Vlogelijk uitstel partijcongres Sovjetunie
)e Klerk gaat
tiet in op eisen
xtreem-rechts
Zon prijs komt zelfs in de
mooiste dromen niet voor.
QeidwQowuvnt
Jeltsin heeft Gorbatsjov niet meer nodig
Nederlanders geven
niet veel geld voor
slachtoffers in Iran
T
JITENLAND
WOENSDAG 27 JUNI 1990 PAGINA 5
nti-drugsdag in China
ivierd met executies
^KING De Internationale Anti-drugsdag
juni) is niet onopgemerkt aan China voor
egaan. Terwijl in Peking een wetenschap-
jk forum werd gehouden, zijn op een mas-
n ijeenkomst in het Zuidchinese Kunming
rtien drugshandelaren geëxecuteerd. „Als
rbeeld", heette het vandaag in het Volks-
nt blad.
in afschrikking worden foto's van de terecht-
telden gepubliceerd met het onderschrift:
kregen wat ze verdienden": een nekschot.
;r dan 40.000 inwoners waren naar het sta-
i van Kunming opgetrommeld om het
rlezen van de doodvonnissen bij te wonen,
afloop verbrandden politieagenten kisten
tir320 kilo heroïne en 480 kilo opium, de
gsvangst van de afgelopen jaren.
Westduitsers azen
op DDR-spion Wolf
OOST-BERLIJN Markus 'Mi-
scha' Wolf (67), de legendarische
Oostduitse meesterspion uit het
tijdperk van de Koude Oorlog, is
bang voor de wraak van zijn
voormalige tegenspelers in het
Westen. De geheime diensten
van de Bondsrepubliek wachten
in spanning op het moment dat
zij de even gehate als bewonder
de spionagechef van de DDR ein
delijk kunnen verhoren. Procu
reur-generaal Alexander von
Stahl: „Ik heb er bezwaar tegen
dat ernstige misdadigers als luite
nant-generaal Wolf straks in een
verenigd Duitsland ongestraft
blijven".
Servië dwingt Kosovo
verder in het gareel
BELGRADO Het parlement van de
Joegoslavische republiek Servië zal op 1
en 2 juli onder de bevolking een refe
rendum houden over een nieuwe grond
wet, die een sterk nationalistische inslag
heeft. Ze voorziet in beperking van de
autonomie van de door Albanezen be
woonde provincie Kosovo en, indien de
Joegoslavische federatie uiteen valt, in
uitbreiding over de republieksgrenzeh
heen. Gisteren keurde het Servische
parlement een wet goed die de zeggen
schap van de lokale overheden in Koso
vo opschort. In maart vorig jaar werd
Kosovo, waar 90 procent van de bevol
king Albanees is, al goeddeels onder
Servisch gezag geplaatst waarna hevige
rellen uitbraken in de provincie.
Verbod op olieboringen
voor Amerikaanse kust
WASHINGTON Uit een oogpunt van
milieubescherming heeft de Amerikaanse
president George Bush gisteren in Was
hington een voorlopig verbod uitgevaar
digd op olie- en gasboringen voor de kust
van Florida, Californië, Oregon en bij het
natuurpark Everglades. Bush wil eerst na
dere studieën laten verrichten naar de
schadelijke effecten van dergelijke borin
gen op de omgeving. Voor de kust van Ca
lifornië, waar talloze zeeleeuwen en wal
vissen leven, kan op z'n vroegst in 1996
naar eventueel aanwezige olie- en gasvoor
raden worden gezocht. Bij de kust van Flo
rida, met z'n uitgebreide koraalriffen, is
dat pas in het jaar 2000 mogelijk.
