^Westberlijners denken
net heimwee aan Muur
Geestelijk gehandicapten in Sovjetunie volstrekt kansloos
Betogers eisen
regering zonder
'communisten'
[Toekomst
AVO nog
«ongewis
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
EG laat sancties tegen
Zuid-Afrika nog intact
UITENLAND
QeidteOounant
DONDERDAG 14 JUNI 1990 PAGINA 5
Ï[uim honderd agenten
p Sri Lanka gedood
COLOMBO De regering van Sri Lanka
heeft gisteren 3.000 man troepen ter verster
king naar de oostkust gestuurd, waar Tamil-
opstandelingen militaire kampen hebben aan
gevallen. Het regeringsleger en de Tamils ne
geerden gisteren een eerder afgesproken
s/Staakt-het-vuren. Volgens militaire zegslieden
[afhebben de rebellen eerder deze week meer
sqdan honderd politiemensen en tientallen bur-
vagers gedood. De gevechten begonnen maandag
toen de guerrilleros in het oosten van Sri Lan-
een tiental politieposten veroverden. Dins-
j voerden de Tamiltijgers aanvallen uit op
yier legerplaatsen waarbij achttien soldaten
om het leven kwamen. De geweldsuitbarsting
is de ergste sinds de Indiase vredesmacht zich
in maart van dit jaar heeft teruggetrokken.
Opnieuw massagraf van
Poolse soldaten ontdekt
MOSKOU In het westen van de Oekraïne
is volgens het dagblad Moskou Nieuws een
massagraf van Poolse soldaten ontdekt. Bij de
stad Kharkov zouden volgens documenten tij
dens de Tweede Wereldoorlog bijna vierdui
zend Poolse soldaten zijn doodgeschoten door
de Russische geheime dienst NKVD. Volgens
de Gazeta Wyborcza, de kran. va 1 Solidari
teit, zou het in Charkov gaan om een deel van
de ongeveer vijftienduizend Poolse officieren,
die in 1939 bij het begin van de Tweede We
reldoorlog door de Sovjetunie krijgsgevangen
werden gemaakt en vermoord. De meeste van
deze soldaten liggen begraven bij Katyn in
West-Rusland. De Sovjetunie heeft pas twee
maanden geleden toegegeven dat de NKVD,
de toenmalige géheime dienst van Stalin, ver
antwoordelijk is voor de massamoord.
Deense regering wil
minder abortussen
KOPENHAGEN Denemarken wil het
grote aantal abortusingrepen dat daar jaar
lijks wordt uitgevoerd terugdringen. De
Deense minister van volksgezondheid Ester
Larsen wil alle artsen en medische instel
lingen aanschrijven met het verzoek om
vrouwen nadrukkelijker te wijzen op het
gebruik van voorbehoedsmiddelen ais de
meest geëigende weg om geen kinderen te
krijgen. „Het is een schande dat in een be
schaafd land elk jaar meer dan twintigdui
zend abortussen worden uitgevoerd", zei de
bewindsvrouw in een interview met de
krant Jyllands-Posten. In Denemarken
kunnen vrouwen zonder psychisch-medi-
sche toetsing een door het ziekenfonds ver
goede abortus laten verrichten.
Moskou gaat plan
Ryzjkov aanpassen
MOSKOU De Sovjet-regering gaat
het aangekondigde economische her
vormingsprogramma, dat de consu
menten in paniek naar de winkels
heeft gedreven, aanpassen. De verho
ging van de broodprijs, die over twee
weken in zou gaan, is voorlopig uitge
steld. Dat is het resultaat van het debat
dat gisteren werd gehouden in de Op
perste Sovjet, het parlement van de
Sovjetunie. Ryzjkov heeft tot septem
ber de tijd om voorgestelde wijzigingen
uit te werken. Ryzjkov zei achter de
aanpassingen te staan, maar waar
schuwde dat het moeilijk zal zijn om
de nieuwe wetten klaar te hebben
voor de herfst.
Felle aanval Baker
op regering Israël
WASHINGTON De Ameri-
kaanse minister van buiten
landse zaken, James Baker,
heeft felle kritiek geleverd op
de voorwaarden die de nieuwe
uiterst-rechtse Israëlische re
gering heeft gesteld aan de on
derhandelingen met de Pales-
tijnen. Baker zei dat er geen
vrede in het Midden-Oosten
zou komen, zolang Israël in
zijn houding volhardt. Kort
voor de verklaring van Baker
had de Israëlische premier
Shamir de voorwaarden aan
gescherpt voor het aanknopen
van vredesgesprekken met de
Palestijnen.
