Stotteren kwestie van
een haperend spiertje
•r
CDA: hoger salar
jonge leraar kost
slechts 50 miljoei
Sancties Z-Afrika voorlopig gehandhaaf
WK Hairstyling verwacht
bezoek van 60.000 kappers
CDA-senator uit kritiek
op 'falend asielbeleid'
1
BINNENLAND
Anne-Frankpenning
voor Franse jongeren
AMSTERDAM De Franse jongerenor
ganisatie SOS-racisme heeft de Anne-
Frankpenning 1990 gekregen. Dat heeft
de directeur van de Anne-Frankstichting,
H. Westra, gisteren bekend gemaakt in
Straatsburg bij de opening van de ten
toonstelling 'De Wereld van Anne Frank,
1929-1945'. De prijsuitreiking zal in het
najaar plaatsvinden in Amsterdam. De
stichting uit met de toekenning van de
prijs haar waardering voor de manier
waarop SOS-racisme er in is geslaagd jon
geren uit alle lagen van de Franse samen
leving bijeen te brengen in de strijd tegen
racisme en antisemitisme. De afgelopen
jaren maakte SOS-racisme onder meer le
sprogramma's voor het onderwijs en orga
niseerde het popconcerten tegen racisme.
CcidóeCouotwit
Jonge
muizenvangers
Vier jonge torenvalken
kijken vanaf hun acht
meter hoge nestkast de
wijde wereld in. Ze heb
ben nog geen vliegbre
vet, maar hopen binnen
kort de eerste lessen van
hun ouders te krijgen. Als
ze eenmaal zelfstandig
kunnen vliegen wordt de
muizenjacht hun belang
rijkste taak. De valken
wonen in een boomgaard
van de proeftuin voor
fruitteelt in Geldermalsen
en voorkomen zo het ge
bruik van gif om muizen
:j te bestrijden, foto: anp
Vakbondswerk in bedrijf
niet in wet geregeld
DEN HAAG Het wetsvoorstel dat vak
bondswerk in de onderneming moet re
gelen wordt ingetrokken. Een motie van
de VVD met die strekking werd gisteren
ondersteund door het CDA. Het onlangs
in de Stichting van de Arbeid bereikte
akkoord over vakbondswerk in onderne
mingen vinden CDA en VVD voldoende.
Verdere wettelijke verankering is vol
gens CDA-kamerlid Biesheuvel alleen
maar frustrerend voor het overleg tussen
werkgevers en werknemers. De PvdA
zou, zoals bekend, het vakbondswerk
wettelijk geregeld willen zien. Vorige
week, bij het debat over deze kwestie, zei
de PvdA'er Middel dat een wettelijke re
geling een vereiste is. Hij wilde daar ech
ter geen motie voor indienen.
WOENSDAG 13 1UNI 1990 PAGI
CDA: maak eind aan
paspoortdiefstal
DEN HAAG Staatssecretaris De
Graaff-Nauta (binnenlandse zaken)
dient afdoende maatregelen te tref
fen tegen massale diefstal van pas
poorten uit gemeentehuizen. Het
CDA-kamerlid Krajenbrink dringt
hier op aan in schriftelijke vragen
na berichten vorige week over de
ontvreemding op grote schaal van
de waardepapieren. Krajenbrink
wil weten om hoeveel paspoorten
het gaat en dat de staatssecretaris
een regeling treft voor de opslag
van de rode boekje in gemeente
huizen, vooruitlopend op de behan
deling van de ontwerp-Paspoortwet
waar een en ander nader in wordt
omschreven.
Nederland geeft Anj
5,5 miljoen noodhul e
DEN HAAG Nederland zal lfl
noodhulp ter waarde van 5,5 r
gulden beschikbaar te stellen, a
Ontwikkelingssamenwerking gi (jl
meegedeeld. Hiervan is 3,2 milja 1 c
stemd voor voedsel en zaden en 2 ge:
joen voor medicamenten, kledi \n
bouwmaterialen. De hulpgoedere
len worden geleverd aan, en ge :e]
bueerd via de hulporganisatie
Angola, die een omvangrijk ne hp
van hulpkanalen door het hele
heeft. Angola heeft te lijden va[.a.
aanhoudende strijd tussen regen
ger en de guerrillabeweging Unita
de misoogsten van de afgelopen
jaar als gevolg van extreme weetw
standigheden.
