Apeldoorns bedrijf rolt met
DAF Oost- Europa binnen
In de Sovjetunie schieten de politieke partijen als paddestoelen uit de grond
ri
Grootste
vlieger kon
inderdaad
de lucht in
MARKTEN
Beurs van Amsterdam
BUITENLAND £etdóc(2chttaflt maandag is iuni 1990 pagina 1
MOSKOU Vladimir
Zjironovsky, voorzitter
van de Liberaal Demo
cratische Partij in oprich
ting, geeft zijn interviews
bij voorkeur op een bank
in het park, want zijn
partij kan zich een kan
toor financieel niet ver
oorloven en ook als zij
dat wel zou kunnen, is
het nog maar de vraag of
er ruimte kan worden ge
vonden.
Een andere politicus en voor
malig lid van de Communisti
sche Partij, Nikolai Travkin,
probeert een populistische be
weging uit de grond te stam
pen: de Democratische Partij
van Rusland. Hij roept onte
vreden burgers op de huidige
machthebbers de laan uit te
sturen. En de Russische Soci
aal-Democratische Partij van
Oleg Roemjantsev zoekt naar
coalitiepartners, maar com
munisten zijn niet welkom.
Sinds het nationale parlement
in februari formeel een einde
maakte aan het machtsmo
nopolie van de Communisti
sche Partij zijn tientallen par
tijtjes opgericht, variërend
van anarchistisch tot monar
chistisch. De Communistische
Partij behield evenwel tot
dusver onbedreigd haar over
heersende positie.
Volgens communistisch her
vormer Vjatsjeslav Sjostakov-
sky gaat het bij de nieuwko
mers in de huidige fase om
cellen of kerngroepen die nog
geen reëel alternatief vormen
voor de Communistische Par
tij. De werkelijke politieke
strijd speelt zich af tussen de
hervormingsgezinde en de
conservatieve vleugels van de
19 miljoen leden tellende
Communistische Partij.
Travkin is het met hem eens
dat de Communistische Partij
op korte termijn weinig te
duchten heeft van de opposi
tie. „Je kunt zoveel partijen
oprichten als je wilt, maar de
Communistische Partij smoort
ze eenvoudig in de" kiem", al
dus zijn voorspelling.
Zijn commentaar ligt in het
verlengde van een opmerking
van president Gorbatsjov, die
de afgevaardigden bij het be
sluit over opheffing van het
machtsmonopolie van de par
tij voorhield dat de commu
nisten zouden „vechten voor
het behoud van de status van
de regerende partij".
De Communistische Partij be
heerst nog altijd volledig de
pers, de radio en de televisie.
Geen van haar stafleden is tot
dusverre de laan uitgezonden
en zij beschikt over 70 jaar or
ganisatorische ervaring, als
mede partijafdelingen in fa
brieken, ministeries, het leger
en de KGB (de geheime
dienst).
Dissidenten
De liberaal-democraat Zjiro
novsky nam als advocaat en
voorstander van een vrije
markteconomie jarenlang een
positie in aan de periferie van
de dissidentenbeweging. Hij
meent dat het de Communis
tische Partij in de Sovjetunie
uiteindelijk zal vergaan als
haar zusterpartijen in het
Oostblok. „De vraag is niet of
zij de macht verliest, maar
wanneer".
Zjironovsky staat niet alleen
in die opvatting, maar het zal
niet eenvoudig zijn de Com
munistische Partij op een zij
spoor te manoeuvreren. Dit
wordt geïllustreerd door het
feit dat het de alternatieve
partijen tot op heden aan be
kende leiders ontbreekt. Hij
hoopt dat de Communistische
Partij in het belang van de
politieke stabiliteit bereid zal
zijn kantoorruimte ter be
schikking te stellen. Zonder
een hoofdkwartier is het voor
zijn 9000 leden tellende partij
moeilijk onderling contact te
houden. Ook de contacten
met communistische afge
vaardigden verlopen proble
matisch. „De afgevaardigden
hebben te veel aan hun hoofd
om twee of drie dagen naar
mij te zoeken", aldus de advo
caat.
