Theateraffiches zonder voorstelling 20 - 50% KORTING Jules Deelder wint de slag om Poetry Vervelend concert door Haags Jeugdensemble Audio Art langzaam in opmars BBK stuurt noodkreet naar koningin Beatrix kunst/rtv £cidóc Soman t MAANDAG 18 JUNI 1990 PAGINA 9 (astelen in Rijksmuseum HAMSTERDAM Onder het kopje 'De Ssteeltekeningen van Roelant Roghman' jont het Rijksmuseum in Amsterdam in H<je zalen van het Rijksprentenkabinet Hjeze zomer zestig grote tekeningen. Ze ^sten allemaal kastelen zien en dat blijkt rcx i meer dan één opzicht fascinerend. 6, i |ke kasteeltekening is een bijzonder on- l# erwerp, door de bouw, de ligging in het aiu indschap of het jaargetijde waarin het 13, asteel werd gezien. Maar bovenal Roeten indruk maken de de grootse visie de variëteit aan tekentechnieken van elant Roghman (1627 tot 1692) die van kasteelportret een karaktervol kunst werk maakte. Op deze tekening: gezicht ig p Warmond; coll. Rijksmuseum, Rijks- 1 rentenkabinet. De tentoonstelling wordt gj eopend 30 juni en duurt voort tot 9 sep- m 'mber-' Eva Turner overleden LONDEN De Britse opera-ster Dame Eva Turner is zaterdag in een ziekenhuis in Londen op 98-jarige leeftijd overleden. Zij werd opgenomen nadat zij bij een valpartij haar heup brak. Eva Turner werd in maart 1892 in het Noordengelse industriestadje Oldham geboren. Zij begon als kind al met zingen. In 1924 debuteerde zij internationaal als sopraan in het Scala in Milaan waar zij de rol van Freia zong in de opera „Das Rheingold" van Wagner onder leiding van Arturo Toscanini. Hij zei over haar: „Mooie stem, mooie uitspraak en mooi figuur". Tur ner zong de grote rollen uit het sopraan-re- pertoir (Verdi, Puccini, Wagner) in alle be langrijke Europese en Amerikaanse thea ters. Zij werd vooral beroemd door haar vertolking van Puccini's Turandot. Turner werd beschouwd als één van grootste Britse opera-sterren. TWEE WINNAARS BIJ VOORLEESWEDSTRIJD ZWOLLE De voorleeswedstrijd tijdens het Verhalen festival in Zwolle kent twee winnaars. De ereprijs voorlezen werd gewonnen door me vrouw Hildebrand-van Wachtendonk uit Put ten. Zij las voor uit Johan Frinsel, Rondom de Westertoren. De ereprijs vertellen werd gewon nen door mevrouw G. Waardenburg uit Die- penheim. Zij vertelde een oud Twents verhaal. Er waren vier tweede prijzen. Die zijn gewon nen door vier kinderen. Ruud Puts uit Bezel, die voorlas uit 'Krassen in het tafelblad' van Guus Kuier. Bart van Ree uit Krimpen aan de Lek, die voorlas uit Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beekman. Marnix van den Berg uit Den Dolder die uit Dansen op de brug van Avignon van Ida Vos voordroeg en Nathalie Buitenhuis uit Hoevelaken die voorlas uit Ma thilda van Roald Dahl. Ridderorden voor Ustinov en Amis LONDEN Bij de halfjaarlijkse lintjesregen in Groot-Brittannie zijn de acteur Peter Ustinov en de schrijver Kingsley Amis onderscheiden met ridder orden De onderscheidingen worden in juni uitgedeeld ter gelegenheid van het officiële verjaardagsfeest voor koningin Elizabeth II, wier eigenlijke geboorteda tum. 21 april, minder geschikt wordt geacht voor buiten-activiteiten. Onder de andere ontvangers van onderscheidingen was de aartsbisschop van Canter bury, kardinaal Robert Runcie. Runcie werd in de adel verheven en mag na zijn pensionering volgend jaar als baron Runcie zitting nemen in het Hoger huis. Mode-ontwerper Bruce Oldfield werd tot offi cier in de Orde van het Britse Imperium benoemd en Tracy Edwards, die met haar geheel door vrou wen bestuurde jacht tweede in haar klasse werd in de Whitbread zeilwedstrijd