Vaticaan „antwoordt kritische theologen kerk wereld V) beroepingen Gemeente kan hoogstens het refrein zingen Senaat Louisiana eens met strenge anti-abortuswet Hervormde theoloog dr. A.J. Rasker overleden CcidAcGouaatt Kerken zien in Duitse uni< ongekende uitdaging" KNUFFELS VOOR AFRIKA van wensen met gevoel Kerken Z-Afrika eisen nieuwe grondwetgevende vergadering mT £eidóc(2ouratit GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £6tdóc6outfMii WOENSDAG 27 JUNI 1990 PAGINA Reform jodendom erkent homoseksuele rabbijnen SEATTLE Het reform jodendom, de meest liberale van de drie stromingen in het jodendom, erkent sinds dinsdag officieel homoseksuele rabbijnen. De 500 deelnemers aan de jaarlijkse rabbijnenconferentie in Seattle (VS) hebben gebroken met een traditie van 4.000 jaar. Volgens de deelnemers zijn er al lange tijd homoseksuele rabbijnen en is hun besluit slechts de feitelij ke erkenning daarvan. Het besluit heeft betrekking op de 1,3 miljoen reform joden in de wereld, van wie verreweg de mees ten in Noord-Amerika wonen. Rabbijn Yoel Khan van de jood se gemeente in San Francisco, die voor het merendeel uit ho moseksuelen bestaat, noemde het besluit „een grote door braak". „Het is zeer zeker een belangrijke stap naar religieus liberalisme in dit land". Studio in Leningrad voor Trans World Radio LENINGRAD De eerste studio iri de Sovjet-Unie van Trans World Radio voor radio-evangelisatie is geopend en kan nu worden gebruikt voor het maken van Russische programma's door lokale christenen. De opening werd verricht door de op richter en president van Trans World Radio International, Dr. Paul Freed (72). Naar verwachting zullen later in dit jaar nog méér studio's van Trans World Radio in de Sowjet-Unie wor den geopend: in Moskou, Minsk en Brest. Trans World Radio is een internationale wereldwijd werkende radiozendingsorgani- satie, die het Woord van God in ongeveer 80 talen vanaf zeven zendstations verspreid over de aardbol, uitzendt met het doel de medemens te bereiken met het Evangelie en om christenen te ondersteunen in hun geloofsleven. Deugd verheught Hendrik Laurensz Spieghel ABSOLUTE GEHOORZAAMHEID AAN PAUS GEEIST VATICAANSTAD Rooms-katholieke theolo gen die niet op een lijn met het Vaticaan zitten, mogen hun denkbeelden niet via de massamedia verspreiden. Deze waar schuwing staat in de 'in structie over de kerkelij ke roeping van de theo loog' die gisteren in het Vaticaan is gepresen teerd. Kritische theologen die druk uitoefenen op de publieke opinie dragen niet bij aan de oplossing van leerstellige pro blemen en dienen op geen en kele manier de waarheid, al dus het dertig pagina's tellen de document van de hand van kardinaal Joseph Ratzinger, hoofd van de congregatie voor de geloofsleer. Het document heeft de per soonlijke instemming van de paus. In het stuk worden duidelijke grenzen gesteld aan de vrij heid van theologen en aan het theologisch pluralisme. Vol gens Ratzinger moet de in structie ook gezien worden als antwoord op de Verklaring van Keulen, waarin 163 Duitstalige theologen forse kritiek uiten op het beleid van paus Johannes Paulus II. Van rooms-katholieke theolo gen wordt geëist dat zij volle dig instemmen met de leer van de kerk. Deze „religieuze instemming" is geen uiterlijke en disciplinaire aangelegen heid, maar een kwestie van geloofsgehoorzaamheid, zo blijkt uit het document. Het document waarschuwt theologen die zeggen dat ze van de pauselijke uitspraken over geboortenbeperking kunnen