Hervormer Sjostakovsky, die
als rector verbonden is aan de
in Moskou gevestigde School
voor Hoger Partijkader, bena
drukt dat de werkelijke strijd
wordt gevoerd binnen de
Communistische Partij. „Zo
vreemd als dat mag lijken: er
zijn anarchisten en monar
chisten binnen de partij".
Sjostakovsky zelf is aangeslo
ten bij Democratisch Plat
form, een groep hervormers
die met name pleit voor het
opgeven van het principe dat
de partij leiding geeft aan de
gehele maatschappij. Andere
leden van deze groep zijn de
president van de Russische
Federatie Boris Jeltsin, de
historicus Joeri Afanasjev en
de burgemeester van Moskou,
Gavriil Popov.
Het is welhaast zeker dat de
machtsstrijd tussen hervor
mers en conservatieven zal
resulteren in een scheuring.
Inzet van de worsteling is de
heerschappij over het partij-
centrum. wie dat beheerst,
krijgt automatisch de meeste
leden achter zich.
Sjostakovsky vreest voor een
machtsgreep door de conser
vatieven, die Gorbatsjovs eco
nomisch adviseurs afgelopen
13 mei beschuldigden van po
gingen het Sovjet-socialisme
op de helling te zetten. In di
verse verklaringen vanuit
conservatieve hoek werd stel
ling genomen tegen ongebrei
deld streven naar „particulie
re ondernemingsgewijze pro-
duktie, wettigen van geaccu
muleerd kapitaal, dorst naar
winst en individualisme".
Dwerg
Het Centraal Comité oefende
dit vooijaar kritiek op Demo
cratisch Platform uit omdat
de beweging, gefrustreerd in
haar hervormingsstreven,
dreigde de partij te verdelen.
Vermoedelijk zal het 28ste
partijcongres, dat op 2 juli
aanstaande wordt geopend, in
het teken staan van deze dis
cussie. Een van de vele onze
kere factoren is de houding
en de positie van Gorbatsjov.
Sjostakovsky voorspelt dat
Gorbatsjov zich zal onthouden
van het voorstellen van in
grijpende veranderingen. Hij
acht het waarschijnlijk dat
Democratisch Platform in dat
geval met zijn 500.000 tot
600.000 man sterke aanhang
uit de partij zal stappen. De
beweging zou onmiddellijk de
op een na grootste partij zijn,
maar uiteraard een dwerg
vergeleken met de moeder-
partij.
Ondanks de vooraanstaande
positie van veel leden van
Democratisch Platform zou de
beweging als afzonderlijke
partij vermoedelijk worden
geconfronteerd met hetzelfde
soort problemen waarmee
thans de kleine, in oprichting
zijnde partijen worstelen. De
aanhang bestaat voor he'
overgrote deel uit intellectue
len en hoog opgeleide werk
nemers uit de grote steden
Op het platteland heeft de be
weging praktisch geen aan
trekkingskracht.
Democratisch Platform za
zich vermoedelijk ontwikke
len in de richting van een
loyale oppositie en eerder met
Gorbatsjov samenwerken dan
pogingen te ondernemen de
Sovjet-president zijn macht te
ontnemen.
Travkin, die in het verlede
deel uitmaakte van Democr<
tisch Platform, streeft volgen
Sjostakovsky te snel naar vei
andering. Rond Travkins Dt l
mocratische Partij van Ru I
land hangt volgens hem „c
reuk van confrontatiepolitiel
extreem harde confrontatie"
Travkin zelf zegt dat zijn pa
tij eenvoudig genoeg hee
van de „eindeloze ronde-tafe
besprekingen" en erop uit
plaatselijke communistisel
voormannen te vervangen.