Shamir: Sovjet-joden
die willen kunnen
naar bezet gebied
JERUZALEM Premier Yitzhak Shamir heeft
gisteren verklaard dat de vestigingspolitiek van
Israël de joodse immigranten uit de Sovjetunie
niet verhindert zich in de bezette gebieden te ves
tigen. De verklaring van Shamir komt twee dagen
na speculaties dat Israël vanwege de buitenlandse
kritiek de vestiging van Sovjet-joden in de bezette
gebieden wilde verhinderen. Shamir: „Natuurlijk
zal niemand door ons naar bepaalde gebieden en
plaatsen gestuurd worden. Maar iedereen in een
democratisch land heeft het recht om zich te ves
tigen waar hij maar wil".
OSKOU Er zijn ster
aanwijzingen dat het
partijcongres van de
mmunistische Partij
de Sovjetunie (CPSU),
aanstaande maandag
Moskou moet beginnen,
na de zomer wordt uit-
iteld.
Centraal Comité van de
nmunistische Partij komt
lag in Moskou bijeen,
irnemers wijzen erop dat
mogelijk zal beslissen of
partijcongres zal worden
esteld. Het Centraal Comi-
s bijeen geroepen op een
ment dat sommige commu-
ische leiders oproepen tot
tel. Partij-ideoloog Vadim
lvedjev had hier reeds op
inspeeld, en gisteren zei de
E sident van de Russische
i jubliek, Boris Jeltsin, op
persconferentie hetzelfde,
tsin noemde de hele gang
zaken bij de recente op-
ïting van de Russische
nmunistische Partij (RCP)
'erhaast en ondoordacht"
voorzag een ongewenst gro-
nvloed van de RCP op het
staande Partijcongres van
CPSU. De RCP heeft, tot
;njer verrassing, een voorna-
n lijk conservatieve signa-
r, en haar pasgekozen lei-
Polozkov is tegenstander
radicale vernieuwingen
nen de partij.
,e >r de hervormingsgezinde
tsin, die lid is van het voor-
trevende Democratisch
tform binnen de CPSU, re-
om zelfs te zinspelen op
mogelijk uittreden uit de
5U, waarin de nationaal-
isische communisten een
procent meerderheid
pben.
Stel van het CPSU-Congres
een behoorlijke nederlaag
>r partijleider Gorbatsjov
ekenen, die immers al twee
t de datum juist heeft ver- -
egd: van februari 1991 via
ober 1990 naar juli van dit
Een snellere hervorming
L i de CPSU stond Gorbatsjov
xrbij voor ogen.
i van net 28e
tijcongres.
FOTO: EPA
(Van onze correspondent
Alexander Milnninghoff)
MOSKOU Sovjetpresi
dent Michail Gorbatsjov
heeft meer problemen
dan een mens kan dragen.
En dus vindt ook zijn be
kendste tegenstander, Bo
ris Jeltsin, dat de presi
dent zijn twintigurige
werkdag moet ombouwen
naar een normaler ritme.
En dat kan heel eenvou
dig, vindt Jeltsin: Gor
batsjov moet zijn leider
schap van de CPSU opge
ven.
„Hij heeft te weinig aandacht
aan de Partij kunnen schen
ken, en de Partij heeft daar
van schade ondervonden", zei
Jeltsin gisteren op zijn tweede
persconferentie als president
van de Russische Republiek
(RSFSR) in Moskou. Jeltsins
mening wordt door tallozen
binnen de partij gedeeld, maar
niet door Gorbatsjov zelf: deze
heeft aangekondigd dat hij het
partijleiderschap blijft ambië
ren.
Men kan de veelgeplaagde lei
der begrijpen: het gaat steeds
slechter met het land, er is be
hoefte aan organisatie, en de
enige club, naast het leger, die
deze kan bieden, is de CPSU,
die in alle facetten van de
Sovjetmaatschappij haar voel
horens heeft, in principe
strak-getrapt is georganiseerd
en, zo zij zich zou kunnen re
organiseren tot een vertrou
wenwekkende leidinggevende
progressieve kracht, inderdaad
zeer goed in staat zou kunnen
zijn het perestrojka-proces
verder bij te sturen.