Duitse bedrijf erkent
bouw giffabriek Libië
MANNHEIM De voormalige directeur
van het chemische bedrijf Imhausen,
Jürgen Hippenstiel-Imhausen, heeft voor
de rechter bekend dat zijn oude firma
heeft meegeholpen met de bouw van een
gifgasfabriek in Rabta in Libië. Hippen
stiel-Imhausen zei dat Imhausen-Chemie
produktieplannen en uitrusting voor de
fabriek had geleverd. De transactie had
een winst van ruim 22 miljoen gulden op
geleverd, waarover het bedrijf geen be
lasting had betaald. In '88 ontkenden
Westduitse autoriteiten aanvankelijk dat
er sprake was van enige betrokkenheid
van een Westduitse onderneming, maar
waren later genoodzaakt te erkennen dat
de beschuldigingen uit Amerikaanse ko
ker terecht waren.
FEESTSTEMMING MAAKT PLAATS VOOR ACHTERDOCHT
Me-
IVEST-BERLIJN
ni iig Westduitser, die bui
gen adem raakt door het
tempo van de eenwording
tussen de Bondsrepubliek
n de DDR, vergeet hoe
is.diep hij de Berlijnse Muur
joit haatte. Er zijn er zelfs
®'lie hèt symbool van de
Koude Oorlog zouaen wil-
en herbouwen. En dan
jd;wee keer zo hoog.
Nu de Oostduitsers als hun
fs :oncurrenten optreden voor de
fyvaak schaarse banen, en zij
villen profiteren van de socia-
voorzieningen van de
e Bondsrepubliek; nu zij en mas-
vi ie de winkels afstropen en
ctvoor files zorgen in de West-
eiduitse en -Berlijnse straten,
i/ragen veel Westduitsers zich
npf of het ineenstorten van het
unisme in Oost-Europa
w >er saldo wel zo positief was.
,Man, ik ben woedend", kon
nen een Westduitser kort ge-
ik eden tegen zijn vrienden ho
en zeggen. „Vroeger waren
ie Oostduitsers veilig achter
whun grens. Ze vielen ons niet
lastig. Ik ging nooit naar hen
toe, zij kwamen nooit hier.
Waarom kan dat nu niet
meer? Ik vind dat we de Muur
aan de westkant moeten her
bouwen, maar dan twee keer
zo hoog".
Dergelijke gevoelens staan in
schril contrast tot de vreugde
die de meeste Westduitsers
voelden toen de Muur vorig
jaar november na 28 jaar open
ging. Toen omarmden en kus
ten Berlijners uit Oost en West
elkaar, terwijl ze gezamenlijk
dansten en huilden.
Niet leuk meer
Acht maanden laten is de sfeer
danig verhard. „Er bestaat
echt spanning tussen Oost en
West. We behandelen elkaar
met argwaan en achterdocht.
Ik vind het helemaal niet leuk
meer om de grens te passe
ren", zegt de Westberlijnse
kunstenaar Susanne Mahl-
meister.
Nergens doet het ongenoegen
zich beter gevoelen dan in
West-Berlijn, dat aan alle kan
ten omsloten wordt door de
DDR en dat zich in hoog tem
po ontwikkelt tot een geliefd
inkoopcentrum voor Polen,
Roemenen, Tsjechoslowaken
en Bulgaren, die als sprinkha
nen de stad bevolken.
Bussen vol Oosteuropeanen ar
riveren dagelijks om voedsel,
cassetterecorders en alle moge
lijke andere consumptiegoede
ren in te sl'aan die ze thuis niet
gauw zullen aantreffen. Met
name de Polen hebben er een
ware kunst Van gemaakt de
schappen van koopjeswinkels
met armen en winkelwagen
tjes vol leeg te schrapen. De
gekochte spullen nemen ze
met zich mee :n een bonte rij
van plastic en leien tassen.
De Kantstrasse, een winkel
straat in het centrum met veel
goedkope winkels, hebben
wrevelige Westberlijners om
gedoopt in 'Warschau-boule-
vard'. Zij kunnen nauwelijks
uit de voeten door de mensen
en het verkeer. Laat staan dat
ze de winkels nog inkomen.
Geweld
„De mensen zijn boos en ma
ken daar geen geheim van.