De oppositie zal nog verbaas
opkijken van het incassatü
vermogen van de Communis 1
tische Partij, aldus Sjostakoven^
sky. Hij wijst erop dat de op 'efW
positie getuige is geweest va
de afbrokkeling van de com 3T
munistische partijen in de me 30 N
Moskou gelieerde Oostblok 1
landen tot gedemoraliseerd u
minderheidspartijen. MaajTe
het communisme was in di ide
landen min of meer van bui Roe
ten opgelegd, en niet, zoals iintc
de Sovjetunie, van binnen ui initi
gegroeid. En dat is een aan
zienlijk verschil, zo meent hi
MARK PORUBCANSK 451
ikbi
•aas
atie Zl
''3
APELDOORN Truck
fabrikant DAF uit Eind
hoven maakte vorige
week bekend dat er be
langrijke vorderingen ge
maakt zijn bij het bewer
ken van de Oosteuropese
vrachtwagenmarkt. DAF
heeft in de Sovjetunie en
Öpst-Duitsland een aantal
principe-akkoorden afge
sloten over het opzetten
van servicepunten, een
onontkoombaar aspect bij
de verkoop van vrachtwa
gens. De daar aanwezige
groeimarkten heeft de
truckfabrikant hard nodig
na de vorig jaar verloren
overnameslag om de
Spaanse fabrikant Enasa
en de gevolgen van de in
gezakte Engelse truck-
markt die het concern in
de eerste zes maanden van
dit jaar op een miljoenen-
verlies zal komen te staan.
DAF, toch al geplaagd door de
tegenvallende verkopen, was
er als de kippen bij om het
goede nieuws vorige week we
reldkundig te maken. Daarbij
werd geen gewag gemaakt van
de betrokkenheid van twee af
nemers van DAF-motoren, die
in het kielzog van DAF wor
den meegezogen in het Oost
europese avontuur. In de scha
duw van DAF hebben kiepwa-
genfabrikant Ginaf uit Vee-
nëndaal en de Apeldoornse
producent van grondschoppen
Werklust op een geïmprovi
seerde 'beurs' in Dresden met
succes toegang gekregen tot de
grote Oostduitse markt. DAF-
topman Cor van der Baan, lid
Zijn bed ziet hij nog maar nauwelijks. Het Oostduitse avon
tuur slokt al zijn tijd op en meer dan dat. Maar het is nu of
nooit want het succes voor het Apeldoornse bedrijf Werklust
ligt binnen handbereik. Voordat grote fabrikanten als Volvo
en Caterpillar hun slag slaan, lijkt directeur A.J.M. Zeeuw
van der Laan van de veel kleinere Machinefabriek Werk
lust al een positie te hebben veroverd op de Oostduitse
markt voor grondverzetmachines. In de slipstream van DAF
wel te verstaan. De reconstructie van een grote slag voor
een kleine machinefabriek.
van de Raad van Bestuur, reis
de vorige week vrijdag af naar
Dresden om voor een gehoor
van Oostduitse autoriteiten het
akkoord met de plaatselijke
Mitteldeutsche Baumachine
Fabrik (MBF) toe te lichten.
Met die overeenkomst moet
DAF toegang krijgen tot een
Oostduits net van momenteel
20 dealers. Die hebben de ver
koop en het onderhoud in por
tefeuille van een groot deel
van het wagenpark dat wordt
ingezet bij de Oostduitse pro-
duktie en vervoer van zand,
split en grind. De toespraak
van Van der Baan was het
voorlopig einde van een snelle,
professionele operatie waar
van het startpunt in Apel
doorn lag.
Staatsmonopolie
Voor het bureau van de jonge
Werklust-directeur Zeeuw van
der Laan (34) stonden in april
twee vertegenwoordigers van
het Kombinat (een Oostduits
staatsmonopolie) voor zand,
grind en split. Ze hadden be
langstelling voor de grond-
schoppen van Werklust. Het
Kombinat zou geprivatiseerd
en de onderdelen verzelfstan
digd worden. Daartoe behoor
den veertig, in de buurt van
zand- en grindgroeven geves
tigde werkplaatsen die het wa
genpark van transport- en
kiepwagens en van grondver
zetmachines beheren. Vorige
week sloot Zeeuw van der
Laan in Dresden een principe
akkoord voor samenwerking
met 20 van deze dealers die sa
menwerken met de pas opge
richte MBF. Het Kombinat is
in een sneltreinvaart uiteenge
vallen. Voor Werklust biedt de
samenwerking met MBF uit
zicht op een aandeel in de gro
te Oostduitse vervangings-
markt.
Kiepwagenfabriek Ginaf, om
zet 30 miljoen en evenals
Werklust een afnemer van
DAF, denkt nog dit jaar de
eerste contracten in Oost-
Duitsland af te kunnen slui
ten. Werklust heeft zijn eerste
principe-akkoord al op zak.