Helaas is het aanzien van de
communisten tot een rampza
lig dieptepunt gedaald: nog
geen twintig procent van de
bevolking gelooft dat de 18
miljoen kameraden het beste
met de natie voorhebben. En
de dreiging van een rampzalig
schisma binnen de CPSU is in
middels levensgroot: de radi
cale hervormers hebben al
aangekondigd zich te zullen
afscheiden, en al is hun aantal
slechts een bescheiden twee
procent, zij hebben de zaak
wel in beweging gebracht; en
met de profilering van het be
houdende blok van de RCP-
communisten lijkt een ver
splintering van de tot voor
kort almachtige CPSU zeer
reëel. Vandaar de plotselinge
roep om adempauze tot het na
jaar, al zal het in principe
waarschijnlijk niet veel hel
pen.
Verzelfstandiging
Boris Jeltsin herhaalde giste
ren zijn verstrekkende plan
nen ten aanzien van een ver
zelfstandiging van zijn Russi
sche Republiek RSFSR (de
hele USSR minus de Oekraï
ne, Wit-Rusland, de Baltische,
de Kaukasische en de Aziati
sche randgewesten, maar in
clusief Siberië). De zeventig
miljard roebel die de RSFSR
thans jaarlijks aan het centrale
gezag in Moskou geeft, in
naam van de wormstekige
USSR-idee, gaat hij bekorten
tot ongeveer twintig miljard.
Het centrale gezag - dus Gor
batsjov en zijn peretrojka-
team, dat op zijn beurt ook
weer een strijd op leven en
dood voert met de Moskouse
bureaucratie van bijna tachtig
ministeries, waarvan Jeltsin er
zeker zestig overbodig acht -
noemt hij „een bureaucrati
sche kliek", die hij verder niet
financieel wil ondersteunen.
De RSFSR, het oude Rusland,
gaat zich op eigen benen op
richten, zal zelfstandig contac
ten met de overige Sovjetrepu
blieken aangaan, maar ook
met het buitenland, en dat na
drukkelijk tot eigen welzijn.
Kortom: Jeltsin heeft Gorbats
jov als overkoepelende USSR-
president niet meer nodig. Hij
heeft al de oprichting van een
eigen nationaal-Russische bui
tenlandse handelsbank aange
kondigd, en zelfs een verwer
ping van de nietswaardige roe
bel als Sovjetmunteenheid
acht hij niet uitgesloten: de
convertibiliteit van de roebel,
meedingen op de wereld
markt, vindt hij een noodzake
lijk uitgangspunt. En als de
USSR met zijn vermolmde
marxistische economische sy
steem dat niet kan bereiken,
zal de oude Russische groot
macht herrijzen, om dat ten
langen leste ten eigen bate wel
te doen.
Geen rol meer
In dit soort overwegingen
speelt de CPSU eigenlijk al
geen rol van betekenis meer.
Vrijwel niemand gelooft nog
in de actuele slagkracht van
een filosofie die ontstond toen
er in het kapitalistische Wes
ten nog wel degelijk arbeiders
(en hun kinderen) werden uit
gebuit. Dank zij de glasnost
weet men nu, dat de sociale
gelijkberechtiging van de ar
beidersklasse in het Westen al
veel verder is voortgeschreden
dan in dit beklagenswaardige
land, waar in naam van de
idee een elitaire klasse is ont
staan met schandelijke privile
ges, die bij ons in Nederland
nooit zouden kunnen bestaan:
de vrije toegang tot normale
voedingsmiddelen en normale
medicamenten voor een paar
honderdduizend mensen bij
voorbeeld.
Jeltsin, hoewel afkomstig uit
die bevoorrechte klasse, heeft
zich daar steeds tegenstander
van getoond. En al is hij voor
alsnog niet succesvol in het
verwijderen van dit ongerief
(de meterslange zwarte limou
sines razen nog steeds door het
verkeer, niet zelden in squash-
tenue gehulde kinderen van
de bonzen vervoerend), men
blijft in hem geloven als de
man die uiteindelijk een soort
van rechtvaardigheid binnen
Rusland kan herscheppen.
