y an terminale patiënten
vraagt 10 pet euthanasie
Korter werken populair
Betrek mensen
bij werk om
ziekteverzuim
te voorkomen"
NDERCRCISE
Lezen
service
ÏNENLAND
Ccidóe Soutuut
ZATERDAG 9 JUNI 1990 PAGINA 3
itkoord over vertrek
_^ctrix Barlaeus Gymnasium
rERDAM De gemeente Amsterdam heeft overeenstem-
bereikt met C. de Vries Lentsch over haar terugtreden als
ix van het Barlaeus Gymnasium. De Vries Lentsch, die al
le maanden met buitengewoon verlof is, zal per 16 juni te-
eden als rectrix. Ze zal worden aangesteld als ambtenaar op
ra; cretarie van de gemeente, in afwachting van een functie
ta ninstens gelijkwaardig is aan het rectoraat, zo heeft een
dvoerster van de gemeente gisteravond meegedeeld. De
i Lentsch heeft nog geen jaar als rectrix op de school kun-
W| functioneren. Haar benoeming, in het kader van het ge-
gelijk voorkeursbeleid voor vrouwen, was binnen de school
to f het begin zeer omstreden. Na haar aantreden kwamen
ari nog verwijten over arrogantie en incompetentie bij. Het ge-
itebestuur heeft inmiddels besloten om een onderzoek in te
naar het gedrag van de twee conrectoren op de school,
belangrijke rol zouden hebben gespeeld in de strijd die
in de schoolmuren werd gestreden tegen De Vries Lentsch.
del"
Celstraf geëist tegen
politieman na ontucht
HAARLEM De officier van justitie bij de
rechtbank in Haarlem heeft gisteren twaalf
maanden gevangenisstraf, waarvan de helft
voorwaardelijk, geëist tegen een ex-hoofdagent
van de gemeentepolitie in Zaanstad. De 33-jari-
ge verdachte uit Wormerveer, zou vorig jaar
juni in Assendelft in zijn functie als politieman
een 33-jarige vrouw hebben verkracht. De ver
dachte had de vrouw eerder die avond samen
met een collega bij een jongerencentrum opge
haald, nadat ze door haar vriend op straat was
gezet. Hij had haar vervolgens ondergebracht
in een hotel in Assendelft. Op de hotelkamer
kwam het vervolgens tot geslachtsgemeen
schap. Volgens de vrouw is zij met geweld
hiertoe gedwongen. De ex-politieman houdt
echter vol dat het met beider toestemming is
gebeurd.
Alternatief middel
voor dinoseb toegestaan
DEN HAAG Minister Braks van
landbouw, natuurbeheer en- visserij,
heeft besloten het gebruik van een
nieuw chemisch loofdodingsmiddel
als alternatief voor dinoseb toe te
staan. Het besluit was nodig omdat er
door beëindiging van de toelating
van middelen met als actieve stof di
noseb, geen aanvaardbare chemische
alternatieven voor de loofvernieti-
ging bij pootaardappelen waren. Toe
gestaan worden middelen met als
werkzame stof buminafos, te weten
asepta trabefon en luxan trabefon.
Vernietiging van loof in de pootaar-
dappelteelt is landbouwkundig van
belang vanwege het gevaar van vi
rusziekten.
Nederland levert
Ier uit aan België
AMSTERDAM Nederland heeft
gisteren de 26-jarige Ier A.K. uitge
leverd aan België. De autoriteiten in
België hadden om de uitlevering
van K. gevraagd wegens zijn be
trokkenheid bij een schietpartij in
het Antwerpse havengebied waarbij
een rijkswachter in de elleboog
werd geraakt.
De schietpartij ontstond tijdens een
politiecontrole van een auto waarin
K. en een medeverdachte zaten. De
twee mannen wisten na de schiet
partij in Antwerpen te ontkomen
door een vrachtwagenchauffeur te
gijzelen.
VESTHESIOLOOG ADMIRAAL VAN DELFTS ZIEKENHUIS:
Anesthesioloog dr. P.V. Admi
raal.
FOTO SP
ASTRICHT In het
lier de Graaf Gasthuis
Delft vraagt ongeveer
j|( procent van de termi-
i patiënten om eutha-
e. De anesthesioloog
P.V. Admiraal van dit
JJJenhuis vertelde dit
ei daag op het internatio-
aieuthanasiecongres in
a istricht.
