Tul er s willen
bhadevergoeding
tm
Groen licht voor
reorganisatie van
rechterlijke macht
Nieuwe wet gelijke behandeling
moet lange discussie beëindigen
Bruune bonen met
appeltjes...
\GKENLAND
Qeid&iQowuvnL
VRIJDAG 13 JULI 1990 PAGINA 3
sloterij wordt
lfstandigd
[AAG Het kabinet is
gegaan met de ver-
idiging van de Staatslo-
jrengst blijft echter ten
viejkomen aan de Staat,
e Jrzelfstandigde Staatslo-
An volgens het kabinet
router inspelen op nieuwe
l°g kelingen op de kans-
vrqrkt, waardoor een effi-
idge „wapen" wordt ver-
Vj in de bestrijding van
jgale aanbod aan kans
en buitenlandse loterij-
I zich door de eenwor-
Europa sterker op
.and zullen gaan richten.
Ad 's-Gravesande nieuwe
hoofdredacteur HP De Tijd
Ad 's Gravensande
AMSTERDAM De vertrekkende
directeur van het Holland Festival,
Ad 's-Gravesande, wordt zeer waar
schijnlijk de hoofdredacteur van de
nieuwe weekbladcombinatie HP De
Tijd. 's-Gravesande heeft inmiddels
gesprekken heeft gevoerd met dele
gaties van de redacties. Eerder deze
maand zagen de redacties zich om
economische redenen genoodzaakt
in te stemmen met een samengaan
van beide bladen per 15 september.
's-Gravesande (43) werd op 1 febru
ari 1984 tot directeur van het Hol
land Festival benoemd als opvolger
van Frans de Ruiter. Daarvoor
maakte hij onder meer televisiepro-
FOTO: DIJKSTRA gramma's voor de VPRO.
Ritzen heft drie
adviesorganen op
DEN HAAG Minister Ritzen van onderwijs
gaat drie van zijn belangrijkste adviesorganen
opheffen. Als het aan de bewindsman ligt, be
staan de ARBO (Adviesraad Basisonderwijs), de
ARVO (Adviesraad Voortgezet Onderwijs) en
de ARHO (Adviesraad Hoger Onderwijs) op 1
augustus 1991* niet meer. Volgens Ritzen zijn de
drie adviesorganen met elk aandacht voor één
sector van het onderwijs te beperkt van opzet.
Ritzen wil ze vervangen door commissies ad
hoe en niet-specifieke adviesorganen van de re
gering, zoals de Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid (WRR) en de Emancipatie-
raad. Zij moeten „meer wetenschappelijk of an
derszins breed gefundeerde", maar niet al te
gedetailleerde adviezen gaan geven.
Ambtenaren niet meer
levenslang aaw in
DEN HAAG Het is afgelopen met het au
tomatisme dat eenmaal afgekeurde ambte
naren tot hun pensioen toe vallen onder de
algemene arbeidsongeschiktheidswet (aaw).
Er komt een verplichte keuring en het Al
gemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP)
gaat vaker periodieke herkeuringen uitvoe
ren.
Het kabinet is akkoord gegaan met dit be
sluit van minister Dales van binnenlandse
zaken. Arbeidsongeschiktheid bij ambtena
ren blijkt een gevolg van psychische proble
men en rugklachten, waarvan in het bijzon
der veel jongeren de dupe zijn. Risicogroe
pen zijn tram- en busbestuurders, gevange
nisbewaarders, leraren en schoonmakers
van scholen.
TREFT GEEN BLAAM VOOR DARMVERKLEVING BABY'S"
hei
dur
nnl
tisci
Ouders
gehWeelingbaby's die in
aa^cademisch Medisch
(AMC) in Am-
am een darmverkle-
hebben opgelopen
»volg van vruchtwa-
nctie overwegen een
e genvereniging op te
a:n. Zij willen zo pro-
e een schadevergoe-
ete krijgen. De hoofd-
ctie van de volksge-
ïeid is van mening
et AMC geen enkele
vh treft.
