Gele kaart voor
'smokkelaars' in
de Vierdaagse
Een echt medicijn is niet zo maar gevonden
Intieme gegevens
in dievenhanden
INTERNATIONAAL CONGRES FARMACOLOGIE BEKIJKT STAND VAN ZAKEN
Grotere rol EG in Midden-Oosten
joeristisch
Nederland
Schappen goed gevuld
in het Friese Moskou
BINNENLAND/BUITENLAND
EcicUcSoiumit
DINSDAG 3 JULI 1990 PAGINU -
=P
Extra plaatsen voor thuislozen
DEN HAAG Minister D'Ancona van WVC wil in de nabije toekomst
extra plaatsen beschikbaar stellen voor begeleidend wonen in de thuis-
lozenzorg. Voor 1990 zijn al honderd plaatsen gereserveerd, zo zei zij
gisteren tijdens een overleg met de Tweede Kamer. Voor de gehele pro
blematiek van de thuis- en daklozen is dit jaar bijna 32 miljoen gulden
opzij gezet. D'Ancona bekijkt of het mogelijk is geld uit de algemene
wet bijzondere ziektenkosten (awbz) beschikbaar te stellen voor begelei
dend wonen in de thuiszorgsector. Dit was een voorstel van de kamerle
den Doelman (CDA) en Vliegenthart (PvdA). Volgens Doelman ligt die
benadering voor de hand, omdat er bij de algemene crisisopvang veel
mensen uit de geestelijke gezondheidszorg komen. Er is een vaste kern
van 50.000 dak- en thuislozen in Nederland en een wisselende groep
van 150.000. Naar schatting neemt dat aantal jaarlijks met 3,3 procent
toe. D'Ancona noemt het feit dat een grote groep mensen zich aan de
onderkant van de samenleving bevindt, het grote falen van de verzor
gingsmaatschappij. De minister vindt dat de opvang van dak- en thuis
lozen in eerste instantie een taak is van de rijksoverheid. „Als er ge-
meenten zijn die willen meewerken aan de opvang, dan ben ik bereid
tot samenwerking met die gemeenten". Maar ze wil daaraan wel eisen
kunnen blijven stellen.
China: studenten
mogen terugkeren
DEN HAAG/PEKING Chinese
hoogwaardigheidsbekleders, onder wie
partijleider Jiang Zemin en premier Li
Peng, hebben Chinese studenten die er
na de onlusten van vorig jaar zomer in
Peking de voorkeur aan gaven in bui
tenland te blijven, opgeroepen terug te
keren. De Chinese ambassade in Den
Haag heeft een verklaring verspreid
van Jiang Zemin, waarin deze belooft
dat de studenten niet verantwoordelijk
worden gesteld voor hun optreden. Te
gen hen zal geen onderzoek worden
ingesteld.
Het aantal Chinese studenten in Ne
derland dat niet wil terugkeren be
draagt waarschijnlijk tussen de 25 en
40, op een totaal van 300 a 400.
MELBOURNE De telefoon van 'Al
ternative Introductions', een Austra
lisch bemiddelingsbureau voor seksue
le affaires, heeft gisteren niet stilge
staan, toen klanten van het bureau er
achter kwamen dat hun persoonlijke
gegevens in het weekeinde waren ge
stolen. De politie heeft de diefstal van
meer dan 2000 bestanden met daarin
nummers van credit cards en persoon
lijke gegevens in onderzoek. De be
drijfsleidster van het bureau, dat be
middelt voor mensen „die wat extra
opwinding" willen, zegt dat klanten
bezorgd zijn dat vertrouwelijke infor
matie openbaar wordt gemaakt. „Min
stens de helft van onze klanten is ge
trouwd", weet hij als geen ander.
