Slapen en leren
met een
'brainmachine'
Zelf cholesterol meten
OeidóaQowumt
Strakke stretch of zwierige chiffon
UIT THUIS
MAANDAG 9 JULI 1990 PAGINA r
FUTURISTISCH APPARAAT
ROEPT ELKE GEWENSTE
GEESTESTOESTAND OP
Slaappillen zijn niet meer nodig. Geestverruimende
drugs evenmin. In een paar seconden wordt je
geheugen geactiveerd, ben je in meditatie verzonken of
overvalt je een diepe droomloze slaap. Wat je wilt.
Waar vroeger jarenlange training voor nodig was, of
een vaardige en betrouwbare hypnotiseur, kan nu
worden volstaan met een simpel apparaatje,
aangesloten op een bril en een koptelefoon. De
'brainmachine' onstpant en activeert tegelijk. Niemand
raakt er aan verslaafd of wordt er dik van.
Neuropsychologe Sigrid Lammers-Bevaart ontdekte
het apparaat in Amerika en past het als eerste in
Nederland toe in haar praktijk in Epse. Voor duizend
gulden staat er ook een in haar huiskamer: „Ik gebruik
het zelf twee maal per week".
komt. „Al je blokkades val
len weg, de vooroordelen ten
opzichte van jezelf, je ang
sten. De patiënt staat dan
meer open voor inzichtge-
vende gesprekken". En dat is
het doel. De brainmachine
dient bij een therapie slechts
om de patiënt te ontspannen.
Bij het leren van huiswerk
kan het apparaat ook zijn
goede diensten bewijzen, met
name het stampwerk. „Soms
sluit ik op de koptelefoon een
bandje aan met gesproken
tekst. In meditatieve toestand
prent de patiënt zich de tekst
beter in, en hij herinnert zich
de boodschap later beter".
Als dat voor therapeutische
booschappen geldt, geldt dat
ook voor Duitse grammatica.
Pij
De patiënt in de relax-
stoel krijgt een grote on
doorzichtige stofbril en
een koptelefoon op. In
de binnenkant van de
bril zitten vier rode lich
tjes die voortdurend blij
ven flitsen. Uit de kopte
lefoon komt het geluid
van een stoomtrein in de
verte op volle snelheid,
die echter niet dichterbij
komt het geluid wordt
niet harder.
Hij sluit zijn ogen en ziet de
vier rode flitsen. Zijn herse
nen zetten die om in alle
kleuren van de regenboog en
laat ze in bizarre patronen
bewegen. In werkelijkheid
zijn het nog steeds vier lamp
jes en blijft het pulserende
licht even rood. Aanvanke
lijk verzet hij zich tegen de
kakafonie van licht en ge
luid, maar na een minuutje
geeft hij het verzet op en ca
pituleert. Dan valt er een
weldadige rust over hem. Hij
vergeet zijn angsten en staat
als een kind zo open voor de
buitenwereld.
Hersengolven
Kort gezegd legt de brainma
chine een ritme op aan de
hersenen, die daardoor in de
gewenste toestand komen. De
hersenen werken met kleine
elektrische golven. Er be
staan vier verschillende soor
ten hersengolven, die over
eenkomen met vier bewust
zijnstoestanden. De alfagol-
ven stemmen overeen met
geestelijke en lichamelijke
ontspanning, de betagolven
met de waaktoestand, theta
met meditatie en dromen en
de deltagolven met diepe
droomloze slaap.
De brainmachine wordt inge
steld op de frequentie van
een van de vier soorten gol
ven, bijvoorbeeld de theta-
golf. De hersenen zetten die
om in elektrische golven van
dezelfde frequentie en ampli
tude. Gevolg is dat de per
soon die op de 'brain wave
synthesizer' is aangesloten in
dit voorbeeld in de meditatie
ve toestand raakt.
De Amerikaanse neuropsy-
choloog Michael Hutchinson
kwam op het idee toen hij tij
dens een vakantie in een
berghut naar het haardvuur
zat te staren. Na een half uur
was hij helemaal ontspannen
geworden. Hij realiseerde
zich dat de flikkering van de
vlammen invloed hadden op
zijn hersengolven. Daarop
voortbordurend ontwikkelde
hij de brainmachine. Dat is
ongeveer vier jaar geleden.
Sigrid Lammers-Bevaart las
over zijn uitvinding in een
vakblad en kocht zijn machi
ne voor haar neuro-psycholo-
gische praktijk.
Prikkeling
Lammers-Bevaart heeft in
Nijmegen psychologie gestu
deerd met als specialisatie
neuropsychologie, een rich
ting die een relatie legt tus
sen gedrag en de hersenen.