Binnen Rusland, met nadruk,
de door Stalin zo onderdrukte
RSFSR: juist daarin ligt de
kracht van deze tanker uit de
Oeral. De Russische gigant, de
eeuwig tobbende moezjik met
zijn stompzinnige Russische
rotproblemen, in een centraal
geleide federatie, die behekst
was door de falende marxisti
sche idee, is nu ontwaakt, zo
lijkt het althans, door toedoen
van deze Jeltsin.
Meer rekening
Gorbatsjov, als vertegenwoor
diger van het alombeschimpte
Sovjetgezag, zal met de dag
meer rekening met Jeltsin
moeten houden. Gorbatsjovs
grootste en meest onloochen
bare verdiensten liggen op
buitenlands terein, waar Jelt
sin nauwelijks heeft kunnen
scoren. Maar naar de eigen be
volking toe spreekt de Sovjet
president veel minder overtui
gende taal. En juist daar grijpt
Jeltsin zijn kans: Rusland kan
en zal als zelfstandige natie
herrijzen is zijn boodschap im
mers.
Maar de grote angst van elke
waarnemer is deze: is het al
niet te laat? Zal ook een door
het marxisme platgemaakt
Rusland niet meer de veer
kracht hebben om de dyna
miek te ontwikkelen die Jelt
sin voor ogen staat? En zal, in
aansluiting daarop, de USSR
nog wel de noodzakelijke co
hesie kunnen behouden (denk
aan de overal ontstane etni
sche bloedbaden) om onder
leiding van Gorbatsjov, slacht
offer en uitvoerder van de his
torische wetmatigheden die hij
is, nog aansluiting te vinden
bij de mondiale ontwikkelin
gen?
PANNESBURG Verte-
woordigers van extreem-
htse blanke groepen heb-
hun teleurstelling uitge-
loken over het verloop van
onderhoud dat ze gisteren
Pretoria hadden met presi-
djit F.W. de Klerk. De Klerk
tgerde in het gesprek in te
d n op de eisen tot garanties
handhaving van de blanke
itieke soevereiniteit en te-
de vestiging van een com-
nistisch bewind in Zuid-
•ika.
rechtse groepen zeiden dat
hervormingsbeleid 'van de
ering een overgave bete-
fit aan de Verenigde Staten,
lot-Brittannië en Zuidafri-
ncinse communisten. Een van
aildeelnemers aan het onder-
Jaap Marais, zei na af-
dat De Klerk verstrikt is
•jaakt „in een web waartoe
uitsluitend linkse mensen
toegang hebben". Aan het ge
sprek werd onder andere deel
genomen door de neo-nazisti-
sche Afrikaner Weerstandsbe
weging. Deze organisatie heeft
blanke commando-eenheden
opgericht en dreigt de wapens
opte nemen als de regering
doorgaat met haar hervormin
gen. De regering-De Klerk
streeft naar een dialoog met
het ANC en andere anti-apart-
heidsgroepen. Uit die dialoog
dient uiteindelijk een nieuwe
grondwet voort te komen,
waarin de beëindiging van
apartheid moet wórden beze
geld.
De extreem-rechtse organisa
ties zijn niet rechtstreeks ver
tegenwoordigd in de blanke
kamer van het parlement,
maar zeggen te beschikken
over tienduizenden volgelin
gen onder blanke boeren.
Lusaka stelt
avondklok in
LUSAKA In de Zambiaan-
se hoofdstad Lusaka is een
avondklok ingesteld nadat de
protesten tegen de verhoging
van de voedselprijzen gisteren
hun tweede dag in waren ge
gaan. Bij de rellen vonden
vijftien mensen de dood en
raakten 190 anderen gewond.
Miami verdeeld over
bezoek van Mandela
MIAMI In de steden die
ANC-leider Nelson Mandela
tot dusver op zijn Noordameri-
kaanse rondreis aandeed kon
hij rekenen op een warm ont
haal, maar in Miami zal het er
morgen anders aan toe gaan.
