Pronk: Veel meer geld Afrika
„Misselijk makende
grappen onacceptabel
Treinen in brand
bij hevig noodweer
NS maakt terugkrijgen
voorwerpen goedkoper
Tientallen motoren gestolen bij TT
Advocaten van
krakers voorzien
chaotisch proces
Naar Smakt voor
een goede vri jer!
BINNENLAND
QeidóaOowtcunt
MAANDAG 2 JULI 1990 PAGINA 3
Studenten
willen met
Ritzen praten
DEN HAAG De Landelijke
Studenten Vakbond (LSVB)
heeft onderwijsminister Ritzen
uitgenodigd voor een nieuw
overleg over de studiefinancie
ring. De bond ziet hiertoe een
mogelijkheid omdat de Twee
de Kamer afgelopen donder
dag besloot niet voor het zo
merreces te praten over Rit-
zens plannen omtrent de stu
diefinanciering. Robert Gies-
berts (23) uit Utrecht is zater
dag tot voorzitter gekozen van
de LSVB. Aftredend voorzitter
Jaap de Bruijn had wegens
zijn studie geen tijd meer voor
een tweede termijn.
ALKMAAR Tijdens hevig noodweer is zaterdag op het sta
tion van Alkmaar een leegstaande trein door blikseminslag in
brand geraakt en volledig uitgebrand. De brand sloeg over naar
een er naast staande dubbeldekstrein, waarvan ook een deel
werd verwoest.
De totale schade inclusief die aan de perronoverkapping
loopt ten minste in de honderdduizenden guldens. Blikseminslag
ontregelde zaterdag voorts het treinverkeer op de Zoetermeer-
lijn en de lijn tussen Vlaardingen en Hoek van Holland. In
Zuid- en Midden-Limburg ontlaadden zich gisteren diverse
wolkbreuken, waardoor straten blank kwamen te staan en bo
men werden ontworteld. Hagelbuien en daarop volgende zware
overstromingen richtten gisteren grote schade aan in het oosten
van Oostenrijk. In de deelstaat Burgenland vielen vuistgrote ha
gelstenen, waardoor veel ruiten werden vernield en talloze au
to's beschadigd.
Pitbull lief,
baas bi jt wel,
TILBURG Terwijl een Til-
burgse pitbull-terriër zich dit
weekeinde nu eens voorbeel
dig gedroeg, ging zijn baas in
de fout. Die beet de eigenaar
van een andere hond, die boos
was omdat de pittbul niet was
aangelijnd. Toen hij er iets van
zei, ontstond er een vechtpartij
tussen beide bazen waarbij en
kele rake klappen vielen.
Toen de baas van de pitbull
ging bijten, sloeg de andere
baas op de vlucht. De twee
viervoeters moesten niets we
ten van hun vechtersbazen; zij
stonden elkaar liefdevol te be
snuffelen.
UTRECHT Wie in treinen of op stations spullen verliest hoeft
de NS sinds gisteren minder te betalen om ze terug te krijgen.
Het bedrag kan niet meer ongelimiteerd oplopen en de maxima
le kosten zijn vijftien gulden. Op kleine stations worden gevon
den voorwerpen één dag bewaard. Daarna gaan ze naar het
dichtstbijzijnde grote station en vandaar na drie tot vijf dagen
naar het Centraal Bureau in Utrecht. Dat verhuist naar een
pand dichtbij het station Utrecht CS. Na drie maanden verkoopt
het bureau „redelijk waardevolle voorwerpen" (horloges, walk
mans, fietsen) zelf tegen vastgestelde prijzen. De rest wordt van
de hand gedaan op de veiling van het Notarishuis. Souvenirja
gers gaan er regelmatig vandoor met de hamertjes die in de trei
nen aanwezig moeten zijn om in geval van nood een ruit te kun
nen inslaan. De NS begint nu in elf treinstellen een proef om
diefstal tegen te gaan. De hamertjes zijn dan niet te bereiken
zonder eerst aan de noodrem te trekken.
MAASTRICHT Minis
ter voor ontwikkelingssa
menwerking Jan Pronk
wil dat Nederland in de
jaren negentig meer geld
beschikbaar stelt voor de
ontwikkelingssamenwer
king met Afrika. Pronk
hoopt dat het mogelijk zal
zijn het komende decen
nium ongeveer anderhalf
keer zoveel geld voor
Afrika vrij te maken als
op dit moment het geval
is.