Opnieuw massale
staking in Nicaragua
MANAGUA In Nicaragua is giste
ren de tweede grote staking sinds het
aantreden van de regering-Chamorro
in april begonnen. Ditmaal hebben
werknemers in de landbouw en enkele
industrieën het werk neergelegd uit
protest tegen het economische beleid
van de regering. Het sandinistische
vakverbond, de Nationale Arbeiders
Unie, verklaarde dat naar schatting
45.000 werknemers in het hele land
deelnemen aan de staking die door het
ministerie van arbeid „illegaal" is ge
noemd. De stakers zijn tegen de aange
kondigde privatisering van staatsbe
drijven, een voornemen van de rege
ring dat volgens hen tot grote werk
loosheid zal leiden.
OOSTEUROPESE MILITAIREN BLIJVEN WEG
NIJMEGEN Deelne
mers aan de Nijmeegse
Vierdaagse die het met de
regels niet zo nauw ne
men, moeten dit jaar re
kening houden met heuse
gele kaarten. Wie bij her
haling de fout ingaat
krijgt geen rode kaart
maar zal desondanks het
grootste wandelevene
ment ter wereld moeten
verlaten.
Het is Chris Bos, de nieuwe
marsleider, een doorn in het
oog dat steeds meer deelne
mers een loopje nemen met de
74 jaar oude tradities van de
Vierdaagse. Dit jaar zullen zijn
controleurs daarom harder op
treden. Dat wordt vooral op
passen voor snelle 'wande
laars' die vergeten dat bij wan
delen per defenitie altijd één
van de voeten de grond moet
raken. Ook de militairen die
sjoemelen met het verplicht
mee te dragen gewicht van de
bepakking, minstens tien kilo
gram, moeten op hun hoede
zijn.
Nog voor de eerste stappen
zijn gezet - dat gebeurt pas
over drie weken - hebben de
organisatoren al een teleurstel
ling moeten verwerken. Wel
iswaar worden er meer dan
dertigduizend wandelaars ver
wacht, maar de vorig jaar
voorspelde toeloop van Oost
europeanen zal uitblijven.
In 1989 liepen Sovjet-militai
ren mee, die de perestrojka
van hun land tijdens het
kwartet wandeldagen uitdroe
gen. Overal werden zij met ap
plaus en luid gejuich binnen
gehaald. Het zou, zo werd ver
wacht, het begin zijn van een
veel grotere Oosteuropese
deelname aan de Vierdaagse.
Maar dat is ijdele hoop geble
ken. Geen Hongaarse militai
ren dit jaar, geen Roemenen,
geen Tsjechen en geen Bulga
ren. Ook de Sovjets keren niet
in Nijmegen terug, zo heeft de
marsleiding te horen gekregen
van de militair attaché in Den
Haag.
Chris Bos zet nu zijn zinnen op
volgend jaar, als het 75-jarig
bestaan van de Vierdaagse
wordt gevierd. „Het zou heel
mooi zijn", aldus Bos, „als ik
dan deelnemers uit 75 ver
schillende landen zou kunnen
krijgen. We hebben er nu
ruim veertig, er zijn zoiets van
150 landen bij de Verenigde
Naties aangesloten, dus landen
genoeg die ik kan benaderen".
De wandelaars in de Nijmeegse Vierdaagse moeten zich beter aan de regels houden.
Behalve met het probleem van
de 'smokkelaars' en de weg
blijvende Oosteuropeanen,
heeft de organisatie ook te
kampen met de houding van
de gemeente Nijmegen. Het
lijkt voor de hand liggend dat
Nijmegen profiteert van de
Vierdaagse. Maar de gemeente
wil nu juist geld van de Vier
daagse. Zo moeten de wande
laars dit jaar voor het eerst be
talen voor de openingsavond
in het stadion De Goffert.
„Dat is nog nooit gebeurd, en
er wordt aan gedacht de wan-
delbond ook voor andere faci
liteiten te laten betalen", aldus
Bos, die dat klinklare onzin
vindt. „De Vierdaagse is voor
Nijmegen een kip met gouden
eieren Ik heb het gemeente
bestuur dan ook geadviseerd
eens te laten onderzoeken hoe
veel die Vierdaagse de plaatse
lijke economie oplevert".