Zeeuw van der Laan: „MBF
probeert zoveel mogelijk dea
lers van het voormalige Kom
binat aan zich te binden. Het
principe-akkoord dat we heb
ben gesloten behelst de exclu
sieve vertegenwoordiging door
MBF van grondschoppen van
Werklust in de DDR. Boven
dien verplichten zij zich geen
concurrerende merken in hun
verkooppakket op te nemen".
Momenteel rijden er zo'n 1000
kiepauto's en 2000 grondschop
pen rond in de DDR. Het wa
genpark is voor een groot deel
van Russische makelij. Die
machines zijn volgens Zeeuw
van der Laan van slechte
kwaliteit en verkeren boven
dien in slechte staat. „Ze staan
vaak stil en maken vreselijk
veel kabaal. De Oostduitsers
hebben ze destijds gekocht van
de Russen die zeiden dat ze
technisch ver voor lagen. Nu
ze onze machines zien zeggen
de Duitsers: 'Mensch, wir sind
verarscht"\
Marketing-operatie
De Apeldoornse fabrikant, een
dochter van de Begemann-
groep van Joep van den Nieu-
wenhuyzen, rust zijn machines
uit met dieselmotoren van
DAF. Voor zijn eigen verkoop
heeft Werklust daarom groot
belang bij DAF-servicepunten.
Toen hij in april met hen in
zijn Apèldoornse kantoor rond
de tafel zat, kreeg Zeeuw van
der Laan de even gelukkkige
als voor de band liggende in
geving om de twee Oostduit
sers door te sturen naar Eind
hoven. Daar kregen ze natuur
lijk een warm onthaal en
Werklust spon er wol bij. De
overeenkomst tussen DAF en
MBF heeft het pad voor
Werklust verder geëffend. Dat
de Eindhovense fabrikant in
het verdere verloop het voor
touw heeft genomen, is voor
Werklust alleen maar leer
zaam geweest.
Toen DAF besloot zijn Oost
duitse marketing-operatie
kracht bij te zetten en trucks
naar Dresden stuurde voor een
verkoopshow op een grote
parkeerplaats, haakte Werk
lust in met kiepwagenfabri-
kant Ginaf. Met drie grond
schoppen toog Zeeuw van der
Laan in een kleine karavaan
naar het oosten.
„Een week lang hebben we in
Dresden samengewerkt met
DAF", zegt Zeeuw van der
Laan. „Voor het eerst heb ik
gezien hoe een grote fabrikant
probeert een markt te verove
ren. Je komt in een andere
cultuur terecht. Het zijn pro
fessionals in export met veel
faciliteiten waaraan wij niet
kunnen tippen. Kamers, een
secretaresse, een tekstverwer
ker. Contractqn worden ter
plekke opgesteld".
Sleutelrol
In de hofhouding van DAF-
topman Van der Baan reisde
ook de Gewerbe Kreditbank,
een Westduitse DAF-dochter,
mee die een sleutelrol speelt in
de financiering van DAF's es
capades in Oost-Europa. Om
dat de Oost-Europeanen niet
in staat zijn vrachtwagens en
motoren te kopen, sluit DAF
geen verkoop- maar leasecon
tracten. Werklust onderhan
delt nu over de medewerking
van Gewerbe Kreditbank bij
de toekomstige leasing van
grondschoppen aan MBF. Om
dat mogelijk te maken zijn be
sprekingen gaande over steun
van de Nederlandse overheid
met een export-krediet. Het
zijn de laatste hobbels voor
Werklust alvorens de export
naar Oost-Duitsland op gang
kan komen.
