Klassieke catechismus weer in opkomst
CeidóeGourcur
£eidóe6ou/umt
Patriarch: „Communisten hebben niet van alles de schuld
kerk
wereld
ERVARINGSCATECHESE OP RETOUR
Humanisten willen regeling
euthanasie comapatiënten
beroepingen
Heiligdomsvaart
in Maastricht
„Hervormde kerk moet zich gaan
bezinnen op aantasting zondag"
Kerkelijk gesprek over abortus in herenigd Duitsland
Afscheid van Jalta
brieven
lezers
JSr £cldóc0ouxant
I
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
DONDERDAG 19 JULI 1990 PAGINl [J>J]
MOSKOU De nieuwe Rus-
sisch-orthodoxe patriarch
Aleksej II vindt het niet te
recht dat de communisten in
de Sovjetunie tegenwoordig
overal de schuld van krijgen.
Ze worden ook verantwoor
delijk gehouden voor fouten
die ze nooit hebben gemaakt,
aldus de patriarch in een in
terview met de partijkrant
Pravda.
De communisten die hij zelf
ontmoet heeft, waren geen
slaafse volgelingen van de
partij. Ze hadden hun twijfels
en hebben ook wel eens ge
protesteerd. De meerderheid
van de communisten heeft
zich volgens Aleksej echter
„vergist in het bedrieglijke
systeem". Hun waarneming
en verstand waren verduis
terd.
„De samenleving die door een
autoritair eenpartijsysteem is
gevormd, is ziek", aldus Alek
sej. Onder het communisme is
de barmhartigheid verloren
gegaan. Het is nu hoog tijd om
de „eeuwige morele waarden"
opnieuw te ontdekken. Alek
sej rekent echter niet op een
snelle geestelijke omwente
ling: „Er is een hele generatie
verloren gegaan voor goede
daden".
De morele vernieuwing in de
Sovjetunie moet volgens de
patriarch bij de opvoeding
van de kinderen beginnen. Er
moet hard gewerkt worden
aan catechetische program
ma's, verantwoorde literatuur
en materiaal voor godsdienst
onderwijs.
Algemene denkbeelden
zijn in het algemeen
verkeerd
DEN HAAG Binnen
enkele weken verschijnt
•in het bisdom Roermond
een nieuwe kindercate
chismus, de eerste in Ne
derland sinds 1948. Enke
le weken later sluit het
Hoger Katechetisch Insti
tuut (HKI) in Nijmegen.
De ervaringscatechese waar
van het HKI de grote promo
tor was, moet plaats maken
voor een methode waarin
weer de nadruk ligt op het uit
het hoofd leren van de rooms-
katholieke geloofswaarheden.
Bisschop Gijsen heeft duide
lijk gemaakt dat zijn catechis
mus 'Laat de kinderen tot Mij
komen' de norm wordt voor
het godsdienstonderricht op
de lagere scholen in zijn bis
dom. De geloofsinhoud, de ge-
loofsverwoording en de ge
loofshoudingen moeten on
verkort en omvattend aan de
leerlingen worden onderwe
zen, aldus de bisschop. Juist
het feit, dat in de projecten
van het HKI geloofsopvattin
gen werden gerelativeerd,
was voor Gijsen aan het einde
van de jaren zeventig reden
om met het HKI te breken.
In 1964 schaften de Neder
landse bisschoppen de kinder
catechismus als verplicht leer
boek af. Deze catechismus
was in 1948 verschenen en ge
schreven door de jezuïet W.
Bless. De geloofswaarheden
werden door middel van vra
gen en antwoorden, die de
kinderen uit het hoofd moes
ten leren, behandeld. Met een
cijfer of een kleur werd de
moeilijkheidsgraad van de
vragen aangegeven. De eerste
vraag was 'Waartoe zijn wij
op aarde' en ook menig niet-
katholiek zal het antwoord
weten op te dreunen: 'Wij zijn
op aarde om hier en in het
hiernamaals gelukkig te zijn'.