„Twee steden in Nederland",
zo onthult Bos, „hebben ons
geschreven dat ze de Vier
daagse wel willen helpen orga
niseren. Ik noem de namen
niet, maar we hebben zwart-
FOTO: CEES VERKERK
op-witte aanbiedingen en ik
denk dat er best nog meer ste
den zijn die de*Vierdaagse bin
nen willen halen".
Voorlopig denkt Bos er echter
niet aan om met de Vierdaagse
te verhuizen. „Ik geloof niet
dat het kan. De Vierdaagse
hoort toch bij Nijmegen; er
moet wel heel wat gebeuren
willen we hier weggaan. Of
Nijmegen moet ons het vuur
zo na aan de schenen leggen,
dat we wel moeten.Maar
dat verwacht ik toch niet".
GERTJAN VAN WIJK
In de RAI wordt deze week het elfde internationale farmacolo-
gie-congres gehouden. In tegenstelling tot menig ander medisch
getinte bijeenkomst van dit niveau maken de farmacologen er
hier geen gewoonte van nieuwe vindingen openbaar te maken.
Niet in de laatste plaats omdat de ontwikkeling van geneesmid
delen een kwestie van (zeer) lange adem is. Vandaar dat dezer
dagen in Amsterdam hoofdzakelijk de balans wordt opgemaakt.
AMSTERDAM Echte
doorbraken in de sfeer
van, pakweg, antibiotica
heeft de farmacologie de
laatste decennia nauwe
lijks gekend. Als er eens
over een wondermiddel
werd gesproken, bleek
dat achteraf niet zelden
toch heel wat minder
spectaculair.
Farmacologen worden nog al
tijd niet graag herinnerd aan
interferon, het middel dat
kanker zou gaan genezen,
maar in werkelijkheid 'slechts'
helpt bij een uiterst zeldzame
vorm van leukemie (hairy
cell). En de recente discussie
over de aids-vondst van het
Eindhovense zonnetje prof.
Buck heeft ook nog eens aan
getoond dat een écht middel
tegen een ziekte niet zo één
twee-drie is gevonden.
Bij de ontwikkeling van ge
neesmiddelen die een onbe
twist nut hebben - het gaat
hier niet om de vraag of er te
veel overbodige medicijnen op
de markt zijn - is het momen
teel vooral een zaak van ver
fijning. Het congres in Am
sterdam leert dat er een aantal
hoofdth°ma's is, waarvan
'drug targetting' erg belangrijk
is: hoe krijg je het middel op
de juiste plaats, zodat het aan
de ene kant perfect zijn werk
doet en aan de andere kant zo
weinig mogelijk bijwerkingen
heeft?
Daarnaast zijn er belangrijke
vorderingen op het gebied van
de hart- en vaatziekten (met
name bij het oplossen van stol
sels tijdens een infarct), medi
cijnen voor diverse hersen
functies (neuropeptiden), nieu
we manierén voor de regeling
van vruchtbaarheid (een
geïmplanteerde vaginale ring
met hormoonachtige stoffen)
en de ontdekking van cytoki-
nen, moleculen die het li
chaam zelf produceert en die
een essentiële rol spelen bij
chronische ziekten waar het
afweersysteem in het geding is
(o.a. reuma, cara en diabetes).
In alle gevallen gaat het om
hoopvolle inzichten en verbe
teringen, maar voordat er
daadwerkelijk medicijnen te
gen deze ziekten zijn, is het
jaar 2000 vermoedelijk al lang
Sturen
Eén van de grootste proble
men bij medicijnen is dat de
stoffen over het gehele li
chaam worden verdeeld. Die
stoffen bereiken niet alleen de
weefsels en organen waar ze
nodig zijn, maar ook organen
als lever en nieren die voor de
Prof. dr. D. Breimer.