?nd
Emiuderpaar, dat met het
voor een belangen
is gekomen wil ook
'rkrijgen van nadere me-
gegevens bevorderen.
erslvocaat van deze ouders,
de Tijsterman, heeft dat
ën meegedeeld,
lagavond werd door
idemisch Medisch Cen-
Amsterdam bekend
akt dat bij een van de
kinderen van zeker
en tweelingen een darm-
bving is opgetreden als
het gebruik van de
methyleen-blauw.
li tof wordt bij vruchtwa-
sneties gebruikt om de
ren die in verschil-
vruchtzakjes zitten
te kunnen onder-
Tot nu toe werd aangenomen
dat de kleurstof geen schade
lijke bijwerkingen had. Met
hyleen-blauw wordt al meer
dan vijftig jaar gebruikt in de
urologie en gynaecologie, on
der meer tijdens onderzoeken
naar verstoppingen in de eilei
ders. Het gebruik van de
kleurstof bij vruchtwaterpunc
ties is inmiddels gestaakt.
Volgens mr. Tijsterman heeft
het ouderpaar reeds pogingen
ondernomen om contact te leg
gen met andere benadeelde
ouders. Dat gaat echter moei
zaam omdat het AMC uit oog
punt van privacy-overwegin-
gen geen adressen verstrekt.
Volgens de hoofdinspectie van
de volksgezondheid in Den
Haag heeft AMC nadat de ne
gatieve bijwerking van de
kleurstof was ontdekt, het ge
bruik ervan meteen gestaakt
en de zaak bij het bureau bij
werkingen aangemeld. Ook
zijn de ouders direct ingelicht.
Vruchtwaterpuncties worden
alleen in academische zieken
huizen en enkele gespeciali
seerde ziekenhuizen uitge
voerd. Bij hoeveel puncties de
omstreden kleurstof is inge
spoten is niet precies bekend.
Duidelijk is al wel dat de aca
demische ziekenhuizen in Lei
den (verwijsziekenhuis voor
veel patiënten uit regio Den
Haag), Rotterdam en Utrecht
al jaren een andere kleurstof
gebruiken, namelijk indigo
karmijn.
Het Academisch Ziekenhuis in
Groningen gebruikt al vijftien
jaar het bloed van de moeder
om de helften van tweelingen
te onderscheiden. Het zieken
huis besloot destijds de voor
keur te geven aan een natuur
lijke boven een chemische
kleurstof. Tegen het bloed van
de moeder ontwikkelt de
vrucht in elk geval geen af-
weerstoffen. Bovendien wordt
het bloed weer makkelijk af
gebroken. Nog een andere
overweging voor het gebruik
van bloed was dat het methy
leen-blauw in de huid van de
baby gaat zitten. Weliswaar
vervelt de huid snel, maar de
tijdelijke verkleuring werd
toch bezwaarlijk gevonden.
Het gebruiken van bloed als
kleurstof kost wel meer tijd
dan de toepassing van chemi
sche middelen, 's Ochtends
moet de moeder naar het zie
kenhuis komen, waar een
beetje bloed wordt afgenomen.
Hieruit wordt hemoglobine ge
wonnen, de stof die voor de
rode kleur zorgt. Deze werk
wijze is noodzakelijk omdat bij
de punctie ook gekeken wordt
of er bloed zit in het vrucht
water. Dat kan namelijk op
complicaties bij de zwanger
schap wijzen. Zou het bloed
van de moeder direct worden
ingespoten voor de kleuring
dan is dit niet te onderschei
den van het al aanwezige
Schaduw
Een normaal mens zou zich, met zoveel warmte en water om zich
heen, geen twee maal hoeven te bedenken. Deze koeien in een
weiland bij Kockengen zijn echter geen zwemmers en schuilen in
de schaduw van een boom voor de felle zonnestralen.
FOTO: ANP
Meerdere daders
van aanslagen
Amsterdam
AMSTERDAM Er zijn zeer
waarschijnlijk meerdere perso
nen betrokken bij de bomaan
slagen op Spaanse doelen in
Amsterdam.
De politie denkt niet dat de
33-jarige verdachte, die eerder
deze week werd aangehouden,
ook afgelopen vrijdag de bom
heeft geplaatst die het gebouw
van de Banco Bilbao Vizcaya
zwaar beschadigde. Volgens de
Amsterdamse persrechter mr.