Nog tijdens het Tweede Vati
caans Concilie (1962-1965) be
sloten de bisschoppen de kin
dercatechismus niet langer
verplicht te stellen. Ze had
den al in 1961 het Hoger Ka
techetisch Instituut opdracht
gegeven een catechismus sa
men te stellen, niet voor kin
deren, maar voor volwasse
nen. De grotere zelfstandig
heid en verantwoordelijkheid
van de volwassen leek in de
kerkgemeenschap maakt het
nodig, dat hij catechetisch be
ter is gevormd dan voorheen,
zo motiveerden de bisschop
pen hun besluit. Volwassenen
konden niet meer teren op
wat ze in hun jeugd hadden
geleerd.
De catechismus, in de wande
ling de Nieuwe Katechismus
genoemd, verscheen in 1966
en was een groot succes. In
bijna elk katholiek gezin
kwam een exemplaar te staan,
al betekende dat niet dat het
omvangrijke boek ook werke
lijk werd gelezen.
Ook in het buitenland was de
Nieuwe Katechismus een
groot succes. Het HKI heeft
jarenlang aan de vertaalrech
ten een belangrijke inkom
stenbron ontleend.
In het Vaticaan bleek het
boek ook gelezen te zijn.
Want al spoedig werd duide
lijk, dat daar ernstige beden
kingen bestonden. Onder
meer op het gebied van de
maagdelijkheid van Maria, de
erfzonde en het offerkarakter
van de eucharistieviering zou
de catechismus niet voldoen
aan de leer van de kerk. Er
kwam een aanvulling die aan
de Vaticaanse bezwaren tege
moet kwam, maar daarvan
zijn aanzienlijk minder exem
plaren verkocht dan van de
catechismus zelf.
Religieuze dimensie
Voor de godsdienstlessen op
de lagere school ontwikkelde
het HKI projecten waarvoor
de verzamelnaam 'ervarings
catechese' werd bedacht. Deze
vorm van catechese wil,
schreef het HKI, „de leerlin
gen omwille van hun indivi
duele en sociale menswording
leren omgaan met de religieu
ze dimensie van de werkelijk
heid (hun eigen religiositeit
en die van de wereld) en hen
tegelijk op grond van deze er
varingsbasis ontvankelijk ma
ken voor het verstaan en voor
de mogelijke aanvaarding van
de christelijke boodschap".
Niet de geloofswaarheden,
maar de ervaringen van de
scholieren stonden voorop.
Tot het midden van de jaren
zeventig was er van de zijde
van de bisschoppen weinig
verzet tegen de ervaringscate
chese, maar dat veranderde
met de komst van behouden
de bisschoppen in ons land.
Bisschop Gijsen van Roer
mond brak met het HKI en
ging eigen catecheseprojecten
uitgeven, waarvan de kinder
catechismus voorlopig het
laatste is. De steen des aan
stoots was het 'Werkboek
voor catechese', dat zich ove
rigens niet op de catechese op
de lagere school, maar op die
voor jongeren tussen 12 en 16
jaar richtte.
Bisschop Gijsen steunde het
Vaticaan in zijn kritiek op dit
werkboek. Hij verweet het
HKI, dat het de menselijke
ervaring als het enig belang
rijke voorstelde en dat de al
les bepalende „waarheid op
zich" niet werd erkend. Jezus
werd wel gezien als „weg,
waarheid en leven", maar
niet als dé weg, dé waarheid
en hét leven. De mens stond
centraal en God en diens
openbaring werden niet be
handeld als absolute toetsste
nen voor het menselijk den
ken, zoeken en handelen.
Mgr. Gijsen hield het HKI
een citaat voor uit de eerste
brief van Paulus aan Timo-
teus: „Wie een afwijkende
leer verkondigt en zich niet
houdt qan de gezonde begin
selen van onze Heer Jezus
Christus en de leer van onze
godsdienst, is een verwaand
mens, zonder werkelijke we
tenschap, maar met een zieke
lijke belangstelling voor twist
vragen en woordenstrijd".
Halvering
Met het HKI ging het in de
jaren tachtig achteruit. In
1982 moest het beftuur het
aantal medewerkers voor ca
techeseprojecten halveren. De
bisschoppen gaven het insti
tuut een proefperiode van
twee jaar om zijn waarde voor
de Nederlandse kerk te bewij
zen. Zij besloten tegen de zin
van Gijsen in 1984 het HKI te
handhaven, maar de banden
tussen het instituut en de Na
tionale Raad voor de Cateche
se, die onder directe verant
woordelijkheid van de bis
schoppen staat, werden ver
broken. Enkele jaren geleden
besloten de bisschoppen de
raad op te laten gaan in een
nieuw te formeren bisschop
pelijke commissie voor cate
chese.