Aan het verschil tussen de
linker- en de rechterhelft
van de hersenen hecht zij
veel waarde. De linkerhelft
is verantwoordelijk voor
onze verstandelijke vermo
gens terwijl de rechter onze
emotionele, creatieve en in
tuïtieve kant bestuurt.
Zelden is er een evenwicht
tussen deze twee helften.
Doorgaans is bij mannen is
de linker beter ontwikkeld
en bij vrouwen de rechter.
De 'brain wave synthesizer'
stimuleert beide helften
evenveel en zorgt zo voor
harmonie.
De brainmachine is een sti
mulerend middel dat niet
verslavend werkt en dat te
gelijkertijd ontspant. „Het
prikkelt de hersenen, het
boort het ongebruikte deel
van de hersenen aan, dat is
zo'n negentig procent van de
totale hersencapaciteit. Het is
sauna, alles wordt open
FOTO: TOM VAN DUKE
een geestelijke sauna. Alles
wordt open en licht, je kunt
alles aan. In die toestand blijf
je zo'n vier dagen", aldus
-Bevaart.
in
Het apparaat is voor iedereen
te koop. Voor zo'n duizend
tot zesduizend gulden staat
het in de huiskamer ter leni
ging van een breed scala van
ongemakken. Je komt over
spannen thuis uit je werk, je
moet blokken voor een tenta
men, je kunt de slaap niet
vatten: even de machine aan
en alles komt goed.
De psychologe behandelt ook
pijn. Die kan zij niet wegne
men maar wel draaglijk ma
ken. „Als je pijn hebt, verzet
je je daartegen en ga je het
pijnlijke lichaamsdeel ontlas
ten. Net zoals Gullit die zijn
goede been te zwaar ging be
lasten. Ontspannen is beter.
Dat kan ik bewerkstelligen"
Naar de lange termijn-effec
ten van behandelingen met
de jbrainwave synthesizer'
zijn nog geen onderzoekin
gen afgerond. De gevestigde
hersendeskundigen hebben
nog veel weerstand tegen het
apparaat.
Een klinisch neurofysioloog
van het academisch zieken
huis in Leiden is sceptisch.
„De logica die ten grondslag
ligt aan het apparaat is nooit
wetenschappelijk bewezen.
Het is zo dat hersengolven
samenhangen met de geestes
toestand, maar dat is een
symptoom. Je kunt het niet
omdraaien. Als je erin slaagt
de hersengolven te beïnvloe
den wil dat nog niet zeggen
dat ie dan ook de geestestoes
tand verandert. Het is verge
lijkbaar met een auto.
Blokkades
Lammers-Bevaart gebruikt
het in haar praktijk voor het
bereiken van „vermindering
van angst- en stressgevoe-
lens, verbetering van het ge
heugen en leerprestaties, toe
name van het zelfvertrou
wen, meer bewust zijn van
het onderbewustzijn, vermin
dering van eet- en rookpro
blemen, vermindering van
pijn, spijsverteringsstoornis
sen en slaapstoornissen."
Het grote voordeel van het
apparaat bij de psychothera
pie is dat de patiënt erdoor in
een ontvankelijke toestand
Jit-
stateren dat de motor draait,
maar als je die gassen in de
uitlaat stopt gaat de motor
niet draaien. Bovendien is
het nog nooit bewezen dat je
aan de hersenen een patroon
kunt opleggen". Momenteel
is er een congres waar onder
meer over de brainmachine
wordt gesproken.
Volgens Lammers-Bevaart is
het uitgesloten dat er schade
lijke effecten optreden. Ze
heeft nu veel sneller effect
bij haar therapieën. Alleen
voor mensen met epilepsie
kan het gevaarlijk zijn.
HERMAN VAN AMELS-
VOORT
Donkere, aansluitende japon met goudtres versierd. Meters en meters chiffon, waaiend in de zomerbries.
(Ralph Lauren). Outfit voor een tuinfeest met allure.
FOTO'S: PR
Mode is verliefd op het lijf. Maar
ook even grillig als het gedrag van
sommige partners die de ene dag
om eikaars hals hangen en de vol
gende dag met een wijde boog om
elkaar heen lopen. Soms wordt het
lichaam immers geperst in strakke
stretch, dan weer omhangen met
zwierige,wolkende draperieën
van uiterst dunne stof.
Natuurlijk hangen deze voorkeu
ren af van de temperatuur en de
gelegenheid waarbij ze gedragen
worden. Je gaat niet in een rok,
die eruit ziet als een smalle broek
spijp, naar een diner-dansant en
ook wikkel ie geen meters toile de
soie om je lichaam op een antiek
markt in Voorschoten.
