HELP IRAN
^orbatsjov vraagt EG-hulp
Is steun voor perestrojka
GIRO 800.800
Aids-onderzoek is
industrie geworden
Quebec-akkoord dreigt alsnog te stranden
Zuid-Afrika hield
al rekening met coup
noemt aardbeving
goddelijke beproeving"
IADVERTENTIE
HELP DE SLACHTOFFERS
VAN DE AARDBEVING
DEN HAAG
DE GEZAMENLIJKE HULPORGANISATIES
JITENLAND
QeidoaQowuvnt
Warschau akkoord met
iits-Pools verdrag
,RSCHAU Polen is tevreden over de
aring van de Oost- en Westduitse parle-
iten, waarin zij de Poolse westgrens er-
inen. Het is tevens bereid een grensver-
g met het verenigde Duitsland te tekenen,
niet met de twee afzonderlijke Duitse sta-
De twee Duitse parlementen hebben gis-
>n voor het eerst onomwonden de Oder-
sse-lijn erkend, en daarmee het Poolse ge-
over gebieden die tot de Tweede Wereld-
log deel uitmaakten van Duitsland.
Westduitse Bondsraad (Eerste Kamer)
irde gisteren ook het monetaire en econo-
che verdrag goed, waarmee de laatste hin-
nis is genomen voor het samengaan van
economieën van de DDR en de Bondsre-
iliek per 1 juli.
Burgemeester Luik
nam smeergeld aan
BRUSSEL De burgemeester van Luik,
Edouard Close, is in staat van beschuldi
ging gesteld wegens corruptie, zo is door de
Luikse procureur des konings, Anne Bour-
guignon gisteren bekendgemaakt. Close zou
omgerekend circa 55.000 gulden smeergeld
nebben aanvaard van een bedrijf dat in ruil
daarvoor een contract in de wacht sleepte
voor levering en beheer van parkeermeters
aan Luik. Tegen de kabinetschef van Close
en een voormalig wethouder was al eerder
dezelfde aanklacht ingediend. Zij hebben
inmiddels bekend. Close zelf beweert dat er
„verscheidene fouten" zijn begaan bij het
aanschaffen van de parkeermeters en dat
hij is „misbruikt".
MONTREAL Het constitutio
nele akkoord in Canada over de
speciale positie van de Fransta
lige provincie Quebec dreigt
alsnog te stranden.
Na een week van intensief overleg
met federaal premier Mulroney be
gin deze maand in Ottawa leken de
premiers van alle tien provincies in
te stemmen met het zogenoemde
akkoord van Meech Lake uit 1987,
waarin Quebec als een „afzonderlij
ke taal- en cultuurgemeenschap"
wordt erkend. Maar twee provin
cies, Manitoba en Newfoundland,
blijken zoveel bedenkingen te heb
ben, dat het onwaarschijnlijk lijkt
dat zij het akkoord vandaag teke
nen, waardoor het helemaal komt
te vervallen.
De grootste weerstand komt van de
indiaanse parlementariër Elijah
Harper in Manitoba. Hij houdt het
debat daar al een week lang op,
omdat hij een akkoord wil waarin
ook rekening wordt gehouden met
de bijzondere positie van de oor
spronkelijke eskimo- en indianen
bevolking. Mulroney is naar beide
rebelse provincies gereisd in een
laatste, verwoede poging om het
akkoord te redden.
Door het uitblijven van een ak
koord heeft Quebec geweigerd de
in 1982 opgestelde Canadese grond
wet te onderschrijven.
Als de impasse niet wordt doorbro
ken is de kans groot dat Quebec
zich van Canada zal afscheiden.
Een recente opiniepeiling wijst uit
dat 57 procent van de inwoners
voor een onafhankelijke staat zijn.
OHL WIL HULP AAN DE ORDE STELLEN OP DUBLIN - TOP
i
onze correspondent
Jo Wijnen)
De topont-
Beting van de regerings-
jjlers van de twaalf EG-
Tden, die maandag en
w)sdag in Dublin wordt
bo houden, zal hoogstwaar-
Wjijnlijk worden gedomi-
Merd door een discussie
m èr mogelijk groot-
5J ieepse westerse hulp
20 a de Sovjetunie.
DO
daartoe vormt een
00 ef die de Westduitse bonds-
^iselier Helmut Kohl aan de
50 se premier Haughey, die de
501 voorzit, heeft geschreven.