FOTO: PR
uitscheiding zorgen. Daardoor
wordt de werking mogelijk
minder effectief en is er kans
op onbedoelde bijwerkingen.
Prof. dr. D. Breimer, hoogle
raar farmacologie aan de Leid-
se universiteit: „Eén van de
mogelijkheden om een medi
cijn te 'richten' is de chemi
sche structuur te veranderen,
waardoor het beter het nood
zakelijke weefsel of orgaan
vindt. Ook zou het aan een of
andere stof gebonden kunnen
worden die het naar de ge
wenste plaats transporteert,
zodat het daar pas gaat wer
ken. Die methode wordt voor
al toegepast bij de behandeling
van kanker. Daar is zo'n sy
steem extra hard nodig, omdat
het om zeer agressieve stoffen
gaat".
Succes of falen van een behan
deling kan afhangen van hoe
lang een geneesmiddel in het
lichaam blijft. Enzymen in de
lever kunnen medicijnen tot
een onwerkzame vorm afbre
ken en de nieren verwijderen
de stoffen vervolgens door uit
scheiding in de urine. Daarom
is het noodzakelijk te onder
zoeken hoe de nieren omgaan
met medicijnen. Voordat me
dicijnen door de nieren wor
den uitgescheiden, worden de
meeste in de lever chemisch
veranderd. De snelheid waar
mee dat gebeurt, kan echter
van individu tot individu ver
schillen.
Breimer: „Genetische factoren,
ziekte en omgeving kunnen
daarbij een rol spelen. Zo heeft
men de laatste tijd een aantal
genetisch bepaalde enzym-af
wijkingen ontdekt die de af
braak beïnvloeden. Dat leidt
weer tot de noodzaak te onder
zoeken welke enzym-activitei
ten een remmend effect heb
ben. Nieuwe technieken ma
ken het inmiddels mogelijk de
wijze van afgifte van de medi
cijnen in het lichaam te vol
gen".
Alzheimer
Recent onderzoek op het ge
bied van medicijnen tegen
neurologische en psychiatri
sche afwijkingen (psychofar
macologie) is veelbelovend, al
zijn er nog alleen proeven met
dieren gedaan. Die hebben
aangetoond dat de hersenen
zich beter kunnen aanpassen
aan letsel dan vroeger werd
gedacht. Dat is van belang bij
een (eventuele) behandeling
van onder meer de ziekte van
Alzheimer, de ziekte van Par
kinson, een beroerte en geheu
genverlies.
Men denkt dat zogeheten neu-
rotrope factoren in de herse
nen een belangrijke rol kun
nen spelen in deze herstelme
chanismen. Onderzoekers ge
loven dat geneesmiddelen die
deze factoren kunnen stimule
ren of versterken gebruikt
zouden kunnen worden in de
therapie van 'aftakelingsziek-
ten'. Zo zullen calcium antago
nisten, bekend door hun suc
cessen bij de "behandeling van
hart- en vaatziekten, wellicht
ook worden toegepast.
Een belangrijke rol op dit ter
rein is weggelegd voor neuro
peptiden, eiwitten die door ze
nuwcellen worden gemaakt en
betrokken zijn bij geheugen,
pijn, verslaving, seksueel en
sociaal gedrag. Er is meer dan
twintig jaar onderzoek naar
neuropeptiden gedaan. Ont
wikkeling van medicijnen die
lijken op deze neuropeptiden
zou een uitkomst kunnen zijn
voor patiënten die aan diverse
neurologische of psychiatri
sche afwijkingen leiden. Tot
nu toe heeft men echter, on
danks dit inzicht, nog geen
bruikbare geneesmiddelen
kunnen ontwikkelen.