Admiraal noemde de stelling
onjuist dat een patiënt bij een
goede pijnbestrijding nooit om
euthanasie zal vragen. Hij zei
dat pijn in zijn ziekenhuis zeer
zelden een reden is voor le
vensbeëindiging. Wèl „een to
taal verlies van menselijke
waardigheid en de volledige
aanvaarding van het feit dat
de dood onontkoombaar is".
Hij ziet de mogelijkheid van
euthanasie als een laatste stap
in een proces van goede termi
nale zorg. Dit in tegenstelling
tot de zogenoemde „hospices"
die patiënten' in de stervensfa
se begeleiden en verzorgen.
De huisarts P. Sluis, voorzitter
van de Hospice-beweging in
Nederland, zei dat deze bewe
ging een derde alternatief
biedt naast vechten tegen en
vluchten voor de dood. Het
gaat erom, patiënten in vrede
te laten sterven, thuis -met
steun van vrijwilligers- of in
speciaal daarvoor bestemde
huizen waar ook de familiele
den, vrienden en zelfs huisdie
ren van de patiënten dag en
nacht welkom zijn.
Volgens de coördinator van de
Nederlandse Vereniging voor
Vrijwillige Euthanasie, drs. J.
Tromp Meesters, vragen ook
steeds meer artsen en ver
pleegkundigen advies. De
NVVE deelt geen pillen uit en
stuurt ook geen artsen die eut-
hansasie willen uitvoeren, zei
Tromp Meesters: de veertig
vrijwilligers adviseren, infor
meren en zorgen zonodig voor
bemiddeling.
Volgens haar doen zich de
meeste obstakels voor bij pa
tiënten die in instellingen
worden verpleegd en waar een
team over verzoeken om eu
thanasie moet beslissen. In de
praktijk blijkt dat het verzoek
vaak wordt afgewezen als één
arts of verpleegster uit het
team er bezwaar tegen heeft.
Het is dan vaak onmogelijk
om de patiënt over te brengen
naar een andere instelling.
De Stichting Schreeuw om Le
ven, die het congres in Maas
tricht beschouwt als „één groot
festijn voor de propaganda van
de dood", heeft aan de deelne
mers folders, brochures en een
petitie uitgedeeld. De stichting
kant zich fel tegen legalisatie
van euthanasie en tegen „de
toenemende export van het
doodsdenken vanuit Neder
land".
3, edeelteli jke
jimpensatie
^>or Duitse
'ilheffing
HAAG Minister Maij
;eer) heeft 90 miljoen gul-
uitgetrokken om de scha-
compenseren die de weg-
[oerders lijden door de
'genomen tolheffing in de
Isrepubliek. Maij heeft
Dver overeenstemming
>ikt met de ministers Kok
nciën) en Alders (VROM),
eeft haar ministerie giste-
meegedeeld.
10 miljoen, die worden uit-
:erd in de vorm van een
iging van de motorrijtui-
•lasting, zal gelden voor
•taalde tol gedurende de
ie 1 juli 1990 tot en met
icember 1991. Oorspron-
was het de bedoeling om
vier jaar tijd te compense-
De compensatie wordt be-
d uit de verhoging van de
ielaccijns, die deels bestemd
voor milieumaatregelen,
gens een woordvoerder
I het ministerie zullen de
ieumaatregelen echter geen
traging oplopen.
)B Wegtransport noemt het
iiltaat van de inspanningen
i Maij „een stap in de goede
iting". De ondernemers in
beroepsgoederenvervoer
i echter nog lang niet tevre-
l Ze hebben altijd vastge-
iden aan 100 procent com-
isatie voor de Duitse tolhef-
g, wat neerkomt op 100 mil-
n gulden per jaar.
ises Margriet en mr. Pieter van
enhoven wonen, op uitnodiging
de Royal Canadian Legion, de
le Biennial Dominion Convention
iver bij. Voorafgaand aan de
enkomst voor oorlogsveteranen
ngen zij een werkbezoek aan on-
het Rode Kruis in Vancou-
(ADVERTENTiE)
Gouden dukaat onder mast Batavia
's Rijks Muntmeester Chr. van Draanen plaatste gisteren een
gouden dukaat onder de grote mast van de replica van de 17e
eeuwse Oostindiëvaarder Batavia in Lelystad. Hij deed dat in het
bijzijn van Tj.E. Westerterp (rechts), de voorzitter van de Stich
ting Nederland Bouwt VOC-Retourschip en Willem Vos, de
scheepsbouwmeester van de Batavia. Het plaatsen van een du
kaat is een eeuwenoud gebruik. Men hoopte dat die het schip en
zijn opvarenden geluk zou brengen. Het is de bedoeling dat de
Batavia in juni 1991 te water wordt gelaten.