In 1955 presenteerde Dior 'de aar
digste driehoek sinds Pythagoras':
de A-vorm die lak had aan de tail
le. Hij werd gretig ontvangen voor
jurken en jassen. Daartegenover
stond de languisante A-lijn, die
scherp het silhouet volgde, maar
vroeg om véél stofgebruik. De fla
ring 'tent' was geometrisch en zeer
kleurig. De A-lijn rustig en statig.
Beide concepten lieten de taille
links liggen en vormden een pro
bleem voor de vrouw die geen per
fect figuur had. In de jaren me-
gentig zijn de 'scherpe puntjes' van
deze lijnen weggesleten, hoewel de
tegenstelling tussen strak en wijd
is blijven bestaan.
Het silhouet echter is meer ge
schreven met zacht, gekleurd
crayon dan met een gepunt pot
lood. Voor de zwierigheid bestaan
er stoffen als crêpe georgette,
transparante chiffon, voile, viscose
mixen, organza met doorkijkeffec-
ten en ontwikkelingen naar oud
Romeins voorbeeld.
De 'kleef-klerenhebben stretch in
de mixen en trapezerokken (wijd
uitlopend of 'flaring' dus) splijten
soms open om stretch bermuda's te
onthullen, waarmee bewezen is
dat beide voorkeuren kunnen sa
mengaan.
Wijd over strak. Of strakke top op
superwijde rok, broek of broekrok.
Engelse Betty Jackson maakte
zeer wijde tuniekachtige tops tot
over de heupen in een wilde die-
renprint (ook couturiers proberen
de natuurvriendelijke stromingen
de hand te reiken). De stof was
van zijde chiffon en overgebor-
duurd met lovers.
Zo'n top kan worden gedragen
over een strakke catsuit, een siga-
rettenpijp broek of een nauwe
fietsbroek. Maar een trapezejasje
wil ook bestaccorderen met een
korte strakke rok of nauw kort ja
ponnetje. Zelfs dunne capes met
capuchon worden in het chique
buitengebeuren gezien.
TINY FRANCIS
Amerika heeft zich weer eens in
de zenuwen gegooid. Waar je ook
komt, overal hoor je de kreet
'know your number', ken je getal.
Je cholesterolgetal wel te verstaan.
Wie dat echt weten wil, kan daar
zelfs voor in de supermarkt te
recht.
Die gekte is nu met enige vertra
ging naar Nederland over komen
waaien. Op de radio hoor je tegen
woordig geregeld een sonore man
nenstem LipoScan aanprijzen, een
cholesteroltest voor doe-het zei
vers. 'Meten is weten', zegt die
stem ook nog, en dat, dames en
heren, is zeker weten de
grootst mogelijke onzin.
Zo'n test voor de somma van 25
gulden, plus een eenmalig tientje
voor de kleurenkaart gaat al
dus. Je prikt je met een apparaatje
tamelijk pijnloos in de vingertop,
waarna je twee druppels bloed op
een teststrip moet aanbrengen. Die
verkleurt dan, en die kleur moet je
dan vergelijken met een kleur op
de bijgeleverde kaart. Naast elke
kleur staat een cholesterolwaarde
en zo eenvoudig doet een kind de
Maar wat weet je dan precies?
Weinig. De test is, zoals de Ameri
kaanse tekst op de verpakking
zegt, 'semikwantitatief'. De test
slaat een redelijke slag naar de
hoogte van het cholesterolgehalte
in het bloed, maar geeft geen pre
cieze uitslag. Zit je rond een cho
lesterol gehalte van 6,5 mmol per
liter in Nederland wordt deze
waarde beschouwd als de grens
tussen normaal en te hoog dan
weet je eigenlijk nog niets: je weet
dan niet of je dan net goed of net
fout zit. Maar ook als dat niet zo
zou zijn, ook als de test een exacte
en perfect betrouwbare uitslag zou
geven, dan is dëze test voor de ge
middelde gebruiker nog steeds ta
melijk nutteloos. Want een lage
normale uitslag, geeft geen enkele
zekerheid dat je geen kans zou lo
pen op het krijgen van een hartin
farct.
De theorie achter deze test lijkt zo
eenvoudig. Uit divers onderzoel^ is
gebleken dat een hoog cholesterol
gehalte in het bloed de kans op het
krijgen van een hartinfarct ver
groot. Mannen van middelbare
leeftijd met een hoog cholesterol
krijgen twee keer zo vaak een
hartinfarct dan hun minder vette
collega's. Cholesterol is een risico
factor. Dus wie een te hoog choles
terol heeft, is gewaarschuwd en
met zo'n test kun je er achter ko
men of je in de prijzen valt. Een
prachtige theorie, maar helaas is
de praktijk stukken weerbarstiger.
zeven jaar lang 4000 personen tus
sen de 33 en 59 jaar met een ver
hoogd cholesterol. De ene helft
werd wel, de andere werd niet be
handeld met het cholesterolverla
gende cholestyramine. Wat bleek?