Mandeia's uitlatingen over de
Cubaanse leider Fidel Castro
zijn slecht gevallen in de
hoofdstad van Florida, waar
veel Cubaanse ballingen leven.
De meeste Cubaanse politici
weigeren Mandela in Miami te
begroeten omdat hij de men
senrechtensituatie in Cuba
niet aan de kaak stelt.
WERELDRECORDPOGING
IN ZIEKENHUIS OP HOL
„Alstublieft,
stop sturen
wenskaarten"
LONDEN Wie het Londen-
se Royal Marsden Hospital belt
om te vragen hoe het gaat met
het zieke jongetje Graig Sher-
gold, krijgt na „one moment
please" een cassettebandje te
horen met als belangrijkste
boodschap: „Alstublieft, stuur
geen beterschapskaarten
meer!" Ze moeten in dat zie
kenhuis met de handen in het
haar zitten, want vanaf het
moment dat het boulevardblad
'The Sun' middels een ketting
fax een wereldwijde actie ont
ketende, stromen wenskaarten
met zakken tegelijk binnen.
Maar het is echt niet meer no
dig.
Nog dagelijks krijgen mensen
via de fax het volgende be
richt: „Het Engelse zevenjarige
jongetje Graig Shergold heeft
een hersentumor en heeft
slechts korte tijd te leven. In
de tijd die hem nog rest wil hij
proberen te worden opgeno
men in het Guinness Book of
Records als degene die het
grootste aantal beterschaps
kaarten heeft ontvangen".
Vervolgens wordt het adres
genoemd van het Londense
ziekenhuis, vergezeld van het
verzoek de brief veelvuldig te
verspreiden. En het werkt,
want veel mensen krijgen me
delijden en zijn wel bereid dat
op een kaartje te schrijven.
Helaas gebeurt dat nu nog
steeds, terwijl het record al
lang gevestigd is.
Inmiddels heeft Graig al meer
dan 16 miljoen kaarten ont
vangen, maar de meeste tellen
niet meer mee. Het Guinness
Book of Records vond vijf mil
joen welletjes en stopte de no
teringen. Maar hoe maak je
dat duidelijk aan de mensen
die zo'n faxbericht voor het
eerst onder ogen krijgen?
Alle pogingen van bedrijven
om met soortgelijke ketting
brieven de lawine van kaarten
voor Graig te bestrijden lijken
yergeefs. Het ondoordachte
maar 'goedbedoelde' initiatief
van 'The Sun' heeft de schijn
gekregen van een nèt iets te
flauwe grap.
De Londense PTT'ers hebben
hun handen vol aan het sorte
ren van de eindeloze stroom
kaarten en hebben daarbij
zelfs hulp nodig van vrijwilli
gers. Rond november vorig
jaar kwamen de eerste kaarten
uit Nederland, maar nu komen
ze vooral uit Italië. Als een
olievlek verspreidt het achter
haalde bericht zich over ande
re landen.
Graig Shergold is inmiddels
weer thuis bij zijn ouders en
moet nog regelmatig worden
behandeld. Veel meer dan dat
zijn gezondheid „zo goed is als
naar omstandigheden moge
lijk" wil het ziekenhuis niet
over de zieke jongen zeggen.
„Alle mensen worden ontzet
tend bedankt. Het is erg lief
van ze, maar het is wel genoeg
zo", besluit een woordvoerster
van het Londense ziekenhuis.
DRÉ VAN SCHOONDERWOERD
Een reddingsploeg heeft zes dagen na de aardbeving in het noordwesten van Iran nog een moeder
en haar zoon levend uit het puin weten te halen. Dit kind zoekt nog steeds naar zijn familie.
FOTO: AP
DEN HAAG/TEHERAN
Het Nederlandse volk
heeft nog niet diep in de
buidel getast voor de
slachtoffers van de aard
bevingsramp in Iran. Op
gironummer 800.800 van
de gezamenlijke hulpor
ganisaties in ons land was
tot gisteren nog geen
130.000 gulden binnenge
komen.