afwijken, omdat deze nooit onfeilbaar zijn ver klaard. De paus ontving „god delijke bijstand" toen hij deze uitspraken formuleerde en rooms-katholieken moeten die dus accepteren en gehoor zamen. Het document reageert hier mee op de kritiek in de Ver klaring van Keulen (januari 1989), die onder meer betrek king heeft op het feit dat de paus de afwijzing van kunst matige voorbehoedmiddelen tot „hoeksteen van de christe lijke leer" heeft gemaakt. Als de paus doet wat niet tot zijn ambt behoort, kan hij ook geen gehoorzaamheid verlan gen, alduS de ondertekenaars. Zelfs als de geloofsleer niet in het geding is, zal de theoloog zijn eigen mening nooit bren gen als waarheid waaraan niet getornd kan worden, schrijft Ratzinger aan de criti ci. De theoloog die er anders over denkt, doet er goed aan zijn mening snel bij te stellen. De Verklaring van Keulen, waarbij zich later enkele hon derden theologen hebben aan gesloten, leverde tevens kri tiek op de pogingen van de paus om de vrijheid van het theologisch onderzoek in te perken. Ook wordt protest aangetekend bij bisschopsbe noemingen die tegen de wil van de plaatstelijke kerk doorgevoerd worden. Een georganiseerde aanval op de leerbevoegdheid van de paus en zijn bisschoppen kan niet getolereerd worden, al dus het document. De leer van de kerk kan niet veran derd worden, omdat de pu blieke opinie daar om vraagt, maar zal verdedigd moeten worden als de goddelijk geo penbaarde waarheid. Wiedenhofer Ondanks de nieuwe verkla ring van het Vaticaan zijn Duitse theologen voor een collega bij het Vaticaan in de bres gesprongen. Zij verkla ren zich solidair met dr. Sieg fried Wiedenhofer, die van het Vaticaan geen toestem ming heeft gekregen om aan de universiteit van Graz (Oos tenrijk) theologie te doceren. Het Vaticaan heeft moeite met Wiedenhofer, omdat hij de Verklaring van Keulen Kardinaal Joseph Ratzinger. heeft ondertekend. De collega's van de Frankfur ter theoloog hebben in een petitie aan de Duitse, Oosten rijkse en Zwitserse bisschop pen geklaagd over de gang van zaken. Zij schrijven dat Wiedenhofer diep geraakt moet zijn door de afwijzing, te meer daar deze alleen berust op ondertekening van de Ver klaring van Keulen. Hierin hebben 163 Duitstalige theolo gen in januari 1989 stevige kritiek uitgeoefend op paus Johannes Paulus II. Het Vaticaan heeft volgens de theologen nooit bezwaar ge maakt tegen de levenswandel of de leeruitspraken van Wie denhofer en heeft dus niet het recht hem een leerstoel te weigeren. Bovendien heeft de 48-jarige theoloog voor zijn werk in Frankfurt al de ker kelijke zending ontvangen. Hervormd geld voor kerkelijke presentie op Floriade '92 LEIDSCHENDAM De Ge- nerale Financiële Raad (GFR) van de Nederlandse Her vormde Kerk heeft twintig duizend gulden beschikbaar gesteld voor de kerkelijke presentatie op1" de land- en tuinbouwtentoonstelling Flo riade in 1992 in Zoetermeer. Haagse en Zoetermeerse ker ken zijn van plan om op deze grootscheepse, deels, perma nente, tentoonstelling onder meer een stiltecentrum en een soort kloosterhof in te richten. Ook is het de bedoeling dat er pastores aanwezig zijn. De GFR deed zijn financiële toe zegging mede namens het Hervormd Evangelisatorisch Beraad (HEB) en de Generale Diakonale Raad (GDR). De totale kosten van het ker kelijk project belopen de kwart miljoen gulden; drie kwart van dat bedrag is in middels toegezegd. In augus tus beslissen de iniatiefnemers of ze doorgaan met de plan- Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Capelle