van de verzets
coalitie gedurende het week
einde een aanval op de noord
westelijke stad Battambang
hadden uitgevoerd.
Onder druk van de VS hadden
de Verenigde Naties elk jaar
een zetel in de Algemene Ver
gadering aan de verzetscoalitie
gegeven en de Cambodjaanse
regering van premier Hun Sen
niet erkend.
China, dat de Rode Khmer
met wapens en geld onder
steunt, had geen directe reac
tie op de Amerikaanse beslis
sing en ook Moskou, de voor
naamste geldgever en bondge
noot van Vietnam, reageerde
niet direct.
De Vietnamese ambassadeur
bij de VN verklaarde dat de
beslissing van Washington
vooruitgang betekent in de
Amerikaanse Cambodja-poli-
tiek. Hij zei ook dat het gevaar
van de terugkeer van Rode
Khmer-leider Pol Pot reëel
was en dat daarom alle stap
pen ter voorkoming daarvan
door Vietnam verwelkomd
worden.
Prins Norodom Sihanouk, de
leider van de verzetscoalitie,
was niet voor commentaar be
reikbaar, maar zijn zoon prins
Norodom Ranariddh, zei dat
de Rode Khmer alleen door
een politieke oplossing geneu
traliseerd kan worden. Vol
gens hem is de coalitie nog
steeds bereid om met de Cam
bodjaanse regering te onder
handelen, maar zal de Rode
Khmer niet in de steek wor
den gelaten.
Mandela
jarig
Nelson
Mandela
blaast in één
keer de
kaarsjes op
zijn
verjaarstaart
uit. De ANC-
leider werd
gisteren 72
jaar. Het was
voor het eerst
sinds 1960 dat
hij zijn
verjaardag in
vrijheid vierde.
FOTO: ANP
Belgie
verkort
apend,
illastrijd
H
EL SALVADOR Eigen
lijk had ze nog op school
moeten zitten. In plaats
daarvan houdt ze de
wacht op een hoek van de
straat. Een geweer in haar
handen en een zak op
haar rug. Maria: vijftien
jaar en nog steeds de on
schuld zelve. Maar in de
vier jaar dat ze guerrilla-
strijdster is, heeft ze al
meer gevaar gekend dan
de meeste mensen in hun
hele leven.
Maria is slechts één van de
vele honderden kinderen die
vechten in het Nationale Be
vrijdingsfront Farabundo Mar
ti, de guerrilla-beweging die
tien jaar geleden de wapens
opnam tegen de door Amerika
gesteunde regering van El Sal
vador.
Veel van deze door de strijd
getekende tieners hebben ge
zien hoe hun ouders werden
vermoord en hun huis werd
verwoest. Ze zijn te jong om
zich te herinneren dat er ooit
vrede is geweest.
Maria sloot zich op elfjarige
leeftijd aan bij de rebellen.
Niettemin heeft ze dezelfde in
teresses als talloze kinderen
van haar leeftijd elders in de
wereld. De held van de meeste
jonge rebellen is Michael Jack
son en niet Fidel Castro, de
Cubaanse leider, zoals hun al
tijd geleerd wordt.
Maria heeft een onwrikbaar
geloof in het doel van de re
bellen. Ze is getraind in de
keiharde doctrine van de mo
rele bewapening, volgens wel
ke de guerrillastrijders als een
lingen tussen de burgers het
goede voorbeeld moeten geven
en hen zo moeten proberen
over te halen de rebellen te
steunen.
„Ik doe het voor mijn land",
zegt Maria. Als een papegaai
herhaalt ze het kwaad waar
van El Salvador moet worden
bevrijd: „Onderdrukking, im
perialisme en tirannie". Óp de
vraag of ze een vriendje heeft,
antwoordt ze: „We hebben
geen tijd voor de liefde".