In 1986 kocht de Begemann-
groep van Joep van den Nieu-
wenhuyzen de failliete boedel
van Machinefabriek Werklust
en gaf de leiding in handen
van zijn neef Zeeuw van der
Laan die hij weghaalde bij een
textielfabriek uit Rijssen. De
nieuwbakken directeur haalde
in hoog tempo de bezem door
de verouderde fabriek, trok
jong en hoger gekwalificeerd
personeel aan - Van der Laan:
,,Ik was binnen Werklust de
eerste met een hogere oplei
ding" - en rationaliseerde de
produktie. De onderneming
maakt nu met 65 werknemers
het dubbele van wat voorheen
Directeur Zeeuw van der Laan verovert met zijn machines de Oostduitse markt.
met 130 personeelsleden werd
gedaan. Vorig jaar haalde
Werklust een omzet van ten
minste 20 miljoen gulden. Vol
gens Zeeuw van der Laan
heeft de fabriek nog alle jaren
bijgedragen aan de concern
winst van Begemann.
Druk
Maar de positie van Werklust,
de enige Nederlandse fabriek
van grondschoppen, staat on
der druk. In de huidige situa
tie zet Werklust het leeuwe-
deel van zijn omzet, 100 sho
vels per jaar, af op de Neder
landse markt waar het aanbod
groter is dan de vraag en prijs-
erosie zijn verwoestende werk
doet. Om de concurrentie vol
te houden is vergro.ting van de
produktie een absolute must.
Anders wordt Werklust op
den duur waarschijnlijk het
slachtoffer van giganten als
het Zweedse Volvo, het West
duitse Liebherr, Caterpillar uit
Amerika of van Komatsu uit
Japan dat het Duitse Hanomag
heeft overgenomen.
Expansie in Oost-Europa is
voor Werklust dus ondanks
een stijgend Nederlands
marktaandeel geen luxe naar
bittere noodzaak. De directie
heeft daarbij de hoop geves
tigd op voortgaande zuig
kracht van DAF. Wat de slag
die Werklust geslagen lijkt te
hebben op de Oostduitse
markt, concreet gaat beteke
nen durft Zeeuw van der Laan
nog niet met zekerheid te zeg-
FOTO: PERS UI
gen. Vooruitlopend op de
ders wordt de capaciteit
de verfspuiterij in de Ap
doornse fabriek alvast verdi
beid.
De potentiële vraag uit Oo
Duitsland is enorm. Er is
grote behoefte aan meer
betere machines. Zeeuw
der Laan rekent erop dat
grind- en splitproduktie in
land kan verdubbelen
naar 120 miljoen ton per jj
maar de concurrentie zal
zijn. Toch is de eerste
voor Werklust. „De basis
,f ïi
I" m
RUUD TEN HOEI
„RIJNMOND", Leiden
Miranda van Beelen, Heieen van Be
ien, Leila Ben Cheikh, Jacqueline Ber-
khelj, Monica Biesmeijer, Monique
van der Boon, Ariënneke Dekker, Aria
van Dijk, Evelien van Dijk, Marieke
van Dijk, Sonja van der Does, Heieen
van Duljn. Jacollen van Duijn, Mar
griet van Duijn, Jacqueline van Duij-
venbode, Viola van Duljvenbode, Pe
tra Durleux, Marja van Egmond, Nat-
halia Faas, Bertina Freke, Janneke
Geijteman, Karin Groen, Monique
Grunstra, Adrl Guljt, Margriet Guljt,
Peter Guijt, Eveline Haasnoot, Karin
Haasnoot, Erica Hasenoot, Petra
Heemskerk, Liesbeht Heljns, Jeanette
Hoek, Tineke Hoek, Marcelja Hoek,
Marianne den Hollander. Tineke Hou-
waard, Mariska Jansen, Ina de Jong,
Wendy van der Kamp, Corrie Kloos,
Lldla Kloos. Trudy Kralt, Anja Kuljt,
Petra van der Melj, Marenda de
Mooij, Ellne Te Nijenhuls, Hacer özel,
Chantal Oostra, Tina van Oosten, Sa
bine Ouwehand, Sandra Ouwehand,
Helen Parlevllet, Marja Perdok, Ale-
gonda van der Plas, Aria van der
Plas, Heieen Plug, Hillle Reens, Elma
Rijnsburger, Jacollne Romkes, Grada
Sanders, Aletta Schaap. Natalie
Schmltz, Trudy Schuitemaker, Ger-
dlen Slabbekoorn, Gerda van Sloo-
ten, Marlet Slootweg, José Teljeur,
Ingrld Tien, Marjolein Vooijs, Wendy
Vooijs, Natasja de Wekker, Diana
Wljnands, Marlëlle Zandbergen, Wil-
ma Zwanenburg.