om de wereld, werd Lid van de Orde van het Britse Imperium. ■u] EXPOSITIE IN KONINKLIJKE SCHOUWBURG EN INSTITUT FRANCAIS 1.07 Op de Van Puffelen-drie- l4J hoeksborden in de stad '\oprijkt op dit moment een onopvallend affiche dat si, de aandacht vraagt voor 1 een tentoonstelling van H theateraffiches in de Ko ninklijke Schouwburg en het Institut Francais. Juist van een affiche voor een affiche-expositie zou je iets meer verwachten. Het ontwerp voldoet gebrek- ÏJ kig aan zijn opdracht: mi voorbijgangers nieuwsgie- (0m rig maken naar het evene- eiijment. Weliswaar staat er de nodige informatie op ci, (onderwerp, plaats, da- ac turn) maar in een slecht Z leesbare typografie. Het totaal wekt - op afstand noch dichtbij - associatie op met het onderwerp. Deze poster zal dan ook de ex- "JSpositie niet overleven, een ex- ak positie met theateraffiches die wel de voorstelling waarvoor ze werden gemaakt, hebben I overleefd. (i Ondanks die nogal gebrekkige aankondiging is het zeker de moeite waard de expositie te bezoeken. Vorig jaar septem ber sloten De Koninklijke Schouwburg en het Institut Francais een 'conventie' waar in werd vastgelegd dat beide instituten zich gaan inzetten om de culturele uitwisseling op theater-gebied tussen Frankrijk en Nederland te be vorderen. Tot nu toe resulteer de dit onder andere in een aantal Franstalige voorstellin gen in de Koninklijke Schouwburg die erg goed wer den bezocht. De huidige expo sitie in het gebouw van het In stitut aan de Nieuwe Uitleg 10 en in de Schouwburg vloeit er eveneens uit voort. De grafisch-ontwerper Michel Bouvet uit Frankrijk heeft de tentoonstelling ingericht. Hij heeft niet gekozen voor een historisch overzicht of een ac tuele stand van zaken binnen het vakgebied. Van vier toon aangevende Nederlandse en van vier landgenoten laat hij een keuze uit hun oeuvre zien. De Nederlandse ontwerpers zijn: Anthon Beeke, Gielijn Escher, Marten Jongema en de Hagenaar Ralph Prins; uit Frankrijk komen Michel Bou vet, Roman Cieslewicz, Alain le Quernec en het collectief Grapus. Bij een eerste vluchti ge blik over de expositie valt op dat de Fransen over het al gemeen 'drukke' affiches ma- Le Théatre a l'Affiche, expositie van theateraffiches uit Frankrijk en Ne derland in de Koninklijke Schouw burg en het Institut Francais in Den Haag. Te bezichtigen elke vferkdag van 12.00 uur tot 16.00 uur in de Ko ninklijke Schouwburg en 's avonds als er een voorstelling is; elke werk dag van 9.00 uur tot 18.00 uur in het Institut Francais. Tot en met 29 juni. ken met veel informatie, kleu ren en beelden. De Nederlan ders beperken zich vaker tot één krachtig beeld en geven zelden meer informatie dan de naam van de groep, de titel van het stuk en de auteur. Om hier nu onmiddelijk een cul tuurverschil uit af te leiden, gaat misschien wat ver: calvi nistische soberheid tegenover een zuidelijke hang naar over daad en decoratie? W erv ingskracht De waardering van een ont werp hangt sterk van persoon lijke voorkeuren af, toch zijn er wel enkele criteria waaraan de kwaliteit kan worden ge toetst. Zo is de wervingskracht van essentieel belang: krijgen voorbijgangers de boodschap door. Maar ook de esthetische kracht en de originaliteit van het ontwerp zijn maatstaven voor de kwaliteit. En natuur lijk de wijze waarop het thea teraffiche de inhoud weerspie gelt van het stuk. De diverse kwaliteiten liggen niet van zelfsprekend in het verlengde van elkaar; doelmatigheid en originaliteit kunnen elkaar stevig in de weg zitten. Ieder kijkt op een iets andere manier naar het ontwerp: een