De Maizière wil
eenwording uitstellen
tot na verkiezingen
Nieuwe Duitsland blijft
West-Europa's kazerne
EeidóaOowuml
^°p
joeristisc.
Nederlan*
U
Veluwse muis maai
dan in hetrestauram
„Vrede in Afrika niet mogelijk met apartheid^
BINNENLAND
WOENSDAG 18 JULI 1990 PAGE
NlTJ
Hongarije rekent op
toetreding EG in '95
BRUSSEL Hongarije acht 1995 een rea
listisch tijdschema om als volwaarig lid toe
te treden tot de Europese Gemeenschap.
Dat heeft de Hongaarse premier Jozsef
Antall gisteren gezegd in gesprekken met
leden van het Europese Parlement en
voorzitter Jacques Delors van de Europese
Commissie. „Wij voorzien een volledig lid
maatschap in 1995, enige tijd na Oosten
rijk, maar voor de andere voormalige com
munistische staten", aldus een woordvoer
der van Antall. Gisteren is ook bekend ge
worden dat de Hongaarse ambassadeur in
Brussel zal worden geaccrediteerd bij de
NAVO. Volgens premier Antall heeft VS-
president Bush er bij de regering in Boeda
pest op aangedrongen diplomatieke ban
den met de NAVO aan te gaan.
Asielverzoek van
Sison afgewezen
DEN HAAG Staatssecretaris Kos-
to (justitie) heeft het verzoek om poli
tiek asiel van de in Utrecht woonach
tige Filipijnse balling prof. José Ma
ria Sison afgewezen. Sison kan de
staatssecretaris binnen dertig dagen
herziening van de beslissing vragen.
Daarna staat nog administratief
beroep open. Sison, hoogleraar in de
politieke wetenschapen, was een van
de oprichters van de verboden com
munistische partij van de Filipijnen.
Terwijl hij lezingen gaf in West-Eu
ropa, trok president Aquino in 1988
zijn paspoort in. Van verschillende
kanten is inmiddels protest aangete
kend tegen het besluit van Kosto, Sison en zijn vrouw op een foto
omdat Sison op de Filipijnen zijn le- uit 1986, bij aankomst in Neder-
ven niet zeker zou zijn. land. FOTO: anp
Weer oproer in
Sovjet - gevangenis
MOSKOU In het huis van bewa
ring in de Oekraïense industriestad
Charkov is een oproer van zeshon
derd gevangenen bedwongen. Met
gebruik van rubberkogels verhin
derde een speciale eenheid uitbrei
ding van de opstand. De gevangenen
gaven zich vervolgens over na ge
sprekken met vertegenwoordigers
van het Oekraïense ministerie van
binnenlandse zaken. De muitende
gevangenen eisten betere leefom
standigheden. De afgelopen weken
zijn er in diverse gevangenissen in
de Sovjetunie opstanden geweest. Bij
een oproer van duizenden gevange
nen in Dnjepropetrovsk werden zes
mensen gedood.
Kosmonauten maken
ruimtewandeling
MOSKOU De kosmonauten Ana
toli Solovjov en Alexander Balandin
hebben gisteren voor enige tijd het
Sovjet-ruimtestation Mir verlaten om
gescheurd isolatiemateriaal aan de
buitenkant van hun Sojoez TM-9
ruimtecapsule te inspecteren en
eventueel te repareren. Radio Mos
kou meldde dat het tweetal de Mir
om 17.20 uur had verlaten en dat de
ruimtewandeling enige uren zou du
ren. Over het verloop van de inspec
tie werden geen nadere mededelin
gen gedaan. Het loszittende isolatie
materiaal heeft geleid tot uitstel van
de terugkeer van de twee kosmonau
ten naar de aarde. Oorspronkelijk
zouden zij op 30 juli teruggaan.
(Vervolg van voorpagina)
BONN De weg is vrij
voor gezamenlijke Duitse
verkiezingen op 2 decem
ber van dit jaar. Dat heeft
kanselier Helmut Kohl
van de Bondsrepubliek
gisteren in Bonn ver
klaard.