Prof. dr. D. de Wied, hoogle
raar farmacologie aan de uni-
versitiet van Utrecht: „Ver
scheidene neuropeptiden zijn
uitgeprobeerd bij de ziekte van
Alzheimer, maar de resultaten
zijn nog teleurstellend. Eén
van de problemen is dat neu
ropeptiden worden afgebroken
in het maag- darmkanaal, zo
dat ze per injectie of "een spray
moeten worden toegediend.
Een ander probleem is het stu
ren door de bloed-hersenbar-
rière om ze naar de plaats te
krijgen waar ze nodig zijn. Bo
vendien kunnen stoffen die op
de hersenfunctie gericht zijn
ongewenste werkingen hebben
elders in het lichaam. Want
veel peptide hormonen die in
de hersenen voorkomen, blij
ken bijvoorbeeld ook in het
maag-darmkanaal te worden
gevormd".
Bloedproppen
Eén van de meest recente vor
deringen op het gebied van
hart- en vaatziekten is de ont
wikkeling van stoffen die
bloedproppen kunnen oplos
sen, waardoor het infarct beter
kan worden behandeld. Er zijn
de laatste jaren diverse van
deze middelen op de markt ge
komen, recentelijk nog één uit
de Verenigde Staten. Proeven
door onder andere het Rotter
damse Dijkzigt-ziekenhuis-
toonden het nut ervan aan,
maar het gaat hier nadrukke
lijk niet om genezing maar om
een tijdelijke oplossing.
Patiënten met een hartinfarct
kunnen er veel baat bij heb
ben het middel al thuis of in
de ambulance toegediend te
krijgen. De verwachting is dat
daardoor twee a vier procent
minder mensen aan een hart
infarct zullen overlijden. Mo
menteel sterft zes tien pro
cent van de patiënten met een
infarct. Prof. dr. P. van Zwie-
ten, hoogleraar farmacologie
aan de Universiteit van Am
sterdam: „Diverse studies heb
ben nog geen uitsluitsel kun
nen geven over de Vraag wel
ke stof het best is en het is
twijfelachtig of dat ooit moge
lijk zal zijn. Er is echter geen
twijfel dat vroegtijdig ingrij
pen de overlevingskansen na
een hartaanval verbetert".
DICK HOFLAND
SUSKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
PLO:
TUNIS Alle topfunctiona
rissen van de PLO met wie
een PvdA-delegatie onder lei
ding van partijvoorzitter Sint
de afgelopen dagen in Tunis
heeft gesproken, vinden dat de
EG een grotere rol moet gaan
spelen in het conflict in het
Midden-Oosten. De PLO-top
vindt dat de EG de aangewe
zen instantie is om het vredes
proces tussen Israel en de Pa-
lestijnen weer op gang te bren
gen.
„De PLO-leiding ziet een gro
tere rol van de EG vooral als
tegenwicht tegen de Verenig
de Staten die traditioneel nau
we banden met Israel onder
houden. Bovendien is er van
de kant van de PLO gewezen
dat Europa door zijn geografi
sche ligging een direct belang
heeft bij een stabiele situatie in
het Midden Oosten", aldus
Sint gisteren in haar hotel in
Tunis bij het opmaken van de
voorlopige balans van het be
zoek. Van de PvdA-delegatie,
die vandaag weer uit Tunis is
vertrokken, maken naast de
partijvoorzitter ook het ka
merlid Melkert en buitenland
secretaris Wiersma deel uit.
Melkert vindt dat de EG zelf
een rol moet willen spelen bij
het aan tafel brengen van Is
raël en de Palestijnen. „Een
dergelijke rol van Europa
wordt des te meer nodig naar
mate de Verenigde Staten zich
passiever opstellen". Melkert
vindt dan ook dat het Midden-
Oosten een hoge prioriteit
moet krijgen onder het Neder
landse EG-voorzitterschap in
de tweede helft van volgend
jaar.
Nadat de PvdA-delegatie vrij
dagavond kort na aankomst al
ontvangen werd door PLO-
voorzitter Arafat, sprak men
in de dagen daarna met bui
tenlandspecialist Khaddoumi,
met Nabil Shaath, een van
Arafats diplomatieke advi
seurs, die onalngs in Neder
land was, en met Abu Iyad, de
tweede man van Fatah, de
grootste partij binnen de PLO.