Wat hun motieven ook mogen
zijn, de jonge rekruten staan in
guerrillakringen in hoog aan
INÈVE Precies 125
Br nadat op 14 juli 1865
i Matterhorn, de hoogste
Ivitserse alpentop, voor
»t eerst door bergbe-
limmers werd bedwon-
;n"hh, is de discussie over
tragische keerzijde van
ard< e heroïsche daad nog al-
fkrd niet verstomd.
an de zeven alpinisten
lakten destijds twee uur na
t bereiken van de top een
uo'r delijke val naar beneden,
id clt °P *ets we8nam
J in de glans van de prestatie,
r bovendien doken er ge-
nhtpn r>n dat er sprake was
Hannes Taugwal-
nazaat van een van de
publiceerde
week een studie over het
omstreden Matterhorn-drama.
Vrijwel meteen nadat de drie
resterende leden van de uit ze
ven man bestaande Engels-
Frans-Zwitserse expeditie in
de bewoonde wereld waren te
ruggekeerd, kwamen er ver
dachtmakingen los. De vier
slachtoffers, de Franse gids
Michel Croz, de 36-jarige En
gelse dominee Charles Hudson
en zijn twee landgenoten Dou
glas Hudson (19) en Lord
Francis Douglas (20), zouden
zijn omgekomen toen het touw
brak dat hen aan de drie ande
re klimmers verbond. Maar
aan die versie werd getwijfeld.
De Britse schrijver en leider
van de expeditie Edward
Whymper, de Zwitserse gids
Peter Taugwalder en diens
zoon werd als overlevenden
van de onderneming echter
niets ten laste gelegd, omdat
een officieel onderzoek geen
bewijs voor onrechtmatighe
den had opgeleverd.
De details van dat onderzoek
werden door de politie geheim
gehouden tot ze 55 jaar later in
Britain's Alpine Journal wer
den geopenbaard. De vroegste
geruchten zinspeelden erop
dat Whymper het touw had
doorgesneden, om voor zich
zelf alle eer op te strijken.
Whymper wees meteen na de
expeditie alle verdenkingen
tegen hem en de andere twee
overlevenden van de hand.
Zes jaar later stelde hij in zijn
boek Scrambles amongst the
Alps (Klauteren tussen de Al
pen) dat het toen heersende
gerucht als zou de Zwitserse
gids Taugweiler het touw heb
ben doorgesneden infaam was.
Maar Whymper voegde er wel
aan toe dat het touw tussen
Taugweiler en de meest nabije
van de vier anderen „het dun
ste en zwakste stuk touw was
dat we hadden". Dit was ver
dacht omdat het waarschijnlijk
is dat de vier mannen vooraan
een oud en versleten touw
zouden hebben uitgezocht ter
wijl er nog meer dan genoeg
nieuw touw voorradig was, al
dus Whymper. Hij schreef ook
dat als Taugweiler dacht dat er
een ongeluk zou gebeuren, het
in ziin belang was om het
zwakke touw precies daar te
hebben waar het was.
Voor de Zwitserse schrijver
Hannes Taugweiler waren die
opmerkingen genoeg aanlei
ding om zich twintig jaar lang
te wijden aan een onderzoek.
In zijn boek Dichterbij de
waarheid probeert hij de Zwit-
njonecker wil naar
iTbchter in Chili
NN De voormalige Oostduitse partij-
Ier Erich Honecker heeft een inreisvi-
i voor Chili aangevraagd, waar zijn
^•4hter en Chileense schoonzoon sinds kort
pen. Honecker kan waarschijnlijk reke-
I op een positief antwoord, omdat de
h i hP na ^et aan mac^lt komen van de
"ïtairen in Chili duizenden vluchtelingen
van [ft opgenomen. President Patricio Ayl-
]eer'\ zou bereid zijn Honecker toe te laten
^^"[humanitaire redenen. De DDR gaat zijn
tr, voorafgaand aan de Duitse
het Oostduitse ministerie van defensie
^gisteren dat 200 eenheden worden opge-
.jkt. Daarnaast heeft de DDR zich terug
lajokken uit twee oefeningen met het
.^Jschau Pact.