De toenemende financiële te
korten noopten het HKI-be-
stuur vorig jaar het instituut
per 1 september dit jaar op te
heffen. Sommige medewer
kers zijn overgegaan naar het
Katholiek Pedagogisch Cen
trum in Den Bosch.
Kort na het bezoek van paus
Johannes Paulus II aan Ne
derland, kondigde kardinaal
Simonis aan dat de bisschop
pen erover dachten een
nieuw geloofsboek voor vol
wassenen uit te geven ter ver
vanging van de Nieuwe Kate
chismus. Van dit voornemen
is nooit iets terecht gekomen.
In plaats daarvan lieten de
bisschoppen samen met hun
Belgische collega's de door de
Westduitse bisschoppen uitge
geven volwassenencatechis
mus in het Nederlands verta
len.
Verder is het wachten op de
wereldcatechismus waaraan
het Vaticaan werkt. Deze ca
techismus is overigens niet
bedoeld als leerboek voor vol
wassenen, maar als kader
voor bisschoppen die voor
hun bisdom een catechismus
willen uitgeven. Hadden de
Amerikaanse bisschoppen
maar weinig goede woorden
over voor het ontwerp van
deze catechismus, onder hun
Nederlandse collega's was,
ook al waren ze niet eenstem
mig, het enthousiasme aan
zienlijk groter.
UTRECHT Er moet
een wettelijke regeling
komen die hulp bij zelf
doding en euthanasie toe
laat. De kantonrechter
moet een wettelijke ver
tegenwoordiger kunnen
aanstellen voor mensen
die hun wil niet kunnen
uiten, zoals comapatiën
ten en dementen.
Deze vertegenwoordiger kan
op grond van de levensvisie
die deze mensen voor hun
ziekte hadden, adviseren tot
euthanasie. Dat zijn enkele
voorstellen die de commissie
Bio-ethiek van het Neder
landse en het Belgische Hu
manistisch Verbond doet in
het rapport 'De bio-maat-
schappij' De commissie, die
twee jaar geleden door beide
-organisaties werd ingesteld,
oet aanbevelingen voor een
humanistische visie op de bio
medische ontwikkelingen.
De commissie heeft de ont
wikkelingen op medisch ge
bied getoetst aan de humanis
tische uitgangspunten van het
zelfbeschikkingsrecht en de
gelijkheid van ieder mens. Op
grond daarvan mag niemand
vanwege seksuele voorkeur of
genetische informatie worden
gediscrimineerd. Het beleid
dient erop gericht te zijn, dat
alle mensen toegang tot alle
bekende medische ingrepen
hebben. In dit verband pleit
de commissie voor een brede
basisverzekering voor medi
sche kosten,
De commissie meent, dat aan
mensen die hun wil niet kun
nen uiten, niet bij voorbaat
het recht mag worden ont
zegd uit hun ondraaglijk lij
den verlost te worden. Daar
om komt zij met het voorstel
een wettelijke vertegenwoor
diger aan te stellen, die uiter
aard geen enkel belang bij het
overlijden van de patiënt mag
hebben. De taak van deze
vertegenwoordiger zou wor
den vergemakkelijkt, als ie
der een levenstestament zou
maken. De commissie dringt
er bij de ovcerheid op aan de
bevolking te doordringen van
de noodzaak van zo'n testa
ment.
Bij 'oordeelsonbekwame'
mensen, zoals opgroeiende
kinderen, groepen van zwak
zinnigen en psychiatrische pa
tiënten, mag volgens de com
missie alleen tot levensbeëin
diging worden overgegaan,
als de betrokkene zelf de
wens te kennen geeft te wil
len sterven.
Ontslag bisschop
na rapport over
misbruik jongens
NEW FOUDNLAND
Aartsbisschop Alphonsus Pen
ney van Saint-Jean de Terre-
Neuve in Canada heeft de
paus zijn ontslag aangeboden.