Bovendien hield de bondskan
selier gisteren nogmaals met
de Franse president Mitterand
een pleidooi voor economische
steun. Dat gebeurde tijdens de
reguliere Frans-Duitse bespre
kingen. Volgens Kohl en Mit
terand is hulp „zeer dringend"
geboden.
Kohl suggereert in zijn brief
aan Haughey dat Sovjet-presi
dent Gorbatsjov om westerse
lange-termijnhulp heeft ge
vraagd teneinde de in een de
plorabele toestand verkerende
Sovjet-economie op de been te
houden.
„President Gorbatsjov heeft
mij op de hoogte gesteld van
het feit dat het succes van de
Sovyetunie op weg naar de rea
lisering van de perestrojka,
niet alleen van vitaal belang is
voor de Sovjetunie, maar voor
heel Europa. Als gevolg daar
van heeft hij om hulp ge
vraagd van de westerse part-
nerlanden bij het realiseren
van de veranderingen in de
Sovjetunie, waarbij steun in de
vorm van lange-termijn kre
dieten is inbegrepen", schrijft
Kohl.
De bondskanselier gaat nu
„alle aspecten van de situatie
in de Sovjetunie" tijdens de
Dublin-top aan de orde stellen.
In zijn brief aan de Ierse pre
mier zegt Kohl dat hij ervan
overtuigd is „dat steun aan
president Gorbatsjov ons geza
menlijk belang dient".
West-Duitsland heeft donder
dag al bekend gemaakt dat het
de Sovjetunie met maar liefst 5
miljard DM te hulp wil schie
ten. Ook Frankrijk heeft al la
ten weten dat het zich voorbe
reid op het geven van groot
scheepse kredieten aan Mos
kou.
Gorbatsjov zelf heeft tijdens
zijn jongste bezoek aan Was
hington de Amerikaanse presi
dent Bush uitvoerig geïnfor
meerd over de erbarmelijk
toestand waarin de Sovjet-eco
nomie verkeert. Het is even
wel niet bekend of hij Bush
rechtstreeks om hulp heeft ge
vraagd. Overigens nemen de
Amerikanen tot dusver een
zeer afwachtende houding.
De voorzitter van de Europese
Commissie, Jacques Delors, zei
gisteren niet te weten of de
Sovjetunie rechtstreekse hulp
van het westen had gevraagd.
Delors voegde er echter aan
toe dat „de Europese Commis
sie klaar staat met voorstellen
als wordt besloten tot een eco
nomische hulpprogramma
voor Moskou". Overigens
vindt hij dat er eerst een dui
delijke analyse van de politie
ke en economische situatie in
de Sovjetunie moet worden ge
maakt. Het meest waarschijn
lijk is dat hij van de EG-rege-
ringsleiders daarvoor opdracht
krijgt, en dat er nog geen con
creet besluit valt over het ver
strekken van hulp aan Mos
kou.
1* - v-S-
ZATERDAG 23 JUNI 1990 PAGINA 7
Milieu-centrum voor
Oost-Europa geopend
BUDAPEST In aanwezigheid van Hongaarse,
Nederlandse, Amerikaanse, en EG-functionaris-
sen is gisteren in Budapest het Milieu-bescher
mingscentrum voor Centraal-Europa geopend. Het
voorstel voor een dergelijk centrum, dat zich met
een van de schadelijkste erfenissen van de com
munistische regimes de sterk vervuilde omge
ving zal bezighouden, werd vorig jaar gedaan
door de Amerikaanse president Bush tijdens zijn
bezoek aan Budapest. Het centrum, gevestigd in
een aan de Donau gelegen villa, is bedoeld om
contacten tussen milieudeskundigen te verzorgen.
Het zal onder meer metingen uitvoeren van lucht,
water en bodem in Centraal-Europa. De VS steu
nen het centrum met tien miljoen gulden. De EG
heeft vijf miljoen ter beschikking gesteld.
Meeste artsen bang voor aids-besmetting
UTRECHT De meeste artsen zijn bang dat patiënten hen be
smetten met het aids-virus. Dat heeft een grote en negatieve in
vloed op hun houding ten aanzien van aids. Tot deze slotsom
zijn acht artsen en psychologen gekomen, die dit hebben onder
zocht.
In het blad Medisch Contact noemen ze de conclusie dat de hou
ding van artsen niet erg lijkt af te wijken van een aantal voor
oordelen in de bevolking „wellicht het schokkendst". Kennis en
feitelijke informatie alleen blijken niet voldoende om overmati
ge bezorgdheid weg te nemen. De onderzoekers vinden daarom
dat bij voorlichting en onderwijs behalve aan feitelijke informa
tie ook aandacht moet worden gegeven aan bezorgdheid en an
dere emotionele aspecten.