LEAO Dion van Amstel, Bianca
van den Berg, Monique van der Boon,
Klazlna van Dijk, Caroline Donath,
Karin van Duijn, Astrid van Duin, Ni
cole van Duin, André van Duljvenbo
de, Anja van Egmond, Jolanda van
Egmond, Miranda van Egmond, Bian
ca van den EIJkel, Karin Geijteman,
Carla de Graaf, Antoinette Guijt, Mi
randa Guijt, Trudi Hancox, André
Hoek. Anita Houwaart, Antoinette de
Jager, Gijzina de Jong, Jacqueline
Jonker. René Jonker, Albertine Ket
ting. Angela Kuijt, Jacoline Kulk, Co-
rina de Mol. Ingrid van den Oever.
Angelique Paauw, Heieen Harteveld,
Alexander van der Plas, Diana van
der Plas, Miranda Pronk, Danny van
Roon, Helene Schaart, Viola van
Schle, Shirley Thljsen, Ingrid Timmer
man, Leen Varkevlsser, Lisette Ver
hoog, Petra Vonk, Alexandra Wol
vers, Benny Zandbergen, Carma Zit
man, Sophia Zuijderduijn, Annelies
van der Zalm.
Prins Willem-Alexander-
school voor Chr. MAVO te
Leiden
MAVO: Brenda Alt, Nicole Alt, Mireille
Amerika, Myra de Boer, Patrick
Boom, André Botermans, Pieter
Brummelkamp, Brian Brussee, Alfons
van Dam, Huig-Jan van Dam, Saskia
Delfos, Marcel Durieux, Wouter Ed-
zes, Cindy van Es, Alexandra Fltzpa-
trick, Cuno de Graaf, Patrick van de
Graaf, Barbara Honsbeek, Carola
Honsbeek, Wendy Hoole, Jeroen van
Huizen, Johan Kanbier. Ronald
Kempff, Miranda Ketelaar, Nancy Kijk
in de Vegte, Saskia Knoester, Ruud
Koome, Petra Kranenburg, Fabiana
Mazzacani, Tanja van der Mey, Jo-
hanneke Meijer, Esther OVerduin, Mi-
relle Petit, Conchita Prins, Michel
Prins, Carl Roest, Dennis Schaafstra,
Egon Schepel, Mirjan Schepel, Peter
Spies, Antoine Straathof, Marco Taal,
Wilfred Taffijn, Enith Uljé, Jolanda
van der Valk, Jeroen Verhoef, Adrlën-
ne Warmerdam, Pieter Warmerdam,
Elvira van Westing. Simon Zitman.
Christelijke Tuinbouw- en
Handelsschool Rijnsburg
Noordwijk: Patrick Bogaards, Moni
que Mulder, Marcel Pesschier, Lode-
wijk Slofstra.
Abbenes: Marco van de Koppel, Ger-
ton Zekveld
Noordwijkerhout: Wllbert van Hage,
Aad v.d. Meer, Carlo v.d. Berg.
Warmond: Albert Koudljs.
Hlllegom: Gerrlt Verschoor.
Leiden: Louisa v.d. Mey.
Oegstgeest: Gerwln Pauly, Leon van
Duuren, Alexander v.d. Velde.
Lisse: Bastiaan van Rijssel.
Voorschoten: Gerben Spiegeler.
Katwijk: Janneke van Duijn, Cees Jan
Jonker. Arno de Liefde, Kees Pluim-
graaff, Mirjam Vooys, Marius van
Duyn, Edwin de Held, Wim Nijgh,
Raymond Zuijderduijn, Jaco v.d.
Bent, Danny van Duyn, Martijn van
Duijvenbode, Corné Heemskerk, Ger-
rit Hoek, Marjan de Jong, Theo
Kraaijenoord, Marco Mol, André Ra-
vensbergen, Samara de Ruyter, Peter
Vooijs. Roland Zuyderduyn, Rian
Rijnsburg: Henry v.d. Eijkel, Henk
Heymans, Justin Zandbergen, Al-
brecht van Egmond. Marco van Eg
mond, Nico van Klaveren, Léon Kralt,
Jan Kromhout, Gert Jan Notenboom,
Gerhard Ravensbergen, Jacco Ra-
vensbergen, Ron Star, Peter Barn-
hoorn, Gert Jan den Haan, Mlchiel
Hovingh, Gert v.d. Mey, Johan v.d.
