Mondiale van de Poëzie in Rotterdamse Doelen Vier keer Gershwin Zinloos leven in Jacke wie Hose Prince vraagt Loïs Lane (UNST/RTV £cid&zQounant ZATERDAG 16 JUNI 1990 PAGINA 21 -\ \|OS-bestuur vindt NOS-Laat te vroeg jILVERSUM Het NOS-bestuur vindt het uitzendtijdstip ran NOS-Laat te vroeg. Om tien uur 's avonds, de tijd waar- jp de rubriek nu start, zijn veel van de kijkers waar het pro- ramma op mikt nog niet aan televisie kijken toe, meende |OS-bestuurslid mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman tij- ens de bestuursvergadering gisteren in Hilversum. De leeste bestuursleden schaarden zich op dat punt achter haar. lovendien vreesde met name VARA-vertegenwoordiger H. ran Wijk overlappingen met actualiteitenrubrieken van an- ére omroepen en met het NOS-Journaal. Maar NOS-vice- oorzitter dr. A.H. van den Heuvel zei weinig te kunnen oen aan de verplaatsing van NOS-Laat als er niet meer endtijd bij komt. Hij waarschuwde verder voor te veel con- urrentie met een succesvol radioprogramma van de NOS, Met het oog op morgen". Overigens wordt NOS-Laat in het ieuwe televisieseizoen een half uur naar achteren geplaatst. )e rubriek „Den Haag Vandaag" zal dan op een vast tijdstip «jrden gezet. Taylor uit ziekenhuis Onbekend gebleven gezelschap zit aan het stuur van de auto, waarin Elizabeth Taylor, vrolijk wuivend, van het St.Johns ziekenhuis in Santa Monica (Californië) naar huis wordt gereden. De 58- jarige actrice verbleef twee weken in het ziekenhuis, waar zij bijna het leven verloor. FOTO: AP Onderwerp ECI-prijs bekend BRUSSEL Auteurs en wetenschap pers die volgend jaar een ECI-prijs willen winnen, dienen - in het Neder lands - een essay of wetenschappelijke verhandeling te schrijven over het „on derwerp „De lezer tussen woord en beeld". Dat hebben adviesraad en jury van de ECI-prijzen gisteren in Brussel bekend gemaakt. Het is volgend jaar de tweede keer dat er ECI-prijzen worden uitgedeeld. Er zijn er drie: één van 45.000 gulden, één van 30.000 gul den en één van 20.000 gulden. Voor de origineelste aanpak en het origineelste taalgebruik zijn er nog prijzen van 5000 gulden te verdienen. De jury be staat uit Hans Gruyters, prof. dr. H. van den Bergh, prof. dr. G. Kohn- stamm, Rudy Kousbroek en Monika van Paemel. Fanclub voor Candy Dulfer DEN HAAG Nu saxofoniste Candy Dulfer (20), na haar opzienbarende muzikale escapades met Prince en Dave Ste wart, een 'hot item' is geworden in het hitgebeuren (deze week staat ze met de single 'Saxuality' op nummer 6 in de Nederlandse Top 40), is ze ook verblijd met iets dat daar on verbrekelijk mee is verbonden: deze maand is opgericht de eerste, echte en enige officiële Candy Dulfer Fanclub. Wie een warm bewonderaar is van haar persoonlijke vorm van fusie tussen rock, jazz en funk (te horen op de vele concer ten die ze met haar band Funky Stuff de komende maanden door het hele land geeft ter meerdere glorie van haar de- buut-CD 'Saxuality') kan zich aanmelden door het overma ken van het lidmaatschapsgeld (25 gulden per jaar) op post gironummer 1973868, t.n.v. Candy Dulfer Fanclub, Broek in Waterland. Wie lid wordt kan rekenen op toezending van 'Funky Fanzine', het vier ^iaal per jaar uit te brengen fan clubblad, en ontvangt als welkomsgeschenk het Candy T- shirt. )ude dame als spektakelstuk loopt over van spelplezier stedelijk gymnasium speelt Het ,._oek van de oude dame van Frie- rjch Dürrenmatt. Bewerking en re is: Et Meijvogel. Songteksten: Au-f slien van Hoytema. Muziek: Nanne in Hoytema. Choreografie: Marjo- lin Briër. Deor: Renée de Vries. Ge- itn op 15 juni in de Leidse aChOUW- bUffl; zijn principes waard? )aar gaat het om in'Het be- joek van de oude