Meer hulp voor
Filipijnen
UTRECHT De stichtingen Oecu
menische Hulp en Mensen in Nood
hebben samen 170.000 gulden be
schikbaar gesteld voor de eerste hulp
aan slachtoffers van de aardbeving
op de Filipijnen. Ruim de helft van
het bedrag was al direct beschikbaar
voor een Filipijnse hulporganisatie.
Gisteren trokken de Nederlandse or
ganisaties elk nog eens 40.000 gulden
uit voor de eerste hulp. Op de Filipij
nen stonden gisteren duizenden over
levenden in de rij om de verwoeste
stad Baguio per helikopter te kunnen
verlaten. Hulpverleners schatten dat
de hele operatie nog zeker enige da
gen in beslag zal nemen.
Spanje stoort zich
aan beledigingen Cuba
MADRID Spanje heeft gisteren zijn ambassa
deur in de Cubaanse hoofdstad Havana voor
overleg naar Madrid teruggeroepen. Volgens
een woordvoerder van het Spaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft het Spaanse kabi
net deze stap gezet in antwoord op „een onaan
vaardbare bejegening" door de Cubaanse rege
ring van de Spaanse minister van buitenlandse
zaken Francisco Fernandez Ordonez. De macht
hebbers in Havana hadden Ordonez „een ver
moeide koloniale regent" genoemd en hem „his
torisch geheugenverlies" toegedicht nadat de
Spaanse minister kritiek had geuit op de han
delwijze van de Cubaanse regering jegens asiel
zoekers in de Spaanse ambassade. In ambassade
gebouwen in Havana bevinden zich momenteel
nog zeker dertien asielzoekers, van wie vier in
de Spaande ambassade.
Sovjetunie stelt ambassadeur
aan bij de NAVO
BRUSSEL/MOSKOU De Sovjetunie zal in de toekomst diploma
tiek vertegenwoordigd worden bij de NAVO. Daartoe wordt de am
bassadeur van de Sovjetunie in België bij de NAVO geaccrediteerd,
zo heeft NAVO secretaris-generaal Manfred Wörner gisteren be
kendgemaakt. Dinsdag deelde de Hongaarse premier Jozsef Antall
in Brussel mee dat Hongarije als eerste Warschau Pact-land een am
bassadeur zou aanstellen bij de NAVO. „De nieuwe Sovjetambassa
deur in Brussel zal ook belast worden met de contacten met de
NAVÓ, zoals Hongarije gedaan heeft", verklaarde Wörner. In Mos
kou hebben zeven vooraanstaande leden van de Opperste Sovjet, het
parlement van de Sovjetunie, gisteren bekend gemaakt dat zij uit de
communistische partij zijn gestapt. De zeven zeggen de partij te heb
ben verlaten „om het democratisch proces in de Sovjetunie te verge
makkelijken". Vorige week al, tijdens het 28ste congres van de com
munistische partij, keerde Boris Jeltsin, de president van de Russi
sche Federatie, de partij de rug toe. De burgemeesters van Moskou
en Leningrad volgden zijn voorbeeld.
dienstplicht
BRUSSEL De Belgische mi
nister Guy Coeme van defen
sie heeft ingestemd met een
verkorting van de dienstplicht
en een bevriezing van de de
fensie-uitgaven en de Belgi
sche troepensterkte, nadat zijn
voorstellen om het defensie
budget voor 1991 te verhogen
waren afgewezen.
Hoeveel de dienstplicht pre
cies zal worden verkort wordt
eind van dit jaar pas bekend
gemaakt. Momenteel varieert
de dienstplicht in Belgie van
10 tot 12 maanden. Coeme gaf
wel vast te kennen dat hij de
Belgische strijdkrachten eind
volgend jaar met vijf procent
verminderd wil zien. Het Bel
gische leger is sinds 1986 al
met tien procent ingekrompen.