Kohl liet er geen misverstand
over bestaan dat zijn doel om
de eerste regeringsleider van
een verenigd Duitsland te
worden nu binnen bereik is.
„U zult het me niet kwalijk
nemen als ik zeg dat ik de ko
mende verkiezingen dolgraag
wil winnen", zei Kohl met een
brede grijns op het gezicht.
Hij wilde zich nog niet volle
dig vastleggen op de datum
van 2 december. Met de DDR
moet daarover formeel nog
overeenstemming worden be
reikt.
De Oostduitse premier Lothar
De Maizière liet gisteren we
ten niet langer bezwaar te
hebben tegen gezamenlijke
verkiezingen. „De resultaten
van de besprekingen tussen
Kohl en Gorbatsjov rechtvaar
digen die koerswijziging".
De Oostduitse Christen Demo
cratische Unie (CDU) stelde
gisteren voor om de DDR op I
december te laten samengaan
met de Bondsrepubliek. Vol
gens een CDU-woordvoerder
in Oost-Berlijn zal het Oost
duitse parlement zondag een
intentieverklaring in die rich
ting uitgeven.
Lothar de Maizière heeft de
parlementariërs van zijn
Christen Democratische Unie
(CDU) gisteren echter opge
dragen nog eens goed na te
denken over hun voorstel om
de DDR samen te laten smel
ten met de Bondsrepubliek op
1 december, één dag voor de
Uitspraken
Ridley schokken
Kohl niet
BONN De Westduitse
bondskanselier Helmut
Kohl heeft de uitspraken
van de afgetreden Britse
minister van handel, Ni
cholas Ridley, een „typisch
faux pas" genoemd. „Zul
ke stompzinnige aanvallen
kunnen niet voor reke
ning van de Britse rege
ring worden gebracht en
schokken mij niet in het
minst", aldus Kohl. De mi
nister is volgens Kohl vol
doende gestraft. „Hij is zijn
baan kwijt, dat is recht. Ik
heb begrip voor de onge
rustheid van mensen voor
al van de Britten, die hun
nationale bestaan op het
spel hebben moeten zetten
om zich tegen Hitier te
weren", aldus Kohl. Rid
ley diende afgelopen
weekeinde zijn ontslag in
nadat hij met zijn anti-
Duitse uitspraken de Brit
se regering in grote verle
genheid had gebracht.
door Kohl geplande gezamen
lijke verkiezingen.
De vice-voorzitter van de
CDU in de DDR, Udo Kamm,
zei gisteren dat het Oostduitse
parlement zondag op initiatief
van de liberalen een intentie
verklaring zal uitgeven over
aansluiting op 1 december bij
de Bondsrepubliek. Na de „op
dracht" van De Maizière
zwakte Kammm zijn bewering
later op de dag af en zei hij dat
een stemming over een derge
lijke verklaring „een mogelijk
heid" is. „De premier wil dat
we ons huiswerk nog eens
overdoen", zei hij.
Een zichtbaar boze De Maizie-
re weigerde na afloop van de
bijeenkomst van de CDU-frac-
tie elk commentaar. De pre
mier zou de eenwording tot na
de verkiezingen willen uitstel
len om de communisten en
kleine linkse partijen in de
DDR de kans te geven door te
dringen tot het naderhand te
vormen gezamenlijke Duits
parlement, dat wil zeggen zon
der kiesdrempel van vijf pro
cent.
Opiniepeilingen van de laatste
weken geven aan dat Kohl bij
gezamenlijke verkiezingen
ruim voorligt op zijn sociaal
democratische rivaal Oskar
Lafontaine. Conservatieve
Duitse kranten beklemtoon
den gisteren dat de door Kohl
in Moskou „binnengehaalde
souvereiniteit voor een vere
nigd Duitsland" zijn krediet bij
de kiezers zal vergroten. Vol
gens politieke analysten maakt
de SPD alleen een kans om de
verkiezingen te winnen wan
neer de Oostduitse economie
in elkaar klapt en er voor de
cember massa-werkloosheid
en sociale onrust ontstaan.
