Lubbers steelt Dublin-show
Kosto: asielverzoeken
sneller afhandelen
'ENERGIE-PLAN' GETUIGT VAN GOED KOOPMANSCHAP
BRD zal uitspraak over tol eerbiedigen
EG spreekt eind dit jaar
over politieke eenwording
Defensie moet red;
dit jaar bezuiniger^
Onderzoek van ruimte komt danig in gedrarj
BINNENLAND/BUITENLAND
QeidóaQowuvtd
DINSDAG 26 JUNI 1990 PAGI j
Doden bij brand
op Britse tanker
OSLO Een explosie en een
daaropvolgende brand op een
Britse olietanker voor de
Noorse kust hebben gisteren
minstens twee bemanningsle
den het leven gekost, maar het
vuur kon onder controle wor
den gebracht voordat enige
olie in zee werd geloosd. Een
derde bemanningslid werd
vermist. De brand brak uit aan
boord van de Rabana, die
vaart voor Shell Tankers uit
Londen. Het 227.400 ton me
tende schip voer 42 kilometer
ten zuidwesten van Noorwe
gen met 500.000 barrels ruwe
olie aan boord.
Politie NY speurt naar
geheimzinnige "'killer'
NEW YORK Een geheimzinnige moor
denaar die zijn slachtoffers uitzoekt op
hun sterrenbeeld, houdt New York in de
ban. De 'zodiac killer' heeft inmiddels vier
mannen neergeschoten. Een van hen, een
78-jarige man, overleed zondag aan zijn
verwondingen, die hij eind mei had opge
lopen. In briefjes die in de buurt van de
slachtoffers zijn gevonden en in correspon
dentie aan de media en politie heeft de da
der aangekondigd twaalf mensen te doden,
van elk sterrebeeld één. Het laatste slacht
offer, een dakloze, die vorige week werd
beschoten toen hij op een bankje in Cen
tral Park lag, heeft verklaard dat een man
kort daarvoor naar zijn geboortedatum had
gevraagd. Ofschoon vijftig rechercheurs op
de zaak zijn gezet, heeft de politie nog
geen spoor van de dader.
AI: martelingen
gaan toch door in
El Salvador
DEN HAAG Martelingen, moorden
en verdwijningen zijn nog schering en
inslag in El Salvador, hoewel de rege
ring en het leger beloofd hadden de
situatie te verbeteren, zo meldt Am
nesty International (AI) in een rap
port dat vandaag is verschenen. De
doodseskaders, waarvan wordt aange
nomen dat ze in nauw contact staan
met het leger, zijn door de autoriteiten
nog onvoldoende bestreden. AI vreest
dat in El Salvador politieke gevange
nen uitsluitend op grond van door
martelingen verkregen bekentenissen
in de gevangenis zitten. Ook ex-ge
vangenen melden dat zij door politie
en militairen gemarteld zijn.
DEN HAAG Voor 1 november wil staatssecretaris
Kosto van justitie weten hoe de afhandeling van asiel
verzoeken sneller en doelmatiger kan verlopen. Daar
toe heeft hij gisteren een speciale commissie onder lei
ding van de oud-topambtenaar mr. A. Mulder geïnstal
leerd. De toenemende stroom asielzoekers zorgt niet al
leen voor bestuurlijke problemen, maar leidt ook tot
een grote werkdruk op het ambtelijk en rechterlijk ap
paraat. De capaciteit voor de opvang van asielzoekers
wordt deze zomer zo uitgebreid dat 14.000 verzoeken
per jaar kunnen worden afgedaan, terwijl de prognose
voor dit jaar al tussen de 17.000 en 20.000 verzoeken is.
Voorzitter Mulder vindt de aan de commissie toebeme
ten tijd bijzonder krap en zegt te verwachten meer tijd
nodig te hebben. „Het is de vraag", aldus Mulder „of
een procedure die zorgvuldig is en een procedure die
kort is, wel te verenigen zijn. We mogen immers niet
vergeten dat het gaat om mensen in nood".