Oever, Hans Star, Bart Verdel.
Valkenburg: Linda de Vries, Peter
Hoek, Niels Jonker, Dick Koppert,
Cees v.d. Nagel, Richard Binnendijk,
Jan v.d. Nagel.
Leidse Hogeschool voor be
roepsonderwijs, Leiderdorp.
MLO-chemiech:
Esther Bakkenhoven, Gerard Been,
Barbara Goedhart, Hanneke Klaas-
sen, Alexandra van Lammeren, Ma-
non Moot, Nicole Rodewijk, Angela
Vink, Sylvia Wildenburg, Stephanus
van Schoonderwoerd den Bezemer.
MLO-medisch:
Yvonne Barth, Steven de Cuba, Bea
de Goeij, Nanda Herner, Richard Ligt-
hart, Nlek van der Maat, Julia Mos-
tert, Daphne Pleterse, Deborah Stij-
singer, Mark Zaalberg.
Scholengemeenschap
Emilie Knappert
Primaire opleiding dameevak
Ricardo van As, llja Bekkering, Jenny
de Best, Jolanda Binnekamp, Xandra
de Borst, Marie-Jose Bosman, Miran
da Bregman, Bianca v. Dijk, Cora
Dullaart, Anita van Egmond, Natasja
van Es, Anja Griffioen. Gerda Hoek,
Renate Hogenboom, Angela van Hol
land, Astrid van Holsteln, Karin Hou-
dijk, Melanie de Jong, Clndy Keizer,
Benita Kloostra, Chantal Kneljber,
Sabrine Kuyvenhoven, Miranda v.d.
Laan, Annette Lasschuyt, Jolanda
van Maanen, Annemarle v.d. Nagel,
Saskia Noordermeer, Llanne Noor-
land, Marja Olljerhoek, Marielle Oost-
dam, Martine Ravensbergen, Bianca
Rhijnsburger, Marielle Rijnsburger,
Maaike Schoe, Annette Scholte-Kray-
enoord, Ingrid Stap, Mariska Veldhui
zen, Corine Verhave, Monique Vons,
Rosita Warmenhoven, Vera Wasse
naar, Ysolde Westerbeek, Nancy de
Wit, Rachel Zwetsloot.
Primaire opleiding herenvak
Sylvia Aalbersberg, Karin v. Alewijk,
Ricardo van As, llja Bekkering, Nancy
v. Dam, Eartha Dikmans, Saskia Dis-
telveldt. Helen v. Duijn, Angeliqe van
Emmerik, Melanie de Jong, Ineke
Klein, Jeanet Kraijenoord, Perry v.d.
Meer, Marielle Oostdam, Jacqueline
v Oosterom, Leon v.d. Plas, Mark
Retel, Marline v. Tol, Esther v.d. Vel
de, Jeroen de Vink, Margareth Vis,
Rosita Warmenhoven, Carola Wij-
nands, Nancy de Wit, Elles v.d.
Zwaak, Margret Zwaan.
Voortgezette opleiding herenvak:
Rita Sloos, Eveline v. Veen-Mulder,
Yvonne v. Velzen
Voortgezette opleiding damesvak:
Karin v. Alewijk, Sylvia Bakker, Ma
rielle de Beer, Arenda v. Egmond,
Mariska Helling, Marjon Kleen, Mar
leen Rusman, Jacqueline v. Schie, Bi
anca Schuyt, Caroline v.d. Spijk, Jea
nette Wassenburg, Edith Weljmans,
Erik Verver, Yvonne Zlrkzee.
RK Mavo 'De Leeuwenhorst-
school', Noordwijkerhout.