Het is nog niet tot noemens
waardig geweld gekomen,
maar het is alleen een kwestie
van tijd", zegt een café-eige
naar. „In theorie ben ik voor
een kosmopolitische stad.
Maar ik moet toegeven dat ik
ook agressie voel. Dat moet
ook wel als de straten zo vol
zijn", gaat de café-eigenaar
verder.
Als gevolg van de snelle ver
anderingen gaat West-Berlijn
op korte termijn ook de voor
rechten verliezen die het in de
tijd van de Koude Oorlog ge
noot. Veertig jaar lang hield de
regering in Bonn West-Berlijn
drijvende door forse subsidies
te geven op verse artikelen,
een lager belastingtarief te
hanteren en de bewoners vrij
te stellen van militaire dienst.
Nu heeft een aanzienlijke toe
stroom van toeristen en zaken
lieden, met daaraan gekoppeld
de verwachting dat Berlijn de
hoofdstad wordt van een vere
nigd Duitsland, de prijzen
flink de hoogte in gedreven.
„Ik ken niemand in West-Ber
lijn die niet, op zijn minst in
stilte, zou willen dat de Muur
terugkwam. Ze zijn allemaal
bang hun speciale status te
verliezen", zegt Cheryl Horri-
In Berlijn wordt druk gewerkt aan de sloop van de resten van de Berlijnse Muur. Op 1 juli moeten 39 straten die door de Muur
werden gescheiden weer open zijn. Het besluit om het resterende deel van de Muur te slopen werd dinsdag genomen tijdens de
eerste gezamenlijke zitting van de gemeenteraden van Oost- en West-Berlijn.
FOTO: ANP
gan, een Amerikaanse muziek-
promotor die in West-Berlijn
woont en werkt.
Nationale trots
Omdat de Duitse eenwording
een zaak is van de hoogste na
tionale trots, hebben politici en
de media in de Bondsrepu
bliek het niet aangedurfd de
steeds negatievere publieke
opinie te trotseren. Maar men
hoeft slechts een willekeurig
café, winkel of woning binnen
te lopen om een duidelijke in- hun onprettigste kant",
druk te krijgen van de stem- schreef de Oostduitse krant
ming onder de Westberlijners. Der Morgen kort geleden. „So-
„De dollemansrace (richting ciale wrevel, angst voor en
eenheid) heeft de euforie die agressie tegenover buitenlan-
we allen voelden snel gedoofd ders zijn slechte voortekenen
en toont de Westduitsers van voor de Duitse eenwording".
[NEDERLANDSE LEDEN
.NAVO-PARLEMENT:
WASHINGTON Er ligt in
Washington geen blauwdruk
jiklaar voor de toekomst van de
gNAVO. Tot die conclusie zijn
a Nederlandse leden van de
0 Noord Atlantische Assemblée
de afgelopen dagen in Was
hington gekomen na gesprek
ken bij het ministerie van bui
tenlandse zaken, het Pentagon
en het congres. De Noord At
lantische Assemblée is de on
officiële parlementaire arm
van de NAVO.
„Op vragen wat er voor plan
nen in de maak zijn hebben
wij geen antwoord gekregen,"
zo zei Ton Frinking gisteren in
Washington. Van groot belang
is volgens de kamerleden Sari
Heemskerk (VVD), Ton Frin
king en Thijs van Vlijmen
(CDA) wat voor besluiten er
op de NAVO-top begin juli in
Londen zullen vallen met be
trekking tot de toekomst van
de organisatie.
Als er op de top in Londen
geen plannen op tafel komen-
voor nieuwe politieke en mili
taire doelstellingen 'van de
NAVO dan vrezen de kamer
leden dat er binnen het bond
genootschap chaos zal uitbre
ken, en een ieder zijn eigen
weg zal gaan. Over de nieuwe
doelstellingen van de NAVO
zijn de meningen echter ver^
?deeld. Gisteren nog pleitte de
Oostduitse premier Lothar de
Mazière voor een verdere de
militarisering van de NAVO
om zo de Sovjetunie tegemoet
te komen in haar bezwaren te
gen het NAVO-lidmaatschap
van een verenigd Duitsland.
LENINGRAD Families
met een geestelijk gehan
dicapt kind zijn in de Sov
jetunie gebrandmerkt. Dit
heeft tot gevolg dat dui
zenden kinderen met een
nauwelijks waarneembare
handicap vaak al de dag
na hun geboorte door hun
ouders verstoten worden
en de rest van hun leven
in instituten moeten slij
ten.