De acht hebben een enquête gehouden onder de artsen in drie
ziekenhuizen in regio's waar relatief veel, minder en weinig aids
voorkomt: het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, het
Leyenburg-ziekenhuis in Den Haag en het St. Lambertuszieken-
huis in Helmond. Er namen ongeveer zeshonderd artsen aan
deel. Van de ondervraagde artsen maakt 63 procent zich min of
meer bezorgd over het krijgen van aids via besmetting door pa
tiënten. Ruim de helft (56 procent) vindt het vervelend seroposi
tieve patiënten te behandelen.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
SAN FRANCISCO San
Francisco, het Amsterdam
van Amerika, presenteert
zich in heel zijn bonte va
riëteit. Op de hoek van
Market en Fifth Street,
hartje downtown, dribbelt
het zakenleven in driede
lige kostuums en strakke
mantelpakjes langs de
dronkaards met de ver
weerde gezichten en de
drugsspuiters met de dwa
ze blikken.
Door al het lawaai heen schalt
de megafoonstem van een
zwarte man, die aids de ver
diende straf vindt voor hen
die zich aan zondige seks te
buiten gaan. Aids is de trage
die die deze stad nu bijna tien
jaar - en zwaarder dan welke
plek ter wereld ook - foltert.
San Francisco is geen miljoe
nenstad, maar een overzichte
lijke gemeenschap van zo'n
700.000 mensen, van wie er nu
5.692, bijna allemaal jongere
homoseksuele mannen, de
gruwelijke en trage aids-dood
zijn gestorven. Meer dan drie
duizend bewoners leven thans
met de gevreesde diagnose in
het zicht van de dood. Niet
minder dan 30.000 inwoners
dragen het virus (hiv) in hun
lichaam. De aids-wetenschap
was deze week massaal bijeen
in de sierlijke Californische
stad.
Ook op de hoek Market en
Fifth lopen de geleerden, met
de badges van de 'Zesde Inter
nationale Aids Conferentie' op
hun borst gespeld, in kleine
plukken langs de straattafere-
len. Ze zijn op weg naar het
prestigieuze Marriotthotel en
het kolossale Moscone Center,
de twee lokaties waar de in to
taal twaalfduizend aids-specia-
listen uit 120 landen hun ken
nis uitwisselen en hun jaarlijk
se weerzien vieren. Vorig jaar
troffen ze elkaar in Montreal
en in 1991, zo is al vastgesteld,
wordt het Florence.
In beide conferentie-oorden,
die op een steenworp van el
kaar liggen, wordt duidelijk
wat aids anno 1990 is: een on
verminderde wanhoop voor de
slachtoffers, maar een bron
van opwinding voor de tallo
zen die professioneel bij de
epidemie zijn betrokken. Aids
is een industrie geworden, een
reusachtige markt van resear
chers, kooplui en klanten, een
internationale jet-set met ve
detten en dweepzieke fans,
een mediakermis waar de tele
visiecamera's gretig op in
zoomen. Natuurlijk worden
ook alternatieve kuren aange
prezen. 'Oriëntaalse Aids Ge
nezing', heeft allerlei potjes
met kruiden uitgestald, en de
'Stichting Alternatieve Heling'
pronkt met een hele biblio
theek met de wonderlijkste ge
schriften. Er is ook een kraam
waar twee dames laten zien
dat een huisdier de beste
vriend van een aids-patiënt
kan zijn.
In een andere zaal heeft een
vakbeurs plaats van een hon
derdtal biomedische bedrijven,
die met computers en overige
instrumenten tonen hoe dicht
ze het ellendige virus op de
hielen zitten. Ze hebben glad
de namen als 'Klonatec Bio-
soft', 'Micro Gene Systems,
Inc.' en 'Repligen'. Ergens is
ook de doe-het-zelf aids-test-
doos 'Detect-Kit' in de aanbie
ding.
Woede
Aan de vooravond van de con
ferentie waren zo'n driehon
derd aids- en hiv-patiënten uit
New York naar San Francisco
gekomen om hun woede en
frustratie te uiten. Woede op
de Amerikaanse overheid die
het aids-slachtoffers verbiedt
de VS te betreden en frustratie
over het uitblijven van een le
vensreddend medicijn.