Van de honderd mannen met ver
hoogd cholesterol krijgen, ook zon
der behandeling, 87 geen ziekte
van hart en vaat. Van de wel be
handelde groep krijgen 11 mensen
een hartinfarct, van de niet behan
delde 13. Winst: twee mensenle
vens. Kortom, een intensieve be
handeling geeft geen enkele ga
rantie dat je geen hartinfarct zult
krijgen en verlaagt het risico met
een schamele twee procent. Maar
ook als uit een test zou blijken dat
je een normaal, min of meer ge
zond, gehalte aan cholesterol in je
bloed hebt, dan heb je nog geen ze
kerheid. Iemand met een gezond
laag gehalte heeft dan altijd een
kans van een op drie een hartin
farct te krijgen, en iemand met
een te hoog gehalte ontsnapt in de
helft van de gevallen toch nog de
Twee jaar geleden schreven
McCormick en Skrabanek een ge
ruchtmakend artikel in het medi
sche topblad de Lancet. Als hart
en vaatziekten morgen door een
ministerieel besluit zouden worden
uitgebannen, dan zou er zo goed
als niets veranderen aan de le
vensverwachting van de totale be
volking. Daarom heeft, aldus het
duo, het bestrijden van risicofacto
ren, zoals een verhoogd choleste
rolgehalte, geen enkele zin. En
ook als het aantal hartinfarcten in
derdaad zou dalen, dan zou dat al
leen maar betekenen dat mensen
aan een andere ziekte dood zullen
gaan, aan kanker bijvoorbeeld. Tel
uit je winst.
In Nederland schreef de huisarts
C.P.M Boot vorig jaar een aantal
uiterst kritische artikelen in het
blad Medisch Contact, en onlangs
nog eentje in het Hart Bulletin.
Behandeling, zo luidt zo ongeveer
zijn stelling, heeft weinig zin, want
het is bijna onmogelijk om uit te
maken wie risico loopt op het krij
gen van een hartinfarct, en wie
niet. Zo geldt, zoals gezegd, in Ne
derland een gehalte van meer dan
6,5 mmol per liter bloed als te
hoog, maar van alle mensen die
een hartinfarct krijgen blijkt liefst
60 procent daar onder te zitten.
Die mensen zouden, als ze zo'n test
hadden gedaan, zich veilig hebben
gevoeld. Met de bloeddruk is het
net zo. Het is, zo haalt Boot een
uitspraak uit het befaamde Fra-
mingham onderzoek aan, niet goed
mogelijk om mensen van de risico
groep te onderscheiden van dege
nen die geen risico lopen. Wie
moet je dus behandelen?
„Mijn conclusie is dat wij Boot en
anderen dankbaar moeten zijn dat
hij ons met de neus op de feiten
drukt", zo reageerde de Rotter
damse professor J. Lubsen in een
Commentaar in het Hart Bulletin.
Algehele preventie (campagnes te
gen roken, ongezond eten enzo
voort) heeft wel degelijk zin vindt
Lubsen (en ook Boot), maar het is
inderdaad erg moeilijk om per in
dividu uit te maken hoeveel baat
hij daarvan heeft. Net als de Ge
zondheidsraad is Lubsen van me
ning dat behandeling bij de naar
schatting 250.000 Nederlanders
met een zeer hoog cholesterolge
halte (8 mmol en meer) en meer
dere risicofactoren (hoge bloed
druk, overgewicht, roken enzo
voort) nut heeft.
Verstandig eten kan bij verhoogd
cholesterol ook geen kwaad. De
50.000 mensen die erfelijk te veel
cholesterol in hun bloed hebben,
komen ook in aanmerking voor
een behandeling. „Maar of milde
verhogingen van de bloeddruk,
laat staan van het cholesterolge
halte, medicamenteus behandeld
moeten worden, is een heel andere
zaak".
Over de gevaren van cholesterol,
en wat daaraan te doen, is nog
lang niet het laatste woord gespro
ken. Het is zelfs onderwerp van
een verhitte discussie onder de
vakbroeders. Je getal kennen,
knowing your number, is een re
clamekreet. Als je dat met de Li
poScan test zo ongeveer te weten
komt, dan weet je in het geheel
niets. Die 25 gulden kunt u dus net
zo goed in de zak houden.