Een miljoen nodig voor
promotie Rivoli
ROTTERDAM De Stichting Rotterdam
1990 vindt dat er een bedrag tussen de
750.000 en een miljoen gulden nodig is om
het noodlijdende lunapark Rivoli in Rotter
dam uit het slop te helpen. Dat heeft de
stichting, die de festiviteiten voor het jubile
rende Rotterdam (650 jaar) organiseert, gis
teren besloten. Het stichtingsbestuur stelde
dat de festiviteiten bij de Müllerpier, waar
onder meer een grote kermis, de Rivoli Fes
tival Hall met shows en terrasjes en een rei
zende tentoonstelling van PTT Telecom,
door moeten gaan. Of de extra bijdrage van
een kleine miljoen voor Rivoli er ook daad
werkelijk komt, was gisteren nog niet dui
delijk. Ben W zouden daarover vandaag be
slissen, waarna de gemeenteraad het laatste
woord heeft.
Ombudsman beslecl:
ruzie over paspoort
DEN HAAG De Nationale On
man heeft een ruzie over een
lijk geplastificeerd paspoort beslec
Marechaussee, die het paspooi
Schiphol van een reiziger had in{
den, heeft volgens de Ombudsma
behoorlijk gehandeld. De eigenaa
enkele bladzijden geplastificeerd
hij vaak naar de tropen gaat en h
pier het klimaat niet kon verdrag
twee jaar tijd had hij tot zijn ei
meermalen zijn paspoort wegens o
baarheid moeten vernieuwen. De
budsman heeft de voorzitter vi
Tweede Kamer gewaarschuwd, da
het voorstel voor de nieuwe pas
wet niet in de mogelijkheid voorzi
in dit soort gevallen tot inhoudinf
te gaan.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
DUBLIN Het was een
soort bom die premier
Lubbers op de conferen
tietafel van de twaalf EG-
leiders in Dublin legde.
Dat zijn Europese vrien
den verrast reageerden op
het plan voor een Europe
se energiegemeenschap
was nog tot daar aan toe.
Maar dat in zijn eigen om
geving enige verwarring
heerste, was tekenend
voor de haast en de on
verwachtheid van zijn
voorstel.
Lubbers legde gisteren zijn vi
sie op een pan-Europese inte
gratie van het energiebeleid -
een tien pagina's tellend do
cument - voor aan zijn colle
ga-regeringsleiders in de Ierse
hoofdstad. Het werd daarmee
een officieel agendastuk voor
de enigszins overrompelde
Dublin-top. En het werd bo
vendien het meest besproken
thema voor de toegestroomde
wereldpers, die Lubbers' gees
teskind een even opgewonden
als warm onthaal bereidde.
De premier ziet de dingen
groots. Zijn redenering: ener
gie is van levensbelang voor
geheel Europa, dat bovendien
in ttoge mate afhankelijk is
van niet-Europese energie
bronnen. Niettemin heeft
West-Europa - en met name
Nederland - de kennis en het
geld om het energievraagstuk
tot op zekere hoogte op te los
sen, vooral als daarbij uit het
met gas en olie gevulde Sovjet
vaatje kan worden getapt.
Waarom zouden de Europese
landen, zo redeneert de pre
mier, de koppen niet bij elkaar
steken, zoals enkele landen dat
na de Tweede Wereldoorlog
deden toen de kolen- en staal-
belangen op één hoop werden
geveegd. Dus moet er een
energiegemeenschap komen.
Bestaande uit de twaalf EG-
afnemen. De Sovjetunie zou
haar aardgasleveranties tot
maar liefst 500 miljard kubie
ke meter per jaar kunnen op
voeren, wat bovendien een
groot aantal milieu-technische
voordelen heeft. Immers: in
dat geval zou niet meer van
andere energiebronnen ge
bruik gemaakt hoeven te wor
den.
Symbool
De Ierse president Patrick Hillery (rechts) praat in Dublin met de premier van Oost-Duitsland, Lo-
tahr de Maizière (links), en diens minister van buitenlandse zaken Markus Meckel. foto: epa
DUBLIN De Bondsrepubliek (BRD) zal een
uitspraak van het Europese hof van justitie over
de Westduitse vtachtwagentol eerbiedigen. Maar
bondskanselier Kohl zei gisteren in Dublin de
tolmaatregel ook niet meer terug te kunnen
draaien, „want mijn handen zijn gebonden door
de (Westduitse) wetgever". De BRD voert op 1
juli een speciale tol in voor vrachtwagens die
over Duits grondgebied rijden. Dit gaat de Ne
derlandse transportsector circa 100 miljoen gul
den per jaar extra kosten. De Europese Commis
sie heeft naar aanleiding van de zaak zaterdag
een procedure tegen de BRD aangespannen bij
het hof van justitie in Luxemburg.
landen, de zogenaamde EVA-
landen - Oostenrijk, Zwitser
land, IJsland, Noorwegen,
Zweden en Finland - en de
Oosteuropese landen inclusief
de Sovjetunie. Die landen
moeten zich met een handvest
aan elkaar binden om aldus de
winning, de verspreiding en
het transport van energie op
elkaar af te stemmen. Het gaat
daarbij niet alleen om het ef
fectiever en meer algemeen
gebruik van gas, olie en kern
energie, maar ook om een ge
zamenlijke aanpak van het
milieuvraagstuk.