De kosten die het Neder
landse Rode Kruis, Artsen
zonder Grenzen en Unicef
bij hun hulp aan Iran hebben
gemaakt bedragen nu al een
veelvoud van dat bedrag.
Toch verwachten de hulp
verleners dat onze bevolking
alsnog veel geld zal geven
voor de slachtoffers van de
aardbeving. Ook in onder
meer Frankrijk, Groot-Brit-
tannië en Oostenrijk is tot nu
toe slechts lauw door het pu
bliek gereageerd op inzame
lingsacties die sinds donder
dag zijn opgezet. De tegen
vallende financiële opbreng
sten staan in schril contrast
met de opbrengsten van ac
ties voor Armenië anderhalf
jaar geleden. Volgens de
hulporganisaties zijn het in
tolerante imago van het isla
mitische Iran ('Rushdie-af-
faire') en de gijzeling van
westerlingen door Iran-ge-
zinde groeperingen in Liba
non de oorzaken voor de te
rughoudendheid bij het wes
terse publiek. Bij de aardbe
ving in Iran zijn ruim 50.000
mensen om het leven geko
men; het aantal gewonden
bedraagt 100.000 en het aan
tal daklozen 500.000.
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
De bemanning van ,,'t Seepaert" heeft tot het uiterste
'reden; de meeste opvarenden zijn gesneuveld en nu alle mu
is verschoten, blijft Rob niets anders over dan zich over te
e Ven; de weinige matrozen die hij nog tot zijn beschikking heeft
'ouden, hebben niet eens kunnen verhinderen, dat hun schip
sleeptouw werd genomen. Beangstigend stil is het bijna, nu
kanonnen niet meer bulderen. Maar wat is dat? Snel draait
zich om; hij heeft voetstappen gehoord. En daar staat
ins Peer de Schuymer voor hem. Kijk, en daar komen nog
andere schipbreukelingen van zijn vloot. Peer maakt een
buiging voor Rob en zegt grijzend: „Het verheugt mij zeer, sin
jeur, met u kennis te mogen maken. Het lot is ons heden ongun
stig gezind geweest, doch mijn vrienden en ik staan geheel te
uwer beschikking". Dan stelt hij ook de anderen voor, waaronder
Philipo, de Genuees. Vóór Rob van zijn verbazing is bijgekomen,
hoort hij echter andere stemmen; de Turken zijn aan boord ge
komen en Abas Turc deelt luid zijn bevelen rond. „Haal dat vod
neer!" roept hij, wijzend naar de nog steeds van de grote mast
waaiende Princevlag.
Sofia wil leger
inzetten tegen
studentenprotest
SOFIA Bulgaarse autoritei
ten hebben gisteren gewaar
schuwd dat zij veiligheidstroe
pen zullen inzetten om een
einde te maken aan een golf
van studentenprotesten in het
land. De activisten eisen een
onafhankelijk onderzoek naar
vermeende fraude bij de on
langs gehouden parlements
verkiezingen die de vroegere
Bulgaarse Communistische
Partij met ruime meerderheid
heeft gewonnen. In de hoofd
stad Sofia gingen gisteren 21
professoren, journalisten en
ouders van studenten in hon
gerstaking om de eisen van de
studenten te ondersteunen.
Ook in onderwijsinstellingen
elders in het land wordt actie
gevoerd.
All season dekbed. Gevuld met 65% dons en 35% donsveertjes. Donsdichte katoenen tijk in
zacht lila. Carré gestikt, dus de vulling kan niet verschuiven. Het zomergedeelte is licht gevuld, dat
voor herist en voorjaar zwaarder. Samen ideaal voor de winter.
1-persoons,135x200cm. Van^Wp- voor 349,-
1-persoons extra lang, 135x220 cm.
VanA^T- voor 399,-
2-persoons, 200x200 cm.
Van£90^ voor 499,-
Lits-jumeaux, 240 x 200 cm.
VanJU9^ voor 599,-
Bijpassend halfdons hoofdkussen.
Van^9^" voor59,-
VROOM^SDREESMANN -