schouwburgdirecteur maakt zich zorgen over de communi catieve kwaliteit, terwijl de re gisseur er graag zijn opvatting over het theaterstuk in wil te rugzien. De ontwerper maakt er het liefst een autonoom kunstwerk van. Bij een toetsing aan de eerder genoemde criteria winnen de Nederlandse ontwerpers op de tentoonstelling in de meeste categorieën. Poëtisch en inge togen affiches maakt Marten Jongema, van hem hangen er onder andere ontwerpen voor de Boulevard of Broken Dreams en theatergroep Car rousel. Hij gebruikt meestal eenvoudige beelden die de in houd van het theaterstuk of het evenement symboliseren. Op een van de affiches ver wijst een 'pijp' naar het toneel stuk De Vader van Strindberg en een 'vogel' naar het stuk De Vliegenier van Wanda Rei- sel. Bebend is ook het melan choliek kijkende meisje op het affiche voor de Boulevard of Broken Dreams. Het ontwerp is duidelijk èn het beeld ver wijst naar het karakter van het festival. Ook in het straat beeld kunnen deze affiches zich handhaven. Ingetogen Marten Jongema is de meest ingetogen van de ontwerpers. Veel collega's maken gebruik van harde of confronterende beelden om zo in het straat beeld op te kunnen vallen. Een recent voorbeeld is de 'vallende naakte man' van Anthon Beeke met de geve derde penis. Zonder twijfel een spectaculair beeld waarin (onbedoeld?) de vorm van een hakenkruis valt te zien. Hier mee kondigde Toneelgroep Amsterdam het stuk Ballet van GJ Rijnders aan. Een krachtige en aandachttrekken de poster, dat zeker, maar waarom men zich naar de Stadsschouwburg zou moeten spoeden blijft onduidelijk. De affiches van Michel Bouvet zijn het meest illustratief, hij visualiseert ondubbelzinnig de inhoud van het stuk. Op het affiche voor 'Les Mains Sales' van JP Sartre staan twee af drukken van handen waar bloed aan kleeft en bij 'Tam bours de la Nuit' staat inder daad een trommel afgebeeld. Het werk is overdadig vol en kleurrijk, maar wel met een heldere en ondubbelzinnige boodschap. In al zijn eenvoud is het werk van Gielijn Escher erg mooi, hoewel beeld en typografie enigszins gedateerd aandoen. In de geëxposeerde ontwerpen van Alain le Quernec is altijd een portret te ontdekken, een aardig uitgangspunt bij het maken van affiches voor to neelvoorstellingen. Het portret is de vorm die hij hanteert, maar steeds totaal anders inge vuld. Zo'n reeks om aandacht schreeuwende affiches - be- .doeld om op billboards en schuttingen te plakken - in het licht-barokke interieur van de Koninklijke Schouwburg ziet er wat komisch en ongerijmd uit. Ze horen in de stadsjungle te vechten om aandacht, maar hangen nu in een beschaafd interieur temidden van statige portretten van acteurs en ac trices. Eigenlijk heeft een the ateraffiche slechts recht op een kort en hevig bestaan, en dient samen met de voorstel ling te verdwijnen. In een en kel geval houdt het de herin nering vast aan een mooie voorstelling, maar als zelfstan dig kunstwerk kan het zich zelden handhaven. HANS OERLEMANS Alain le Quernec: Courteline, altijd wel en portret. Stormachtige ontwikkeling bij Rabarber Jjeugdtheaterschool Rabarber o.l- .v.Rebecca van Leeuwen presen teert zich in de Nobelstraat 21 te Den Haag. Zondagmiddag, 17 juni. Het heeft even geduurd, maar nu is het Rebecca van Leeuwen gelukt om haar eenvoudig begonnen kindertheaterbezigheden te transformeren in een jeugd theaterschool. Het gebouw aan de Nobel straat in Den Haag be volkt momenteel 240 kin deren die zich kunnen be kwamen in de meest uit eenlopende theaterdisci plines. Gistermiddag vond er een pre sentatie plaats van drie