dame. Het tedelijk gym heeft van het tuk van Dürrenmatt een iroot spektakel gemaakt, met ive muziek van vijftien muzi kanten, zang, dans, veel koor eden, en een groot aantal bouwers achter de schermen. Met de toch al grote bezetting aan acteurs heeft Het bezoek een kleine honderd mensen op de been gebracht. Het is niet tering om dat alles in goede lanen te leiden. Petje af voor met name regisseur Et Meyvo- el, choreografe Marjolein iriër en muzikaal leidster Nanne van Hoytema. De schatrijke oude dame komt terug naar Gullen, het stadje van haar jeugd. Daar is ze arm, maar gelukkig geweest. Nu kan ze letterlijk alles ko pen, behalve haar geïdeali seerde verleden. Ze wil Gullen een miljard schenken op voor waarde dat iemand haar ex- minnaar Alfred 111 doodt. Hij liet haar jaren geleden met een kind zitten. Uiteraard be gint de burgemeester met een ferme, principiële uitspraak, maar het gezond verstand pre valeert al snel in de arme ge meenschap. Rector, humanist roals hij zelf zegt, dominee en burgemeester praten wat krom is wel recht. Het nadeel van het stuk is dat de afloop al lang voor het ein de duidelijk is, en de musica- Achtige aanpak vertraagt de handeling nog. Ill moet daarbij steeds meer in paniek raken, tot hij uiteindelijk berust in het onafwendbare. Een moei lijke rol, maar Ties Molenaar ging waardig zijn einde tege moet. Marinke de Rooij schit terde in de iets eenvoudigere rol van oude dame als ster van de avond, bfj Sterke visuele vondsten bena drukken het absurde van het stuk. Een van de hoogtepun ten was de dans van de fel op lichtende gele schoentjes. Dat de grootschalige aanpak een zorgvuldige afwerking wel eens in de weg stond, zal nie mand verbazen. Dans, zang, interactie op het toneel, ver staanbaarheid, beweging, de cor, het was soms wat romme lig en had beter gekund. De toch al niet zo sterke songtek sten waren niet altijd makke lijk te zingen. DICK VAN TEYLINGEN 21STE POETRY INTERNATIONAL VAN 16 T/M 23 JUNI ROTTERDAM Vanaf vanavond vindt in Rotter dam weer een week lang de jaarlijkse Mondiale van de Poëzie plaats. Het in middels 21ste Poetry In ternational, het festival (van 16 tot en met 23 juni) van de menselijke stem waarbij dichters uit zo'n twintig landen en nog meer culturen weer pro beren de Toren van Babel te slechten. Ze lezen gedichten voor, hun werk wordt vertaald, er ko men bloemlezingen uit, er wordt gepraat over 'The go vernment of the tongues' (de moeilijk adequaat te vertalen titel is ontleend aan de essay bundel van de Ier Seamus He- any): het is al poëzie wat er klinkt in de Rotterdamse Doe- Poetry International is en blijft een uniek en tegelijker tijd merkwaardig festival. Wie de gangbare oplaagjes van ge dichtenbundels in ons land kent, staat jaarlijks verbaasd van de toeloop in Rotterdam. Wie een dichter als de Rus Andrej Vosjnezjenski ooit uit eigen werk heeft horen voor dragen met een galmende re toriek uit de tijd van de oude Louis Bouwmeester zal gek opgekeken hebben. Evenzo wie een half uur lang een Ja panse dichter in een voor 99,99 procent van de toehoorders onbegrijpelijke taal klanken hoort uitstoten. Wat moet je daarmee? Is Poetry een rari teitenkabinet voor poëzie-toe- risten? Ook. Aan de andere kant wordt er door Poetry van alles gedaan om die Babyloni sche spraakverwarring terug te brengen tot één menselijk geluid. Vertalers hebben zich voor weinig of geen beloning achter de schermen kapot ge werkt aan complete bundeltjes in het Nederlands van alle op tredenden dichters (voor wei nig geld te koop zijn). Er wordt gepraat en geschreven over poëzie en in de hallen van de Doelen liggen zo'n beetje alle publicaties die er in en over poëzie zijn versche