DEN HAAG Het ver- Sjn d,oor Pri"iteitsteUj
beteren van de.aanvangs-
salarissen voor jonge lera- Voor de arbeidsvoorwaar
ren in het basis- en voort- Minister Ritzen, staatsse
gezet onderwijs is volgens ris Wallage en de actie
de CDA-fractie in de van jonêe ieraren (Naht
Tweede Kamer financieel ™illen j». SI
j blijven. Zij hebben dat gis
een minder groot pro- afgesproken tijdens een
bleem dan staatssecretaris moeting op het ministeri
Wallage (onderwijs) in onderwijs in Zoetermeer.
eerste instantie de Kamer
heeft voorgehouden. Overschotten
Precieze prognoses van
De fractie komt door een an- aanbod en de vraag naar
dere berekening op een bedrag krachten in het basisondi
van 50 miljoen uit; Wallage op zijn niet mogelijk. Best;
200 miljoen gulden per jaar. voorspellingen over tek
Volgens het CDA-kamerlid en overschotten aan
Tuinstra gaat het om zo'n krachten zijn bovendien
10.000 „huidige" jonge leraren erg betrouwbaar, zo ra
en jaarlijks om zo'n 3000 nieu- teerde de Organisatie
we instromende leraren. Hij Strategisch Arbeidsmar
denkt dat het mogelijk moet derzoek (OSA).
Nieuwe methode kan opera
aan prostaat voorkomen
AMSTERDAM Met behulp van een nieuwe methode, d
wendige microgolftherapie, is een vergrote prostaat eenvi
te verhelpen. Een operatie is dan niet meer nodig. De eerst
derzoeksresultaten worden deze week bekendgemaakt ti
het negende Europese Urologen Congres.
Op een bijeenkomst gisteren in Amsterdam schetste prof.i
Debruyne, uroloog in het St. Radboudziekenhuis in Nijm
de voordelen van de nieuwe therapie. Een goedaardige pra
vergroting kan allerlei klachten bij het plassen veroorz
Aan deze „oude-mannen-kwaal" moest tot nu toe een kwar
alle mannen boven de vijftig jaar worden geopereerd. In N
land vallen nu 1,8 miljoen mannen in deze leeftijdsgroep.
Bij microgolftherapie kan met warmtestraling het overti
prostaat weefsel afsterven. De verlittekening zorgt ervoor d
prostaat kleiner wordt zodat het plassen weer gemakkelijk
De behandeling is in één keer poliklinisch te doen en is vo
Debruyne niet belastend voor de patiënt. Er gaat een buig
de urinebuis naar de prostaat. De methode is nog niet toepai
in Nederland. Debruyne doet er nog onderzoek naar.
Ingrepen bij foetus moeten zeldzaam blijven
UTRECHT Ingrijpende onderzoeken en behandelingej
ongeboren kinderen, al dan niet experimenteel, mogen allj
zeldzame gevallen in een zeer beperkt aantal gespecialis
centra worden toegepast. Een commissie van de Gezondl
raad zegt dit in een advies aan de bewindslieden van WV|
commissie maakt verschil tussen 'open' en 'gesloten' ingj
De eerste, operaties bij de foetus na opening van de baarnii
worden bij de mens nog nauwelijks toegepast. Er wordel
proeven bij dieren mee gedaan. De commissie ontraadt
moment dergelijke ingrepen bij de mens. Van de 'geslote!
handelingen noemt ze de waarde van de therapie alleen'
zen bij bloedgroep-anatagonisme, een situatie waarin de l
groepen van moeder en kind zodanig verschillen dat het
bij de foetus wordt afgebroken. Veel minder duidelijk is vo
de raad de waarde van behandelingen van hartritmestoori
en vooral van urinewegafsluitingen. Ze zegt dat bij andero
doeningen, zoals een (beginnend) waterhoofd of aandoen!
in buik of borst, nog geen reden bestaat om ongeboren kim
te behandelen.