aan den IJssel (toez.) P. Koeman te Woudenberg (part-time); te Emmen (toez.; part time) mw. E. E. Nordt, kand. te Am sterdam; te Heemse H. van Meerveld te Rockanje; te Sellingen L. Raves- loot te Westerhaar. Aangenomen naar Zuid-Beijerland J. van Popering te Windesheim, die bedankte voor Oostelijk-Flevoland. Bedankt voor Oud-Beijerland (deelgemeente Ont- moetingskerk) W. L. Pera te Zoeter meer. Toegelaten tot de evangelie bediening R. Brouwer, van Herwij- nenplantsoen 152, 3431 VM Nieuwe- geln. Toegelaten tot de evangeliebe diening en beroepbaar M. van Duin, Bosplein 41, 2224 GC Katwijk aan den Rijn. H. de Jong, Wijdauplant- soen 5. 4337 VJ Middelburg. Gereformeerde Kerken Beroepen te Bergum drs. T. A.. Hut- tenga te Zwaagwesteinde. Aangeno men naar Velsen M. de Kievit te Har- degarljp. Aangenomen naar Boven- smllde (belden part-time) drs. P. Wattel en mw. drs. W. C. Wattel-de Heer, kand. te Amsterdam. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Heemse M. J. C. Blok te Apeldoorn. LEEUWARDEN De Inter kerkelijke Stichting voor het Liedboek (ISK) heeft 1 mil joen gulden gereserveerd voor een eventuele nieuwe opzet van het Liedboek voor de Kerken. Dit blijkt uit een door de ISK opgestelde beleidsnota 'Liedboek 2000'. Uit deze nota blijkt verder dat het Liedboek nog steeds goed verkocht wordt, maar dat er wel reke ning mee moet worden gehou den dat het Liedboek ooit zal verouderen. Volgens de ISK zal een eventuele nieuwe op zet van het Liedboek een zeer complexe zaak worden. Men wijst onder meer op een ver arming van taalgebruik en muziekonderwijs dat zijn weerslag heeft op het ker klied. "De gemeente kan op den duur niet méér meezin gen. Zij zal dat moeten overla ten aan een cantorij en zelf hoogstens een refreintje van een voor de hand liggend soort kunnen meezingen". De ISK zal pas met het samen stellen van een nieuw Lied boek starten als de deelne mende kerken in de ISK hier toe de opdracht geven. Het breed moderamen van de ge nerale synode van de Gerefor meerde Kerken bespreekt de nota in haar septemberzitting. BATON ROUGE De Senaat van de Amerikaanse staat Louisiana heeft gisteren een strenge anti-abortuswet goedge keurd die vruchtafdrijving ook in geval van verkrachting of incest verbiedt. De gouverneur van Louisiana, Buddy Roemer, heeft gezegd dat hij zijn veto over de wet zal uitspreken als die in haar huidige vorm aan hem wordt voorgelegd. De wet, die vorige week al door het Huis van Afgevaardigden van Louisiana werd aangenomen, is de strengste die ooit door een Amerikaanse staat is overwogen. De wet regelt ook dat doktoren, die schuldig worden bevonden aan het uitvoeren van een abortus, tot tien jaar dwangarbeid veroordeeld kunnen worden. Het Huis van Afgevaardigden moet zich nog uitspre ken over de amendementen die de Senaat heeft toegevoegd, waaronder de garantie dat abortus wel toegestaan is als het le ven van de moeder in gevaar is. Daarna gaat de wet naar gou verneur Roemer, die al met zijn veto heeft gedreigd. LEIDSCHENDAM De theoloog dr. A.J. Rasker, die van 1954 tot 1974 hervormd kerkelijk hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Leiden was, is op 84-jarige leeftijd overle den. Rasker stond in de Neder landse Hervormde Kerk lan ge tijd bekend als 'Rooie Ras ker'. Hij had die bijnaam on der meer verdiend door zijn boek 'Wij kiezen voor het ge vaarlijke leven' (1958), waarin hij stelling neemt tegen de kernbewapening, en door zijn bijdrage aan een herderlijk