S. Slagter werd de verdachte
al voor 6 juli, de dag van de
tweede aanslag, door de politie
in de gaten gehouden. „Het
kan zijn dat de aandacht even
is verslapt, maar dat lijkt niet
waarschijnlijk", aldus Slagter.
Wel is er een vermoeden dat
er een verband is tussen de
aanslag op het kantorencom
plex Aurora van 30 juni en die
op de Spaanse bank. Slagter:
„Je kunt op je klompen aan
voelen dat dit geen eenmans
actie is geweest. Het aanbren
gen van de bommen gebeurde
op dezelfde wijze en de kracht
van de explosies was even
groot". De persrechter wilde
niet zeggen of er gedacht
wordt aan een terreurgroep.
Minister Dales van binnen
landse zaken heeft inmiddels
toegezegd dat de politie van
Amsterdam bijstand krijgt van
de Koninklijke Marechaussee
voor de bewaking van Spaanse
doelen in de hoofdstad. De mi
nister heeft dit besloten na een
verzoek hiertoe uit Amster
dam. Over de omvang van de
bijstand doet het ministerie
geen mededelingen. In elk ge
val zullen het Spaanse consul-
téat-generaal en de woning
van de consul worden be
waakt.
;pO ontdekt
«tere
ïletl
^handeling
l^kemie
ijWIJK Medewer-
fMvan TNO in Rijswijk
an het Academisch
bijenhuis Dijkzigt in
Irejerdam menen dat een
behandeling van
ndjemie mogelijk is. Zij
yjien ontdekt waarom
enpige leukemiepatiën-
n Jniet reageren op de
tegen deze
van bloedkanker.
of
Ppfens de onderzoekers van
voor Toege-
Radiobiologie en Immu-
gie en de afdeling Hema-
Nljie van het Dijkzigt Zie-
)uis kunnen in leukemie-
h mechanismen aanwezig
li die de toegediende genees-
JJelen versneld uit de cel
,°"pen. De medicijnen wer-
'dan niet meer zodat de
s apie mislukt. Voorheen
je f gedacht dat sommige pa-
na een zware behande-
werden voor
inkermiddelen.
iderzoekers H. Herweijer,
'eitionneveld, F. Baas en K.
ter, ontdekten echter ver-
ibare afweermechanis-
Jij patiënten die nog niet
ideld waren.
,Dlhet onderzoek blijkt voorts
jr bepaalde stoffen bestaSn
Zeer goed gebruikt kunnen
pen om de pompwerking
e leukemiecellen tegen te
|i. Beide ontwikkelingen
en volgens TNO interes-
te perspectieven voor de
andeling van leukemiepa-
.ten. Deze zou wellicht ver-
ird kunnen worden door
iensen gelijktijdig pom-
imende middelen en anti-
termedicijnen toe te die-
mm
Ikei
Beverjong
Met waterdruppels aan zijn snorharen, zijn oren, ogen en neusgaten wijd open glijdt een bevertje
door het water van de Biesbosch. Het is het onlangs geboren jong van een van de tien beverparen,
die de afgelopen twee jaar vanuit de DDR naar het Brabantse watergebied zijn overgeplaatst. Be
vers kwamen in Nederland nog voor tot het jaar 1825, toen het laatste exemplaar werd gedood. De
geboorte van dit bevertje geeft weer hoop voor de bevertoekomst.
FOTO: ANP
DEN HAAG Het kabi
net heeft ingestemd met
het voorstel van minister
Hirsch Ballin (justitie) om
een begin te maken met
de reorganisatie van de
rechterlijke macht.
Volgens het wetsvoorstel van
Hirsch Ballin gaan de raden
van beroep, die uitspraken
doen in kwesties rond de soci
ale zekerheid, en de ambtena
rengerechten op in de gewone
rechtbanken. Het is de bedoe
ling dat een en ander per 1 ja
nuari 1992 zijn beslag krijgt.