groe pen in de leeftijd van 7 tot 21 jaar. Naarmate de leeftijd vor dert is ook de moeilijkheids graad aangepast. De jongsten toonden op hun manier de be leving van gevoel, contact ma ken en gehoorzaamheid. Re becca houdt de hele zaak ste vig in handen door zich te be dienen van een scheidsrech- tersfluitje. Het is grappig om te zien hoe de meest ondeugende jongeren zich willoos onder werpen aan dit gezag. De iets ouderen maken al meer ge bruik van tekst en mimiek en de gespeelde scènes zijn ook inhoudelijk van een hoger ni veau. Zelfmoordneigingen en het ongewenst verruilen van attributen behoort tot hun ui ting van contact en gevoel. De oudste groep toonde het opzet ten van een tent met goed uit gewerkte mimiek en gebaren. In deze presentatie blijkt het dat er tot een hoog niveau te leren valt bij de Jeugdtheater- school. Rebecca van Leeuwen heeft door haar uitstekende contacten al diverse leerlingen aan interressant werk gehol pen. Een aantal leerlingen zal ter zijner tijd meespelen in de produktie 'Les Miserables' en dat kan de springplank zijn naar een veelbelovende carriè re. De theaterschool zal ook gebruik gaan maken van gast docenten. In de nabije toe komst zal ook een cursus tap dansen op het programma staan. Rebecca zit niet stil en met haar creatieve kijk op de zaken, zullen er nog opmerke lijke dingen gebeuren binnen de muren van de Nobelstraat 21. ROB VAN DER MIJL INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK, THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA Deelder en dochter luisteren belangstellend naar het nog deskundiger commentaar van Willem van Hanegem. foto: ROTTERDAM De strijd tussen poëzie en voetbal is za terdag op de eerste dag van Poetry International in Rotter dam gemakkelijk gewonnen door de als „voetbalverslagge ver" uitgenodigde dichter Ju les Deelder. Om potentiële be zoekers uit het dilemma voet bal of poëzie te verlossen, was in een aangrenzende zaal in De Doelen de wedstrijd Enge- land-Nederland te volgen. Speciaal voor deze gelegenheid voorzien van ongekuisd com mentaar van Deelder. Opzet geslaagd: er waren meer voet balliefhebbers dan poëzie min- nenden. Deelder, met zijn dochtertje gezeten in een luie stoel met schemerlamp op het podium, gaf de wedstrijd een extra dimensie. Hij koos als rasechte Rotterdammer voor de afbrekende kritiek. Vooral Koeman en Gullit moesten het ontgelden. Over Koeman: „Is ie motorisch gestoord, of zo Haags Instrumentaal Jeugdensem ble onder leiding van Hans van den Bijlaard. Zaterdagavond, Diligentia, Den Haag. Geestelijk vader en dirigent Hans van den Bijlaard houdt al jarenlang het Haags Instru mentaal Jeugdensemble bij el kaar en steeds weer ziet hij kans het orkest op binnen- en buitenlandse podia te presen teren. Zaterdagavond bevolk ten de jeudige musici het podi um van Diligentia en zij speel den voor een publiek van fa milieleden. Een bewonderend en dankbaar publiek. Van den Bijlaard heeft tientallen jonge instumentalisten 'onder han den' gehad en velen zullen met plezier terugdenken aan de repetities, de concerten en de tournee's, maar ook aan de werken die werden gespeeld. Na vele jaren komt dan weer de herinnering: ,Dat werk ken ik nog van het Jeugdensem ble'. Of die herinnering ook levend zal blijven bij de ballet muziek 'Don Juan' van Von pluck, onderdeel van het pro gramma van zaterdagavond, is de vraag. Wat een vervelende muziek zette Van den Bijlaard op de lessenaars. Het zijn be paald niet uitsluitend meester werken die de meestercompo- nisten schreven, ,Don Juan' is daarvan een wel heel duidelijk