Overbevolking
Hoge kindersterfte leidt t(
hoge geboortecijfers.
Het doet me goed met een
aantal lezers in discussie te
gaan. Een enkeling
br<
00 N
irtage
PEE
mes(
LOO R
ard H
„100 V
-at?
M» Z
AD
het feit dat ik
uitgelaten over Je snelle
veroordeling vanuit Rome
inzake het jaarrapport van
UNFPA (het fonds van de
Verenigde Naties voor
bevolkingsvraagstukken). Er
was iemand anders die er in
een uitgebreide brief (zonder
adres) nader op in ging. Hij
verzekerde mij dat ik me ni
zo angstig behoef te maken
over de,groei van de
wereldbevolking. Daar
worden wel oplossingen v<
gevonden, meende hij en v
op enkele recente
on twikkelingen.
1). Nu in Oost-Europa het
communisme als onproduktie L.61^
systeem in hoge mate i"
afgedankt, kan daar ee
veelvoud aan voedsel wordei
geproduceerd.
2). De in Israël nieuw
ontwikkelde ondergrondse
be vloeiings tech n ieken makend™'
het mogelijk met heel weinigi^(0
water woestijnen tot
vruchtbare plantages „o.
toveren".
3). Nieuwe technieken makei lg10
het ook mogelijk het hele jaa '10
door met kunstlicht voedsel
produceren. Voedsel zal er d
genoeg zijn. Alleen verdelingK
ervan nog een probleem.
Die laatste conclusie is v
mij niet nieuw. Ik heb al veeJaDio
eerder geleerd dat
alle zeilen bijzetten, iedereen
op de wereld te eten kunnen
geven. Maar leefbaarheid voc p
miljarden vraagt nog wel we
méér.
Nummer 3 (juni '90) van
Clamavi, uitgave van de
Stichting Mensen in Nood,
heeft ook aandacht aan het
probleem besteed. Onder de
titel: „Raakt de aarde
overbevolkt? zeer.
drastische wijzigingen
noodzakelijk Het
belangrijkste uit dit bericht
lijkt mij, dat lange tijd is
gemeend dat de groei van d<
bevolking vooral problemen
op het gebied van de
energievoorziening en
voedselproduktie met zich m
zou brengen. Langzamerhand
raakt men er echter van
doordrongen, dat de gevolgen
voor het milieu een veel
ernstiger probleem vorm<
„Hoe meer mensen er zijn, hoL&
groter de uitstoot van rot
kooldioxide", schrijft het blad0,1
Zo wordt het broeikas-effect
versterkt, de aarde dus dus
steeds warmer. Gevolg
daarvan: natuurrampen,
stijging van de zeespiegel,
verhoogde kans op
overstromingen. Nu al wordt
vermoed dat de droogte in de
Sahel daaraan te wijten is.
Nog niet had ik deze
informatie goed tot me laten
doordringen of het blad „TerrQpil
des Hommes" van
organisatie „Hulp
kinderen in nood" rolde mijn
bus binnen. Dezelfde
zorgelijke geluiden klonken
daar uit op.
Men schrijft er over de
gecompliceerdh ei d
■e 1.041|
MD 10
Worg
Hoe vreemd het
klinkt: hoge kindersterfte
de Derde-Wereldlanden leidt
tot hoge geboortecijfers.
Kinderen zijn daar, wegens
het ontbreken van allerlei
voor ons vanzelfsprekende
voorzieningen, een soort
oudedagsverzekering. De
schrijver Frans van Dijk laat
weten dat als kinderen daar
leven blijven, de noodzaak oi
veel kinderen te laten geborei
worden, afneemt.
Als er één middel is
bevolkingsvraagstuk aan te
pakken, dan is het wel:
bestrijding van de armoede.
Natuurlijk spelen nog andere
factoreq hierbij een rol.
Ik zou dan ook niet graag
beweren dat ik ook maar een
kleine oplossing kan bedenkeri
voor zo'n ingewikkeld
vraagstuk. Maar twee zaken
zijn voor mij duidelijk.
Het al bestaande mensenleven
heeft altijd en overal
voorrang. En verder, ernstig
onderzoek van
wetenschappers moet serieu
genomen worden. Ook door
Kerk. Pas dan zou een
werkelijke samenspraak
kunnen worden opgezet. Ovei
dat gecompliceerde vraagstuk
hoe de geboorte-aanwas kan
worden beperkt met
menswaardige middelen en
methoden. Is wat de moderne
techniek ontwerpt nu
werkelijk zo ongeveer
allemaal tegen-natuurlijk'.
emp
week