FOTO ANP
ONDERZOEK FNV WIJST UIT:
AMSTERDAM Als hun
partner buitenshuis kan
werken, wil in Nederland
bijna zestig procent van de
mannelijke kostwinners
met een volledige baan
korter gaan werken. Van
de samenwonende vrou
wen die nu geen betaald
werk hebben, zou zo'n 70
procent aan de slag wil
len.
Dit blijkt uit een representa
tief onderzoek onder 1.600
Nederlanders uitgevoerd
door de Universiteit van
Amsterdam in opdracht van
de FNV. Voorzitter J. Steke
lenburg concludeerde giste
ren bij de presentatie van het
onderzoek dat de FNV „geen
eenzaam roepende" is in
haar streven om het betaalde
werk beter te verdelen. „Uit
het onderzoek blijkt een
breed draagvlak in de sa
menleving voor verdere her
verdeling van arbeid", aldus
Stekelenburg.
Van de ondervraagden
steunt 40 procent de doelstel
ling van een 32-urige werk
week in het jaar 2000; bij {le
FN V-leden is dat meer dan
50 procent. De ideale gemid
delde werkweek bedraagt 29
uur, gemeten over alle men
sen die betaald werk willen
verrichten. Bij mannen ligt
het gemiddelde op 33 uur en
bij vrouwen op 24 uur. Het
percentage vrouwen dat bui
tenshuis betaald werk ver
richt, zou in dit scenario
kunnen stijgen van 52 naar
73 procent. Slechts 25 pro
cent van dé samenwonende
vrouwen wil niet buitenshuis
werken.
Het onderzoek dient als on
dersteuning van de resolutie
over economische zelfstan
digheid en solidariteit, die in
november op het FN V-con
gres wordt vastgesteld. In de
resolutie stelt de vakcentrale
dat economische zelfstandig
heid pas te bereiken is als
vooral vrouwen meer kansen
krijgen op betaald werk.
Verdere arbeidstijdverkor
ting, het bevorderen van vol
waardige deeltijdbanen en
het treffen van voorzienin
gen voor kinderopvang zijn
daarvoor onontbeerlijk, aldus
het FNV.
AAIBAAI
door WILLEM RITSTIER
Vorig jaar 25.000
doctoraalbullen
DEN HAAG In het studie
jaar '88/'89 zijn er in het we
tenschappelijk onderwijs bijna
25.000 studenten geslaagd voor
het doctoraal examen. In
'87/'88 waren dat er 29.500,
een piek die wordt toegeschre
ven aan de wet tweefasen-
structuur die de studieduur
vanaf het studiejaar '82/'83 be
perkte tot maximaal zes jaar,
zo heeft het CBS bekendge
maakt. Het aantal promoties
nam in '88/'89 met tien pro
cent toe tot 1650.
VOORZITTER KOV:
Sociale
vernieuwing
moet kans
krijgen
BREDA Uit de ont
staansgeschiedenis van het
bijzonder onderwijs in Ne
derland zijn belangrijke
lessen te trekken voor de
opstelling van datzelfde
bijzonder onderwijs tegen
over zoiets als de sociale
vernieuwing nu.
Dat zei de voorzitter van de
Katholieke Onderwijs Vak
organisatie (KOV), C. van
Overbeek, gisteren in Breda
bij gelegenheid van het hon
derdjarig bestaan van de
plaatselijke, katholieke Sint
Lambertusschool.
„Ging het in de vorige eeuw
om de maatschappelijke
emancipatie van een achter
gestelde en gediscrimineerde
bevolkingsgroep van katho
lieken, nu zijn nieuwe ach
terstandsgroepen ontstaan
die evenzeer recht hebben op
volledige ontplooiing," aldus
Van Overbeek. Van Over
beek was daarom niet erg te
spreken over de CDA-in-
breng in het kamerdebat
over de verhouding tussen
het bijzonder onderwijs en
de sociale vernieuwing van
de afgelopen dagen.