schrijven over oorlog en vrede (1962). Hij riep als een van de eerste Nederlandse theologen op om als westelijke samenlevingen niet te kiezen voor het mili taire avontuur, maar voor de weg van verzoening te kiezen. „Het christelijke westen zou de wereld kunnen redden, als het niet boven alles zichzelf begeerde te redden. Als het meer christelijk en minder westelijk zou durven zijn", zo schreef hij in de hoogtijdagen van de koude oorlog. In 1958 raakte hij betrokken bij de Christelijke Vredesconferen tie (CFK). Rasker werd in 1954 benoemd tot kerkelijk hoogleraar in de vaderlandse kerkgeschiede nis, de christelijke ethiek en het apostolaat. Eerder was hij predikant in Nieuw-Buinen geweest, rector aan de theolo gische hogeschool in Batavia en predikant in Haarlem. In 1935 promoveerde hij op een proefschrift over 'De ethiek en het probleem van het boze'. De kerkelijk hoogleraar richt te in 1956 hét convent voor politiek ethos op, dat nauw zou gaan samenwerken met de Praagse Conferentie. Hij werd later bestuurlid van deze christelijke vredesconfe rentie en maakte in die hoe danigheid vele reizen naar Oostbloklanden. Bij zijn afscheid als hoogle raar verscheen in 1974 een handboek over 'De Neder landse Hervormde Kerk van af 1795'; in de tachtiger jaren is daarvan een gewijzigde herdruk verschenen. De theoloog dr. N.T. Bakker noemde Rasker ooit 'een re volutionair van de zuiverste graad'. De 'ethicus der verzoe ning' was dit geworden enkel en alleen omdat hij de christe lijke leer op het leven betrok, aldus Bakker. Uitdaging voor allen De werkgeversorganisaties hebben een plan gelanceerd o| mensen die de wao in dreigen te gaan, toch in dienst te ku nen houden. Werknemers die voor maximaal 33 procent a beidsongeschikt zijn, zouden in elk geval hun baan moeti behouden; collega's die voor twee derde afgekeurd worde zou als het even kan een passende arbeidsplaats moeten wo den aangeboden. Op zich zijn alle plannen die leiden tot minder arbeidsong schikten toe te juichen. Immers, het aantal wao'ers en aaw'ers is nog altijd groeiende. Meer dan 850.000 zijn er r Over dit jaar genomen een stijging met maar liefst 70.000. grens van één miljoen, waar een ieder voor huivert, is als tempo wordt voortgezet snel in zicht. Dat juist de werkgevt met een wao-plan komen is prijzenswaardig. Want zij z het die deze wettelijke regeling vele jaren hebben gebrui als een bodemloze put waarin met instemming van ivakbeweging iedere wat minder productieve werknem kon worden. HET is echter wel de vraag of het werkgeversplan zo soi aal is als de indieners het doen voorkomen. VNO-voorzitt Van Lede noemde het van historisch gewicht dat de werkg vers „een eigen taboe" hebben doorbroken. Hij ontleen daaraan het recht de vakbonden op te roepen tot een tege prestatie. Zij zouden niet langer moeten vasthouden aan gedachte dat een voor honderd procent afgekeurde werkr mer tot aan zijn pensioen een uitkering dient te krijgen v 70 procent van zijn laatstverdiende loon. In de wao zoud dezelfde spelregels moeten gelden als in de Werkloosheit wet. Leeftijd en arbeidsverleden zijn bepalend voor de hoe te van de uitkering, waarna de uitkering geleidelijk woi verlaagd tot het bijstandsniveau. DlT laatste heeft de FNV furieus gemaakt. Volgens de a centrale hebben de werkgevers maar één doel voor ogen: 1 'uitkleden' van de wao. Dat is echter geen reden om d maar meteen alle voorstellen af te wijzen. Het CNV stelt zi gematigder op. Deze centrale wil alles in het werk stellen