Veel aids-experts voelen zich
gekwetst door de kritiek van
patiëntengroepen. „Twaalf
maanden lang doen wij ons
anonieme en vaak ondankbare
onderzoekswerk in de labora
toria en met doodzieke men
sen. Mogen we misschien één
keer per jaar ook plezier bele
ven aan het ontmoeten van el
kaar?", zegt viroloog William
Grey in het Marriotthotel.
Van alle evenementen die tij
dens de conferentie plaats
hebben, zijn die van 's werelds
meest vooraanstaande bioche
mici de drukst bezochte. Dan
werpen in de donkere zalen de
projectoren de foto's van vi
russen en plasma en de sche
matische formules van DNA
en andere moleculaire stren
gen op de filmdoeken. Steeds
dichter wordt het mysterie ge
naderd, maar niemand kan
ook tijdens deze zesde interna
tionale aids-conferentie nog de
sluier er vanaf trekken.
Het is vanaf Moscone Center
maar een korte busrit door
Market Street naar de wijk die
het allerzwaarst door de aids-
epidemie wordt getroffen. Ca
stro heet de elegante buurt,
waar achter de Victoriaanse
gevelrijen langs de hellende
straten bijna geen anderen dan
homofiele mannen wonen.
Overal op de trottoirs lopen ze
hand in hand.
Tot negen jaar geleden was
Castro de wijk waar Amerika's
homobeweging uitdagend en
extravagant haar bevochten
vrijheid vierde. Het feest, vol
seksuele spanning en ontla
ding, leek nooit meer te eindi
gen, totdat in 1981 de eerste
meldingen kwamen van dode
lijke kankers en infectieziek
ten. Vandaag is het leven in
Castro ingetogen. Wie zelf niet
ziek is zorgt voor aids-patiën-
ten en heeft al tal van vrien
den en bekenden zien sterven.
Overal in de wijk zijn kleine
opvanghuizen voor terminale
aids-patiënten.
Commercieel
Het San Francisco van van
daag doet vermoeden hoe het
aids-probleem zich in de jaren
negentig mondiaal zal voor
doen. Het virus zal de armoe
de, vooral die in Afrika, op
zoeken. Het zal ook steeds 'po
litieker' worden en commer
cieel steeds interessanter. Ook
als spoedig een afdoend vaccin
zou worden gevonden, zal aids
als gevolg van de 'sociale fac
tor' nog massa's doden eisen.
Maar zelfs de hoop op een me
dische doorbraak kan door de
geleerden in San Francisco
maar met moeite levend wor
den gehouden. Allen melden
'vorderingen', maar wat vooral
vordert is het inzicht in het
onwaarschijnlijk geraffineerde
karakter van het virus. Bij de
medici heerst dan ook een ze
ker ontzag voor de natuur, die
tot in haar kleinste eenheden
zo ontstellend complex is. Het
is de voorlopige onmacht van
de wetenschap tegenover een
bizarre ziekte.
mensen toe
Rellen in
Oost-
Jeruzalem
demonstran
ten gooien
stenen naar
Israëlische
politiemen
sen tijdens
botsingen
gisteren in
Oost-Jeruza-
lem. Het
kwam tot rel
len nadat be
kend was ge
worden dat
eerder die
(Van onze correspondent
Anthony Heard)
JOHANNESBURG Het
duizelde de meeste Zuid-
afrikanen gisteren van de
berichten, dat een poging
tot een rechtse staatsgreep
in de kiem is gesmoord.
De liberale Afrikaanse
krant in Johannesburg,
het 'Vrye Weekblad', be
richtte als eerste dat er
mogelijk wat aan de hand
zou kunnen zijn.
Die berichten werden met de
arrestatie van elf, inmiddels
weer vrijgelaten, leden van de
extreem-rechtse Afrikaner
Weerstands Beweging beves
tigd.
Het is moeilijk om te beoorde
len hoe serieus dit alles moet
worden opgevat, maar het
komt wel overeen met de ver
wachtingen van politieke
waarnemers. Zij voorspelden
dat er vroeg of laat wel een
moordaanslag zou worden on
dernomen op één of meerdere
deelnemers aan het momen
teel zo delicate politieke on
derhandelingsproces.
In het bericht van het Vrye
Weekblad staat dat Nelson
Mandela vermoord zou wor
den door een lid van het be
ruchte 'Burgers' Coöperatie
Bureau', een vermeend doods
eskader dat gelieerd is aan het
ministerie van defensie.