voorbeeld. Op zich niet schok kend, maar voor jeugdige mu sici weinig inspirerend. Veel aardiger was dan het symfo- nietje van de Engelsman Boy- ce of een Legende van Dvo rak. Over de programmasa- menstellling bestaat bij diri genten van jeugd- en schoolor- kersten verschil van mening. De één zweert bij onbekende werkjes (gemakkelijke werkjes bestaan nu eenmaal niet), de ander bij het symfonisch re pertoire of, zoals één van de bezoekers zaterdagavond op merkte: ,Zet ze Finlandia voor. Dat spelen ze even weinig vlekkeloos als Von Gluck, maar er valt wel meer aan te beleven'. Opwindend was het concert in ieder geval niet, zelfs niet boeiend. Het klonk alles als een braaf opgezegd lesje. Zo er al sprake was van speelplezier dan viel dat in de zaal niet te constateren. ADRIAAN HAGER (ADVERTENTIE) Terwijl het Holland Festi val in Amsterdam een in ternationaal spectrum biedt van de gevestigde en wat nieuwere muziek - en theaterpraktijk - wordt daar in den Haag bewust mee gebroken en zoeken de kunstenaars van het derde Internationale Au dio Art Festival naar radi caal nieuwe wegen. Bij audio art wordt de klank bevrijd van alle regels waar aan deze tot nu toe onderwor pen was, als object onderwor pen aan de meest bizarre om standigheden en op allerlei wijze gemanipuleerd met de bedoeling om geheel nieuwe open klankstructuren te berei ken. De geavanceerde techniek speelt daarbij een grote rol. Bij concerten gebeurt het regel matig dat de kunstenaar schuil gaat achter tal van synthesi zers, zelf ontworpen compu ters, versterkers en een wir war van electrische kabels. Tijdens dit festival werden twee kanten van de audio art speciaal belicht. Door klankin stallaties met beelden werd het aspect 'geluidskunst met een sterk beeldende presenta- Het audio Art Festival in Den Haag van 14 tot en met 17 juni in Theater Zeebelt en het Gemeentemuseum. tie' belicht. Videokunst en beeldprocessen die geluid ge nereren en sturen spelen daar in een belangrijke rol. De pre sentatie hiervan was verdeeld over het Gemeentemuseum en Theater Zeebelt. Opvallend was dat hierbij het aantal uit gekozen vrouwelijke kunste naars dat van de mannen overtrof. Onder hen de nu in New York wonende Neder landse sopraan Monique Toe bosch met een compositie voor sopraan en electronische parti tuur. In het zaaltje dat als foy er van Zeebelt dienst doet konden bezoekers op gezette tijden de Seilbahnmusik van Rolf Langebartels uit Berlijn horen en zien. Een jerrycan, die tegelijkertijd als luidspre ker en als contactmicrofoon fungeert, Selt aan een alnge staalkabel langzaam door de ruimte op en neer en stoot Met 8 concerten werd de ande re kant van audio art, die van de zuivere muziek- en klan kexperimenten, op zo veelzij dige wijze belicht dat het voor iedereen overduidelijk is hoe sterk iedere uiting in de eerste plaats persoonlijk gebonden is. Ook hier kort iets over twee uitvoeringen die van de enige Nederlandse groep, het Haagse Uncle Joe's AUG, en van con- servatriumleraar Michael Bar ker. De Haagenaars openden op inventieve en spectaculaire wijze het festival met een hap pening waarbij het publiek langs alle ruimtes in het thea ter rondliep en de muzikanten onderling verbonden en com putergestuurd hun electro- in strumentale geluiden produ ceerden. Barokblokfluit leraar Michael Barker maakt meer dan onvoorspelbare geluiden, hij componeert voor zijn enor me contrabasblikfluit stukken waarbij sensoren onder klep pen en op een aantal andere plaatsen, in samenwerking met een synthesizer en een te voren gemaakte tape tot een geheel aparte en bij