Mavo Erwln Anemaat, Kim Augus-
tlnus, Hanneke Balk. Peter v.d. Berg,
Liesbeth Brama, Dlmltri Callaars, Ed
win Duindam, Patrick Duindam, Hilde
van Gljlswljk, Michael van Gljlswijk,
Desirée Halvemaan, Diana Heems
kerk. Margo Helwlg, Dimitri Hoger-
vorst, Freddy v.d. Hulst, Eddy Immer
zeel. Marja Immerzeel. Niels Janse,
Nicole Janssen. Remco de Jong, Nle-
ke Jonkers, Richard Klarenbeek, An
nette v.d. Klugt. Noordwijk: Peter
Meskers, Denise Oostdam. De Zllk:
Paula Boots, Sandy de Jong, Leonti-
ne Rusman. Hlllegom: Jim Meyer, Mi
randa Koomen, Nicole Kromhout,
Joop Lammers, Esther Laros, Astrid
Leyerweert, Erik Martens, Annemarije
v. Overschot, Irene v.d. Ploeg, Robin
Plug, Saskia te Riele, Gillian Robben,
Bob Slingerland, Ronald v.d. Slot,
Dennis v.d. Slot, Mark Verheyen, Ca
rola Wijnands, Monique Zonneveld.
DEN HAAG Vergevor
derde stunt-vliegeraars en
beginnende amateurs heb
ben zaterdag en zondag
voor een zee van kleuren
in de lucht boven het
Scheveningse strand ge
zorgd. Duizenden mensen
waren op het dertiende
Internatinaal Fokker
Vliegerfeest afgekomen.
,„The sky is the limit", was
het devies tijdens het spekta
kel. Kortom: de meest
vreemdsoortige bouwsels
werden de lucht in gebracht.
Zowel zaterdag als zondag
kon de grootste vlieger ter
wereld met behulp van tach
tig helpers worden opgela
ten. Het gevaarte, ongeveer
zo groot als een flatgebouw
van elf verdiepingen, bleek
tot veler verbazing inder
daad te kunnen vliegen.
De beste vliegerteams uit
twaalf landen vertoonden
hun kunsten tijdens het op
een na grootste vliegerfestijn
van de wereld. Het publiek
en de badgasten die naar de
zon waren afgekomen, ver
gaapten zich aan het spekta
kel. Voortdurend hing voor
ongeveer een half miljoen
gulden aan vliegers in de
lucht. De bestuurbare Delta-
stuntvliegers kunnen snelhe
den tot 150 km per uur ha
len.
Verder werden hemelladders
opgelaten en opblaasbare
vliegers in de vorm van
haaien, een icarus en een
kraanvogel. Eveneens wer
den vliegers opgelaten die
waren beschilderd door
Haagse beeldende kunste
naars. Het hele festijn werd
vanuit de lucht vastgelegd
door „fotograferende vlie
gers".
VEEMARKT LEIDEN Slachtrunde-
ren per kg. geslacht gewicht zonder
nier en slotvet, inkluslef BTW (volgens
P.V.V.): Aanvoer slachtrunderen 821,
waarvan mannelijk 121. Mannelijk su
per 9,30-10,50, extra kw. 8,30-9,30,
eerste kw. 7,50-8,30. Handel redelijk
en prijzen gelijk. Mannelijk 2e kw.
6,80-7,50, mann. 3e kw. 6,40-6,80.
Handel redelijk en prijzen gelijk.
Vrouwelijk super 10,00-12,50, vrou
welijk extra kw. 8,25-10,00. vrouwelijk
1e kw. 6,85-8,25. Handel rustig en
prijzen gelijk. Vrouwelijk 2e kw. 6,20-
6,80, vrouwelijk 3e kw. 5,70-6,20.
Worstkwalitelt 5,00-6.00. Handel
geslacht gewicht Inkluslef btw. Aan
voer 65. Slachtschapen 3,00-5,00.
Handel flauw en prijzen lager, ram
men boven 25 kg 6,00-7,00. Handel
flauw en prijzen lager.
Slachtschapen en lammeren per stuk.
Slachtschapen 90-125, rammen bo
ven 25 kg 175-225.
Aanvoer totaal 886 stuks.
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 20970 - 21570 20750 - 21350 onbewerkt 260 - 330
bewerkt 23170 22950 bewerkt 370
Opgave Drijfhout, A'dam
