rorbats jov lakoniek over
Lussische provocatie
«r««e
Palestijnen vrezen meer onderdrukking
NAVO werpt Moskou afgekloven bot toe
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kandidaat-minister van milieu
wil Tsjechoslo waken opvoeden
ÏTENLAND
CeidaeGomcmt
ZATERDAG 9 JUNI 1990 PAGINA 7
3 gering Liberia wil
aten met rebellen
3t0
^1)' IROVIA De Liberiaanse regering is
39^ i tot overleg rnet de rebellen van
355 'es Taylor nu regeringstroepen de
3 [gische Firestone rubberplantage heb-
13 heroverd, zo maakte Emmanuel
2i 'ier, minister van informatie, gisteren
2 id. Ooggetuigen zeiden dat nog altijd
jgg ;hten werd in en rond de plantage, op
31 55 kilometer ten zuidoosten van de
Istad Monrovia. De rubberplantage is
itrategiseh belang, omdat de interna-
cpr Ie luchthaven van Liberia op het ter-
van het complex is gesitueerd. Ook de
haven is inmiddels weer in handen
regeringstroepen, aldus een bekend-
m ng van de regering van president Sa-
China tolerant tegen
kritische studenten
PEKING De Chinese premier Li Peng
heeft in Peking gezegd dat de partij en de
regering een „zeer tolerante" houding zul
len innemen tegen Chinese studenten die
zich in het buitenland kritisch hebben uit
gelaten over de onderdrukking van de stu
dentenprotesten van vorig jaar op het Plein
van de Hemelse Vrede. Waarnemers zeggen
dat verklaring van Li Peng in het bijzonder
is gericht op de 20.000 Chinese studenten die
in Australië verblijven. De Australische re
gering heeft onlangs aangekondigd de ver
blijfsvergunning van deze studenten te wil
len verlengen. Volgens het Chinese ministe
rie van buitenlandse zaken bestaat er geen
enkele „rechtvaardiging" voor dit aanbod
van de Australische regering.
Oud Sovjet-vice-president
Koeznetsov overleden
MOSKOU Vasili Koeznetsov, voormalig vice-president
van de Sovjetunie onder vier presidenten, is dinsdag in
Moskou op 89-jarige leeftijd overleden, zo maakte de par
tijkrant Pravda gisteren bekend. Koeznetsov werd in
1977 vice-president onder partijleider en president Leonid
Breznjev. Na diens overlijden bleef Koeznetsov in ambt
en diende ook onder Joeri Andropov en Konstantin
Tsjernenko. Koeznetsov trad in 1986 af tijdens het presi
dentschap van Andrei Gromyko. Koeznetsov sloot zich in
de burgeroorlog, die volgde op de Oktoberrevolutie, aan
bij het Rode Leger. Na de overwinning van de commu
nisten volgde hij een opleiding tot ingenieur en studeerde
in de jaren '30 zelfs twee jaar in de VS. Na de dood van
Sovjet-dictator Jozef Stalin verloor Koeznetsov zijn plaats
in het politbureau en werd vice-minister van buitenland
se zaken, waarmee een 25-jarige loopbaan in de diploma
tie begon.
Roemeense ex-partijleden
volgende maand berecht
BUKAREST Vierentwintig voormalige
hoge functionarissen van de Roemeense
communistische partij, die vorig jaar decem
ber de mening van dictator Nicolae Ceau-
sescu deelden dat er op betogers moest wor
den geschoten, moeten volgende maand te
recht staan op beschuldiging van volkeren
moord. Onder de beklaagden, die op 21 juli
voor de rechter moeten verschijnen, zijn de
voormalige premier Constantin Dascalescu,
oud-parlementsvoorzitter Nicolae Giosan en
ex-minister van buitenlandse zaken loan
Totu Alle 24 beklaagden namen vorig jaar
op 17 en 21 december deel aan vergaderin
gen van het Roemeense politburo, waar
Ceausescu besloot dat veiligheidstroepen en
het leger het vuur moesten openen op de
monstranten die zijn aftreden eisten.
Dertig jaar
cel voor
helpen IRA
LONDEN Een Brit die
activisten van het IRA
de mogelijkheid bood in
1988 een „bommenfa-
briek" in te richten, is
gisteren in Londen tot
dertig jaar gevangenis
straf veroordeeld. De 42-
jarige Nicholas Mullen
werd gearresteerd nadat
de politie een grote hoe
veelheid explosief mate
riaal had ontdekt in een
door hem verhuurde flat
in Zuid-Londen.