PSYCHISCHE PROBLEMEN ONTSTAAN MEESTAL ACHTERAF
1ste
School
doorbi
verwoe
NIJMEGEN De krat
trabt de trullen van de
krap. Dit soort bekende
versprekingen heeft ie
dereen weieens gemaakt.
Niets aan de hand, een
eenvoudige verspreking.
Maar voor vele duizenden
levert het dagelijks spre
ken aanzienlijk grotere
problemen op: de stotte
raars.
Veel is er al onderzocht over
de oorzaak van hun taalpro
blemen, maar een eenslui
dende verklaring heeft dat
nog niet opgeleverd. De Ka
tholieke Universiteit Nijmegen
organiseert vanaf vandaag een
driedaagse conferentie over
het stotteren.
Belangrijke Amerikaanse en
Europese onderzoekscentra
stuurden vertegenwoordigers
naar Nijmegen om hun jongste
bevindingen te presenteren op
het gebied van stem- en
spraakstoornissen. In het kort
komen die er op neer dat lang
zaamaan duidelijk wordt dat
stotteren niet, zoals voorheen
aangenomen werd, een psychi
sche oorzaak kent, maar meer
te maken heeft met tekortko
mingen in de sp^aakmotoriek.
Spreken gaat in een rap tem
po. Per seconde produceert de
gemiddelde spreker zo'n vijf
tien spraakklanken. Dat is
twee a drie woorden. Hooguit
door haast of felle emoties kan
dat aantal oplopen tot zeven
per seconde. Honderden spier
tjes zijn actief bij het voorbe
reiden en uitspreken van
woorden. Wie zich dat reali
seert mag zich verbazen over
de vlekkeloosheid waarmee
ons spreken doorgaans ver
loopt. Bij de stotteraar begin
nen de problemen vaak al op
jeugdige leeftijd. Meestal be
gint stotteren bij kinderen tus
sen de twee en vijf jaar.
Psychisch
Iedereen maakt dan wel eens
situaties mee waarin het pra
ten, hoe goed voorbereid ook,
wat minder gladjes verloopt.
Toch wordt de echte stotteraar
meestal gezien als iemand die
zich in bepaalde nerveuze situ
aties geen houding weet te ge
ven. Met andere woorden:
stotteren is psychisch. Inder
daad zal de echte stotteraar
zich na een aantal negatieve
ervaringen steeds onzekerder
gaan voelen bij het spreken in
het openbaar. Toch is medisch
psycholoog en taalpatholoog
dr. H. Peters van de Universi
teit Nijmegen van mening dat
het hier slechts gaat om de ge
volgen van stotteren, en niet
om de oorzaak.
Zo is uit verschillende onder
zoeken van de afgelopen jaren
gebleken dat de spraak van
stotteraars, ook als ze niet stot
teren, toch allerlei afwijkingen
vertoont. Het is daarom dat
Peters zich op de afdeling
Stem- en Spraakstoornissen
van het Radboud Ziekenhuis
in Nijmegen bezighoudt met
de zogenaamde spraakmotori-
sche aspecten van het stotte
ren. Een complexe materie,
vooral omdat het spreken zo
veel activiteit in ons lichaam
vereist. De hersenen moeten
gedachten omzetten in taal,
waarbij ook de juiste signalen
en geluidsterkte gezocht moet
worden. Daarna moeten met
behulp van vele spiertjes de
stembanden en lippen in gang
gezet worden, waarna
woorden naar buiten komen.
Bij de stotteraar is in één on
derdeeltje van dit complex een
storing opgetreden, zo luidt al
thans de wetenschappelijke
opvatting van nu.
