Rol van katholieke school bij
geloofsonderricht stelt niets voor
CcicLcSoirtm
kerk
wereld
'Kunststukjes' in gemeentezang
brieven
van
lezers
mir ÊcidócSomant
beroepingen
MÊ JÈ&
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CcicLeSouuwt
MAANDAG 18 JUNI 1990 PAG
Zuidafrikaanse kerken na dertig jaar weer om de tafel
JOHANNESBURG De Zuidafrikaanse Raad van Kerken
(SACC) en de blanke Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK)
hebben besloten een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren
over de veranderingen in Zuid-Afrika. Alle kerken zijn wel
kom op deze conferentie die in het najaar wordt gehouden.
SACG-secretaris dr. Frank Chikane sprak van een historisch
besluit, omdat de kerken elkaar dertig jaar geleden voor het
laatst hebben ontmoet. De regeringsgezinde NGK verliet in
1960 de Christelijke Raad van Zuid-Afrika de voorloper van
de SACC nadat deze het bloedbad van Sharpeville scherp
had veroordeeld en de regering had opgeroepen de apartheid
te beëindigen.
De twee partijen zijn sindsdien steeds verder uit elkaar ge
groeid: de NGK bleef bij haar theologische rechtvaardiging
van apartheid, terwijl de in 1968 opgerichte SACC steeds dui
delijker stelling nam tegen het apartheidsregime. In 1986 nam
de NGK voor het eerst voorzichtig afstand van de apartheids-
theologie, zonder deze evenwel een zonde te durven noemen.
De SACC wilde niet onder leiding van de president spreken
met kerken die d^ apartheid hebben gesteund. Nadat De Klerk
zich afgelopen week had teruggetrokken als organisator, had
de SACC geen bezwaar meer.
Dit betekent volgens Chikane nog niet dat de weg naar de
SACC nu open ligt voor de blanke kerk. De NGK, die vanwe
ge haar vervlechting met de regering wel de 'Nationale Partij
in gebed' wordt genoemd, houdt nog steeds vast aan de raciale
scheiding binnen de gehele NG-Kerk.
Velen zijn bang voor
hun goede naam;
weinigen voor hun
geweten
Filipijn moet
diefstal tijdens
mis met dood
bekopen
ZAMBOANGA Een jonge
Filipijn heeft in de stad Zam-
boanga een poging tot diefstal
tijdens een mis met de dood
moeten bekopen. De overval
ler richtte op het moment dat
hij de communie zou ontvan
gen een pistool op het hoofd
van de priester. Hij greep een
van de gouden miskelken en
trachtte onder bedreiging
van enkele kerkgangers te
ontkomen.
Een aanwezige agent hield de
dief echter tegen waarna De
la Serna de politieman een
kogel in het been joeg. De
diender reageerde met twee
gerichte schoten die de over
valler dodelijk troffen.
Vervangende
dienstplicht in
Sovjetunie mogelijk
MOSKOU In de Sovjetunie
wordt op dit moment gewerkt
aan een vervangende dienst
plicht voor burgers die de mi
litaire dienst om principiële
redenen afwijzen. Dit zegt
woordvoerder Juri Smirnov
van de Raad voor Godsdienst
zaken. In het pas gepubliceer
de ontwerp voor een nieuwe
godsdienstwet wordt het wei
geren van militaire dienst op
grond van geloofsovertuiging
nog steeds niet toegestaan.
Volgens Smirnov komt er
echter een speciale wet waar
op gewetensbezwaarden een
beroep kunnen doen.
UTRECHT De school
draagt weinig of niets bij
aan de godsdienstige vor
ming van leerlingen, of
het nu om een christelij
ke school gaat of niet en
of er nu veel of weinig
catechese wordt gegeven.
Beslissend voor het tot de
kerk willen behoren is
wél de mate waarin aan
dacht gegeven wordt aan
godsdienstigheid in het
gezin.