„Natuurlijk mag het bijzon
der onderwijs niet tot samen
werking op lokaal niveau
worden gedwongen. Maar
het enkel benadrukken van
de rechten die het katholiek
onderwijs heeft, zoals confes
sionele politici deden, doet
mij denken aan het zonder
meer verdedigen van hét
bastion. De KOV is van me
ning dat de vrijheid van on
derwijs iuist verplicht, bij
voorbeeld ten opzichte van
nieuwe groepen in de samen
leving die zich emancipe
ren".
GEVOLGEN PSYCHISCHE KLACHTEN ONDERSCHAT
ir
AMSTERDAM Dat was
dus heel dom wat die di
recteur van een grafisch
bedrijf deed. Achter de
computer gaan zitten om
een lijst te maken met
normen waaraan zijn per
soneel moest voldoen. Of
neem anders die 'hangar
bijeenkomst' van de KLM
waar de president-direc
teur een preek hield over
kwaliteit en het personeel
vervolgens in de gelegen
heid werd gesteld zijn
handtekening daaraan te
verbinden; ook niet zo
slim. Want als de 'betrok
kenheid' van werknemers
van bovenaf wordt afge
dwongen, leidt dat tot fru
stratie en stress en uitein
delijk tot ziekteverzuim,
zo luidde gisteren de
boodschap op een sympo
sium in Amsterdam.
De voorbeelden van de autori
taire directeur en de onver
standige KLM waren slechts
twee van de vele op het sym
posium 'Preventie van ar
beidsongeschiktheid vanwege
psychische klachten', dat in de
Amsterdamse RAI werd ge
houden. Het ontbreekt bij be
drijven, dat wil zeggen bij ma
nagers, nog ernstig aan het be
sef dat het extreem hoge ni
veau van ziekteverzuim en ar
beidsongeschiktheid in Neder
land voor een belangrijk deel
te wijten is aan psychische
klachten van werknemers, die
vervolgens weer voor een be
langrijk deel te wijten zijn aan
de omstandigheden op het
werk.
Dr. M. Schalk, universitair do
cent aan de Katholieke Uni
versiteit Brabant, citeerde on
derzoek waaruit blijkt dat psy
chische klachten na 'ziekten
der bewegingsorganen' de be-
langrijkte oorzaak zijn van ar
beidsongeschiktheid en hij
wees erop dat deze voor zestig
procent op de werkvloer ont
staan. Het is daarom onjuist en
kortzichtig als managers den
ken dat ze er niets mee te ma
ken hebben en er niets aan te
kunnen doen, aldus Schalk.
Afschuiven naar de Bedrijfs
geneeskundige dienst is vol
gens hem de oplossing niet;
het is noodzakelijk dat het ma
nagement, dat verantwoorde
lijk is voor de inrichting van
het werk, zich ook verant
woordelijk voelt en toont voor
de problemen die die inrich
ting met zich meebrengt. Een
bedrijfsarts formuleerde het in
een van pauzes als volgt: „Als
je problemen hebt met je
vrouw en kinderen, ga je toch
ook eerst met hen praten
voordat je eventueel naar een
deskundige gaat?"
Droevig
Toen drs. P. Scheenen begin
1988 als personeelsmanager
binnenkwam bij de afdeling
Ziektekosten van verzekeraar
Aegon, trof hij daar een droe
vige toestand De klanten lie
ten in toenemende mate mer
ken ontevreden te zijn, het
ziekteverzuim was gemiddeld
14 procent en op sommige af
delingen 20 procent, de sfeer
ronduit slecht. De werkdruk
was hoog en er heerste wan
trouwen. Medewerkers en lei
dinggevenden communiceer
den schriftelijk en dan ging
het bijvoorbeeld om de in
structie van de leiding dat de
ondergeschikten wat meer 'zit
vlees' dienden te ontwikkelen,
want ze werden toch wel erg
vaak bij koffie- en kopieerap
paraat aangetroffen. Nu, twee
jaar later, zegt vijftig tot ze
ventig procent van het perso
neel dat de leiding, het werk
klimaat, de communicatie en
de werkomstandigheden beter
tot veel beter zijn. Het ziekte
verzuim is met vier procent
afgenomen.
Wat is er gebeurd bij Aegon?