Verder is Coeme van plan in
vesteringen in raketten, torpe
do's en voertuigen te bevrie
zen. De wens van de regering
in Brussel om op de defensie
uitgaven te bezuinigen werd
mede ingegeven door het stre
ven om het Belgische begro
tingstekort niet verder te laten
groeien.
Al aan buitenlands geld, reischeques en een reisverzekering gedacht? NeeGa dan vlug nog even naar
de Rabobank in de buurt Da's wel zo makkelijk. Rabobank Q Meer bank voor je geld
Grens Litouwen en Polen weer open
MOSKOU De grens tussen
Litouwen en Polen, die door
de Sovjet-autoriteiten werd ge
sloten als straf voor het eenzij
dig uitroepen van de onafhan
kelijkheid door de Baltische
staat, gaat zaterdag weer gaan.
De opening van de overgang
bij Lazdichai volgt op het be
sluit van Litouwen de onaf
hankelijkheidsverklaring te
bevriezen. Het Kremlin heeft
al het gedeeltelijke olie- en
gasembargo opgeheven. Naar
verwachting zullen in septem
ber de onderhandelingen tus
sen de Sovjet-regering en Li
touwen beginnen, dat samen
met de twee andere Baltische
staten, Estland en Letland, on
afhankelijkheid eist.
zien. Ze zijn vaak beter opge
wassen tegen de ontberingen
van de oorlog en presteren
meer dan hun oudere strijd
makkers. Vanwege hun scher
pe, oplettende ogen worden ze
vaak op de uitkijk gezet of, als
de vijand dichtbij is, als sluip
schutter ingezet.
„Ze kunnen meestal uitste
kend schieten. Bovendien
kunnen ze in allerlei kieren en
gaten kruipen waar ik nooit in
zou passen", vertelt een 34-ja-
rige veteraan in het dorpje
Perquin, een guerrilla-bol
werk in de noordoostelijke
provincie Morazan.
Behendigheid
De behendigheid van de jonge
strijders was vooral aantoon
baar tijdens een groots offen
sief van de rebellen in novem
ber vorig jaar. Toen het leger
aanviel, verdwenen de guer
rilla's vliegensvlug in de riolen
van de hoofdstad San Salvador
en hielden zich daar schuil.
Voor volwassenen was de dia
meter van de rioolbuizen te
De rebellen slaagden erin door
te stoten tot de voordeur van
president Alfredo Christiani,
wiens regering grotendeels af
hankelijk is van de financiële
hulp van de Verenigde Staten.
Alhoewel de vredesonderhan
delingen sindsdien zijn hervat
en een nieuwe besprekings
ronde eind deze maand ver
wacht wordt, is de strijd nog in
volle gang. Het vermoorden
van burgers door al of niet
geiiniformde militairen gaat
ook nog steeds door.
De rebellen benadrukken dat
ze hun wapens niet zullen
neerleggen zolang de militaire
doodseskaders actief zijn. Ze
sluiten bovendien niet uit dat
ze nog een offensief op de
hoofdstad zullen ondernemen.
Perquin, waar Maria en ande
re jonge rebellen onlangs een
legeraanval afwachtten, is
eerder een ruïne dan een dorp.
De meeste inwoners zijn ge
vlucht en de muren van de
huizen zijn beschadigd door de
vuurgevechten en staan volge-
kalkt met slogans van de guer-
De afgelopen jaren werd het
dorp, als een soort wisseltro
fee, veroverd door de rebellen
en vervolgens weer terugge
pakt door het leger. Dit weer
spiegelt de impasse waarin de
oorlog is geraakt, die inmid
dels aan zeventigduizend Sal-
vadoranen - de meesten on
schuldige burgers - het leven
heeft gekost.