Bondskanselier Kohl be
schreef de overeenkomst met
Gorbatsjov, waardoor de laat
ste obstakels naar de Duitse
eenwording uit de weg wer
den geruimd, als een „door
braak". „De ontwikkelingen
van de laatste zes maanden en
de resultaten van de politieke
topontmoetingen hebben mij
het vertrouwen gegeven dat
we nog dit jaar een pagina zul
len omslaan in de geschiedenis
van Duitsland en Europa", al
dus Kohl.
Lafontaine sprak gisteren in
Oost-Berlijn lovende woorden
over de door Kohl bereikte re
sultaten in Moskou. Hij zei de
gemaakte afspraken „zonder
aarzeling" toe te juichen en
sprak van „een succes voor de
regering in Bonn".
De Westduitse SPD-voorman Oscar Lafontaine spreekt demonstrerende constructiewerkers in
Oost-Berlijn toe. De demonstranten zijn bang hun baan te verliezen als gevolg van de Duitse een
wording. FOTO: AP
SUSKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER
(c) Standaard Ultgeverll/Wavery Productions
Een onderonsje tussen de Poolse minister van buitenlandse zaken Skubiszewski (links) en zijn
Westduitse ambtgenoot Genscher tijdens het twee-plus-vier-overlg in Parijs. foto: anp
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
BRUSSEL De zoge
naamde militaire planners
van de nationale legers
van West-Europa en van
de NAVO krijgen het
druk. Nu de Sovjetunie
heeft ingestemd met het
NAVO-lidmaatschap van
het verenigd Duitsland en
nu, als gevolg daarvan, de
kans op succes bij de,
Weense onderhandelingen
over de conventionele
ontwapening in Europa
(CFE) sterk zijn toegeno
men, staan Duitsland
enorme verschuivingen te
wachten.
Op dit ogenblik bevinden zich
in Europa 305.000 Amerikaan
se militairen, waarvan er
245.000 op Westduitse bodem
staan. De Bondsrepubliek be
schikt zelf over 495.000 man
schappen, terwijl in West-
Duitsland nog eens 126.000
Britse, Franse, Nederlandse,
Belgische en Canadese solda
ten zijn gelegerd.
In de veel kleinere DDR be
vinden zich 390.000 Sovjet-mi
litairen, terwijl de Nationale
Volksarmee van Oost-Duits-
land over 173.000 manschap
pen beschikt.
In Wenen wordt op dit ogen
blik onderhandeld over het te
rugbrengen van de Ameri
kaanse en Sovjet-troepen in de
centrale zone - die voorname
lijk de beide Duitslanden be
dekt - tot 195.000 manschapen
aan weerszijden. Bondskanse
lier Kohl heeft Gorbatsjov tij
dens zijn ontmoeting in het
Kaukasische Stavropol toege
zegd dat de totale troepen
sterkte van het nieuwe Duits
land in drie tot vier jaar zal
worden teruggebracht tot
370.000 manschappen. Daar
mee blijft het nieuwe Duitse
leger sterker dan de Sovjets
aanvankelijk hadden gehoopt
en bedongen. Moskou dacht
aanvankelijk dat het nieuwe
Duitsland met een 250.000
man sterk leger zou kunnen
volstaan. Niettemin heeft het
overleg van Stavropol geleid
tot vrijwel de halvering van
de gezamenlijke Duitse troe-
Terugtrekking
Een en ander betekent dat het
enorme aantal troepen op
Duitse bodem de komende ja
ren aanzienlijk zal worden te
ruggebracht. Overigens zullen
voor een periode van eveneens
drie tot vier jaar, nog 350.000
Russische soldaten gehand
haafd blijven op wat nu nog
DDR grondgebied is. Dat is
niet zozeer een militaire, als
wel een economische maatre
gel: de Sovjets kunnen zich de
terugtrekking van hun troe
pen uit Oost-Duitsland finan
cieel niet permitteren. Ze heb
ben geen werk voor de solda
ten uit dat leger en geen huis
vesting voor de beroepskrach
ten ervan. Bonn heeft zich be
reid verklaard de tijdelijke
aanwezigheid van de Sovjets
in Oost-Duitsland zelfs voor
een deel te betalen.