Pronk sprak'in een interview
ter gelegenheid van de grote
internationale conferentie
over Afrika, die vandaag in
Maastricht is geopend. Robert
McNamara, oud-president van
de Wereldbank, is samen met
president Masire van Botswa
na voorzitter van de conferen
tie.
Volgens Pronk gaat het bij de
hulp aan Afrika om betrekke
lijk kleine bedragen, zeker in
vergelijking met de vele mil
jarden die genoemd worden in
verband met de economische
hulpprogramma's voor Oost-
Europa.
Pronk noemde nadrukkelijk
een aantal voorwaarden voor
een effectieve besteding van
die hulp in Afrika. Naast aan
dacht voor het milieu-beleid in
de betrokken landen ging het
hem met name om politieke
hervormingen.
Congres-voorzitter McNamara
zei gisteren dat Afrika ver
keert in een crisis die steeds
erger wordt. De huidige ont
wikkelingsprogramma's keren
die tendentie niet. Verdere
stappen zijn nodig, aldus
McNamara. President Masire
vroeg speciale aandacht voor
de buitenlandse schuld van
Afrika. Wat hem betreft is de
conferentie mislukt als niet bij
de internationale gemeenschap
de bereidheid bestaat om res
pijt te geven aan de schulden
landen.
Tijdens de conferentie probe
ren tientallen Afrikaanse en
andere leiders nieuwe impul
sen te geven aan de ontwikke
ling van Afrika. Minister
Pronk heeft een discussiestuk
samengesteld met als hoofdge
dachte dat de ontwikkeling
van Afrika draait om mensen.
Mensen zijn zowel doel als
middel van ontwikkeling. Eco
nomische groei, evenwichtige
wisselkoersen en realistische
rentetarieven kunnen niet
meer zijn dan een middel om
het fundamentele doel, de ver
betering van het menselijk
continent ter wereld, ook on
derwijskundig gezien.
Toch daagt er een hoopvolle
dag, aldus minister Pronk. De
kwaliteit van het Afrikaanse
onderwijs mag nauwelijks de
moeite waard zijn, de kwanti
tatieve groei is zeker hoopge
vend. Cijfers over leerlingen-
aanwas illustreren op overtui
gende wijze wat een van de
sprekers dit weekeinde in
Maastricht omschreef als 'de
veerkracht, de trots en het po
tentieel' van Afrika.
De Wereldbank meldde twee
jaar geleden dat het aantal
schoolgangers in Afrika sinds
de dekolonisatie in de jaren '60
twee keer zo snel groeide als
in Latijns-Amerika. Voor
Afrika betekende dat een ver
vijfvoudiging. Het aantal lage
re scholen verdubbelde tot
ruim 160.000. Ook voor hoger
onderwijs toonden jonge Afri
kanen belangstelling: in 1983
stonden in de voormalige
Franse koloniën veertig keer
zoveel studenten ingeschreven
als in 1960, volgens cijfers van
welzijn, te bereiken. Jongeren die op welke manier de Wereldbank. In 1970 genoot
Eén facet van dat welzijn is dan ook wél een redelijk di- een Afrikaan gemiddeld nog
onderwijs. Gebrek aan scho- ploma binnenslepen worden een jaar onderwijs, aan het be-
lingskansen is een van de vele snel naar het buitenland weg- gin van de jaren 80 was dat al
molenstenen om Afrika's nek. gezogen. Afrika is het armste bijna 3,5 jaar.
Aww wordt
afhankelijk
van inkomen
DEN HAAG Op het minis
terie van sociale zaken en
werkgelegenheid wordt mo
menteel de laatste hand gelegd
aan een wetsvoorstel om per
jaar circa vijfhonderd miljoen
gulden te besparen op de aww-
uitkeringen. Tot dusver krij
gen weduwen en weduwnaars
tot zij hertrouwen of 65 jaar
worden een van het eigen in
komen onafhankelijke uitke
ring. Die komt overeen met
het netto-minimumloon indien
zij minderjarige kinderen ver
zorgen. Als er geen kinderen
tot hun last komen, bedraagt
de uitkering daar zeventig
procent van. Minister De Vries
en staatssecretaris Ter Veld
zullen de ministerraad binnen
enkele weken voorstellen om
naarmate de nabestaande
meer eigen inkomsten heeft de
aww-uitkering te verlagen.
Drukte Schiphol
goed verwerkt
SCHIPHOL Behalve op de
Europese snelwegen is dit
weekeinde ook de vakantie-
drukte op de luchthaven
Schiphol op gang gekomen.