Dit stelde drs. Th. van Ame-
rongen zaterdag op een zitting
van het Landelijk Pastoraal
Overleg in Utrecht waar een
begin werd gemaakt met de
behandeling van het onder
werp katechese.
Tevoren waren zonder nader
commentaar de 22 aanbeve
lingen goedgekeurd over het
onderwerp diakonie dat op
voorgaande zittingen was be
handeld. Een van de aanbeve
lingen luidde dat in het kader
van het respect voor eikaars
visie binnen de kerk aëlf ook
bewegingen als de Acht Mei
Beweging gehoord moeten
worden. Zo had een thema
dat bij uitstek naar buiten toe
gericht was alsnog een kerke
lijk staartje.
Aangezien de Nederlandse
bisschoppen na het afbreken
van de gesprekken tussen de
Acht Mei-beweging en de bis
schoppen, besloten dat de bis
schoppen afzonderlijk met
participanten van ae Acht
Mei-beweging eventueel het
contact zouden voortzetten,
voelen de bisschoppen zich
niet geroepen nader op de
aanbeveling van het LPO in
te gaan. Zij doen in feite naar
hun mening al waar het LPO
in zijn zitting van eind vorig
jaar om vroeg.
Na de afsluiting van het on
derwerp over diakonie dat
was uitgemond in behartens-
waardige maar nogal voor de
hand liggende aanbevelingen
voor katholieken in hun da
gelijks optreden, staat met het
onderwerp over katechese in
feite de kern centraal waar
het bij dit LPO om draait, na
melijk geloofsverdieping in
deze tijd.
Uit de inleiding van Van
Amerongen, katecheet aan de
Katholieke Theologische Uni
versiteit Utrecht, werd nog
eens duidelijk dat de katholie
ke school voor de vorming
van bewuste kerkleden een
zeer ondergeschikte rol speelt.
Bewuste katholieken zijn op
veel katholieke scholen een
minderheid geworden die
hooguit wordt getolereerd.
Door de ingrijpend verander
de schoolbevolking resul
taat van het open toelatings
beleid dat de scholen voeren
heeft het vak katechese
ingijpende veranderingen on
dergaan. Voorgesteld wordt
nu dit vak om te dopen in le
vensbeschouwing. Wel zou
het (katholieke) christendom
daar nog met een zekere
voorkeurspositie behandeld
moeten worden.
Gegeven deze situatie vroeg
kardinaal Simonis, voorzitter
van het LPO, zich voorzichtig
af of er wellicht toch niet op
nieuw naar een meer gesloten
soort katholieke school zou
moeten worden toegewerkt.
Hij bracht dit overigens met
de groots mogelijke reserve
ter sprake,.
De deelnemers, voor een be
langrijk deel afkomstig'uit de
diverse diocesane pastorale
raden en nationale katholieke
instanties, zullen in de ko
mende zitting van november
het onderwerp nader uitwer
ken.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Eemdijk R. van Beek te
Veenendaal (Pnielkerk); bedankt
voor Leerdam M. Vlietstra te Zeist.
Beroepen te Barneveld (nieuwe
pred.plaats) J. P. Nap te Huizen.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Bedankt voor Heerde i.c.m. Wapen
veld J. Ophoff te Drlebergen-RIjsen-
burg; voor Kampen, voor Assen-Zuid
en voor Zwijndrecht P. M. de Wit te
Bergentheim. Beroepbaarstelling
drs. J. Schoemaker, Wortmanstraat
628, 8265 AZ Kampen.
Koningin bij Passiespelen
Koningin Beatrix nam een kijkje bij de figuranten van de Pas
siespelen in Tegelen. Gisteren had de vijftiende reprise plaats
van deze passiespelen, die op een tekst van de Limburgse
priester Jacq Schreurs sinds 1931 om de vijf jaar worden op
gevoerd. Kardinaal A. Simonis sprak van een stichtend gebeu
ren. Het werd door ongeveer 3700 toeschouwers bijgewoond.