Voor het nieuwe Duitsland be
tekenen de gigantische ver
schuivingen en inkrimpingen
van de militaire mensenreser
voirs dat de staat .van belege
ring waarin Duitsland zich be
vindt, binnen enkele jaren
aanzienlijk wordt terugge
bracht. Het Westen handhaaft
op Duitse bodem in totaal
691.000 manschappen, inclusief
de Amerikaanse en buiten
landse troepen die er voorals
nog gestationeerd blijven. De
Sovjets handhaven voorlopig
hun 350.000 troepen op Oost-
duiits grondgebied. Dat bete
kent dat er voor de komende
vier jaar in totaal ongeveer
1.041.000 manschappen in het
nieuwe Duitsland gestatio
neerd zullen blijven. In die si
tuatie komt na een 'overgan-
speriode' van drie tot vier jaar
drastische verandering als de
Sovjets zich terugtrekken en
de Nationale Volksarmee op
gaat in de Bundeswehr.
Kernwapens
Maar voor de door enorme le
gers geplaagde Duitsers gaat er
binnen afzienbare tijd nog
meer gebeuren. Nagenoeg alle
kernwapens worden uit Duits
land teruggetrokken, terwijl
het nieuwe Duitsland zelf niet
over nucleaire en chemische
wapens zal beschikken. Bo
vendien wordt de NAVO-stra-
tegie aanzienlijk bijgesteld. Zo
worden de paraatheidseisen
van de NAVO-strijdkrachten
verlaagd, hetgeen in de prak
tijk betekent dat er minder
Amerikaanse en andere
NAVO-troepen permanent in
Duitsland zullen verblijven, al
was het maar ómdat de verlo
fregelingen veel ruimer wor
den toegepast. Bovendien wor
den de oefenschema's fors bij
gesteld, hetgeen vooral noord
westhoek van het huidige
West-Duitsland van een enor
me last zal bevrijden, al wor
den de oefeningen niet hele
maal ongedaan gemaakt.
Voor ettelijke tienduizenden
beroepsmilitairen die uit de
Bundeswehr en de Nationale
Volksarmee moeten vertrek
ken zijn de maatregelen even
wel een hard gelach. Zij zullen
een plaats moeten vinden in
de burgermaatschappij. In de
Duitse traditie weegt de status
van officier en onderofficier
zeer zwaar en tal van beroeps
militairen zullen dan ook
noodgedwongen hun als pres-
tigueus ervaren beroep moeten
opgeven. Bovendien zal een
onbekend aantal Oostduitse
beroepsmilitairen worden
overgeheveld naar het nieuwe
Duitse leger dat - omdat
Duitsland in de NAVO blijft -
een sterk westelijk en West
duits karakter zal blijven dra
gen. Aangenomen mag wor
den dat die overheveling met
de nodige spanningen gepaard
zal gaan.
Frustratie
Vooral voor de Westduitsers
zijn de aanwezigheid van een
overmaat van militairen, de
eindeloze oefeningen, de laag-
vliegende vliegtuigen, de mili
taire kolonnes op de wegen en
de ongekende hoeveelheden
wapentuig waaronder talloze
kernwapens, de afgelopen ja
ren een bron van frustratie ge
weest. Wat de ontwapenings
onderhandelaars de komende
jaren ook zullen besluiten, ook
het nieuwe Duitsland blijft be
last met een onevenredig grote
militaire activiteit. Bovendien
heeft de NAVO besloten dat
zij een „geëigende combinatie
van conventionele en nucleai
re strijdkrachten" zal handha
ven, ook al omdat de militaire
kracht van de Sovjet Unie
vooralsnog zeer groot zal blij
ven. Derhalve blijft ook het
nieuwe Duitsland vooralsnog
de kazerne van West-Europa,
al zijn daarin minder troepen
met minder wapens gelegerd.