Zaterdag en gisteren vertrok
ken vanaf de luchthaven 85
charters met als voornaamste
bestemming de landen.rond de
Middellandse Zee. In het eer
ste vakantieweekeinde van dit
jaar ontstonden er vooral bij
inkomende vluchten af en toe
vertraging. Deze vertraging
werd veelal op de Nederlandse
luchthaven ingelopen zodat de
meeste vliegtuigen redelijk op
tijd weer konden vertrekken.
Raak
„Als ik schiet,
dan schiet ik al
tijd raak", zei
een optimistische
minister Dales
van binnenlandse
zaken dit week
einde tijdens een
schiet-instructie
bij het oud-Lim
burgse schutters
feest in Land
graaf. Ze voegde
ogenblikkelijk de
daad bij het
woord en knalde
een aantal bolle
tjes kapot.
FOTO: ANP
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Het echt
paar Maij voelt zich zeer
gegriefd door de voorstel
ling van zaken in de Tros-
uitzending, „omdat op
geen enkele wijze bekend
werd gemaakt dat het
hier geen serieus nieuws-
interview betrof, maar
een satirisch gesprek met
een acteur".
De telefoon van de familie
Maij heeft intussen niet stilge
staan. Uit veel reacties is ge
bleken dat „zeer veel kijkers
niet hebben begrepen dat het
om een 'imitatie-meneer Maij'
ging". De heer Maij voelt zich
hierdoor niet alleen persoon
lijk beledigd en beschadigd,
maar ook zakelijk ernstig be
nadeeld. Als directeur-eige
naar van een bedrijf met tien
tallen werknemers verwacht
Maij dat het programma de
goede naam van zijn bedrijf en
van hem zelf ernstige schade
zal berokkenen. Hij onder
zoekt met zijn advocaat welke
juridische stappen hij het beste
tegen de TROS kan nemen.
In een eerdere uitzending
werden de ouders en broers
van minister Maij-Weggen
door acteurs nagespeeld. Ook
hierop had zij een aantal ver
velende reacties te verwerken
gekregen. „Kritiek op mij als
minister hooft bij mijn werk,
misselijk makende en mis
plaatste grappen over mijn fa
milie, die zich nauwelijks kan
verweren, zijn onacceptabel",
aldus Maij-Weggen.
De Tros wilde gisteravond nog
niet reageren op de uitlatingen
van minister Maij-Weggen en
haar man, omdat de omroep
officieel nog niet op de hoogte
is gesteld van hun ongenoe
gen.
ASSEN Er zijn dit jaar
bij de TT van Assen bijna
twee maal zoveel motoren
gestolen als vorig jaar. Het
gaat daarbij vooral om de
nieuwste exemplaren met
een waarde van 30.000 tot
40.000 gulden.
De 58 motoren die dit jaar zijn
ontvreemd vertegenwoordigen
een totale waarde van
dan een miljoen gulden. De
politie van Assen sluit niet uit
dat het hier om een georgani
seerde vorm van criminaliteit
De politie is overigens bijzon
der tevreden met het verloop
van de laatste TT. „Het is de
rustigste die we ooit hebben
meegemaakt", aldus hoofdin
specteur M. ter Harmsel gister
middag. Zo' zijn er vrije
zaterdag niet meer dan vijftien
mensen aangehouden. Vorig
L__ -_0 d<
ingesloten.
De TT boekte wel een nieuw
toeschouwers-record (148.000).
Het oude toeschouwers-record
(142.000) stamde uit 1980, het
jaar waarin Jack Middelburg
voor eigen publiek de TT won.
Inclusief de trainingen werd
het circuit de afgelopen week
door meer dan 205.000 mensen
bezocht.
De enorme toeloop zorgde za
terdag zowel voor als na de ra
ces voor een verkeerschaos,
waardoor onder anderen de
ministers d'Ancona en Ter
Beek, uitgenodigd door het
TT-bestuur, in de files vast
kwamen te zitten. Zij werden
door de politie 'ontzet' en naar
Assen gebracht.
GAAIBAAI
door WILLEM RITSTIER
GRONINGEN In Gro
ningen begint morgen het
grootste strafproces uit de
na-oorlogse geschiedenis
van ons land. Niet minder
dan 137 mensen moeten
terecht staan vanwege
hun rol bij de rellen rond
de ontruiming van het
Wolters Noordhoff Com
plex (WNC), eind mei.