nen. Voor de liefhebber fan tastisch, al weet hij heel goed dat hij slechts even op dat pa radijs-eiland zit. Twee mensen verder en je hoop is al weer op nul, enkele meters naar buiten en alle stemmen zijn weer ver stomd. Of nee, toch niet, want dat ene bundeltje in je eigen binnenzak brandt om het straks thuis, in de trein nog eens goed te lezen. Duoduo Het zijn de beperkingen en de kracht van een festival als Poetry. Laat het blijven. Er is nauwelijks een festival waar deelnemers zó persoonlijk aan wezig zijn. Smart, geluk, filo sofie, gedachtengoed en bliko peners uit alle windenstreken. Van dissidenten, van spraak makers, van lyrici en van woordkunstenaars of kunste makers. Elk jaar worden door de organisatoren wel ergens ter wereld autoriteiten gesard met uitnodigingen aan dich ters die thuis geen mond meer mogen open doen. Dit keer kregen de Chinese dichters Bai Hua en Wang Jiaxin geen uitreisvisum. Wel aanwezig zijn twee Chinese dichters die gedwongen buiten hun land verblijven, Bei Dao en Duoduo (beide jong, beide getooid met een schuilnaam). Maar Poetry viert ook een overwinning. Terwijl Oost-Europese dichters altijd mondjesmaat aan het woord kwamen, is er dit keer een sterk accent op de poëzie uit Midden- en Oost-Europa. Uit Hongarije Sóndor Csóori en Peter Kéntor. Uit Roeme nië (er was gisteren nog geen bericht dat de toestand in hun land hen thuis zou houden) Mircea Dinescu en Marin So- rescu. Uit de DDR Kito Lo- renc (die behalve in het Duits ook in het Sorbisch, de Slavi sche taal van de Oostduitse Lausitz schrijft), uit Polen Ewa Lipska, Jan Polkowski en de beroemde Tadeusz Rózewicz. Uit Tsjechoslowakije de jonge Edice Petlice Een blik op de poëzie van dat laatste land: De Tsjechische dichter Karei Siktanc (geboren in '28) kon na '68/69 niet meer in eigen land publiceren. Werk van hem verscheen in München (exil-uitgeverij) of in de zogenaamde Edice Petlice (de Tsjechische samizdat). Mi- roslav Holub was al eens bij Poetry ('84). Hij is een belang rijk wetenschapper (bioche mie/immunologie) die zijn poëzie ook een tijd niet kon publiceren. De laatste jaren verschenen er van hem bun dels waarin hij bewees mis schien wel de belangrijkste dichter van zijn land te zijn. Wat er wél aan gedichten uit kwam in Tsjechoslowakije was meestal wat slappe, gevaarloze poëzie van dichters die de au- torteiten althans niet hoorbaar dwars zaten. Bovendien duur de het verschikkelijk lang voordat een bundel eindelijk uitgegeven was. Het laatste jaar kwam daar verandering in, onder meer door een initia tief van uitgeverij Mlada Fronta (Jong Front) om een soort 'instant-bundeltjes' te pu bliceren. Snel gemaakt, zonder poespas, losbladig vaak, zodat het trage proces van wachten op papier, drukkerijen en bin derijen wat werd verkort. Natuurlijk telt Poetry ook z'n nationale coryfeëen: Cees Noo- teboom, Hans Faverey (aan wiens werk een vertaalproject wordt gewijd), Neeltje Maria Min (naar wie op 17 juni het snelste schip van de Rotter damse reinigingsdienst, de Ro- teb 9, omgedoopt wordt tot de Neeltje Maria) en Rob Schou ten. Maar dat eerbetoon aan dissidenten en aan 'Oost-Euro pa' is een stellig bewijs voor de kracht van die onbelangrijke, door zo weinig mensen gele zen, in al die moeilijke talen van de wereld geschreven poëzie. Het feit dat dichters tot dissidenten worden, dat hun teksten niet gelezen mogen worden, en dat ze er nog altijd zijn, dat is het wonder en de waarheid van poëzie. Poetry International blijft er van ge tuigen. Ook al is er even, tij dens de eerste kennismaking vanavond met 'Le Bal du Fes tival' ruimte voor een andere Mondiale: In de kleine zaal van de Doelen staat dan een 'video-beam' voor