Een onderzoekscommissie had
hem onchristelijk gedrag ver
weten omdat hij klachten
over seksueel misbruik van
jongens door ongeveer twintig
priesters en andere leden van
de RK Kerk niet 'adequaat
heeft behandeld.
Het aartsbisdom hoorde sinds
1976 klachten over ontucht
met jongens. Het aartsbisdom
stelde de autoriteiten echter
niet op de hoogte en schoot de
slachtoffert op geen enkele
wijze te hulp. Penney wordt
verweten, dat hij de klachten
niet volgens de richtlijnen
van de RK Kerk heeft afge
handeld, maar ermee heeft
volstaan de priesters over te
plaatsen. De onderzoekscom
missie noemt zijn gedrag de
kerk onwaardig, omdat hij de
priesters de hand boven het
hoofd heeft gehouden ten
koste van de jongens. Het
schandaal heeft grote op
schudding verwekt onder de
120.000 katholieken in het
aartsbisdom in New Found-
land, het armste deel van Ca
nada. Honderden hebben de
kerk inmiddels de rug toege
keerd en anderen overwegen
sterk dat te doen.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Aangenomen naar IJmuiden-
Zuid mw. S. P. Vermeer, kand.
te Leiden. Beroepen te Uddel
P. J. Teeuw te Moordrecht
(deelgemeente Bethel).
Gereformeerde Kerken vrij
gemaakt
Beroepen te Garrelsweer
i.c.m. Ten Post drs. J. Schoe-
maker, kand. te Kampen.
Van 23 augustus tot 2 sep
tember wordt in Maas
tricht weer de ze.venjaar-
lijkse Heiligdomsvaart ge
houden. Centraal daarin
staat de expositie van de
relieken en de zeer kost
bare kunstschatten van de
oude kerken als de Basi
liek van St. Servaas en de
Basiliek van Onze Lieve
Vrouwe.
Maastricht met zijn rijke reli
gieuze en culturele geschiede
nis, waarvan veel kerken en
andere monumenten getuigen,
kent al een pelgrimstraditi^
sedert de wijding in 1039 van
de aan zijn stadspatroon toege
wijde kerk.
Behoudens enkele onderbre
kingen door oorlogen heeft de
Heiligdomsvaart al sinds 1391
om de zeven jaar plaats.
Steeds wordt Maastricht dan
bezocht door tienduizenden
bezoekers. De relieken en
kunstschatten worden rondge
dragen zodat iedereen ze kan
bekijken en vereren.
De Heiligdomsvaart staat dit
jaar in het teken van Psalm
122: „Hoe blij was ik toen men
mij riep: Kom, wij gaan naar
het huis van de Heer". Deze
tekst is gekozen omdat na een
restauratie van negen jaar de
restauratie werd voltooid van
de Basiliek van St. Servaas.
In de nacht van 25 op 26 au
gustus vindt voor jongeren een
grote fakkeloptocht met aan
sluitend een Nachtwake. Dé
organisatoren hopen op de
komst van duizepden jongeren
uit Nederland, Duitsland en
België.
Het nachtprogramma is opge
bouwd uit verschillende the-
mablokken met ballet, film,
jongerenkoren, toneelstuk, di
aklankbeeld en een forumdis
cussie met bekende Nederlan
ders. De nacht wordt tegen ze
ven uur afgesloten met een
concert van de Country Trail-
band. In de vroege ochtend
wordt gezamenlijk ontbeten
waarna jongeren naar het
Vrijthof gaan om daar een mis
bij te wonen.
Inschrijving: Heiligdomsvaart,
Maastricht commissie jeugd.
Antwoordnummer 1184, 6200
VB Maastricht.
Ze zijn er altijd,
de mensen die
een ramp of
een ongeluk
toeschrijven
aan God die
mensen wil
waarschuwen
of een teken
wil geven dat
ze zich moeten
bekeren. Zo
ook in
Cabanatuan
op de
Philipijnen,
waar een
evangelist de
mensen
voorhoudt dat
de aardbeving
een teken van
God is. 'De
Philipijnen
voor Christus'.