Bovendien moet met Westeu
ropees kapitaal de energiewin
ning in vooral de ontoeganke
lijke gebieden van de Sovjetu
nie mogelijk gemaakt worden.
Moskou krijgt op die manier
de mogelijkheid haar olie- en
gasvoorraden op de gehele Eu
ropese markt af te zetten in
ruil voor harde westerse valu
ta. Dat laatste gaat met name
spelen als de Noorse en de Ne
derlandse aardgasvoorraden
Op politiek niveau zou de Eu
ropese energiegemeenschap
het symbool van een nadere
pan-Europese samenwerking
kunnen zijn.
Op economisch niveau zou Eu
ropa's afhankelijkheid van
energieleveranties uit andere
delen van de wereld kunnen
afnemen. Dat zou, aldus Lub
bers, de toekomstige stabiliteit
van Europa kunnen bevorde
ren. Lubbers zegt dat bekeken
moet worden of zijn plan aan
gehaakt kan worden aan de
Conferentie over Veiligheid
en Samenwerking in Europa
(CVSE). Die conferentie, die
eind dit jaar begint, is immers
het forum van 33 Europese
landen dat zich richt op een
nieuwe politieke en economi
sche structuur voor Europa.
Bovendien biedt de CVSE
wellicht de mogelijkheid de
Russen bij een energiegemeen
schap te betrekken.
Blijft het feit dat Lubbers' am
bitieuze plan eigenlijk nog een
slag in de lucht is. Want de re
alisering ervan eist enorm veel
internationaal pas- en meet-
werk. Bovendien moet er een
ingewikkelde structuur wor
den geschapen, waarin politie
ke zowel als zakelijke afspra
ken gehonoreerd kunnen wor
den. Anders gezegd: Neder
land is nog niet zover dat het
zijn gespecialiseerde kennis
aan de Sovjetunie kan slijten.
En om dat laatste is het pre
mier Lubbers natuurlijk te
doen. Want Lubbers plan is er
één van goed koopmanschap
gepaard aan politieke vinding
rijkheid.
Moeizaam gesprek
van studenten
en minister
ZOETERMEER Minis-
ter Ritzen van onderwijs,
de Landelijke Studenten
vakbond (LSVB) en het
Interuniversitair Studen
tenoverleg (ISO) praten
morgen verder over de
bezuinigingen op de stu
diefinanciering.
Met die afspraak gingen de be
windsman en de studentenor
ganisaties gistermiddag,uit el
kaar na een moeizaam gesprek
op het ministerie van onder
wijs in Zoetermeer. Ritzen en
de studentenorganisaties spra
ken 3,5 uur lang in een vaak
zeer geprikkelde sfeer zonder
op enig punt tot overeenstem
ming te komen. Zelfs over de
procedure van het overleg
kwamen de partijen niet tot
elkaar.
(Vervolg van voorpagina)
DUBLIN Op de eerste
dag van de tweedaagse
EG-top in Dublin hebben
de twaalf lidstaten giste
ren besloten op 14 decem
ber in Rome een confe
rentie te beleggen over de
totstandkoming van poli
tieke samenwerking.
Groot-Brittannië en Portugal
hadden aanvankelijk ernstige
bedenkingen tegen een derge
lijke conferentie omdat beide
landen zeer gereserveerd staan
tegenover nauwe politieke sa
menwerking binnen de EG.
De beide landen voelen er
weinig voor iets van hun na
tionale soevereiniteit in te le
veren.
Voorafgaande aan de top had
Groot-Brittannie zijn verzet
echter al opgegeven, zij het dat
de Britten er met nadruk op
wezen dat wat hen betreft de
politieke eenwording niet
meer mag betekenen dan
hechtere samenwerking en
niet tot een federalistisch be
stuurde Europese Gemeen
schap mag leiden.