Noodtoestand in
deel Oezbekistan
MOSKOU President Karimov van
Oezbekistan heeft in het oostelijk deel
van de republiek de noodtoestand uit
geroepen, nadat daar in vijf dagen bij
etnisch geweld 78 mensen om het le
ven zijn gekomen. Ook heeft hij een
telegram naar Sovjet-president Mi-
chail Gorbatsjov gestuurd met het
dringende verzoek om in het conflict
tussenbeide te komen, zo heeft het of
ficiële persbureau TASS gisteren be
kend gemaakt. Inmiddels zijn bijna
3.000 militairen en politie-agenten in
de republiek Kirgizië gestationeerd
om te zorgen dat de etnische onlusten
tussen Kirgiezen en Oezbeken niet
verder uit de hand lopen.
SLAND STELT EIGEN WETTEN BOVEN DIE VAN MOSKOU
ns
IKOU Sovjet-presi-
Michail Gorbatsjov
niet onder de indruk
de stap van de Russi-
republiek om de wet-
van de republiek bo
rn die van de Sovjetunie
ellen. Hij liet gisteren
G|schemeren bereid te
en de meningsver-
-Jllen met Jeltsin, de
ngs gekozen president
de Russische federa-
bij te
Russische parlement
geen stappen genomen
tegenspraak zijn met de
dwet van de Sovjetunie",
e Sovjet-president tijdens
aan het bezoek van de
1e e premier Thatcher gewij-
ersconferentie.
latsjov zei te menen dat de
ische federatie niet op een
iet uit is. „Ik ben er abso-
van overtuigd dat de Rus
sische Oppsterse Sovjet (parle
ment) geen wetten zal goed
keuren die de ontwikkeling
van een nieuwe federatie van
republieken (in de Sovjetunie)
belemmeren", zei hij.
Met 544 stemmen voor en 271
tegen werd gisteren de priori
teit van de wetten van de Rus
sische Socialistische Federatie
ve Sovjet-republiek (RSFS)
bekrachtigd. Het wetsartikel
stelt dat de Sovjet-wetten die
in strijd zijn met de soevereine
Russische rechten geen gel
dingskracht hebben op het
grondgebied van de Russische
Federale Republiek. De Balti-
sche republieken Litouwen,
Letland en Estland hadden al
eerder eenzelfde wet aangeno
men, nog voordat zij zich onaf
hankelijk hadden verklaard
van de Sovjetunie. Het artikel
betekent dat de Russische Fe
deratie iedere wet kan weg
stemmen, waarvan zij meent
dat deze in strijd is met de ei
gen belangen.
De uitslag van de stemming is
een grote overwinning voor
Boris Jeltsin en zijn streven
om de republiek meer onaf
hankelijk van de Sovjetunie te
maken. Jeltsin verklaarde on
langs nog tegen de hoge stij
gingen van de voedselprijzen
te zijn die Moskou wil invoe
ren als eerste maatregel in het
kader van de economische
hervormingen. Ook zou hij
erop aan sturen dat de Russi
sche Federatie het beheer van
haar natuurlijke hulpbronnën
in eigen handen neemt In de
RSFS bevinden zich grote
olie- en' gasvoorraden en ko-
lenreserves, die de basis vor
men van de Sovjet-economie.
Deze bronnen vallen, net als
de spoorwegen en andere in
frastructurele voorzieningen,
nu nog onder het beheer van
de centrale Sovjet-autoriteiten.
De Russische republiek omvat
driekwart van het grondge
bied van de Sovjetunie, inclu
sief Siberië, en herbergt meer
dan de helft van de Sovjet-be
volking. De Russische Federa
tie produceert 70 procent van
alle industriële en agrarische
produkten van de unie.
Sancties
De Litouwse president Vytau-
tas Landsbergis, wiens repu
bliek zich in maart onafhanke
lijk verklaarde van Moskou en
sindsdien wordt geplaagd door
economische sancties die
sinbds gisteren enigszins zijn
verzacht, begroette de Russi
sche verklaring.
„Wij hebben hetzelfde een jaar
geleden gedaan. Dit proces
kan niet worden gestopt, het
gaat door. Moldavië beweegt
in deze richting, de Transkau-
kasische republieken en ook
de Oekraïne. Rusland heeft nu
vastbesloten gehandeld", zei
Landsbergis.
In de Oekraïne heeft het par
lement gisteren een overkoe
pelende organisatie, de
„Volksraad", gevormd die een
soortgelijke stap als de Russi
sche gaat voorbereiden.