o te voorkomen dat het spookbeeld van een miljoen arbeidso geschikten realiteit wordt. Als de werkgevers werkelijk bereid zijn zo veel mogeli gedeeltelijk arbeidsongeschikten in dienst te houden, dan dat wel degelijk een stap in de goede richting. Van de hui( ge 850.000 wao'ers zou circa twee derde nog heel goed h eigen brood kunnen verdienen. Als er maar voldoende aa gepaste arbeidsplaatsen waren. Dat laatste moet de uitdagi zijn voor alle werkgevers, werknemers en regering. Sam hebben zij de verzorgingsstaat opgebouwd; samen moeten ook dit sociale probleem kunnen oplossen. Zij zijn dat a hun stand verplicht. BERLIJN De grootste kerken in de Bondsrepu bliek en de DDR zien de naderende veranderingen in hun land als „een onge kende uitdaging voor ie dereen". Zij hebben voor het eerst een gezamenlijke verklaring uitgegeven over de economische, mo netaire en sociale unie die op 1 juli een feit wordt. De Duitsers kunnen de deling van hun land alleen maar overwinnen door met elkaar te leren delen, aldus de evan gelische (lutherse) en rooms- katholieke bisschoppen in hun verklaring. Als ze dat niet doen, zullen ze er nooit in sla gen een nieuwe gemeenschap te vormen. De inwoners van de DDR heb ben onder de gevolgen van de oorlog het zwaarst geleden, schrijven de bisschoppen, tér- wijl ze niet schuldiger waren dan de Duitsers in de Bondre publiek. De Westduitsers zijn daarom nu moreel verplicht mee te werken aan de ophef fing van de financiële en eco nomische verschillen. De i schoppen verwachten ech niet alle heil van het oploss van economische problem „Zonder een nieuwe vitalii van het christelijk geloof bi wen we huizen waarin mensen niet echt kunnen a men en ziek worden". Op kerken en christenen r volgens de bisschoppen taak om op te komen voor armen en zwakkeren, diej ook in een democratie alt| zullen zijn. Zij denken in l bijzonder aan arme ouder| daklozen, kinderrijke gezi nen, alleenstaande moders j vaders, werklozen en buite landers, alsmede ongeboi! kinderen, gehandicapten zieken. Het verenigde Duitsland i volgens de kerkelijke leidi „krachtige impulsen" moei geven aan de Europese sami werking. Maar de nieuwe ei heid onder de Duitsers zal leen de „proeftijd" doorsfc als er tegelijkertijd nieu krachten worden gemob seerd in de wereldwijde sti tegen onrecht, honger en moede. GIRO 6522 GOUDA KAAPSTAD De Zuidafri- kaanse kerken moeten net als de bevrijdingsbewegingen ei sen dat er een nieuwe grond wetgevende vergadering in Zuid-Afrika komt. Deze op roep deed secretaris dr. Frank Chikane gisteren aan het be gin van de jaarlijkse vergade ring van de Zuidfrikaanse Raad van Kerken (SACC). Pas als alle Zuidfrikanen on geacht huidskleur aan de ver kiezing van _een dergelijke vergadering kunnen deelne men en als de nog steeds be- staande apartheidswetten ein delijk zijn opgeheven^is er volgens Chikane sprake van 'onomkeerbare hervormin gen' in Zuid-Afrika. Aangezien president F.W. de Klerk deze stappen nog niet heeft durven zetten, blijft de SACC oproepen tot sancties, aldus Chikane. „Zolang de wetten in dit land gemaakt worden door de huidige wet gevers, is er een simpele •meerderheid van de minder heid in het parlement nodig om de vooruitgang die nu be reikt is, terug te draaien". SACC-voorzitter Manas Bu- thelezi riep de Zuidafrikaanse kerken op tot herbezinning. „Dit jaar is een keerpunt in onze geschiedenis, dus moeten wij gaan nadenken over onze opdracht in het tijdperk na apartheid". In het verleden hebben de kerken