De Veluwe is weer in de
greep van het toerisme.
Wie niet naar het
buitenland, de
Waddeneilanden,
Drenthe, Brabant,
Limburg of het strand
gaat, strijkt op de
Veluwe neer. Mooie
gelegenheid om dan ook
eens naar Putten te
gaan. Om daar eens
kennis te maken met de
enige, echte Veluwse
'muis'. Een lekkernij,
vandaag beschreven in
„Een andere
kijk op toeristisch
Nederland".
jnt
loc
In Putten valt weer Ve
luwse 'muis' te eten.
Maar dan wel in een
plaatselijk eethuis. 'Muis'
staat, voor de goede
orde, voor stamppot. Ze
hebben met die term
vroeger vermoedelijk op
de Veluwe rond Putten
de restjes van de warme
maaltijden aangeduid.
Eén keer per week werden
die vroeger in menig gezin
bijeen gevoegd tot een voed
zame stamppot. Geen luxe
eten destijds, zoals overal
met dit soort gerechten,
maar uit de noodzaak tot be
zuiniging geboren. Dat het
nu in een restaurant op het
menu staat, wordt door nos
talgie veroorzaakt.
Vooral oudere bezoekers
van restaurant De Heerdt
vragen naar 'muis' en ande
re antieke recepten. Ze zijn
een echte doelgroep van het
restaurant. Ze krijgen veel
aardappelen opgediend,
want dat was vroeger de ge
woonte. De authentieke so
bere jaren van voor en na de
oorlog worden door het res
taurant zo veel mogelijk ge
trouw opgeroepen.
Een concessie aan verander
de tijden is de hoeveelheid
groenten die wordt geser
veerd. „Dat is weer niet net
als vroeger, maar ze waarde
ren het wel", zegt Victor
van Gilse, die met zijn
vrouw Anneke de uitspan
ning beheert. Het verleden
is nou eenmaal niet volledig
te herroepen. Toch ziet de
uitspanning de kring oudere
klanten tussen januari en
april groeien. In die periode
worden Oudhollandse ge
rechten geserveerd.
Vers vlees
Echt van de streek zijn de al
genoemde 'muis', de zuider-
zeestoofaal, en natuurlijk
pannegies. Pannegies is ook
een hutspot, maar wel met
vers vlees. Dat zij hier na
drukkelijk vermeld, al was
het alleen maar om de histo
rie geen geweld aan te doen.
Want ene Gies, landloper in
voorbije Veluwse boerenle-
genden, heeft model gestaan
voor de naam van het ge
recht.
Men neme., in elk geval een
stuk schapevlees, want de
historie speelt op de Veluwe,
waar Gies en les een truc
zouden hebben uitgehaald
om aan een warme maaltijd
te komen. Ze roken bij een
welvarende boerderij dat er
iets smakelijks werd bereid
en zouden daarom bij de
keukendeur: „de stier is los"
hebben geroepen. De ge
schrokken boerin liet alles
in de steek, en de twee man
nen vulden hun maag met
de inhoud van de kookpot.
SHI
Bij terugkomst zou de bo
uit wraak een van de t,
(Gies) met de lege pana.
het hoofd hebben gesla
Victor van Gilse heeft
verhaal uit een boekje |3
streekgerechten. Hij moege ii
anekdote regelmatig me»
gasten vertellen, die vanj i
pan en Gies willen wetel
De meeste oude gerechte!31151
het restaurant komen I en
boekjes, het gaat om jjrie.
eet-geschiedenis. Een engjen
keer komt het voor, Lmr
Van Gilse, dat iemand i
met de plaatselijke eefen.
woonten bekend is hemPrel
iets authentieks helpt. 3nee:
met de Veluwse muis, t-in
tip van een vijftiger die j
zijn bejaarde vader de inj
diënten kreeg aangereikt® 5
„Soms hoor ik ook wel «r
iets van een oude boer f?ra£
uit de omgeving", aldus i>Prei
tsJer
Een deel van de bewoneijedl?