beelden van de voetbalwedstrijd Engeland - Nederland. De verslaggever daar is ook een man van het woord: Jules Deelder. BERT JANSMA NOB wint prijzen voor ontwerpers HILVERSUM Ontwerpers van het Nederlands Omroep- produktie bedrijf (NOB)heb ben bij een internationale wedstrijd voor televisie-ont werpen in Las Vegas enkele prijzen in de wacht gesleept. Het NOB meldde gisteren dat gouden 'awards' zijn toege kend aan Harry Scheurs, de ontwerper van de leaders (openingsbeelden van een pro gramma) van de NOS-anima- tie, van het programma 'Zapp' van BRT/IKON en van 'Don derslag' van de AVRO. Zijn collega Theo Diikslag kreeg een gouden award voor de lea der van het programma Kresj van de KRO. Een bronzen award is toegekend aan Geert van Ooyen voor NOS-Laat. De programma's zijn gekozen uit 300 inzendingen op het BDA- congres in Las Vegas. RAI-concert, Amerikaans program ma met vier werken van Gershwin, uitgevoerd door het Concert gebouworkest o.l.v. Riccardo Chaily, het koor van de Nederlandse Opera en met medewerking van Roberta Alexander, Bruce Hubbard en Ro- nald Brautigam. Eén van de weinig vaste onderdelen van het Hol land Festival is het RAI- concert met een optreden van hét Concertgebouw orkest, dat tegelijkertijd door de tv wordt opgeno men. Voor die gelegen heid zijn de orkestleden chique in h?t wit gestoken en worden zij op het podi um omgeven door fraaie bloemstukken. Bij die show hoort een program ma, waar de vonken af vliegen. In het verleden gebeurde dat door internationaal bekende operasterren aan te trekken voor een populair operapro gramma. Dit jaar kwam in plaats daarvan volgens het of ficiële Holland Festival-pro gramma een concert met werk van vier bekende Amerika nen. Gisteravond bleek in de propvolle RAI dat dit was te ruggebracht tot vier bekende stukken van één Amerikaanse componist, Gershwin. Het pro grammablad bood geen uitleg, noch over de verandering, noch over de gespeelde stuk ken. Na elkaar klonken „Cu ban Ouverture", „Lullaby" en de bekende „Rapsody in Blue" en de Concertsuite uit Porgy and Bess. De enige die met enig recht een Gershwin-ster mocht wor den genoemd, was de Ameri kaanse bariton Bruce Hub bard, die in 1984-1985 zijn de buut aan de Metropolitan Ope ra maakte als Porgy en die rol in 1986 in Glyndebourne op nieuw met veel succes vervul de. En wie kon in Nederland naast hem beter.de partij van Bess zingen dan de Ameri kaans-Nederlandse Roberta Alexander. Voor zij aan de beurt waren kreeg het publiek eerst de uit bundig swingende Cuban Ouverture, de „sweet" wiegen de Lullaby en de jazzy Rapso dy in Blue te horen. Het Concertgebouworkest is geen Amerikaans toporkest en doet het wat betreft het swin gen, de sweetness en de jazzy effecten wat rustiger aan. Chailly deed er alles aan met zijn expressieve kop, zijn be weeglijke handen en zijn hele lichaam om zoveel mogelijk uit het orkest te halen. Het re sultaat bleef een fraai klinken de - voor zover mogelijk met de slechte RAI-accoustiek - muzikaal verantwoorde weer gave, waar bepaald geen von ken van afsprongen. Onder de vaardige handen van pianist Ronald Brautigam werd iedere nuance uit de so lopartij van de „Rapsody" be licht, met uitzondering van de brutale vitaliteit. Het is echter niet onmogelijk dat dat bij de tv-uitzending ko mende maandagavond om 20.15 uur anders en beter klinkt dan in de RAI. Veel werd, na de eindeloze pauze, goed gemaakt door de Concertsuite uit Porgy and Bess. Het orkest speelde met meer inzet, maar het waren het Koor van de Nederlandse Opera en vooral Roberta Alexander en Bruce Hubbard die de ware Gershwin-sfeer wisten op te roepen. Het pu bliek kon eindelijk meevoelen en liet dat ook duidelijk