Bij de rechtbanken worden
hiervoor aparte kamers in het
leven geroepen. Deze kamers
gaan ook beroepen behandelen
tegen de uitspraken van Gede
puteerde Staten in bijstands
kwesties. De opheffing van de
raden van beroep en de amb
tenarengerechten is de eerste
stap in de reorganisatie van de
rechterlijke macht. In 1993
komt de integratie van de be
stuursrechtspraak in de gewo
ne rechtspraak aan de orde,
hetgeen vooral gevolgen heeft
voor de Raad van State. Later
in 1995 komt de integra
tie van de kantongerechten en
de rechtbanken aan de beurt.
De kantongerechten worden
opgeheven. Daarna komt on
der meer de positie van de
Hoge Raad nog aan de orde,
waarbij een nieuwe cassatie-
regeling wordt ingevoerd.
Deze laatste fase van de reor-
is voorzien in 1998.
14 juli
Prinses Margriet en mr. Pieter van
Vollenhoven verrichten morgen in de
Trianthahal in Assen de opening van
de Wereldspelen voor gehandicapten.
Patiëntenonderzoek met aidsremmer
LEIDEN Half augustus be
ginnen vijftien Nederlandse
ziekenhuizen, waaronder het
Academisch "Ziekenhuis Lei
den (AZL) en het Haagse zie
kenhuis Leyenburg, met de
behandeling van ongeveer
honderd aidspatiënten met de
aidsvirusremmer DDI (dide-
oxyinosine). Fabrikant Bristol-
Myers heeft het middel vrijge
geven in Nederland. Het Aca
demisch Medisch Centrum in
Amsterdam coördineert het
onderzoek. Coördinator dr.
Lange wil snel met DDI be
ginnen. „We hebben nu iets te
bieden en dat willen we zo
net als AZT een middel dat
het virus in zijn ontwikkeling
afremt. Het zijn een soort fop-
moleculen die zich inbouwen
in het erfelijk materiaal DNA
van het virus ep de verdere
aanmaak van DNA stoppen.
DDI en AZT zijn dus geen ge
neesmiddelen. AZT is het eni
ge middel dat geregistreerd
staat voor behandeling van het
aidsvirus HIV. DDI heeft an
dere bijwerkingen dan AZT, te
weten zenuwontstekingen en
ontstekingen van de alvlees
klier.
(Vervolg van
de voorpagina)
DEN HAAG Het wetsvoor
stel tegen discriminatie, dat ja
renlang op zich heeft laten
wachten, is een duidelijk voor
beeld van een compromis tus
sen de coalitiepartners CDA
en PvdA. Pogingen van eerde
re kabinetten om de zaak te
regelen strandden op de dis
cussie of het ene grondrecht
(artikel 1 van de grondwet:
niet discrimineren) voorrang
heeft boven andere grond
rechten, zoals de vrijheid van
onderwijs en godsdienst. In
het huidige voorstel is er geen
rangorde.
De wet gelijke behandeling is
nodig omdat in de praktijk is
gebleken dat de grondwet
geen houvast biedt aan men
sen die zich gediscrimineerd
voelen.
Volgens premier Lubbers zul
len slachtoffers, met de nieu
we wet in de hand, vlugger
naar de rechter stappen. „Het
is meer dan een symbolische
waarde. Het is echte wetge
ving die straks een dijk wordt
tegen discriminatie".
Het COC, de belangenvereni
ging van homoseksuelen, is
verheugd over het voorstel.
Maar volgens de organisatie is
niet helemaal duidelijk of ho
moseksuelen nu op christelijke
scholen zo maar voor hun
geaardheid kunnen uitkomen.
De Lvgs meent dat de vrijheid
van onderwijs wordt uitgehold
door de nieuwe wet. „We heb
ben er grote bezwaren tegen
dat de vrijheid van onderwijs
eerder een uitzondering dan
een regel wordt", aldus een
woordvoerder. De Cosbo wil
dat ook discriminatie op grond
van leeftijd in de wet wordt
genoemd. Het Nederlands
Centrum Buitenlanders mist
een bescherming tegen het on
derscheid naar nationaliteit.