Typen
Waar de „normale" spreker
zo'n 300 tot 500 milliseconden
nodig heeft voor dit hele pro
ces, blijken stotteraars daar
langer over te doen. Volgens
dr. Peters is inmiddels geble
ken dat er verschillende typen
stotteraars zijn, die elk hun ei
gen stoornissen in de tijdsduur
van dat spreekproces kennen.
Die bevinding kan volgens
hem gevolgen hebben voor de
therapie van de stotteraar: „Bij
iemand met problemen in de
voorbereidingsfase van het
spreken is het bijvoorbeeld
zinloos om heel intensief
spraakoefeningen te doen. Zo
iemand kun je beter leren rust
in te bouwen tijdens het spre
ken. Zit het probleem echter
in de uitvoering, dan zijn
spraakoefeningen juist wel
weer de aangewezen thera
pie".
Stotteren hoeft overigens niet
blijvend te zijn. Therapieën
kunnen duidelijk vruchten af
werpen, maar de nieuwe in
zichten in de mogelijke oorza
ken van stotteren kunnen aan
de methoden van behandeling
nog veel verbeteren. Ondanks
de relatief nieuwe aandacht
voor motorische aspecten van
spreken bij stotteraars, valt in
die behandeling de aandacht
voor psycho-sociale gevolgen
van stotteren niet weg. Vol
gens dr. Peters is het duidelijk
dat stotteren een enorme soci
ale handicap kan zijn. „Een
stotteraar wordt in het dage
lijks leven voortdurend terug
gefloten, met als gevolg dat hij
situaties uit de weg gaat, zich
gaat isoleren en gaandeweg
zichzelf als het ware uit de
markt prijst".
JEAN-PIERRE GEELEN
Brandwe
lieden \]-c
bestrijd;
felle bra
basissch ui-
Heem in
Hengelo,
gebouw
brandde s
gisteren
grond to
Het vuur n
vermoed
aangesto3'
Afgelop#
weekeint o
werd ook t
een pogii 5]
brandstic
gedaan. I
leerlingen
hebben n ii
weken ee o
vakantie. ei
FOTO: ANP
DEN HAAG Het volle
dig opheffen van de sanc
ties tegen Zuid-Afrika is
op dit moment niet aan de
orde. Tot de apartheid is
afgeschaft moet politieke
en economische druk
worden gehandhaafd, zo
heeft minister Van den
Broek (buitenlandse za
ken) de Tweede Kamer
gisteren laten weten.
Dit sluit echter niet uit dat een
stap-voor-stap benadering kan
worden gevolgd, waarbij al
naar gelang het hervormings
proces in Zuid-Afrika voort
gang maakt, het beleid wordt
heroverwogen en Nederland
en de EG-landen „een positief
aanmoedigingsbeleid" kunnen
voeren. De ontwikkelingen in
Zuid-Afrika sinds het aantre
den van president De Klerk
zijn „tot dusverre bemoedi
gend en hoopgevend", aldus
Van den Broek.
De Ierse premier, Charles
Haughey, verwacht dat tijdens
de Europese topconferentie die
25 en 26 juni in Dublin wordt
gehouden, een levendige dis
cussie zal worden gevoerd
over de vraag hoe de EG moet
reageren op de ontwikkelin
gen in Zuid-Afrika. Hij zei dit
gisteren in Den Haag,
sprekken met premier
bers en minister Van
Broek. In de EG hebbei r
name het Verenigd Ko j
rijk, de Duitse Bondsrepili
en Portugal zich steeds l
houdend getoond tege t
sancties, en de Britse pi
Thatcher heeft al laten
dat de maatregelen
moeten worden opgehevie
AMSTERDAM „Een
half jaar lang tijd oefen ik
vier keer in de week met
een kapsel dat tijdens het
wereldkampioenschap
perfect moet lukken. De
concurrentie, het feit dat
je creativiteit buiten de sa
lon gestimuleerd wordt,
dat zijn voor mij de be
langrijkste motieven om
mee te doen aan het com-
petitiekappen".