De laatste tijd wordt van ver
schillende kanten druk uitge
oefend op de regering en de
guerrilla's om tot een wapen
stilstand te komen. Binnen het
officierenkorps zijn spannin
gen ontstaan over het doden
van burgers en in het Ameri
kaanse Congres heerst be
zorgdheid over het voortzetten
van de hulp aan het militaire
bewind van El Salvador.
Maar zelfs al zou er nu vrede
worden gesloten, dan zal het
nog tientallen jaren duren eer
El Salvador de klap enigszins
te boven is. De oorlog heeft
diepe wonden geslagen in de
zielen van de jongere genera
tie, vooral bij de kinderen die
nu actief deelnemen aan de
strijd.
MATTHEW CAMPBELL
(c) The Sunday Times, Londen
(ADVERTENTIE)
serse gids, een ver familielid,
te rehabiliteren.
Taugweiler omschrijft Whym
per als een ijskoude over-am-
bitieuze man die zich hautain
gedroeg ten opzichte van de
twee overlevende Zwitsers. De
geruchten tegen Taugweiler
kwamen pas op gang nadat
Whympers boek was versche
nen. Volgens Hannes Taug
weiler had de Zwitserse gids
geen andere keus dan het
slechte touw te gebruiken, om
dat het overgebleven betere
touw kort voor het bereiken
van de top door Whymper was
doorgesneden. Whympers ver
slag vermeldt nergens het
doorsnijden van touwen, maar
het beschrijft wel hoe hij en de
Franse gids Croz vlakbij de
top vooruitstormden in een
nek-aan-nek-race, die gelijk
eindigde.
Maar Taugweiler ontdekte dat
een kennis van Whymper ooit
tijdens een diner van hem
kreeg ingefluisterd dat hij,
Whymper, zich vaag herinner
de het touw te hebben doorge
sneden om zich vrij te maken
in de race met Croz. „Er wa
ren twee sterke Manila-hen-
nep-touwen, elk van dertig
meter lang", zegt Hannes
Taugweiler, „het een verbond
de eerste vier afdalers, maar
omdat het andere was doorge
sneden was het niet lang ge
noeg om de laatste drie vast te
maken.
Whymper insinueerde dat
Taugweiler, die in feite geen
andere keuze had, het zwakke
touw koos om zijn eigen leven
veilig te stellen. Dat was pure
laster", aldus de Zwitserse
schrijver.
Maar Hannes Taugweiler, die
de Matterhorn zelf tweemaal
beklom, erkent dat het volle
dige verhaal van het drama
van weleer waarschijnlijk
nooit helemaal boven water
zal komen. „Daarom heet mijn
boek ook Dichterbij de waar
heid.
t E 7 De bewakers aan boord letten streng op dat de timmer-
1 an geen contact krijgt met de galeislaven; maar Bartje slaagt
D in enkele uren onder de middenloop te komen. Zijn vrienden
ibben hem al lang herkend en Rob steekt direct zijn hand uit,
mneer Bartje van onder zijn kiel een zware koevoet te voor-
w |hijn haalt. „Over vijf dagen is er een Mohammedaans feest",
vistert Bartje snel; „dat is uw kans, seigneur". Dan loopt hij
verder. Rob verbergt de koevoet en 's nachts, wanneer de
'n beetje indutten, wrikken ze hun boeien los. Maar
kunnen ze niet; ongewapend maken ze geen kans
tegenover de sterke wacht. Dan breekt echter de dag van het
feest aan en wat Rob en zijn vrienden hebben gehoopt, gebeurt;
de meeste bewakers gaan aan wal. Slechts drie blijven er achter.
Muziek en feestrumoer klinken uit de stad, maar in de haven
blijft alles duister. Dit is het goede ogenblik. „Kom mee!" fluistert
Rob. Zacht rinkelen de kettingen, wanneer die van hun enkels en
polsen glijden en dan sluipen ze zacht over de middenloop. „We
moeten ze onschadelijk maken, vóór ze alarm slaan", zegt Peer.
Gelukkig kunnen ze zich nog even verborgen houden achter het
zeil. Dan springen ze toel