Justitie heeft vijf dagen uitge
trokken voor de behandeling
van de zaak, maar de advoca
ten vrezen dat die termijn te
krap is bemeten en zij voor
spellen een chaos. Mr. W. de
Haan, die de belangen van zes
tien krakers behartigt: „Er zijn
per dag teveel groepen ver
dachten ingedeeld en er
moeten teveel tijdens één zit
ting verschijnen". Hij sluit
verder niet uit dat één van de
raadslieden de rechter zal vra
gen het zestienhonderd pagi
na's tellende procesverbaal in
zijn geheel voor te lezen.
Van de 137 verdachten zijn er
65 vorige week vrijgelaten. De
overigen zitten op verschillen
de plaatsen in het land vast en
zullen per bus worden aange
voerd. Van zestig van hen be
schikt Justitie niet over de
identiteit. Op hun dagvaarding
staan wel hun foto en vinger
afdrukken afgedrukt. De Bin
nenlandse Veiligheidsdienst
(BVD) heeft op verzoek van
Justitie onderzoek verricht
naar de krakers en gegevens
over krakers en sympathisan
ten doorgespeeld naar de poli
tie van Groningen.
De organisatie van het proces
heeft veel tijd, geld en man
uren gekost. Drie rechters,
drie gerechtssecretarissen en
zes administratieve medewer
kers zijn voor een periode van
drie maanden voor dit proces
vrijgemaakt. De officieren van
justitie hebben de afgelopen
weken 850 uur extra gewerkt
waarbij nog eens 800 overuren
geteld moeten worden van ad
ministratief personeel.
De Groningse rechtbank
bijna naast het intussen
met de grond gelijk gemaakte
Wolters Noordhoff Com
plex wordt tijdens het pro
ces streng bewaakt. Ook in
houdelijk zal dit monsterpro
ces zich duidelijk van een 'ge
wone' strafzaak onderschei
den. Het openbaar ministerie
heeft alle verdachten eenzelf
de dagvaarding uitgereikt en
stelt hen dus collectief aan
sprakelijk voor de gewelddadi
ge rellen voor en tijdens de
ontruiming. Diverse advocaten
hebben al laten weten dat zij
vinden dat van iedere betrok
kene afzonderlijk zijn of haar
aandeel in de affaire zal
moeten worden vastgesteld,
om een eerlijke berechting te
verkrijgen. Het wordt boven
dien een politiek proces omdat
de krakers politieke motieven
hanteren om hun gedragingen
te rechtvaardigen.
(ADVERTENTIE)
De schoolcampus is weer begonnen.
Kom dus nü langs bij V&D!
VROOIVmDREESMANN1
In eigen land op vakantie
gaan. Dat betekent voor
velen dikwijls de keuze
uit twee mogelijkheden:
naar de bossen of naar het
strand. Maar dat er
binnen onze grenzen,
zolang die er tenminste
nog zijn, zich tal van
plekjes bevinden die ook
een vakantiebezoek waard
zijn, onthullen wijde
komende tijd in de
nieuwe zomerserie:
„Een andere kijk op
toeristisch Nederland".
Vandaag het antwoord op
de vraag wat
mariakaakjes met Smakt
te maken hebben.
Het dorpje Smakt, gelegen aan de spoorlijn Nijmegen-Venlo.
Voor je de naam hebt uitgesproken, ben je er al voorbij.
FOTO: PIERRE VAN DE MEULENHOF
Een dorpje aan de spoorlijn
Nijmegen-Venlo op de
grens van Brabant en Lim
burg. Vierenzestig wonin
gen, ruim tweehonderd in
woners. Dat is Smakt. Voor
je de naam hebt uitgespro
ken ben je in feite er al
voorbij. Een vlekje op de
landkaart, maar toch niet
zo onbekend als menig an
der Nederlands gehucht.
Vooral voor het katholieke
volksdeel heeft Smakt een
speciale betekenis. Het
dorpje geniet namelijk van
oudsher bekendheid als be
devaartsoord van de Heili
ge Jozef.
Jaarlijks trekt de uit 1699
daterende St.-Jozefkapel
tienduizenden Jozef-ver
eerders uit alle delen van
het land. Het kapelletje
werd in de zeventiende
eeuw gebouwd in opdracht
van baron Van Macken.
Aan de heren Van Macken
(des Macken) dankt Smakt
overigens ook zijn naam.
De kapel werd opgedragen
aan Jozef, de partner van
Maria, die tot dan toe ei
genlijk door de katholieke
kerk een beetje verwaar
loosd was. Van het kasteel
Macken, dat even buiten
het dorpje ligt, is overigens
weinig over. Alleen een
oude muur, die deel uit
maakt van een boeren
schuur, herinnert er nog
aan.