Putten en omgeving t1315
Van Gilse als cliëntèlep»01
dat zal wel altijd zo blijvs
denkt hij. Dat zijn de aferd
chtone boeren van de ou<r""5P
generatie. Die komen zrf Sa
geen pannegies bij hem eflan
Hij denkt dat het ger^10^
nog veelvuldig wordt befPer
in menig boeren-keutf1111^
maar dat er dan wel ften
stuk spek bij wordt gedai
Geen kliekjes
'Muis' eten of pannegies, I
gelijkse kost van vroej
het kan alleen nog in I
restaurant, en niet zoril
het hele jaar door. Oud!
landse gerechten kookt!
kok van De Heerdt allee!
de eerste vier maanden
het jaar. Wie buiten dat I
zoen iets authentieks uilB
streek wil eten, moet f
minste een dag vantevd
even bellen. Want kliel
die voor Veluwse muisf
basis hebben gediend,
den vandaag de dag
meer op grote schaal
waard.
Het vroegere tften kanl
leen maar nagebootst v
den, waarbij overigens
zo erg precies naar de
luwse grenzen wordt g<
Volgens Victor van G
zijn er nog nauwelijks
rechten te vinden die all
in een bepaald gebied
Nederland voorkomen. 1
origineels duikt in verscF
lende streken onder an< ïha
namen op en veel gereclf
lijken verdacht veel opL^
kaar, zegt hij glimlachfljjjgj.
Hij oordeelt op basis vanLtej
documentatie die hem
Oudhollandse recepten rij
opleveren: „Soms zit in i-
Drents of Gronings gere.
precies hetzelfde als in
Zeeuws, maar verschillenj
leen de namen."
CHRIS SPÖNHQ
Oudere mensen eten nog graag de gerechten uit een vq
bije tijd in restaurant De Heerdt in Putten.
foto: studio merjenbul
NELSON MANDELA TERUG VAN RONDREIS
BEIRA In zuidelijk
Afrika zal nooit langdurig
vrede tot stand kunnen
komen zonder dat de
apartheid in Zuid-Afrika
wordt vervangen door een
democratisch systeem.
Mandela gisteren gezegd in
Mocambique, aan het eind van
zijn rondreis door veertien
landen in Europa, Noord-
Amerika en Afrika. Mandela
keerde vandaag op zijn 72ste
verjaardag, na zes weken te
rug naar Zuid-Afrika.
Dat heeft ANC-leider Nelson Naar verwachting zal Mandela
snel na zijn thuiskomst met
president F.W. de Klerk om
de tafel gaan zitten om afspra
ken te maken over verdere
onderhandelingen tussen de
regering en het ANC over een
nieuwe grondwet die een eind
moet maken aan de blanke
overheersing.
Mandela zei in Mocambique
dat de regering van Zuid-Afri
ka voor een belangrijk deel
verantwoordelijk is voor het
geweld dat zich sinds het mid
den van de jaren '70 afspeelt
in Mocambique en Angola.
Zuid-Afrika gaf gedurende de
jaren '80 openlijk steun aan de
opstandelingenbewegingen die
in Mocambique en Angol >*-
beren de marxistische re
gen omver te werpen. T par
rig jaar werd Zuid-Afrik >ma£
haaldelijk beschuldigd uu c
schending van het in 19» vrj£
Mocambique gesloten
zijdse non-agressieverdraLj 0l
1988 had Zuid-Afrika tr{jW(j
in Angola. jrd hc