Maar vindt het verder een
goed voorstel. Dat meent ook
de bond voor onderwijsperso
neel (ABOP).
AAIBAAI
door WILLEM RITSTIER
OW LAT B) m Moer
£f? PW) VOO? MAM.
MXPHim, BEETHOVEN
OU KJPEÉT ZORSEN
Tuincentra vaak onwetend
over bestrijdingsmiddelen
DEN HAAG De eisen voor
de verkoop van bestrijdings
middelen in tuincentra moeten
dringend worden aange
scherpt.
Wettelijk zouden ook eisen
moeten worden gesteld aan de
kennis van verkopers over
plagen, de bestrijding ervan en
de eventuele daaraan verbon
den gevaren voor mens, dier
en milieu. Dat vindt Konsu-
menten Kontakt na een be
zoek aan dertig tuincentra en
boerenbondswinkels. Daarbij
werd de verkopers om advies
gevraagd over de bestrijding
van twee plagen.
Het personeel bleek daarbij
over volstrekt onvoldoende
kennis te beschikken om
vooral ook met het oog op mi
lieuschadelijke effecten op
adequate wijze te adviseren.
Soms stonden schadelijke mid
delen zo voor het grijpen voor
kinderen.
De liefde van de man
gaat door de maag.
Maar dat de liefde voor
een streek of stad ook
heel goed die weg kan
volgen, lezen we
vandaag en de
komende dagen in de
zomerserie „Een andere
kijk op toeristisch
Nederland". Deze keer
gunnen we ons een
kijkje in de keuken van
A. Bierman, te vinden
in Havelte. Waar hij
zich wijdt aan het
voorschotelen van een
echt Drentse kost.
A. Bierman (51) hoeft niet
lang na te denken over de
vraag welke streekgerechten
hem als lekkerste te binnen
schieten. Het zijn „bruune
bonen-met-appeltjes-en-ham
en proemenkreuze".
Dat zijn overigens gerechten
van rond Havelte, zijn eigen
streek, want één Drents
streekgerecht bestaat niet,
zegt Bierman met het gezag
van de kenner. Zijn wieg
stond hier en in het dagelijks
leven is hij kok in zijn eigen
restaurant.
Er zijn in Drente talloze typi
sche gerechten, die in het
vergeetboek zijn geraakt. Ze
zijn alle ontstaan uit gebrek
aan beter. Drente was arm en
vanuit de schaarste aan af
wisseling moesten er wel al
lerlei varianten gevonden
worden. Die hebben tot de
meest uiteenlopende recepten
geleid, doceert Bierman.
Bierman en zijn vrouw drij
ven in Havelte hotel restau
rant Hoffmann's Vertellin
gen. Die naam alleen al. De
vorige eigenaar en zijn
vrouw ondergingen de uit
spanning als een sprookje en
omdat ze zelf Hofman heet
ten....
De huidige eigenaar vertelt
graag, maar heeft weinig tijd
voor loze praatjes. Een klein
gezelschap klopt tegen lunch
tijd aan en wil snel en goed
eten op het terras. Dus moet
het vraaggesprek maar in de
keuken plaats vinden, waar
de eigenaar de pollepels
zwaait.
Erom vragen
De gasten blijken voor
schnitzels en gebakken aard
appels te hebben gekozen.
Niks geen bruune bonen.
Kan ook niet, zegt Bierman,
terwijl hij handig lappen
vlees paneert en kluiten mar
garine in koekepannen mikt.
„Het staat ook niet op de me
nukaart. Als de mensen erom
vragen, maak ik het en ik
doe het graag. Alleen moet je
dan een dag vantevoren
waarschuwen. De bruine bo
nen moeten een nacht we
ken, vandaar. Nee, uit blik
dat doe ik niet, dan krijg je
van die zachte bonen". Hij
roert quasi nonchalant in de
potten en pannen.
Als je de bruune bonen-en-
ham-en-appeltjes bij Bierman
komt eten, kun je rekenen op
de oer-ingrediënten, zo valt
uit zijn betoog op te maken.
Dat zijn behalve de bonen, de
echte ham, zoals die vroeger
uit „de wiemei" kwam. De
wat meneer Bierman?