Op de top werden de EG-lid-
staten het er gisteren ook over
eens op 15 december in Rome
een conferentie te beleggen
over de vorming van de Eco
nomische en Monetaire Unie
(EMU).
De regeringsleiders toonden
zich verdeeld over de kwestie
van de economische sancties
tegen Zuid-Afrika. Hoewel
Groot-Brittannië en Portugal
zich beide voorstander toon
den van daadwerkelijke steun
aan president F.W. de Klerk,
liet Londen blijken op dit mo
ment geen druk te zullen uit
oefenen voor opheffing van de
sancties. Volgens waarnemers
wordt pressie door Londen
niet opportuun geacht gezien
het bezoek dat de Zuidafri-
kaanse leider Nelson Mandela
momenteel aan de Verenigde
Staten brengt. Functionarissen
voorspelden dat de top zal ein
digen met een steunverklaring
aan het hervormingsstreven
van De Klerk.
De Europese topconferentie
heeft de Italiaanse minister
van buitenlandse zaken op
dracht gegeven contact op te
nemen met Israël, de Verenig
de Staten en de Arabische
Liga, waarvan de PLO op dit
moment voorzitter is. Doel van
deze contacten is na te gaan
welke mogelijkheden er zijn
om het vredesproces in het
Midden-Oosten weer op gang
te brengen.
SUSKEENWISKE
DE KLEINE POSTRUITER
(c) Standaard Ultgeverij/Wavery Productions
Uitverkocht
Nog slechts één ketting met worsten hing gisteren in de winkel van een Oostberlijnse slager. Ver
der was hij helemaal los. Eén week voor de monetaire unie tussen West- en Oost-Duitsland ingaat,
zijn zo tal van Oostduitse winkels al totaal uitverkocht. De prijzen voor Oostduitse produkten zijn
de laatste dagen sterk verlaagd, zodat de weg is vrijgemaakt voor die uit West-Duitsland.foto: ap
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister
Ter Beek van deensie zal
dit jaar al gaan bezuinigen
op zijn begroting.
Volgens het regeerakkoord
zouden de uitgaven voor De
fensie in 1990 worden bevro
ren op het peil van 1989. Maar
Ter Beek ontkomt er niet aan,
zo schrijft hij aan de Tweede
Kamer, zijn begroting nu al te
verlagen met 1,4 procent ofwel
met een bedrag van bijna 250
miljoen gulden.
De belangrijkste reden daar
van is dat op voorstel van
minister Kok van finan
ciën geen van de ministe
ries compensatie krijgt voor
prijsstijgingen. Daardoor loopt
Defensie bijna 159 miljoen gul
den mis, aldus Ter Beek in
antwoord op vragen van par
lementariërs. Morgen behan
delt de Tweede Kamer de aan
vullende begrotingen van de
diverse departementen.
De minister is er nog niet in
geslaagd om voor meer
miljoen gulden aan op i
bezuinigingen te vinde Z
Prinsjesdag (18 sept
moet hij dat probleem
opgelost. Bovendien rn
dan aangeven waar hij
jaren 1991-1995 een
van 3,1 miljard aan aan
de bezuinigingen wil n
waartoe bij de opstellij t'
de begroting voor 1991 z
sloteh. in
In het regeerakkoord Mb
huidige kabinetsperiodjii
een defensieplafond o
men met een bezuinigi
1,6 miljard gulden over
ren 1991-95. Daar kwa
eens een verschuiving i I
miljoen gulden binnen
tingsposten bij. De toei
de ontspanning tussen
West maakt het m
meent het kabinet, da-
venop voor nog eens
jard gulden om te
Daardoor zal het defen^
get in ongeveer vijf ja
acht tot tien procent
worden verlaagd. Dat
geringe opgave.
Vogel ook na Duitse fusie voorzitter
BONN Ook na de fusie tussen de Westduitse en Oos
SPD blijft Hans-Jochen Vogel voorzitter van de sociaal C
cratische partij. Gisteren ging het SPD-presidium in Bo
koord met Vogels voorstel het kiezen van een nieuwe va
uit te stellen tot mei volgend jaar. Hiermee wordt een scl
in de partij voorkomen en blijft de macht van de lijstt
van de SPD bij de verkiezingen in december, Oskar Lafo
beperkt.