Tevoren was de kardinaal hoofdcelebrant van de eucharistie
viering die aan de première voorafging.
Tienduizend
Zwitserse
katholieken
betogen tegen
bisschop Haas
CHUR Ongeveer 10.000
Zwitserse rooms-katholieken
hebben gisteren in Chur gede
monstreerd tegen bisschop
Wolfgang Haas. De betogers
eisten dat de regering bij het
Vaticaan aandringt op het af
treden van de zeer behouden
de geestelijke die vier weken
geleden bisschop van Chur
De demonstranten hadden
klokken bij zich voor een
„klokgelui tegen de absolutis
tische kerkleider" en span
doeken waarop duidelijk
werd gemaakt dat de Rooms-
Katholieke Kerk muren
bouwt op het moment dat
deze elders worden afgebro
ken. De wensen van de beto
gers werden per ballon sym
bolisch richting de hemel ge
stuurd.
De demonstratie tegen de 42-
jarige Haas, die geldt als een
zeer trouwe volgeling van de
paus, is de grootste uit de ge
schiedenis van de Zwitserse
Rooms-Katholieke Kerk. Bij
Haas' wijding als hulpbisschop
van Chur in 1988 vormden
betogers een 'menselijk tapijt'
voor de ingang van de kerk.
Onder het motto 'Niet demon
streren, maar bidden' werd in
Siedeln door 3.000 andere
rooms-katholieken een 'te-
gendemönstratie' gehouden.
Tijdens een mis baden zij voor
de eenheid van de kerk, die
alleen in gemeenschap met de
paus en de door hem benoem
de bisschop bereikt kan wor-
Het afgelopen weekeinde
hebben de kanton-regeringen
van Graubtlnden en Schwyz
zich aangesloten bij de oproep
aan Haas om af te treden. De
christen-democratische CVP
liet zaterdag weten dat ie
mand die vrouwen discrimi
neert en leken alle kerkelijke
functies wil ontnemen, beter
geen bisschop kan worden.
Overgave
Zo'n tienduizend mensen waren zaterdag Utrecht, op de jaarlijkse EO-Familiedag. Dat aantal lag
aanzienlijk lager dan het jaar ervoor, toen waren er 15.00 mensen. Op de bijeenkomst werd veel
gezongen. De EO maakte daarbij onder meer gebruik van onorthodoxe instrumenten als een
'magic organ' en een synthesizer. Op de foto: individuele overgave tijdens de massale zang.
FOTO: ANP
Synode erkent belang studentenpastoraat
DOORN Studenten hebben
de hervormde synode over
tuigd van het nut van het stu
dentenpastoraat. Enkele syno
deleden hadden daarover
sterke twijfels geuit, maar zij
gingen na het persoonlijk ge
tuigenis van de jongeren vol
ledig om.
„Ik heb dit in zeventien jaar
niet meegemaakt", zo zei een
zeer ervaren synodelid na het
enthousiaste relaas van drie
studenten. „Wij zijn niet zo
gewend aan bevindelijke ge
tuigenissen", zei een ander.
,,Ik had de neiging om hardop
amen te zeggen". Na hem
volgden nog zes andere leden
die diep onder de indruk wa
ren geraakt van de jongeren.
De studenten wezen erop dat
het studentenpastoraat één
van de weinige plekken in de
universitaire wereld is waar
nog „een nieuw geluid tegen
de hopeloosheid klinkt". Er
heerst een sfeer van vertrou
wen en openheid en je hoeft
er nou eindelijk eens niet al
tijd de snelste, de vlotste en
de aardigste te zijn, zo zei Ma-
grete van der Steegh.
„Het is op de universiteit
makkelijker om over astrolo
gie te spreken dan over het
christelijk geloof. Je bent er
als christen een vreemd ver
schijnsel", aldus de studente.