Ook op de nominatie om ver
moord te worden (volgens
Jannie Smith, een voormalig
lid van de Nationale Velig-
heidsdienst) stonden president
De Klerk, vijf ministers, lei
ders van het ANC, onder wie
de communistische leider Joe
Slovo en mediamensen.
Foto's van de mogelijke slacht
offers stonden gisteren op de
voorpagina van het Vrye
Weekblad. Hoewel het de be
doeling was van de rechtse be
weging om de voor volgende
maand geplande onderhande
lingen tussen het ANC en de
regering te laten stranden, zou
de verijdelde aanslag op Man
dela juist een averechts effect
kunnen hebben. Namelijk dat
de deelnemers aan de gesprek
ken zich meer verbonden voe
len door hun angst voor de
losgeslagen mannen van de
politieke rechtervleugel.
Volgens het Vrije Weekblad
zouden gewapende mannen de
macht over het parlement
hebben willen overnemen, op
dezelfde manier als Hitier
deed in Duitsland. Bekend is
dat de rechtse groeperingen in
Zuid-Afrika openlijke bewon
deraars van Hitier zijn.
Het mag wel duidelijk zijn dat
de rechtse bewegingen vol
doende wapens tot hun be
schikking hebben. Die zijn de
afgelopen maanden gestolen
van het leger. Daardoor vor
men ze een serieuze bedrei
ging voor orde en gezag, ook al
is de beweging zelf maar
klein.
(Vervolg van
de voorpagina)
Geestelijk
ayatollah Ali Kha-
van Iran heeft de
in zijn land
beproe-
genoemd. Khame-
riep de nabestaanden
de doden in de ge-
provincies op
beproeving met ge
en opgeheven hoofd
Uit Iran zelf en alle delen van
de wereld wordt hulp in de
vorm van geld en goederen
aangeboden.
De directeur van de bloed
transfusiedienst, Ahmad Mila-
niania, zei echter dat er geen
behoefte was aan „buiten
lands" bloed, omdat Iraniers
massaal gehoor hadden gege
ven aan een oproep om bloed
te geven. Wel nodig waren
chirurgische apparatuur, me
dicijnen, tenten, lakens en de
kens, zei hij.
Ibrahim Faghihi, een in Genè-
ve gestationeerde Iraanse me
dewerker van de Rode Halve
Maan, zei dat Iran vanwege de
Golfoorlog beschikt over een
uitstekend georganiseerde
bloedtransfusiedienst.
Volgens de Rode Halve Maan
zijn 400.000 mensen dakloos
geraakt. Op het vliegveld in
de Iraanse hoofdstad Teheran
meldden zich gisteren honder
den 'vrijwilligers' die naar het
aardbevingsgebied wilden om
familieleden op te sporen. De
autoriteiten stuurden hen weg
omdat alle vliegtuigen nodig
waren voor 'echte' reddings
werkers.
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
Ontsnapte
leeuwen takelen
SAN PEDRO In de Ar-
gentijnse stad San Pedro
hebben twee leeuwen, die
ontsnapt waren bij een rei
zend circus, vier mensen be
hoorlijk toegetakeld.
Volgens het regeringspersbu
reau Telam hebben de
slachtoffers zware verwon
dingen opgelopen. Het inci
dent vond donderdagavond
plaats 145 kilometer ten
noorden van Buenos Aires.
De leeuwen wisten te ont
snappen toen het Acari Cir
cus van de ene plaats naar de
andere verhuisde. Ze gingen
een woning binnen en vielen
elk twee bewoners aan. De
politie schoot de dieren dood.
dag een Pale
stijn in dit
deel van de
stad was
doodgescho
ten.
Ook de „Helhondt" mengt zich nu in de strijd. Peer stuurt
recht op één der Moorse galeien aan, die niet snel ge-
Hq "'"1 kan komen. Een daverende slag, een hevig ge
kreten van de aan de roeibanken vastgeketende
en dan verdwijnt het schip onder water. Doch ver-
juichen Peer's mannen, want met het wrak van de galei
de boeg kan de „Helmondt" niet snel genoeg wenden en
wordt nu blootgesteld aan de kanonnen van Abas Turc's vloot.
Kalm staat de grote Turkse zeerover op zijn schip, geen ogenblik
aarzelend. Hij geeft bevel de masten van de „Helhondt" stuk te
schieten en zijn kanonniers zijn scherpschutters. Krakend komt
de grote mast van Peer's schip naar beneden en de gezagvoer
der begrijpt wel, dat dit het einde betekent...
van een Franse reddingsorganisatie staan gereed om met hun honden op weg te gaan naar
foto: afp