Frank Bosman (24) uit Bever
wijk kwam gisteren samen
met collega-topkappers naar
het supersjieke Pullitzer-hotel
in Amsterdam, om de pers
vast een staaltje van zijn kun
nen te tonen. Echt spannend
wordt het pas eind september:
dan verdedigen de twaalf ons
land op de Wereldkampioen
schappen Hairstyling in Rot
terdam.
De organisatie heeft het groots
aangepakt. Heel Ahoy is van
23 tot en met 25 september af
gehuurd. Dat moet ook wel,
als je bedenkt dat die dagen
naar verwachting 60.000 kap
pers uit de hele wereld het
evenement zullen bezoeken.
De Stichting Holland Hairsty
ling is de organisator. Het is
overigens de tweede keer dat
Nederland gastheer is. Reden:
het honderdjarig bestaan van
de Algemene Nederlandse
Kappersorganisatie. In 1980
werd het kampioenschap ook
al eens in ons land gehouden.
Voorzitter P. Kalle: „Tijdens
de WK Hairstyling is er in en
om Rotterdam geen bed meer
te krijgen. Het Ahoy Sportpa
leis zal met 240 compleet inge
richte kappersplaatsen de
grootste kapsalon ter wereld
zijn. Veertig landen sturen
hun drie beste dames- en drie
beste herenteams". Kalle is er
trots op, dit jaar voor het eerst
deelnemers uit de Sovjetunie,
de DDR, Pakistan, India en
Hong Kong te kunnen begroe
ten. Zwarte kappers uit Zuid-
Afrika hebben informatie aan
gevraagd, maar zich nog niet
ingeschreven. De kapwedstrij-
den zullen op enorme video-
scherms voor iedereen van
dichtbij te volgen zijn.
Consumentenmode
Extreme modellen zijn niet zo
belangrijk bij dit wereldkam
pioenschap. Kalle: „Het accent
ligt op de consumentenmode-
coupe. Het moet er natuurlijk
uitzien. Dat is voor een kapper
veel moeilijker te realiseren is
dan in een extreem kapsel".
Deelnemer Frank Bosman had
gisteren zijn model met consu
mentenkapsel meegenomen.
Hij legt uit: „Een kort kapsel is
mode. Veel volume in het haar
bovenop en een a-symmetri
sche lijn aan de voorkant. De
kleur is rood-bruin. Bedoeling
van de consumentencoupe is
dat iedereen het leuk vindt,
dat iedereen er mee overweg
moet kunnen". Behalve deze
coupe moet er voor de dames
nog een gala-kapsel en een
progressief kapsel worden ge
maakt. „Als je bij een progres
sief kapsel aan een punk-
hoofd denkt, zit je goed", zegt
Kalle. De herenkappers
moeten laten zien hoe perfect
zij een klassiek kapsel, een
consumentmode-kapsel en een
artistiek kapsel kunnen ma
ken. Sommige onderdelen zul
len niet op 'natuurkoppen' (le
vende modellen), maar op
poppen worden uitgevoerd.
Dat is de enige manier om er
voor te zorgen, dat iedere kap
per met exact hetzelfde model
bezig is. Overigens worden de
junior-kappers (tot 21 jaar)
apart beoordeeld.
Leren
Tussen de wedstrijdbedrijven
door worden door wereldbe
roemde kappers seminars ge
houden om de collega's op de
hoogte te brengen van de laat
ste ontwikkelingen in het vak.
Daarvoor is ook de vakbeurs
bedoeld, waar tweehonderd
standhouders de laatste snufjes
op het gebied van de kapwe-
reld laten zien. Bovendien zijn
er ook shows te zien. Vooral
die van de Japanners belooft
spectaculair te worden. De
Aziatische landen hebben het
volgens Kalle bij de kapwed-
In 1980, toen Nederland voor het eerst de WK Hairstyling organiseerde, werd de Nederlandse
ploeg in de categorie dameskappen verrassend tweede. Het drietal, Riet van de Burg, Jos Neder-
koorn en Mary ten Kate, poseert hier met medailles en oorkonde. foto: anp
strijden altijd moeilijker dan
de Europese landen en de Ver
enigde Staten. „Daarom is er
voor het eerst een Aziatische
competitie uitgeschreven. De
Aziatische deelnemers werden
altijd achtergesteld vanwege
het soort haar. Spijkerdraad-
haar wordt het wel genoemd,
afgekeurd marinetouwhaar".