Dodelijke liefde
Inwoners van Berlijn worden dagelijks gecon
fronteerd met het levensgrote portret van de
voormalige Oostduitse partijleider Erich Honec-
ker en zijn Sovjet-lotgenoot Leonid Breznjev die
met een broederlijke kus hun 'dodelijke liefde'
bezegelden. Het portret is vervaardigd door
Sovjet'-kunstenaar Dmitri Vrubel en prijkt aan
de Oostduitse kant van de Berlijnse Muur.
FOTO: EPA
lieuprotest 9en de Uitstoot van de Roemeense chloorfabrie-
ken in Giurgiu. Op het bord dat de demonstran-
m drieduizend Bulgaren trokken gisteren ten meedroegen is te zien wat de vervuiling van
I gasmaskers op over de Donau-brug, die de mensen over laat.
garije met Roemenië verbindt, uit protest te- FOTO: AP
eheimzinnige
ncering
merikaanse
itelliet
PE CANAVERAL De
renigde Staten hebben gis-
vanaf het ruimtevaart-
itrum Cape Canaveral in
irida een reusachtige Titan-
aket gelanceerd.
de angstvallige geheim-
iding rond de lancering
af te leiden dat de lading
tond uit een militaire
nstmaan. Volgens civiele
lerts zou het een elektroni-
e afluistersatelliet kunnen
of een ruimtevaartuig dat
et waarschuwen voor inko-
nde raketten. Het was de
eede lancering van een Ti-
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM De lei
der van het Democratisch
Front voor de Bevrijding
van Palestina (FDLP),
Nayeh Hawameth, noem
de het nieuwe Israëlische
kabinet gisteren „een re
gering van gekken" die
de „onderdrukking (van
de Palestijnen in de bezet
te gebieden) nog zal in
tensiveren". De FDLP is
één van de drie grote stro
mingen binnen de Pale
stijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO.
Volgens Hawameth is „deze
regering van gekken het laat
ste wapen van de Israëlische
bezetters en de Amerikaanse
administratie om het Pale
stijnse volk ervan af te houden
een eigen onafhankelijke staat
op te richten".
De nieuwe regering zal voor
parlementaire steun afhanke
lijk zijn van drie extreem
rechtse partijen, Tehiya en
Tsomet, die de annexatie van
de bezette gebieden en een on
beperkte vestiging van joden
aldaar bepleiten en Moledet,
voorstander van massale „de
portatie" van Arabieren naar
Jordanië.
Volgens Likud-bronnen gaan
drie „haviken" uit de partij
belangrijke posten bekleden.
Eén van de meest fervente
voorstanders van de harde lijn
binnen de Likud-partij, David
Levy, wordt in de nieuwe Is
raëlische regering minister
van buitenlandse zaken. Hij
zorgde onlangs nog voor op
schudding door de Verenigde
Staten ervan te beschuldigen
in het geheim joodse nederzet
tingen in het christelijk deel
van Jeruzalem te financieren.
Ariel Sharon, architect van de
invasie in Libanon in 1982 en
meest omstreden politicus in
het hedendaagse Israël, wordt
minister van huisvesting en
krijgt de verantwoordelijkheid
voor de afhandeling van de
immigratie van de Sovjetjo
den. Yitzhak Modai is de por
tefeuille van financiën toebe
dacht.
Dit drietal, bijgenaamd „de
ministers van de tegenwer
king", dwong Shamir vorig
jaar harde voorwaarden te
stellen bij het vredesinitiatief
van de vorige regering voor
Palestijnese verkiezingen die
moeten leiden tot zelfbestuur
in de bezette gebieden.
De huidige minister van bui
tenlandse zaken, Moshe Arens,
schuift door naar defensie,
waar hij onder meer wordt be
last met de strijd tegen de in
middels 30 maanden durende
Palestijnse opstand in de be
zette gebieden, de intifada.
De Amerikaanse president
George Bush verklaarde giste
ren bereid te zijn samen te
werken met de nieuwe rege-
ring-Shamir, maar Bush her
innerde er aan dat de VS wil
len dat vredesonderhandelin
gen beginnen. „Israël kan
doen wat het wil met deze re
gering ik zal samenwerken
met wie er ook aan het hoofd
van het land staat. Maar (de
Israëliërs) kennen het Ameri
kaanse standpunt over vredes
onderhandelingen: wij willen
dat zij beginnen", aldus de
Amerikaanse president.
ANC-LEIDER SISULU:
De Klerk
neemt halve
maatregelen
JOHANNESBURG De
beslissing van de Zuidafri-
kaanse president F.W. de
Klerk om de noodtoe
stand in drie van de vier
provincies op te heffen is
bekritiseerd door militan
te zwarten, die het een
„halve maatregel" noe
men, en door rechtse
blanken, die zeggen dat
de maatregel te ver gaat.