Scheenen heeft het zogenaam
de 'Human Resource Manage
ment' geïntroduceerd, waarin
de werknemers worden gesti
muleerd om hun mogelijkhe
den uit te buiten, niet door op
ze in te praten of ze onder
druk te zetten, maar door ze
verantwoordelijkheid te geven
en daarmee te motiveren. Het
oude management is vervan
gen (Scheenen: „Als je wan
trouwen hebt opgewekt, moet
je een andere job zoeken"), de
afdeling grondig veranderd.
Er zijn 'semi-autonome taak
groepen' geformeerd, het aan
tal leidinggevende niveaus is
teruggebracht, de werknemers
bespreken zelf welke proble
men er zijn en hoe die kunnen
worden opgelost.
Scheenen: „Die mensen bij de
KLM moest hun handtekening
zetten, maar waaronder in
vredesnaam? Daar mochten ze
niet over nadenken. Zo werkt
het niet. De stelregel is: hoe
meer de leiding wil beheersen,
hoe minder de betrokkenheid
van de werknemers is".
Bij Aegon gaan de managers
niet alleen regelmatig met el
kaar rond de tafel zitten, ze
doen dat even frequent met
hun medewerkers. „Dat hoort
bij het normale management",
zei Scheenen. „Want commu
nicatie is het zout in de pap.
En dan gaat het erom werke
lijk met je mensen in contact
te treden, ze te respecteren en
niet voor de schijn plotsklaps
eens te informeren hoe het er
eigenlijk mee staat. De mana
ger moet niet meer de man of
vrouw zijn die slechts op
drachten verstrekt, maar een
coach die een zelfstandige
taakuitvoering op gang brengt.
En hij moet zijn mensen bege
leiden bij hun loopbaan, ze be
wustmaken van hun mogelijk
heden en ze activeren om an
dere mogelijkheden, op andere
afdelingen, uit te proberen".
Kwaliteit
Wat Scheenen bij Aegon in
praktijk bracht, propageert
drs. P. van Delden bij alle be
drijven waar hij komt als or
ganisatie-adviseur. Wil men de
kwaliteit verbeteren - en dat
wil men overal - vergeet dan
niet de werknemers daar bij te
betrekken, anders gaat het
niet, aldus Van Delden, die
zijn stelling illustreerde met
het voorbeeld van Volvo Car.
„Om uit de rode cijfers te ko
men heeft men daar de kwali
teit enorm verhoogd, maar
voor dé mensen betekende dat
vooral dat ze veel harder
moesten werken, werden ge
confronteerd met strakke pro
cedures, en omdat ze daar zelf
niet in gekend waren kwam
het dit jaar uiteindelijk tot een
hoogoplopend conflict met de
vakbond". Kwaliteitsverbete
ring is natuurlijk nooit weg,
hangar-bijeenkomsten kunnen
heel gezellig zijn en de folders
die sommige bedrijven onder
hun personeel verspreiden
glanzen prachtig, maar de ma
nagers moeten wel beseffen
dat al die kwaliteitsprojecten
bij hun medewerkers ook
stress veroorzaken. „Vooral als
de leiding stilletjes denkt on
der het mom van dergelijke
projecten de arbeidstijd ge
woon meer uit te kunnen
wringen". Enige oplossing:
„Betrek je mensen bij hun
werk, zodat het hun projecten
worden, Iaat de motivatie van
onderop komen, zodat ze gelo
ven in wat ze doen".
STEVO AKKERMAN
TELEFOON 070 - 3 190 882
Op 23 en 24 juni is het zover
Vertrek uit Vlissingen zaterdagmorgen
om 12.00 uur. Terugkomst in Vlissingen
zondagmorgen om 7 uur.
SIJTHOFF PERS en OLAU LINE organi
seren voor jullie een fantastische cruise
naar Engeland op de allernieuwste OLAU
BRITTANNIA
Inclusief m treinretour van je woonplaats
naar Vlissingen busvervoer van en naar
terminal minicruise abed in hut met
doüche en toilet unieke kinderroatinee
groots buffet traktatie bij vertrek
Prijzen kinderen tot 4 jaar gratis
kinderen t/m 11 jaar 49.- p.p.
kinderen van 11 t/m 13 jaar 69.- p.p.
jongeren t/m 17 jaar 79.- p.p.
ouders/begeleiders 109.- p.p.
VRAAG VRIIBLIJVEND MEER INFORMATIE
üL «2*sijthoffPERS