FOTO: AP
Beter jaar voor
Bijbelgenootschap
HAARLEM Het Ne-
derlands Bijbelgenoot
schap (NBG) blikt tevre
den terug op 1989. Verle
den jaar werden er in Ne
derland bijna 13 procent
meer bijbels verspreid
dan in 1988. Bovendien
kreeg het NBG er onge
veer 40.000 leden bij, zo
blijkt uit het jaarverslag.
In 1989 werden bijna 130.000
bijbels verspreid in Neder
land. Daarmee werd de ach
teruitgang van 1987 en 1988
ruimschoots goedgemaakt, al
dus het NBG. In die jaren
werd een daling van zes pro
cent genoteerd.
Het NBG schrijft de stijging
vooral toe aan de publikatie
van de Startbijbel, een verta
ling in eenvoudig Nederlands
voor kinderen van negen jaar
en ouder. De verkoop van de
Vertaling 1951 en de Groot
Nieuws Bijbel bleef stabiel.
Het aandeel van de Staten
vertaling (1637) daalde met
bijna de helft.
Het aantal NBG-leden nam in
1989 door een speciale actie
toe tot bijna 300.000. De leden
waren gezamenlijk goed voor
een bijdrage van vijf miljoen
gulden, 15 procent meer dan
in 1988.
LEIDSCHENDAM De
Nederlandse Hervormde
Kerk moet zich dringend
bezinnen op de toene
mende aantasting van het
bijzondere karakter van
de zondag, vinden de
classes (regionale kerk
vergaderingen) Gorkum
en Alblasserdam.
Tot hun spijt is de aandacht
voor de betekenis van de zon
dag voornamelijk beperkt ge
bleven tot andere kerken en
het CNV. De classes wijzen er
in een notitie op, dat de zon
dag in toenemende mate on
der druk staat. Door de ont
kerkelijking wordt de zondag
voor steeds meer mensen een
gewone vrije dag. Grote ma
nifestaties worden vaker op
zondag gehouden en er wordt
gepleit voor verruiming van
de openstelling van winkels
en voor reclame op zondag.
De technische ontwikkelin
gen maken het steeds vaker
technisch onmogelijk of fi
nancieel onaantrekkelijk het
produktieproces voor de zon
dag te stoppen.
Volgens de classes, waarin
overwegend Gereformeerde
Bondsgemeenten zijn te vin
den, is de dreigende teloor
gang van de zondag een groot
verlies. De zondag getuigt er
van, dat het leven niet enkel
uit produktie, prestatie en
consumptie bestaat. Boven
dien wordt door de aantasting
van de zondag de samen
komst der kerkelijke gemeen
te bemoeilijkt.
Volgens de notitie zouden de
hervormden zich moeten be-
zinnen op de vraag, waarom
gemeenteleden en vooral jon
geren de zondag meer als een
sombere dan als een vreugde
volle dag ervaren. De kerkle
den zouden er attent op
moeten zijn, dat vooral alleen
staanden zich op zondag bui
tengesloten en eenzaam voe
len. Zij moeten obk hun hou
ding bepalen, als gemeentele
den op zondag moeten gaan
werken.
Tijdens de synodevergadering
in juni drong ook ds. M. Ra
venhorst namens zijn classis
Hilversum aan op bezinning
op de zondag, naar aanleiding
van de mogelijke invoering
van de STER-reclame op deze
dag. Het synodebestuur ver
wees toen naar een studie van
de Raad van Kerken over de
zondagsheiliging, die komend
najaar gereed moet zijn.
BERLIJN De abortus
wet in Oost-Duitsland zal
de komende tijd onder
werp zijn van veel kerke
lijk gesprek in het kader
van de wetgeving in het
herenigd Duitsland.
De Evangelische Kerk in de
DDR heeft zich inmiddels uit
gesproken voor betere voor
lichting over voorbehoedmid
delen en tegen abortus als
methode van gezinsplanning.
„Het nieuwe leven wordt
vaak gedachteloos uit de weg
geruimd, omdat het een
streep haalt door de loopbaan
die men zich voorstelt".
Het recht op leven van een
ongeborene staat in beginsel
hoger aangeschreven dan het
recht op zelfbeschikking van
de vrouw, schrijft de kerkelij
ke commissie voor 'Samen
werking tussen man en
vrouw' in haar verklaring, die
woensdag in Berlijn is gepre
senteerd.