Door echter de noodtoestand
in de provincie Natal te hand
haven zal het geweld daar
verder toenemen, vreest ANC-
leider Walter Sisulu. De afge
lopen vier jaar heeft de nood
toestand geen einde kunnen
maken aan het geweld tussen
ANC-leden en aanhangers van
de Zulu-beweging Inkhata in
Natal dat intussen aan 4.000
mensen het leven heeft gekost,
aldus Sisulu. „Wij hebben niet
om halve maatregelen ge
vraagd, wat wij gevraagd heb
ben zijn duidelijke maatrege
len die de lucht vrij maken
voor onderhandelingen. Aan
die voorwaarden is niet vol
daan". Het ANC heeft ge
vraagd om totale opheffing
van de noodtoestand, vrijlating
van alle politieke gevangenen
en de terugkeer van bannelin
gen, voordat onderhandelin
gen met de regering kunnen
beginnen over afschaffing van
de apartheid.
Mandela
Nelson Mandela, die een be
zoek brengt aan de Internatio
nale Arbeidsorganisatie (ILO)
in Genève, verklaarde dat de
maatregelen van De Klerk
overeenkomen met wat hij en
kele maanden geleden met de
Zuidafrikaanse president over
een is gekomen. Maar hij zei
ook dat nog veel gedaan moet
worden om de uitvoering van
de beslissing te garanderen. De
gevechten in Natal noemde
Mandela een „zinloze slach
ting" en hij verklaarde dat zijn
beweging er alles aan zou doen
om een einde te maken aan de
strijd.
Minister Kok van financiën
zal maandag in Bonn een ont
moeting hebben met Nelson
Mandela. Kok is door Willy
Brandt uitgenodigd in zijn
hoedanigheid van voorzitter
van de Zuid-Afrika-commissie
van de Socialistische Interna
tionale (SISAC).
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
TURNBERRY De
NAVO, die zich nu kan
presenteren als het meest
succesvolle militaire
bondgenootschap dat de
geschiedenis ooit heeft ge
kend, heeft de afgelopen
twee dagen in het Schotse
Turnberry zijn uiterste
best gedaan het Duitse
NAVO-lidmaatschap voor
Moskou verteerbaar te
maken. Daartoe dient het
door president Bush ge
formuleerde 'negenpun-
tenplan'.
Het vreemde is nu dat dat plan
hoegenaamd niets nieuws be
vat. Maar het wordt de Russen
niettemin gepresenteerd als
iets wat ze onmogelijk naast
zich neer kunnen leggen. Van
Moskou wordt verwacht dat
het voetstoots aanneemt dat
„de NAVO doende is zich aan
te passen aan de veranderde
omstandigheden", zoals minis
ter van buitenlandse zaken
van den Broek in Turnberry
zei. Het voor de Russen weinig
attractieve 'negenpuntenplan'
lijkt dan ook eerder een aan
moediging te zijn voorlopig
nog maar even in hun weer
spannigheid te volharden,
daarbij bovendien geholpen
door de verwarrende signalen
die de NAVO naar Moskou
zendt. De NAVO-partners zijn
het nog steeds oneens over de
wijze waarop ze zich van de
kernwapens voor de korte af
stand in Europa moeten ont
doen. En de Amerikarien wak
keren intussen het Russische
wantrouwen nog aan, met de
uitbreiding en modernisering
van vanaf zee en uit de lucht
te lanceren raketten.
Natuurlijk zijn de westerse lei
ders zich bewust van de toene
mende militaire, politieke en
economische zwakheden van
de Sovjetunie. Dat is wellicht
de reden waarom ze met veel
vertoon van vriendelijkheid
slechts bereid zijn de Kussen
het afgekloven bot van het
'negenpuntenplan' toe te wer
pen. Gorbatsjov is om het
met mevrouw Thatcher te zeg
gen „een vriend die hulp
nodig heeft". Met andere
woorden: de Sovjet-leider staat-
met de rug tegen de muur en
zal in die weinig fortuinlijke
positie uiteindelijk het NAVO-
lidmaatschap van het verenig
de Duitsland accepteren. Tege
lijkertijd mag Gorbatsjov niet
te veel in het gedrang komen,
al was het maar omdat hij als
de enige wordt gezien die de
dialoog met het westen gaande
kan houden. Door dat alles
maakt het NAVO-beleid aan
gaande de Duitse kwestie een
weinig samenhangende in
druk.