De synode was blij dit feno
meen van dichtbij te kunnen
bekijken en een van haar le-
ds. K. Bouhuijs omschreef de
„geestelijke conjunctuur
schommelingen" onder stu
denten aldus: „Ze willen geen
politiek en mystiek meer,
maar zoeken nu nestwarmte,
communio, de gemeenschap
met elkaar". Politieke bijeen
komsten worden gemeden,
trips naar het klooster zijn
binnen de kortste keren vol
geboekt.
Volgens Bouhuijs moeten de
kerken in de studentenwereld
„niet onbescheiden gaan blaf
fen, maar wel het lef hebben
om af en toe de naam van de
den stelde dan ook voor per- Messias te noemen". Ook hij
manent jongeren op te nemen
in de vergadering. Hij vergat
dat het Hervormd Jongeren-
synodeberaad onlangs na een
kort bestaan de zachte dood
stierf.
De Leidse studentenpredikant
nam tegenstanders de winc
uit de zeilen: „Het studenten
pastoraat gaat over het Evan
gelie, ja natuurlijk, en over
zonde en genade, allicht, maar
ook over de toekomst van de
wereld".
LIEDBOEKDAG AMERSFOORT:
AMERSFOORT Ieder
jaar opnieuw zijn ze er; de
deelnemers aan de Lied
boekdag. Afgelopen za
terdag waren het er zo'n
850' een aantal dat net
iets boven het gemiddel
de ligt. De negentiende
Liedboekdag werd ge
houden in de St. Joris-
kerk in Amersfoort.
Ontstaan als introductie- en
oefenbijeenkomst van het
Liedboek voor de Kerken dat
in 1973 verscheen, is de Lied
boekdag uitgegroeid tot een
soort jaarlijkse reünie van
zanglustige kerkmensen die
het gewoon fijn vinden om te
zingen en te luisteren naar
kerkmuziek. Er worden vaak
hele kunststukjes ten gehore
gebracht: massale gemeente
zang waarbij zonder manke
ren vierstemmige liedzettin
gen worden gezongen (welis
waar had iedere deelnemer
zijn/haar partij thuis gestuurd
gekregen om te oefenen, maar
toch).
Het Liedboek is een zangbun
del van vijf reformatorische
kerken met diverse bijdra
gen van enkele rooms-katho-
lieke dichters/musici en de
Liedboekdag is dan ook een
protestantse aangelegenheid.
Er is een eenmalige 'groot-oe
cumenische' Liedboekdag
(Delft) geweest, maar om di
verse redenen is dat een een
malige gebeurtenis geweest.
Een daarvan is dat rooms-ka
tholieken de gemeentezang
cultuur van de protestanten
ten enen male missen en dus
niet zo gauw naar een of an
dere kerk reizen louter om
mee te doen aan iets wat ze
nauwelijks kennen of mis
schien gewoon niet mooi vin
den. Mede dankzij het stoere
orgelspel van Kees van Eersel
klonk de gemeentezang zater
dag als een klok. Het oecume
nische aspect was overigens
wel degelijk aanwezig: de
Haarlemse rooms-katholieke
musicus Bernard Bartelink
had voor de gelegenheid een
uitgebreid voorspel en enkele
tussenspelen gemaakt bij Lied
19, met een tekst van Jan Wit
naar psalm 130 en de melodie
van 'Aus tiefer Not schrei ich
zu dir'. Niet alleen in naam
was er die katholieke bijdra
ge, ook gehoormatig. Barte
link en met hem andere ka
tholieke organisten hebben
een min of meer specifieke
muzikale taal, die veel doet
denken aan de grote Franse
romantische orgeltraditie.
Heel anders dan bijvoorbeeld
het muzikaal klimaat van de
gereformeerde dichter/com
ponist dr. Bernard Smilde, die
speciaal voor de Liedboekdag
een koorbewerking had ge
maakt van Lied 40.
Het thema van de Liedboek
dag was 'zingen vanuit de
verdrukking'. De emeritus
Kamper hoogleraar dr. J.T.