vlagen fascinerende klankwereld lei- Bijna alle concerten waren uit verkocht. Voor Nederland heeft Den Haag op dit gebied een voortrekkersrol ookal is Zeebelt klein en krijgt audio art in het buitenland veel meer belangstelling dan hierT Het volgende festival wordt danook alweer gepland. ERIK BESIER PLAATS 13, DEN HAAG, TEL. 364.87.82. CASUALS FOR MEN AND WOMEN HELE KOLLEKTIE Britse film krijgt financiële steun LONDEN De noodlijdende Britse filmindustrie krijgt van de overheid een financiële in jectie van vijf miljoen pond (ruim 16 miljoen gulden). Het geld wordt beschikbaar gesteld over een periode van drie jaar en zal vooral worden gebruikt om Europese coprodukties te realiseren, zo zei premier Mar garet Thatcher. Ook zullen speciale onderzoekscommissies worden ingesteld, die in Groot-Brittannie geldschieters moeten gaan werven. Film producent David Puttnam (Chariots of Fire) toonde zich zeer ingenomen met het rege ringsbesluit, dat persoonlijk door de premier werd bekend gemaakt aan vertegenwoordi gers van de filmindustrie. Vooral de instelling van de on derzoekscommissies konden zijn goedkeurig wegdragen. De financiële injectie werd door Puttnam „een gebaar van goe de wil" genoemd. Het meeste geld dat in de Britse film wordt geïnvesteerd komt uit de Verenigde Staten. Eventue le winsten vloeien ook weer terug naar dat land. Premier Thatcher zei dat in de grootste Britse filmstudio's, Elstree en Pinewood, tegenwoordig meer commercials en videoclips worden gemaakt dan speel films. Vorig jaar werden er volgens haar in Groot-Brittan nie slechts ongeveer 25 speel films gemaakt, tegen 20 jaar geleden bijna 100. AMSTERDAM De Be roepsvereniging van Beel dende Kunstenaars (BBK) heeft in een brief aan ko- nigin Beatrix een nood kreet geuit over de finan ciële positie van duizen den kunstenaars in ons land. De vereniging heeft de brief geschreven nu minister en parlement niet bereid zijn het Voor zieningsfond voor Kunste naars (VvK) uit te brei den. „Ten einde raad wenden wij ons nu tot u met het verzoek dit probleem voor te leggen aan de verantwoordelijke be windsvrouw", zo staat in de brief. De BBK herinnert de koningin er aan dat haar grootmoeder koningin Wilhel- mina ook jarenlang lid is ge weest van de vereninging. „Wij hopen dat deze solidari teit met minder bedeelde kunstenaars die zij aan de dag legde, ook bij u aanwezig is", aldus de BBK. Volgens de belangenvereni ging moet de subsidiëring via de VvK worden opgetrokken tot minimaal twee miljoen gul den. Nu is daarvoor een be drag uitgetrokken van 1,1 mil joen gulden..De regering wilde dit bedrag van 1,1, miljoen aanvankelijk verminderen, maar de Tweede Kamer ver hinderde dit. Verhoging echter werd ook door de Kamer afge wezen. Volgens de BBk blijkt uit cij fers van het ministerie van cultuur dat in 1988 circa 8.700 kunstenaars werden bereikt via het beeldende kunstbeleid. Slechts 579 daarvan hadden een inkomen van boven de 30.000 gulden per jaar. De grootste groep echter is voor namelijk aangewezen op di verse fondsen en subsidies, zo als de RWW (een regeling die aleen voorziet in levensonder houd en niet in beroepskosten) en de VvK dat als een laatste vangnet fungeert. Omdat er echter beperkingen zijn opgelegd om in aanmer king te komen voor de VvK verwacht de BBK dat veel kunstenaars de komende tijd in de knel komen. „Velen zul len tijdelijk met hun werk moeten stoppen, ateliers zullen worden opgezegd, anderen zullen marginaal doorwerken, ver onder het aanvaardbaar minimum levend", aldus de BBK.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 9