In zijn algemeenheid is de
PvdA-politici de gematigde
opstelling van hun gespreks
partners opgevallen. „Iedereen
die we gesproken hebben gaat
uit van een vredesproces dat
moet leiden tot het naast el
kaar bestaan van een Israëli
sche en een Palestijnse staat",
aldus buitenland-secretaris
Wiersma.
De PvdA-delegatie heeft aan
de gesprekken in ieder geval
de overtuiging overgehouden
dat de PLO niet uit is op esca
latie. Volgens Sint werd de
toon van de gesprekken gelei
delijk aan wat optimistischer,
na het onderhoud met Arafat
die zich nogal bitter gestemd
toonde door de opstelling van
de Verenigde Staten.
Niet naar Rusland
hoeven reizen om
toch Moskou te
kunnen bezoeken.
Alweer een tip voor
wie zijn of haar
vakantie in eigen
land wil
doorbrengen. In de
zomerserie „Een
andere kijk op
toeristisch
Nederland". Met
dagelijks een nieuw
een bewijs dat
Nederland nog altijd
het land is van de
onbegrensde
toeristische
mogelijkheden.
v<UVS
0p_
Nog niet in de Sovjetunie
geweest om met eigen ogen
gade te slaan hoe het staat
met de perestrojka en glas
nost? Schande! Nooit een
hamburger gegeten op het
Rode Plein, in de rij ge
staan voor een stuk zeep?
Waar lééft u eigenlijk, op
een eiland?
Nee, in deze tijd van ont
spanning en marktecono
mie is een bezoek aan het
rijk van Gorbatsjov een
'must'. Of, als de porte
monnee daar geen ruimte
toe laat, ten minste een be
zoek aan Moskou. Het Mos
kou van de bruine bonen
en kruimige aardappels.
Het Moskou van Friesland,
even onder Oosterwolde,
een gehucht waar het geurt
naar ingekuild gras, gier
en natte schapen.
„Soms komen hier een
paar verdwaalde toeristen
voorbij en dan gaan, zodra
ze het bordje Moskou zien,
geheid de fietsen aan de
kant. Dan wordt de camera
uit de tas gehaald en een
foto gemaakt", vertelt Ire
ne Westers, die in de voor
tuin van haar boerderij ge
hurkt bieten zit schoon te
maken. Zelf komt ze uit
Groningen, maar toen een
uit de Muiten gewassen be
drijfspand in Moskou te
koop bleek, hapte ze toe.
„We hebben paarden, van
daar. Bovendien ben ik
buiten gebofen en dan wil
je buiten blijven. Je woont
hier mooi op de vrijheid".
Even wennen
In het begin was het even
wennen als er brieven
werden bezorgd onder het
adres: I. Westers, Moskou-
reet 8, Moskou. „Ik ben
zelf nooit in Rusland ge
weest", erkent Irene la
chend. „Maar twee jaar ge
leden kwamen er plotse
ling wel een paar échte
Moskovieten op bezoek!
Het had iets onwerkelijks.
Die mensen waren hier
niet thuis, maar toch wèl
in Moskou".
Het Friese Moskou heeft,
anders dan de hoofdstad
van de Sovjetunie, geen ge
brek aan voedingsmidde
len of luxe-artikelen.
Boodschappen worden ge
kocht in het naburige Don4-
kerbroek, waar de schap
pen altijd goed gevuld zijn.