Hoe het Jozefbeeldje in het
kerkje van Smakt terecht
is gekomen meldt de histo
rie niet, maar het komt
waarschijnlijk uit Spanje.
Ten tijde van de bouw
stond een groot gedeelte
van Noord-Limburg onder
de heerschappij van de
Spaanse vorst Karei de
Tweede.
Op sleeptouw
Pater Verbeten, de huidige
rector,- weet meer te vertel
len over de Jozefverering.
„Kom binnen", zegt zijn
mannelijke huishoudster
nog voor ik mij bekend
heb gemaakt. Hij neemt
mij onmiddellijk op sleep
touw, de lange gangen van
het klooster door, op zoek
naar de rector. Ik word ge
maand iets minder luid
ruchtig te lopen om de
kloosterlingen niet te sto
ren in hun gebed.
De pater is blij verrast als
hij hoort dat pers in deze
Seculiere tijden helemaal
uit de Hofstad is afgedaald
om te komen praten over
de Jozefverering. Verbe
ten, lid van de Orde van de
Ongeschoeide. Camelieten
die Jozef als patroon eren,
is gaarne bereid het een en
ander over Smakt te ver
tellen. Op één voorwaarde:
ik moet hem dan straks
wel even op het station
van het nabij gelegen Vier
lingsbeek afzetten.
„Er is niets miraculeus aan
onze kapel", begint Verbe
ten. „Hier gebeuren geen
wonderen of visioenen en
tóch zijn we een bedevaart
soord! Jozef is de patroon
van een 'zalige levensstaat'.
Je roept hem aan als er
aan je leven niets meer
veranderd kan worden,
bijvoorbeeld als de huwe
lijksproblemen uitzichtloos
zijn of als je gehandicapt
bent. Jozef leert je te leven
met wat niet meer veran
derd kan worden, hij helpt
je overeind te blijven en er
niet onderdoor te gaan".
Haagse en Leidse deelne
mers, die jaarlijks hun be
devaart naar Sint Jozef
van Smakt maken, kunnen
daar ongetwijfeld over
meepraten.
Maar is het niet zo dat met
name vrouwen Jozef van
Smakt aanriepen in hun
speurtocht naar een goede
echtgenoot? Zelf herinner
ik mij, komende uit deze
omgeving, dat er vroeger
vanuit school en de pad
vinderij heel wat voettoch
ten georganiseerd werden
naar Smakt. Mijn vader zei
dan altijd gekscherend: 'bid
maar dat hij je een goede
vrijer mag geven'. Hoewel
dat zeker twintig jaar gele
den was, blijkt uit het gas
tenboek in de kapel dat er
ook nu nog steeds vrouwen
naar Smakt komen met
hetzelfde verzoek.
Mooie relaties
Pater Verbeten, ondeugend
glimlachend: „Inderdaad,
ik krijg heel wat vrouwen
op bezoek. Maar helaas, ik
moet u teleurstellen: Jozef
zorgt niet voor wonderen
en zeker niet voor vrijers.
Ik heb wel een verklaring
voor deze mythe. De feest
dag van de heilige Jozef is
namelijk op negentien
maart. Traditioneel komen
op die dag de meeste bede
vaartgangers, bovendien is
het dan meestal vastentijd.
Vroeger mocht je tijdens de
veertig dagen vasten niet
aan ontspanning doen. Be
halve op 19 maart en met
halfvasten. Veel jongens en
meisjes uit de omgeving
troffen elkaar dan hier.
Daar zijn hele mooie rela
ties voor het leven uit
voortgekomen, wat wil je
ook met al die korenvelden
hier! Maar om nou te zeg
gen dat St. Jozef daar de
hand in had. Overigens:
ik hou sowieso niet zoveel
van wonderen".
Aan het gesprek komt een
einde. De rector had nog
wel uren door willen pra
ten, maar ja, zijn trein
wacht. Voordat ik hem op
het station afzet stoppen
we nog even bij een in
woonster van Smakt om
wat kerkkopij af te geven.
„Zij tikt altijd het kerk
nieuws uit. Daar geef ik
haar zo nu en dan een rol
mariakaakjes voor", glun
dert pater Verbeten.
MARGA RIJERSE
Minister Pronk met de beide voorzitters van de Afrika-conferentie, Masire (rechts) en McNamara
(links). F0T0. ANP