plaatsver vangend moeten optreden voor de verboden bevrijdings bewegingen, waardoor andere taken zijn verwaarloosd. Buthelezi duidde onder meer op de bezinning op de theolo gische verschillen tussen de Zuidafrikaanse kerken. De strijd tegen de gemeenschap pelijke vijand van het apart heidsregime heeft deze histo rische verschillen verdoezeld, aldus de voorzitter, maar zij zullen de komende tijd onge twijfeld een rol gaan spelen. De tachtig vertegenwoordi gers van de 19 SACC-lidker- ken (die gezamenlijk een ach terban van 7,5 miljoen chris tenen hebben) zullen tijdens hun vierdaagse vergadering onder meer voorbereidingen treffen voor de gemeenschap pelijke conferentie van alle kerken in het najaar. Ook zul len zij een opvolger moeten kiezen voor de aftredende voorzitter Buthelezi. Opt! ïmisme Deze wordt door de kerken als een enorme uitdaging be schouwd. Er heerst een sfeer van groot optimisme onder de deelnemers van de conferen tie die wordt gezien als een belangrijke mogelijkheid om de politiek in Zuia-Afrika te beïnvloeden. Aanvankelijk voelde de Zuid afrikaanse Raad van Kerken (SACC) niets voor een geza- melijke conferentie, waartoe president F.W. de Klerk eind vorig jaar had opgeroepen. De raad wilde niet onder leiding van de president spreken met kerken als de NGK (de blan ke Nederduitse Gereformeer de Kerk) die de apartheid hebben gesteund. Nadat De Klerk zich afgelopen week had teruggetrokken als orga nisator, had de SACC geen bezwaar meer. Het wordt de eerste keer in de geschiedenis van Zuid- Afrika dat alle kerken op een conferentie aanwezig zullen zijn. De in 1960 gehouden conferentie van kerken, be kend als de 'Cottesloe-confe- rentie', viel uiteen over de kwestie van de apartheid. Sinds die tijd hebben de ker ken hun verschillen niet meer willen bespreken. SACC-secretaris dr. Frank Chikane denkt dat de kerken in Zuid-Afrika op politiek ge bied en over apartheid ver deeld waren maar niet in theologisch opzicht. Volgens hem is nu de tijd aangebroken voor een gezamelijke theolo gie. „Nu het politieke systeem ineenstort, geeft het ons de gelegenheid om nieuwe theo logische modellen te ontwik kelen". De politieke verande ringen hebben het voor de kerken noodzakelijk gemaakt elkaar te ontmoeten, aldus Chikane. Volgens Chikane betekent deze historische ontmoeting een mijlpaal in de geschiede nis van Zuid-Afrika die „de hele bestaande situatie van oecumenische betrekking in Zuid-Afrika, maar ook inter nationaal zal veranderen.". Volgens hem zal de stem van de kerk in haar geheel erdoor versterkt worden. NGK-voorzitter Professor Jo- han Heyns, deelt Chikanes optimisme. Voor een herha ling van Cottesloe is hij niet bang. „Alle betrokken partij en willen verzoening". Vol gens hem zal de rol van de kerk in het 'nieuw Zuid-Afri ka' zeker op de agenda ver schijnen, maar ook de ver houding tussen kerk en staat zal besproken moeten wor den. Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers) Kantoor: Apothekersdijk 34. Leiden Telefoon: 071 - 122 244. Postadres postbus 11, 2300 AA Leiden. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorging Telefoon: 071-122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u op za. van 14 00 tot 15.00 u. Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaart 25,8! 75,11 285,51 per maand f. 24,85 per maand f. per kwartaal 74,10 per kwartaal per jaar f. 284,50 per jaar Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702. Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2