Bakker herinnerde eraan hoe
zingen het hart van het chris
ten-zijn raakt. De grote Karl
Barth zette dan ook niet zo
maar het zingen vóórop, vóór
alles. Met name psalmen laten
horen hoe juist in het zingen
de diepste nood kan worden
uitgezongen. In de psalmen is
te horen hoe zingen uit de
verdrukking een geschenk
van God is, waardoor de mens
als het ware voor zich zelf uit
wordt geschoven. Wie in de
verdrukking zingt, is eigenlijk
al uit die verdrukking, hoe
gek het ook klinkt, adus. dr.
Bakker. De ervaring van dat
'er al uit zijn' is waarop dich
ter W. Barnard doelde: 'Gods
Specifiek
Iedere Liedboekdag maakt
hoorbaar hoe rijk de traditie
is van het kerklied en hoe
groot haar geestelijke span
kracht is. Kerkmuziek om
spant de kerk van alle tijden
en van alle plaatsen. Tegelij
kertijd is er het besef van het
specifieke karakter van de
Liedboekdagen. Sweelinck,
Bach, Goudimel en allerlei
andere 'klassieke' grootheden
uit verleden en heden zijn de
smaakmakers bij uitstek voor
de honderden deelnemers,
maar er zijn duizenden in en
buiten de kerk voor wie deze
muzikale smaak niet (meer)
de taal biedt om God, zichzelf
en anderen het geloof toe te
zingen.
Nu na zoveel jaar het 'nieuwe'
van het Liedboek er af is, zou
de organiserende hervormd-
gereformeerde Commissie
voor de Kerkmuziek op de
Liedboekdag best eens wat
aandacht kunnen geven aan
het feit van die diversiteit aan
muzikale smaken. Schütz,
Willem Vogel en Barnard
Geconcentreerde aandacht tijdens het zingen
FOTO: PERS UNIE
om maar een paar karakteris- ben toch niet het 'patent' op
tieke namen in de Liedboek- de (protestantse) kerkmuziek?
dag-sfeer te noemen heb- LÜTSEN KOOISTRA
Zij
Verdachte geur in Bukarei»
In Bukarest zijn dit weekeinde critici van het regi bri
nieuw de straat opgegaan, nadat de Roemeense hoofd$eke
rige week het toneel van ernstige gewelddadigheden
weest. Daaraan vooraf ging een periode van weken,
de regering van president Ion Iliescu zich geconfronte
met een permanente anti-regeringsdemonstratie op h
versiteitsplein. Toen de maat kennelijk vol was is h< g,
op de demonstranten afgestuurd en op verzoek van d ten
dent kwamen mijnwerkers nog een hardhandig ham
pen. Een bloedige confrontatie was het voorspelbare
Daartegen richtte zich de nieuwe demonstratie van g 11
waarbij overigens niet is ingegrepen.
ONDANKS al het geweld van de vorige week lijkt
nië niet aan de rand van een burgeroorlog te staan. D;
is de krachtsverhouding te ongelijk. Het leger is na
binding van de geheime politie, de Securitate, de bej
machtsfactor in Roemenië en het leger volgt ogensc
de bevelen van de regering op. Ogenschijnlijk, wan
niet echt duidelijk of de burgerregering de beslissing
gewelddadig einde te maken aan de manifestaties
Universiteitsplein geheel vrijwillig heeft genomen,
denkbaar dat de generaals president Iliescu voor h
hebben gezet.