Giethoorn krijgt stillere grachtel(
GIETHOORN Giethoorn raakt verlost van de luidri j
motorbootjes in zijn grachten. De gemeenteraad steun
avond vrijwel unaniem een plan om de honderden diese
ren van huurbootjes in de gemeente binnen drie jaar te v
gen door elektrische motoren. Rijk, provincie en gemeen
len hiervoor geld beschikbaar. De botenverhuurders hebb
zwaarschriften tegen het voorstel ingediend. Zij menen
elektrische motoren niet krachtig genoeg zijn, zodat er
beetje tegenwind niet meer kan worden gevaren. De gem
raad wil echter af van de herrie, de stank en het gejakkei
grachten. Daarom zal ook het particuliere botenbezit aan
gere regels worden gebonden.
MINISTER RITZEN ZORGELIJK TUDENS SYMPOSIUM
DEN HAAG Minister
van onderwijs - en weten
schappen Ritzen maakt
zich zorgen om de huidige
ontwikkelingen in de
ruimtevaart. Het weten
schappelijk onderzoek
komt steeds meer in het
gedrang door grootse on
dernemingen als een be
mande vlucht naar Mars
en uiterst kostbare projec
ten als een ruimtestation.
Op een internationaal congres
over ruimteonderzoek in het
Haagse Congresgebouw, dat
twee weken duurt, liet de be
windsman er gisteren geen
twijfel over bestaan dat zowel
de bemande als onbemande
ruimtevaart grote voordelen
bieden. En dan met name voor
de wetenschappelijke gemeen
schap en voor de gebruikers
van uit de ruimte verkregen
informatie over alles wat zich
op de aarde afspeelt.
Ondergeschikt
Dit gebruik van de ruimte
wordt nu, zo vreest hij, in toe
nemende mate ondergeschikt
gemaakt aan te vergaande am
bities op het gebied van be
mande ruimtereizen en om
vangrijke infrastructurele pro
jecten. „De kosten daarvan
zijn zo hoog dat ruimteonder
zoek het gevaar loopt verdron
gen te worden", aldus Ritzen.
De minister drong bij de meer
dan tweeduizend deelnemers
aan op vergaande internatio
nale samenwerking. De ruim
tetechnologie is volgens hem
zo ingewikkeld en bijgevolg zo
kostbaar geworden dat zeker
kleine landen, zoals Neder
land, zich niet kunnen veroor
loven eigen projecten te ont
wikkelen. „Met veel succes
heeft ons land twee astrono
misch satellieten, ANS en
IRAS, gebouwd", zei Ritzen
die zijn toehoorders duidelijk
maakte dat voor dergelijke on
dernemingen in Nederland nu
geen ruimte meer is.
De bewindsman acht het beter
de beschikbare gelden te ste
ken in het wetenschappelijk
programma van de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA,
waarin alle Westeuropese lan
den samenwerken. Het succes
van een enkel belangrijk pro
ject rechtvaardigt naar zijn
mening niet het gemis aan
toegang tot een breed terrein
van allerlei ander ruimteon
derzoek.
Ritzen wil dat de komende de
cennia vooral aandacht wordt
besteed aan aardobservatie.
Waarneming vanuit de ruimte
kan een cruciale rol spelen bij
de verbetering van het leven
op aarde. De gegevens die via
satellieten worden verkregen,
kunnen onder meer worden
benut voor het opsporen van
nieuwe hulpbronnen, het be
heersen van natuurlijke pro
cessen, de controle op de ini-
lieu-vervuiling en de aantas
ting van de natuur, voor
nauwkeurige weersvoorspel
lingen en het nauwkeurig vol
gen van klimaatveranderin
gen.
Van het zwaartekrachtoncer-
zoek in de ruimte verwachl de
minister voorlopig niet veel.
Op korte termijn verw
geen belangrijke doo
en commerciële toepa
„het is duidelijk dat dit
zoek voorlopig voor he
ste deel van fundai
aard zal zijn. Maar ni
kan het zeer interessa
den".
Bevorderen
Het congres is de 28e p
vergadering van COSP
belangrijkste organisati
wetenschappelijk
derzoek. Van COSPAR
34 landen, waaronder d
nigde Staten en de Sov
deel uit. De organisat I
zich ten doel het wetei)
pelijk onderzoek met
van ruimtevoertuigen
lonnen te bevorderen.