De wiemei, legt hij geduldig
uit, bevond zich in de schouw
die de meeste oude boeren
huizen vroeger hadden. Bij
het stoken van het houtvuur
werden worsten, spek en
ham op die manier gedroogd
en geconserveerd. Het in de
zomer geslachte varken werd
zo voor de winterpot be
waard. Ham en worst gingen
ook wel in het zout.
„Ja, dat waren nog eens tij
den," zegt de baas van het
restaurant. „De tegenwoordi
ge keuken is een verarming,
behalve op het gebied van
groenten. Die heb je nu veel
meer. Maar vroeger werd er
veel meer met een varken
gedaan. Je had baklever-
worst en bakbloedworst. Niet
dat kinderen daar nou zo dol
op waren. Maar het waren
gerechten die je at omdat al
les gebruikt moest worden".
Bierman weet alles van de
burgermanspot, omdat zijn
ouders een pension dreven..
De keuken* moet goed ge
weest zijn in huize Bierman.
De herinneringen die bij hem
bovenkomen borrelen, bren-
,gen ook andere lekkernijen
aan de oppervlakte die ge
consumeerd werden. „Je had
bij voorbeeld al die soorten
pap" zegt hij dromerig. „Rij-
ste- en roggepap. Die rogge
groeide op het land, dus dat
was goedkoop". Hij onder
breekt zijn betoog even om
de gepaneerde schnitzels in
het hete vet te laten glijden.
Het bruune-bonen-kostje
gold vroeger als feestmaal,
weet Bierman zich te herin
neren. Het was een bekend
gerecht ter gelegenheid» van
een aanstaande verloving.
Als een Drents meisje op het
platteland met een jongen
aan kwam zetten en deze
-voor het eten werd genood,
dan kwam het maaltje op ta
fel, mét ham als de aanstaan
de in de smaak viel. Als er
een halve varkenskop bij
werd opgediend was dat een
teken dat de jongen niet op
prijs werd gesteld. Als het
niet waar is, is het een
sprookje van Bierman. Maar
hij lijkt niet iemand die van
flauwekul houdt.
Vanwege tijdgebrek kan de
eigenaar-kok het gerecht he
laas niet leveren. „Als je een
keer zin hebt, bel je maar en
dan maak ik het gegaran
deerd" belooft hij. Wat trou
wens een belofte is richting
iedere liefhebber van deze
Drentse oer-recepten. Proe-
nekeuze.
Proenekreuze
Okee, we gaan naar de proe
nekreuze. Proenen zijn prui
men. Bierman: „Je neemt ge
droogde pruimen die een
nachtje hebben geweld, rozij
nen, stroop, boter, azijn.."
Plichtsgetrouw noemt hij alle
ingrediënten op.
Proenekreuze blijkt ook een
feestmaal van vroeger dat
niet op de kaart van Hoff
manns Vertellingen is te vin
den. Bij verjaardagen en ge
boorten werd het geserveerd.
Als het om een geboorte ging,
werd in plaats van water
karnemelk gebruikt, speciaal
voor de kraamvrouw. Die
moest ermee aansterken.
Heel af en toe maakt Bier
man het voor de grap nog
wel eens voor zijn huidige
gasten, bij wijze van toetje.
„Ik krijg nooit een vol
schaaltje terug", klinkt het
vergenoegd.
CHRIS SPÖNHOFF
A. Bierman die echte Drentse kost maakt aan het werk in zijn
restaurant in Havelte.
FOTO: PERS UNIE
Kabinet wil meer verbindende cao's
DEN HAAG De ministerraad voelt er veel voor bepalingen
uit collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's) meer algemeen
verbindend te verklaren voor een gehele bedrijfstak. Tot nu toe
geldt dat doorgaans uitsluitend voor arbeidsvoorwaarden.
Het kabinet heeft minister De Vries (sociale zaken en werkgele
genheid) zijn fiat gegeven hierover aan de SER advies te vragen
Door een dergelijke verbindend verklaring worden de betrok
ken cao-bepalingen voor alle werkgevers en werknemers in de
betreffende bedrijfstak van toepassing.