Jongeren moeten beter wor
den geïnformeerd over de ri
sico's en gevolgen van abor
tus, vindt de commissie. Zij
moeten ook worden gemoti
veerd om voorbehoedmidde
len te gebruiken. Voorkoming
van ongewenste zwanger
schappen is noodzakelijk,
„omdat het om menselijk le
ven gaat".
De commissie spreekt zich na
drukkelijk niet uit tegen de
abortuswet, die vrouwen in de
DDR het recht geeft in de
eerste drie maanden van de*
zwangerschap abortus te laten
plegen. Deze wet was „be
doeld als verdere stap in de
richting van de emancipatie
van de vrouw".
De Rooms-Katholieke Kerk
in de DDR heeft onlangs wel
bezwaar aangetekend tegen
deze wet, „die tegen de be
scherming van het menselijk
leven is". Ook de bisschoppen
in de Bondsrepubliek zijn er
tegen. Zij hopen dat de wet bij
de Duitse eenwording zal
worden afgeschaft.
Kardinaal Meisner, aartsbis
schop van Keulen, verklaarde
zich zelfs tegen eenwording,
als „de dood van de ongebo
ren kinderen" daarvoor de
prijs is. De evangelische bis
schop Martin Kruse ging min-
der ver, maar hoopt eveneens
dat de Oostduitse wet in eeh
herenigd Duitsland niet meer
zal bestaan.
In de Bondsrepubliek is abor
tus officieel strafbaar. Er
wordt een uitzondering ge
maakt voor vrouwen die psy
chisch of lichamelijk in grote
problemen verkeren. Per jaar
worden er ongeveer 250.000
abortussen gepleegd. In de
DDR zijn dat er 80.000.
Met de historische overeenkomst die Michail Gorbal^gt^
en Helmut Kohl deze week in het Kaukasische plaatsje J DSteli
lednovosk hebben gesloten, lijkt er definitief een eind te
gekomen aan de kunstmatige verdeling van Europa in
vloedssferen van de grote mogendheden. Nu er een niei^33
overeenkomst is die de beletselen voor de hereniging
Duitsland wegneemt, kan Jalta (waar in februari 1945 de
allieerden tot afspraken probeerden te komen en de Rui Ber!
de grootse buit binnenhaalden) definitief worden verwi len.
naar de geschiedenisboeken.
UITEINDELIJK is het vasthouden aan deze met milit ise w
middelen mogelijk gemaakte invloedssfeer mede debet
de ontreddering die de huidige Sovjetunie momenteel 1
merkt. Tirannie is een groot land, maar heeft geen toeko
zei de Atheense wijze Solon al in de zesde eeuw voor Cl
tus. Die waarheid gaat nog steeds op.
VAN alle staten in Oost-Europa die onder Russische invi
stonden, nam Duitsland een sleutelpositie in. Behalve idf
gische waren het vooral overwegingen van veiligheid
Russen er toe brachten Duitsland verdeeld te houden;
Russen hielden daarbij in gedachten dat zij het
tal oorlogsslachtoffers hadden van alle geallieerden.
De ingrijpend veranderde opstelling van de NAVO heefl
Russische concessies mogelijk gemaakt, maar inter»
blijft de vraag wat de Duitsers zelf daar toe hebben bijga
gen. Daarbij gaat het er niet alleen om dat zij hun legei
verzoek van de Russen ingrijpend beperken en geen ki
wapens op hun grondgebied zullen stationeren, zoals het
communiqué vermeldt, maar ook zou het interessant zij
vernemen wat de financiële prijs is die de Duitsers be
zijn te betalen voor hun politieke eenheid. Tot voor kort
er nog sprake van dat de Russen aanzienlijke schadeloos1!
lingen zouden eisen in ruil voor de terugtrekking van
troepen uit Oost-Duitsland en de ondertekening van een
desverdrag.