De werkelijke machtsverhoudingen in Roemenië
ook na de vrije verkiezingen van vorige maand niesn
zichtiger op geworden. Dat is een van de grieven van
tenparlementaire oppositie, die het Universiteitsplein
dium van haar twijfels en ongenoegen had gemaakt, i
ten en andere vertegenwoordigers van dé intelligentsJ
ben geen enkel vertrouwen in ex-communist Iliescu
door voormalige partijgenoten overheerste Front vooi
nale Redding. Voor hen maakt het niets uit dat he'°'
een klinkende verkiezingsoverwinning heeft beha;e
hebben de vos zijn haren zien verliezen, maar menen
nog vol streken zit. De gebeurtenissen van de afgeloj1*
gen lijken hen deels gelijk te geven.
do
Er hangt een verdachte geur in Bukarest. De taal di j v
cu en de zijnen thans uitslaan staat bol van het jargor
het tijdperk van Ceausescu veelvuldig werd gebezig
sproken wordt over een poging tot staatsgreep door fs)ar
die van het Universiteitsplein een liederlijke bende
gemaakt. Dat is aperte onzin en een omkering van de
De stijl van de nieuwe, democratisch gekozen leidei
nog sterk naar die uit de periode van de communistisckt.
tatuur. Me
En niet alleen verbaal. Het gewelddadige ingrijpen
gering en/of legerleiding had immers met een paar
concessies kunnen worden voorkomen. De autoriteit»
ben weliswaar enkele malen overlegd met de demoi
ten, maar vorige week is gebleken, dat het hun op ge
kele manier ernst is geweest. Mogelijk hebben ze gepr
tijd te winnen in de verwachting dat de demonstraties,
de verkiezingen al aanzienlijk minder publiek trokki
daarvoor, vanzelf zouden doodbloeden. Om ver'
dat niet snel genoeg lukte, alsnog tot actie te besluite
Op zich is het niet vreemd dat een regering paal e
stelt aan publieke uitingen van onvrede die echt hir
beginnen te worden voor anderen. De westerse reg<
die inmiddels bezorgd bij Iliescu aan de bel hebben
ken, zouden zich bijvoorbeeld even moeten herinner
zij eind jaren zestig met hun „eigen" studentenprot»
omgesprongen. Zij begrepen indertijd ook volstrekt n
hun overkwam en wisten aanvankelijk slechts met
milat te reageren. En meer recent vormden de polltax
in Groot-Brittannië ook geen schoolvoorbeeld van zorj
ge communicatie tussen burgers en overheid
MAAR in Roemenië liggen de kaarten toch even #at
Automatisch dringt zich een vergelijking op tussen he
van de Hemelse Vrede in Peking en het Universiteitsp
Bukarest. Iliescu mag dan geen Li Peng zijn, na vorigf
zal hij in oppositionele kringen in Roemenië wel een
lijkbare reputatie hebben. Het maakt de positie van dien
ring niet eenvoudiger, juist in een fase waarin nationa
heid broodnodig is om alle economische problemen het 'oc
te bieden en te zorgen dat de „echte" vijanden van
we democratie geen kans van slagen krijgen.
Iliescu heeft niet veel tijd meer om te bewijzen j
niet tot de vijanden van de democratie behoort. In plai
gewapende mijnwerkers te mobiliseren en op demonsttyai
te laten inhakken, zou hij de dialoog met de buitenpari
taire oppositie moeten zoeken. Gebeurt dat niet, dan k
wel eens een zeer lange, zeer hete zomer worden in
rest.
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
„Geen paniek svp" ofiai
WK moet mij een opniQk
van het hart. Als hij de no
tenaren vergelijkt met
den die wat kruimeltjes
ten oppikken" kan ik,
van de beeldspraak
vogeltjes pikken kruii
weinig waardering opb
voor deze vergelijkin
„honden", die
hammedaan en voor
Egyptenaar als bele
moet worden ervaren
wat fijngevoeliger woo
was wellicht op zijn pla
weest.
Woordkeus
Naar aanleiding van de bijdra- H. Brulez,
ge van Herman Kuiphof LEIDSCHENDAM.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon. 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8 30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon. 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za van 14 00 tot 15.00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroka
per maand 24,85 per maand f
per kwartaal 74,10 per kwartaal
per jaar f. 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswi,
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
oJ)l
elÈ.
-\nr e>