Moskou wil niet door de
NAVO in de positie van ver
liezer gedrongen worden, en
dat verklaart wellicht het pro
bleem dat de Russen hebben
met het Duitse lidmaatschap
van het zich plotseling met on
gepast triomfalisme presente
rende westerse bondgenoot
schap.
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
I Maar al is de Moorse opperbevelhebber buiten gevecht
iteld, dit betekent geenszins, dat het gevecht nu ook is afgelo-
L Met verdubbelde woede werpen de piraten zich op de Hol
ders en urenlang golft de strijd op en neer. Telkens proberen
bs mannen de vijand terug te dringen en in zee te gooien,
ar telkens worden zij ook teruggedreven en enkele keren ziet
Ier naar uit, alsof ze het zullen moeten opgeven. Maar Rob is
sral, zijn mannen aanmoedigend en aanvurend. En de Hollan
ders weten maar al te goed wat hun te wachten staat, wanneer
ze in handen van de Moren mochten vallen. Wanneer de avond
valt, slagen zij er gelukkig in de vijand te verdrijven en het res
tant van de Moorse vloot slaat op de vlucht. - Die avond ver
meldt Rob nauwkeurig de gebeurtenissen van de dag in zijn jour
naal. Bartje brengt hem een kruik bier. „En jongeman", vraagt
Rob, „bevalt het je nogal aan boord van ,,'t Seepaert"?" „Op
perbest, seigneur", antwoord de kajuitsjongen grinnikend.
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
PRAAG „Iemand die
nu in Tsjechoslowakije het
milieu wil aanpakken,
wordt bij voorbaat heilig
of gek verklaard; dat
klopt toch?".
De vraag blijft even hangen in
de werkkamer van dr. Josef
Vavrousek. „Kies maar", is het
ontwijkende antwoord. „Maar
iemand moet het gaan doen,
idealistisch of dwaas. We heb
ben veel te veel tijd verloren".
Josef Vavrousek is plaatsver
vangend voorzitter van de
staatscommissie voor weten
schap en techniek, speciaal be
last met het milieu. Hij wordt
hardnekkig genoemd als de
nieuwe minister van milieu,
namens Burgerforum.
„Milieu was tot nu toe geen
bezigheid om ambtelijke car
rière te maken", zegt Vavrou
sek sarcastisch. „Er was maar
een groepje van een man of
twintig serieus mee bezig. Dat
zullen er dus meer moeten
worden. We moeten de men
sen milieubewust gaan maken.
We moeten ze opvoeden hoe
ze anders en beter met het mi
lieu moeten omgaan. Zeker, de
overheid voorop".
In het grensgebied met Polen
staat veel zware industrie. Er
zitten filters op de schoorste
nen, maar het verhaal gaat dat
die alleen worden ingescha
keld als de wind de uitstoot
het eigen land inblaast. Zodra
de wind richting Polen staat,
worden de filters uitgezet. Va
vrousek tikt met de vinger te
gen het hoofd. „Pure nonsens,
dit soort verhalen. We filteren
doorlopend, maar soms moet je
het opgevangen spul kwijt.
Dat doen we doorgaans
's nachts en ongeacht de wind
richting".
Buiten is het benauwd, druk
kend. Binnen tien passen sta
ik op het Miru-plein. Hartje
stad, een soort rotonde. Voor
me trekken vlak na elkaar een
paar stadsbussen op. Walm,
stank, troep. De mensen rond
om me halen de neus op. In
een stille zijstraat, is de kolen
boer net langs geweest. Voor
de vele kelderluiken liggen
bergen kolen. Hartje zomer en
de grote stook moet nog begin
nen. Maar kandidaat-minister
Vavrousek is in gedachten al
bezig met de grote schoon
maak.
EG-kantoor in
Boedapest
BRUSSEL Eén dezer dagen
wordt in de Hongaarse hoofd
stad Boedapest een kantoor ge
opend van de Europese Ge
meenschap. Hongarije wordt
daarmee het eerste Oosteuro-
pese land met een EG-verte-
genwoordiging.
President Mongolië
tegen waarnemers
bijverkiezingen
ULAANBAATAR Presi-
dent Punsalmaagiyn Ochirbat
van Mongolië is er tegen dat
buitenlandse waarnemers toe
zicht houden op het verloop
van de algemene verkiezingen
op 29 juli. zoals de oppositie
had verlangd.
De president heeft dit gisteren
gezegd op een congres van
Mongoolse vakbonden in
Ulaanbaatar.