In de Nederlandse ploeg zitten
twaalf deelnemers. Ze komen
uit het hele land. De verwach
tingen zijn hooggespannen.
Eén van de trainers: „De inzet
is tweehonderd procent. Daar
om denken we wel wat me
dailles te kunnen wegslepen".
Met de voorbereidingen is ie
dereen nog druk bezig. Aan al
les moet gedacht worden. Zo
wordt speciaal voor de model
len kleding ontworpen en een
make-up uitgedacht, om de
kapsels optimaal tot hun recht
te laten komen. Ook de klan
ten van de kapper zijn niet
vergeten. Op de zaterdag voor
afgaand aan de wedstrijden
kunnen de consumenten een
kijkje nemen op de vakten
toonstelling en het Look and
Learn theater bezoeken waar
de seminars gehouden worden
en de repetitie is van de teams.
Kinderen van 3 tot 12 jaar
kunnen meedoen aan een
vlechtwedstrijd.
CHRISTA VAN DER HOFF
SUSKE EN WISKE DE KLEINE """"J.™"
en zien we hoe de maatschap-
Eelijke spanningen oplopen. Ik
epleit dus ombuiging van het
de laatste jaren gevoerde be
leid", aldus Glasz.
De kernpunten van de kritiek
van de CDA-senator worden
gevormd door de lange tijd die
gemoeid is met een definitieve
beslissing over de asielaan
vrage en het feit dat van dege
nen die ten onrechte asiel heb
ben aangevraagd uiteindelijk
slechts twaalf procent daad
werkelijk wordt uitgewezen.
De overigen duiken voor het
grootste deel onder in het ille
gale circuit. Glasz vindt dat
Kosto de zaken te veel voor
zich uitschuift met het argu
ment dat hij eerst nog wacht
op een aantal ingewonnen ad
viezen.
Het huidige „gedoogbeleid" zo
lang over een aanvraag nog
geen definitief oordeel is ge
veld, werkt volgens Glasz ab
soluut niet. Het is volgens hem
beter om snel duidelijkheid te
scheppen, gecombineerd met
een strak uitwijzingsbeleid.
Kosto verzette zich krachtig
tegen de suggestie dat hij de
groeiende problemen rond de
asielzoekers te veel op zijn be
loop zou laten. Hij schetste hoe
hij bij zijn aantreden een amb
tenarenapparaat aantrof dat in
staat was ongeveer 8000 asiel
aanvragen per jaar af te han
delen, terwijl uiteindelijk in
totaal 14.000 mensen in dat
jaar asiel vroegen. In septem
ber zal het aantal ambtenaren
zodanig gegroeid zijn dat men
14.000 aanvragen per jaar kan
afhandelen, aldus Kosto.
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Productions
DEN HAAG CDA-senator
mr. J. Glasz heeft gisteren in
de Eerste Kamer scherpe kri-~
tiek geuit op het asielbeleid
van staatssecretaris Kosto
(PvdA) van justitie.
„Met alle respect voor de
staatssecretaris, aan wiens goe
de bedoelingen ik geen mo
ment twijfel, maar dit is geen
beleid. Justitie kan zich niet
veroorloven de asielzoeker-
sproblematiek zo op zijn be
loop te laten", aldus Glasz.
Alom wordt er gesproken over
„falend asielbeleid", aldus het
Eerste-Kamerlid tijdens het
beleidsdebat over de begroting
van justitie. „Zo lossen we de
problemen niet op, demotive
ren wij allen die met vluchte
lingenwerk bezig zijn, fruste-
ren wij de rechtelijke macht