Alia Soboleva, onderdirecteur
van Kinderinternaat 1, een
ziekenhuis voor geestelijk ge
handicapte kinderen even bui
ten Leningrad, vat het stand
punt van het overgrote deel
van de bevolking als volgt sa
men: „De meeste ouders van
geestelijk gehandicapte kinde
ren zijn dronkaards en werk
schuw. Intelligente mensen
hebben zulke kinderen niet".
Kinderinternaat 1 is een van
de vier speciale instituten in
de omgeving van Leningrad
voor kinderen met „zware
mentale handicaps". Er ver
blijven tussen de 120 en 800
kinderen. Buiten de interna
ten zijn er in de Sovjetunie
geen opvangmogelijkheden
voor geestelijk gehandicapte
kinderen en families die be
reid zijn thuis voor hun kind
te zorgen, hoeven geen enkele
hulp te verwachten.
Veel van de kinderen komen
rond hun vierde levensjaar in
een internaat terecht en blij
ven er tot hun achttiende. Ze
ontmoeten hun ouders nooit
en krijgen nauwelijks of geen
bezoek. Van sociale integratie
is dan ook geen sprake en de
meerderheid belaqdt uiteinde
lijk in een instituut voor ge
stoorde volwassenen.
Kapsel
De medewerkers van Kinde
rinternaat 1 zijn zich er van
bewust dat zij slechts de minir
male verzorging kunnen bie
den en doen hun best om de
kinderen gelukkig te maken.
Maar geestelijke gezondheid
heeft een lage prioriteit in de
Sovjetunie en er is geen geld
om de situatie te verbeteren.
Hoewel geprobeerd is het vier
honderd bedden tellende zie
kenhuis vrolijk en fantasierijk
in te richten, slapen de kinde
ren in krappe, benauwde
ruimtes. Ze hebben geen per
soonlijke eigendommen in hun
kamer, geen kasten of andere
ruimte waar ze hun kleren
kunnnen opbergen. De kamers
zijn schoon maar grauw.
De jongens en meisjes hebben
hetzelfde kapsel - voor en
achter kort en een pony - en
elke groep draagt dezelfde kle
ren.
De kinderen lijken gelukkig,
maar de overgrote meerder
heid hoort niet thuis in het in
ternaat. De meesten zouden in
de westerse wereld worden
omschreven als „langzame of
moeilijke leerlingen" en zou
den gewoon thuis moeten wo
nen en normale of speciale
scholen moeten bezoeken.
Vooruitzichten
Soboleva zou graag psycholo
gen en psychiaters in dienst
nemen, maar zij zegt dat de
autoriteiten dit niet toestaan.
Ook zou het internaat meer
spraaktherapeuten en ver
pleegsters kunnen gebruiken.
Haar „droom" bestaat uit klei
nere afdelingen met twee tot
vijf kinderen, waarin tieners
een beroepsopleiding kunnen
krijgen en zo vooruitzichten
hebben op een baan. Maar zo
lang geestelijk gehandicapte
kinderen gebrandmerkt zijn, is
het niet waarschijnlijk dat de
internaten meer armslag zul
len krijgen. Soboleva: „We
vroegen de sociale voorzienin
gen om meer geld. „We heb
ben niet eens genoeg geld voor
gewone kinderen", was het
antwoord".
JILL SHERMAN
(c) The Times, Londen
Herdenking
landgenoten leggen
inwoners van de
Litouwse hoofdstad
Vilnius bloemen op
de rails bij het
station dat het
vertrekpunt was
voor de massale
deportaties.
Gisteren was het
precies vijftig jaar
geleden dat
bomvolle treinen
over deze rails de
duizenden
slachtoffers het land
uit voerden.
FOTO: AP
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
al de eerste pistoolschoten en in het bleke maanlicht flitsen de
zwaarden en kromsabels. „Naar de „Helmondt", mannen!"
schreeuwt Peer; „wij vormen de achterhoede!" Ja, zo is hij wel;
Peer zal het gevecht niet ontwijken en persoonlijk houdt hij dé
vijand op een afstand, terwijl zijn mannen een goed heenkomen
zoeken. Aha, en daar komt zijn tegenstander: de adjudant van
Mohammed Bey. Terwijl het gevecht op de binnenplaats voort
duurt, kruisen beiden op de galerij de degens en hèt tweeae-
vecht begint. a
BRUSSEL De Europese Ge
meenschap zal tijdens de top
ontmoeting van haar rege
ringsleiders later deze maand
in Dublin afspreken de sanc
ties tegen Zuid-Afrika voorlo
pig te handhaven. De voorzit
ter van de Gemeenschap, de
Ierse premier Charles Haug-
hey, zei dit gisteren in Brussel.