Het handjevol boerderijen
dat Moskou telt wordt be
woond door welgestelden
uit grotere steden uit de
omgeving, die oude pronk-
kamertjes bij moderne li
vings hebben getrokken en
weelderige rozestruiken la
ten bloeien waar ooit ge
sappeld werd op moestuin
tjes. De woningen liggen in
het gelid langs de Opster-
landse Compagnonsvaart,
een langs een lineaal ge
trokken kanaal dat hon-
tig
di|
du
Oc
derden jaren geleden werd ^o
uitgegraven. rej
Om de sluiers voor de on-scl
getwijfeld rijke geschiede- Zoi
nis van Moskou weg te pe
trekken gaan we te rade Mc
bij veehouder Johannes|(2(
Frizo (78), geboren en geto-jpij
gen in de streek en woon- di{
achtig in Wijerwoude, nét ba
over de grens van Moskou.ui'
„Kijk, daar achter die rijj^j
wingerds begint Moskou",
zegt hij, turend uit het
raam van de bijkeuken. Hij
laat een stilte vallen om de
strekking van die bood
schap goed tot de visite te
laten doordringen. Dan
vervolgt hij op samen
zweerderige toon: „Er wo
nen geen echte Moskovie-!ne
ten meer hoor... Het is alle- In
maal import wat de klok ge
slaat tegenwoordig! Het te:
waren veenarbeiders dieilai
hier 't eerst kwamen wo-|Fi
Petersburg Li
Zijn Movige vingers blade- y
ren onrustig in een multo- „e
map waarin de levensloop]^
van duizenden Friezen is ee
opgetekend. Bij Marcus v<
Dyclema, geboren 1610, h;
krast Frizo's wijsvinger; Si
diep in het papier. „Hier! ze
heb je hem!", roept hij in v<
triomf. „Lyclema zag wel li;
brood in het kanaal. Hij, bi
zette die veenarbeiders aan k
het graven. Ze bouwden] d
hun hutjes eerst op de zan- P-
drug aan de overkant, o
Daar woonde ene Pieter de 3
heremiet, een zonderlinge zj
figuur. Dat gehucht werd
'Petersburg' genoemd. L
Toen ook aan deze kant
hutjes kwamen, moet een
slimmerik gedacht hebben:
laten we 't Moskou noe-
men. Tenminste, dat wil de 'c
overlevering". S
Volgens Frizo zag het Mos-j d.
kouse landschap er begin L
deze eeuw nog een stuk n
vriendelijker uit: heidevel-i v
den tot aan de horizon, n
doorsneden door beekjes i a
en slingerende karrespo- v
ren. „Je had zandruggen
en poelen waar je als kind
heerlijk kon spelen, wat v
wilde je nog meer? Een en- g
kele acrobaat kon hier met v
de fiets komen, verder v
ging al het verkeer over de
vaart. Met de herverkave- r
ling is het allemaal strak; i
en vlak geworden". r
Frizo zucht, de vooruitgang ti
heeft de oude man in Wij-, v
erwoude melancholiek ge- n
maakt. „Vroeger was het -
eigenlijk hartstikke mooi", -i
stelt hij vast. „Maar je was
het gewóón. Je zég het J
niet! Nu het weg is denk ik;
wel eens: had ik toen maar g
wat beter opgelet en er
meer van genoten. Maar ja,'j
je leeft maar één keer en u
wat ooit was zal nooit meer! g
weerkeren". j
n
PAUL KOOPMAN' h
Voorwaarden gebruik anonieme getuigen
DEN HAAG Anonieme getuigenverklaringen zijn voorta*
alleen nog bruikbaar voor bewijs, als de verklaring is afgenj
men door een rechter die zelf de identiteit van de getuige ken
Dat is één van de eisen die de Hoge Raad sinds gisteren stelt aa j
het gebruik van anonieme getuigen. De horende rechter md
ook de redenen van de getuige kennen om anoniem te blijvei
De verdediging moet voorts in de gelegenheid worden gestel
op enigerlei wijze vragen aan de anonieme getuige te kunne j
stellen. Aanleiding tot dit standpunt is de uitspraak van het Ei t
ropese Hof voor de rechten van de mens in de zaak Koskovsl
van 20 november 1989.