DiE kwestie heeft i
lalve ide
gheid dii W
houden. C
hoogste: I
Hart
sinds het einde van de Tw<
org;
Wereldoorlog open gestaan en zij was de laatste troefkgen
waar Gorbatsjov over beschikte. Er is in Zhelednovosk 1
met de geldbuidel gezwaaid. Vijf miljard mark aan kre
ten, waarmee het mogelijk is bestaande verplichtingen
de Russen jegens de Duitsers af te lossen, maar dat is w
schijnlijk niet het hele verhaal. Het is van belang dat
details van het akkoord, ook de onderwerpen waarover
de partijen nog gaan onderhandelen, bekend worden zi ênti
ook de andere Europeanen weten waar zij morgen aanïe
zijn.
ha
De terugtrekking van de Russische troepen uit Oost-Di
land gaat vier jaar in beslag nemen. Zolang houden de
sen een directe vinger in de pap. Toch hoeft'men daarop
te wachten om vast te stellen dat de verliezers in militair
rzicht, de Duitsers, zich opnieuw als winnaars hebben
kennen door hun economische macht. Net als in het gt
van Japan was de door de geallieerden afgedwongen den
tarisatie na de oorlog een factor van belang bij het ontsl 01
van die economische macht. Deze macht die de massa's
het verarmde Oost-Europa zo heeft aangetrokken
meer betekenis gebleken dan militaire macht. Het kas
anders of deze nieuwe economische macht van DuM?
vooral als het tot een nieuw Wirtschaftswunder in
zal zich vroeg of laat ook vertalen in politieke m;
Lastige klan ten
Als je 70 bent, schrik je niet zo
gauw, maar van het bericht
dat winkeliers „lastige klan
ten" vaker per brief de
toegang ontzeggen, ben ik niet
alleen deerlijk geschrokken
maar zelfs van streek geraakt.
Dit riekt naar volstrekte wille
keur, onwaardig in een goede
democratie. Nu nog één stapje
en hele volksgroepen wordt ae
toegang ontzegd in bijvoor
beeld supermarkten. Ik denk
aan ouderen, invaliden of al
leenstaanden. Die kosten te
veel en brengen te weinig op
en tja, dan ben je inderdaad al
gauw te lastig. Bovendien ver
tragen ze de lopende band bij
dé elektronische caissière ook
nog. En als straks de caissière
zelf verdwijnt en koning klant
eigenhandig op dat ding moet
afrekenen, zijn deze groepen
mensen helemaal slechts tot
last.
Er is één oplossing voor „lasti
ge klanten". Via proces-ver-
baal bij de politie naar de on
afhankelijke rechter, naar de
„blinde Vrouwe Justitia!". Als
mondige consument ken ik
overigens bijna niet één win
kelier die niet lastig is. Sterker
nog, die géén burgerlijke onge
hoorzaamheid pleegt. De con-
h l he
lijk
sument kan niet meer ora
lemmerd winkelen wegens Ut
overal geplaatste obstale
door de, louter aoor botte
zucht beluste, winkeliers,
maal uitstallingen op voeti
gersruimte. Verboden dooi
'Algemene Politie Veroi
ningr Levensgevaarlijk i
volgens landelijke deskui
gen, in de Passage Li
Voort te Oegstgeest. Voort'e"
lemaal getuigen van min ia:
ting jegens Koning Klant,
menselijke waardigheid
zijn recht op vrijheid. Ge2
De Stichting Winkelcent wrg
Lange Voort kent in haargt z
tuten de bepaling, dat wiivra;
liers geschorst kunnen woi fe i
indien zij de goede naam
deze stichting benade
Neemt men deze bepaling!
stig, dan blijven weinig wil en
liers over en het voltallige UJ
stuur kan dan meteen ai
den.
dt
Uiteraard ben ik nu een
terst „lastige klant" gewor .P
En niet alleen bij deze si *n<
ting. Ik nodig haar bij deze del
mij de toegang tot het Win 'erh
centrum Lange Voort per;ar
getekend schrijven te ont dat
gen. Ik ga dan prompt ent
proefproces tegen u begin ag
om de volle waarheid eens nse
bliekelijk bekend te mal non
De lezers van dit blad, ei
niet alleen, hebben daar r
op, want worden thans
winkeliers uitgedaagd: pas
want zo niet dan ben je li
en mag mijn winkel niet n
in. De waanzin ten top
ven.
N. Bröker,
OEGSTGEEST
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-G
Ie
pak!
rr
ma
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaar
per maand f. 24,85 per maand f. 25.6
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal 75,1
per jaar f. 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