blij ken. Feitelijk had het concert op deze toer moeten doorgaan om het succes van de voor gaande jaren te kunnen eve naren. Helaas was het echter uit. ERIK BESIER IKON: 'Hilversum' is slecht lopend kartel HILVERSUM „Een slecht lopend kartel met de nadelen van een kartel en de nadelen van vrije concurrentie." Zo ver woordde Geerten van Empel, directeur Radio en Televisie van de IKON, gisteren zijn kritiek op het functioneren van 'Hilver sum' en het beleid erach ter. Van Empel uitte zijn kritiek tijdens de presentatie van de twee-jaarlijkse beleidsnota en jaarverslag van de IKON in Hilversum. Radio 5 noemde hij „een chaos, een belediging voor de luisteraar", daarmee doelend op het versnipperde aanbod van de talloze zendge machtigden en de moeilijke vindbaarheid van de zender. Naar zijn oordeel is het voor de luisteraar niet meer duide lijk wat Radio 5 nou eigenlijk voorstelt. Hij wijt de proble men vooral aan een gebrek aan samenwerking van de om roepverenigingen en de NOS. Een oplossing kqn hij voorals nog niet bieden. „Hoe moet Baron van Münchhausen zich zelf uit het moeras trekken?" verzuchtte hij. Voorzitter van het IKON-be- stuur, S.J. Noorda, had ook de nodige kritiek. Hij zette kant tekeningen bij onlangs door de Mediaraad geopperde plannen om de zenders waar de kleine zendgemachtigden - de IKON is er een van - zitten, „op te schonen". In de de beleidsnota van de IKON, getiteld „Om roep als vrijplaats", wordt op schoning een „vermaledijde gedachte" genoemd. Hoewel de IKON er zich van bewust is dat advies van de Mediaraad niemand bindt, wil de omroep - voor het in Hil versum dreigt rond te gaan zingen - een luid en duidelijk „néé" laten horen tegen deze ideeën. Volgens de omroep is nu juist de IKON een voorbeeld van het tegengaan van versnippe ring. Hoewel relatief klein, vertegenwoordigt ze zeven kerken, plus het Leger des Heils, en werkt ze nauw sa men met vijf andere kerken. INFORMATIE OVER FILMS. MUZIEK THEATER RECREATIE, EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA *>r> Holland Festival. Schauspielhaus Bochum/Wiener Burgtheater: „Jac ks wie Hose". Tekst en regie: Man fred Karge naar een kort verhaal vsn Bertolt Brecht. Decor en kos tuums: Karl Kneidl. Gespeeld door Lore Brunner. Korzo, vrijdag 15 juni, vanavond nog eens. Op een twee meter hoge galerij van een meter breed staan 21 stoelen op gesteld, genummerd van 39 t/m 59. Max, of eigen lijk Ella Gericke zit op de stoel, die een po bevat. Ze moet iets kwijt, haar le vensverhaal. i Gericke besloot, toen haar man stierf aan de ischias die kanker bleek, zijn plaats in te nemen. Hij was haar enige liefde, noemde haar Sneeuw witje, omdat ze zo slank was. In zijn rol als kraandrijver, ar beider en soldaat kwam ze de g door en daarna. Maar nu is het tijd om open kaart te spelen. In de loop van haar lange monoloog kleedt zij zich om. Op de muziek van 'Senti mental Journey' is het zover en zij ziet eruit als een oude, grijze Jenny Arean. De tekst van Bochum-acteur Manfred Karge zit vol met fraaie stijlbloempjes en verwij zingen naar Duitsland voor en na de oorlog. We komen te weten dat Ella's moeder aan vliegende tering overleed, ho ren dat Ella van een bordje soep per dag moest leven, dat zij haar eer verkocht voor een zak graan en krijgen een frag mentje van het proces van Neurenberg voorgeschoteld. Lore Brunner vergezelt haar verhalen met heftige oprispin gen en een forse, holle lach. Het is geweest en waar was het goed voor? „Jacke wie Hose" geeft een blik op een zinloos leven. Kar ge schreef een mooie tekst en Lore Brunner kan zich erop uitleven. De smalle bühne maakt dat de voorstelling wat spannender wordt. Alle stoe len staan op