De Ierse premier maakt mo
menteel een rondreis langs de
hoofdsteden van de EG-lidsta-
ten ter voorbereiding van de
top op 25 en 26 juni in Dublin.
Volgens hem zullen de rege
ringsleiders tijdens deze bij
eenkomst wel een boodschap
sturen naar de Zuidafrikaanse
president De Klerk, waarin zij
hun instemming uitspreken
over de „moedige" stappen die
De Klerk de afgelopen maan
den heeft gedaan.
Koningin Beatrix ontvangt Nelson Mandela
DEN HAAG Tijdens zijn bezoek aan Nederland zaterdag zal
de vice-voorzitter van het ANC Nelson Mandela door koningin
Beatrix worden ontvangen. Eerder werd al bekendgemaakt dat
Mandela zaterdagochtend tijdens een werkontbijt op het Cats-
huis besprekingen zal voeren met premier Lubbers, minister
van financiën Kok en minister van buitenlandse zaken Van den
Broek. Een delegatie uit de Tweede Kamer heeft waarschijnlijk
's middags een onderhoud met de ANC-leider tijdens een lunch
die burgemeester Van Thijn van Amsterdam aanbiedt.
Aquino verbiedt handel in bruidjes
MANILA De Filipijnse president Corazon Aquino heeft giste
ren een wet bekrachtigd, waardoor de groeiende handel in zoge
naamde 'postorder-bruidjes' wordt verboden. Aquino verklaarde
de exploitatie van jonge, vaak slecht geschoolde Filipijnse vrou
wen een halt te willen toeroepen. De nieuwe wet verbiedt het
werven van vrouwen in 'postorder-blaadjes' en het bestaan van
gelegenheden die slechts tot doel hebben buitenlanders en Fili
pijnse vrouwen te koppelen. Op overtreding van de nieuwe wet
staat een maximumstraf van zes tot acht jaar.
(Vervolg van de voorpagina)
BUKAREST De rellen
braken gistermiddag uit,
nadat de politie in de
vroege ochtend het Uni
versiteitsplein in het cen
trum van de stad had ont
ruimd. Het plein was 53
dagen lang het toneel van
een demonstratie tegen
het regerende Front voor
Nationale Redding.
De demonstranten eisten een
nieuwe regering met mensen
die geen banden hebben ge
had met de vroegere commu
nistische machthebbers. Ver
der willen zij dat er een wet
komt, waarmee het voorma
lige communisten onmogelijk
wordt gemaakt de komende
tien jaar een openbare func
tie te vervullen. Zij zijn ook
ontevreden over de voort
gaande invloed die de rege
ring heeft op de televisie en
willen een volledig onafhan
kelijke tv-omroep.
Een paar uur later trokken
vier- tot vijfduizend betogers
naar hét televisiestation in
het noorden van de stad en
bestormden het normaliter
zwaarbewaakte omroepge-
bouw. Ook het ministerie
van binnenlandse zaken aan
de Boulevard van de Over
winning werd, in het begin
van de avond, in brand ge
stoken. Twee aangrenzende
gebouwen vatten eveneens
vlam en werden deels ver
woest.
Om middernacht, nadat de
omroepgebouwen op de be
zetters waren veroverd, her
haalde president Iliescu via
radio en televisie zijn oproep
om de democratie te redden.
Hij zei dat „duistere, fascisti
sche krachten" erop uit wa
ren om „het land te destabili
seren".
In de loop van de avond en
nacht werden de bezeters
ook uit de overige overheids
gebouwen verdreven. Daar
bij zijn volgens het nationale
persbureau Rompress veel
arrestaties verricht. Het le
ger schoot met scherp op de
monstranten. Een vrouwelij
ke ooggetuige verklaarde bij
het hoofdkwartier van de
voormalige geheime dienst,
de Securitate, geholpen te
hebben met het weghalen
van twaalf lichamen, nadat
soldaten daar op demon
stranten hadden geschoten.
Overigens zond de Roemeen
se televisie wel gewoon beel
den uit van de rellen in de
hoofdstad.