scherp, Brunner laat er een vallen, maar blijft zelf gelukkig op de been. Aar dig dit gezien te hebben, kwa liteit is nooit weg, maar het is geen echt onmisbaar theater. PETER SNEL Echtpaar Carmiggelt verbeeld in De Steeg DE STEEG In De Steeg (gemeente Rheden) heeft Tini Carmiggelt gisteren een beeld van schrijver Simon Carmig gelt en haarzelf onthuld. Het beeld is gemaakt door de Rhe- dense kunstenaar Wim Kuyl. Vanaf het pleintje tegenover het gemeentehuis De Steeg kijkt het echtpaar, gezeten op een Amsterdamse bank, uit over de IJssel. In 'Kronkels' en andere verhalen van Car miggelt speelde De Steeg en haar inwoners vaak een grote Wim Kuyl nam samen met fo tograaf Chris Heil vorig jaar het initiatief tot het oprichten van de stichting 'Carmiggelt op Steeg'. Via donaties van de gemeente, het Bouwfonds en de Stichting het Parool kon uiteindelijk hun initiatief wor den beloond. Ook het Boekje 'Carmiggelt op Steeg' met il lustraties van Peter van Straa- ten, dat in een beperkte ge nummerde oplage verscheen, kon bij de stichting worden besteld. Het echtpaar Carmiggelt kwam 28 jaar lang in De Steeg. De eerste jaren verbleef het echtpaar in hotel de Engel. Dit hotel is inmiddels gesloopt en op die plaats staat nu het tegenwoordige gemeentehuis. In het hotel en later in hotel Athlone had het echtpaar een eigen kamer. Een k twee we ken per maand verbleven zij dan in De Steeg, waar Simon Carmiggelt in alle rust zijn stukjes schreef. Filmmuseum: conservering films blijft hoogste prioriteit houden AMSTERDAM Het Neder- lands Filmmuseum in Amster dam blijft de hoogste prioriteit toekennen aan de conserver ing van films. Nog altijd liggen in het museum miljoenen me ters nitraatfilms, waaronder zeer veel uniek materiaal, dat al in ontbinding verkeert of door de tand des tijds wordt bedreigd. Dat schrijn het be stuur van het Nederlands Filmmuseum in het vrijdag gepresenteerde jaarverslag over 1989. Een inventarisatie van het nitraatmateriaal heeft inmiddels uitgewezen dat be halve nog te conserveren films uit de zogenoemde Desmet- collectie (750 fictie-films en 110 documentaires uit de pe riode 1910-1920), in het depot een minstens even grote hoe veelheid uit diezelfde periode ligt. Daarnaast wachten nog veel films uit de jaren twintig en dertig op behoud voor de toekomst. Bij het opstellen van een conserveringsplan is het zwaartepunt vooralsnog gelegd bij de zwijgende film. Het be stuur herinnert in het jaarver slag aan de extra subsidie van drie ton van het ministerie van wvc om de conservering in versneld tempo ter hand te nemen. Door uitwisseling met buitenlandse archieven kon de conserveringscapaciteit in 1989 bovendien aanzienlijk worden uitgebreid. HILVERSUM De succesvolle Nederlandse groep Loïs Lane zal half juli het voorprogramma vullen van ae concerten die Prince in Frankrijk als onderdeel van zijn 'Nude-Tournee' geeft. Bij het Lois Lane management werd het verzoek in eerste in stantie met de nodige scepsis ontvangen. „Iedereen kan wel zeg gen dat hij van het Prince-management is. Geef maar een tele foonnummer dan bellen wij wel terug. Kunnen we gelijk kijken of het waar is", was een eerste reactie. Het klopte dus en het verzoek bleek bovendien geen noodgreep te zijn. Prince had naar MTV zitten kijken, de clips van Loïs Lane voorbij zien ko men en zo onder de indruk van de sensuele uitstraling van zan geressen Monique en Suzanne Klemann en de muziek van de groep, dat hij onmiddellijk wilde weten of Lois Lane beschik baar was. Momenteel wordt er onderhandeld over de laatste de tails. Is dit dan toch het begin van die verdiende internationale carrière?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 21